Verfügbarkeit: Kruszwica wczesnośredniowieczna | Technische Universität München

Kruszwica wczesnośredniowieczna:

Gespeichert in:

Bibliographische Detailangaben
Weitere beteiligte Personen:	Dzieduszycki, Wojciech 1946- (HerausgeberIn), Sawicka, Joanna ca. 20./21. Jh (HerausgeberIn)
Format:	Buch
Sprache:	Polnisch Englisch
Veröffentlicht:	Warszawa Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk 2023
Schriftenreihe:	Origines Polonorum Tom 16
Schlagwörter:	Geschichte Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica Mittelalter Funde Ausgrabung Mittelalterliche Archäologie Kruszwica (Polska) / średniowiecze Kruszwica (Polska) / zabytki Kruszwica
Links:	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
Beschreibung:	Literaturverzeichnis Seite [565]-602
Umfang:	640 Seiten Porträts, Pläne, Diagramme, Tabellen DVD-R (12 cm)
ISBN:	9788366463738

Internformat

MARC


LEADER	00000nam a2200000 cb4500
001	BV049093365
003	DE-604
005	20231024
007	t\|
008	230808s2023 xx dc\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d
020			\|a 9788366463738 \|9 978-83-66463-73-8
035			\|a (OCoLC)1401186068
035			\|a (DE-599)BVBBV049093365
040			\|a DE-604 \|b ger \|e rda
041	0		\|a pol \|a eng
049			\|a DE-12
084			\|a OST \|q DE-12 \|2 fid
245	1	0	\|a Kruszwica wczesnośredniowieczna \|c redakcja Wojciech Dzieduszycki, Joanna Sawicka
264		1	\|a Warszawa \|b Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk \|c 2023
300			\|a 640 Seiten \|b Porträts, Pläne, Diagramme, Tabellen \|e DVD-R (12 cm)
336			\|b txt \|2 rdacontent
337			\|b n \|2 rdamedia
338			\|b nc \|2 rdacarrier
490	1		\|a Origines Polonorum \|v Tom 16
500			\|a Literaturverzeichnis Seite [565]-602
546			\|a Text polnisch, Zusammenfassungen der Beiträge und Bildunterschriften auch englisch
648		7	\|a Geschichte \|2 gnd \|9 rswk-swf
650		7	\|a Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica \|2 jhpk
650	0	7	\|a Mittelalter \|0 (DE-588)4129108-6 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Funde \|0 (DE-588)4071507-3 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Ausgrabung \|0 (DE-588)4129464-6 \|2 gnd \|9 rswk-swf
650	0	7	\|a Mittelalterliche Archäologie \|0 (DE-588)4138633-4 \|2 gnd \|9 rswk-swf
651		7	\|a Kruszwica (Polska) / średniowiecze \|2 jhpk
651		7	\|a Kruszwica (Polska) / zabytki \|2 jhpk
651		7	\|a Kruszwica \|0 (DE-588)4603437-7 \|2 gnd \|9 rswk-swf
689	0	0	\|a Kruszwica \|0 (DE-588)4603437-7 \|D g
689	0	1	\|a Ausgrabung \|0 (DE-588)4129464-6 \|D s
689	0	2	\|a Funde \|0 (DE-588)4071507-3 \|D s
689	0	3	\|a Mittelalter \|0 (DE-588)4129108-6 \|D s
689	0	4	\|a Mittelalterliche Archäologie \|0 (DE-588)4138633-4 \|D s
689	0	5	\|a Geschichte \|A z
689	0		\|5 DE-604
700	1		\|a Dzieduszycki, Wojciech \|d 1946- \|0 (DE-588)133192253 \|4 edt
700	1		\|a Sawicka, Joanna \|d ca. 20./21. Jh. \|0 (DE-588)1298777593 \|4 edt
830		0	\|a Origines Polonorum \|v Tom 16 \|w (DE-604)BV022754920 \|9 16
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Inhaltsverzeichnis
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Personenregister
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Register // Ortsregister
856	4	2	\|m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment \|q application/pdf \|u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA \|3 Literaturverzeichnis
940	1		\|n oe
940	1		\|q BSB_NED_20231024
942	1	1	\|c 930.1 \|e 22/bsb \|f 0902 \|g 438
943	1		\|a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034355040

Datensatz im Suchindex

_version_	1822603475107708928
adam_text	Spis treści O autorach 9 Wprowadzenie (Wojciech Dzieduszycki) 13 I. Mit i historia LI. Kruszwica w średniowiecznej tradycji kulturowo-historycznej - od „Crusuicz" do pogańskiej metropolii (Jacek Banaszkiewicz) 7 1.2. Miejsce Kruszwicy w świadomości narodowej Polaków (Wojciech Dzieduszycki) 37 1.3. Wspólnoty lokalne i gospodarka średniowiecznej Kruszwicy w świetle źródeł archeologicznych oraz pisanych (Marcin Danielewski) 49 1.4. Kruszwica w dziejach państwa i Kościoła polskiego doby piastowskiej (Józef Dobosz) 69 1.5. Środowisko przyrodnicze Kruszwicy, rejonu nadgoplańskiego i jego eksploatacja w średniowieczu (Michał Kupczyk, Wojciech Dzieduszycki) 101 II. Gród 11.1. Historia badań wykopaliskowych w Kruszwicy (Jarmila Kaczmarek) 145 П.2. Wczesnośredniowieczny gród w Kruszwicy. Wprowadzenie (Wojciech Dzieduszycki) 175 II.3. Wczesnośredniowieczny gród w Kruszwicy. Cz. I. Stratygrafia (Wojciech Dzieduszycki) 181 II.4. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. II. Chronologia (Wojciech Dzieduszycki) 205 II.5. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. III. Zabudowa (Wojciech Dzieduszycki) 233 II.6. Wczesnośredniowieczne warsztaty ceramiki budowlanej i ich wytwory. (Jarmila Kaczmarek) 275 П.7. Wytwórczość kowalska we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy (Tomasz Sawicki) 305 П.8. Studia nad obróbką drewna we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Narzędzia i techniki produkcji (Piotr Pawlak) 351 II.9. Wczesnośredniowieczne pracownie skórnicze (Piotr Pawlak) 363 11.10. Masowe i importowane tkaniny z wykopalisk w Kruszwicy (Jerzy Maik, Maria Cybulska) 375 11.11. Tkaniny na sztyleciku z Kruszwicy (Andrzej Sikorski) 383 11.12. Warsztaty szklarskie. Nowe interpretacje (Joanna Sawicka) 387 11.13. Wyroby z kamieni jubilerskich i bursztynu (Ewa Lisowska, Piotr Gunia, Joanna Sawicka) 411 11.14. Przedmioty z kości i poroża - wybrane ślady gospodarowania wolnym czasem (Agnieszka Stempin) 429 11.15. Uwagi na temat zabytków pochodzenia ruskiego z Kruszwicy (Marcin Wołoszyn, Irena Brunarska, Marek Michalik) 481 11.16. Ołowiana pieczęć księcia wołyńskiego Andrzeja Włodzimierzowicza (1119-1135) z Kruszwicy (Aleksandr Musin) 493 III. Analiza materiałów bioarcheologicznych ULI. Gospodarka zwierzętami średniowiecznego ośrodka kruszwickiego (Daniel Makowiecki, Marzena Makowiecka) 505 IIL2. Relikty wczesnośredniowiecznego grodu i zamku kazimierzowskiego w Kruszwicy w świetle danych archeobotanicznych (Joanna Rennwanz) 545 Zakończenie 555 Bibliografia 565 Indeks osób 603 Indeks nazw geograficznych i etnicznych 612 Spis rycin i tabel 617 Zawartość płyty DVD Aneksy 1. Wyniki badań składu chemicznego wczesnośredniowiecznej ceramiki importowanej z Kruszwicy (Michał Auch, Maciej Trzeciecki) 2. Archeologia eksperymentalna - rekonstrukcja procesu formowania i wypału ceramicznych płytek posadzko wych (Jarmila Kaczmarek) 3. Kilka uwag o wczesnośredniowiecznej wadze składanej z Kruszwicy (Paweł Gan) 4. Kruszwica. Analiza zapraw i fragmentu tynku z freskiem (Danuta Michalska) 5. Ozdoby z muszli (Aldona Kurzawska, Anna Głód) 6. Analiza materiału entomologicznego ze stanowisk 2 i 4 w Kruszwicy, warstwy wczesnośredniowieczne (Marek Bąkowski) Ilustracje i tabele 1.3. Wspólnoty lokalne i gospodarka średniowiecznej Kruszwicy w świetle źródeł archeologicznych oraz pisa nych. Marcin Danielewski. Ilustracje 1.3.1-4. 1.4. Kruszwica w dziejach państwa i Kościoła polskiego doby piastowskiej. Józef Dobosz. Ilustracje I.4.1-8 ILI. Historia badań wykopaliskowych w Kruszwicy. Jarmila Kaczmarek. Tabele 11.1.1-4 IL2. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Wprowadzenie. Wojciech Dzieduszycki. Tabela II.2.1 IL3. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. I. Stratygrafia. Wojciech Dzieduszycki. Tabele II.3.1-5 П.4. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Część II. Chronologia. Wojciech Dzieduszycki. Tabele II.4.1-14. II.5. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. III. Zabudowa. Wojciech Dzieduszycki. Ilustracje II.5.1-25, tabele II.5.1-4 II.7. Wytwórczość kowalska we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Tomasz Sawicki. Tabele II.7.1-2 II.8. Studia nad obróbką drewna we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Narzędzia i techniki produkcji. Piotr Pawlak. Ilustracje II.8.1-7 IL9. Wczesnośredniowieczne pracownie skórnicze w Kruszwicy. Piotr Pawlak. Ilustracje 11.9.1-10 11.14. Przedmioty z kości i poroża - wybrane ślady gospodarowania wolnym czasem. Agnieszka Stempin. Ilustracje II.14.1-9, tabela II.14.3 Katalogi 1. Wczesnośredniowieczne warsztaty ceramiki budowlanej i ich wytwory. (Jarmila Kaczmarek). Katalog ceramiki budowlanej z kościoła św. Wita 2. Wytwórczość kowalska we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy (Tomasz Sawicki). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog wyrobów z żelaza 3. Studia nad obróbką drewna we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Narzędzia i techniki produkcji (Piotr Pawlak). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog wyrobów z drewna 4. Wczesnośredniowieczne pracownie skórnicze (Piotr Pawlak). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog wyrobów ze skóry 5. Masowe i importowane tkaniny z wykopalisk w Kruszwicy (Jerzy Maik, Maria Cybulska). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog tkanin, nici i sznurków 6. Warsztaty szklarskie. Nowe interpretacje (Joanna Sawicka). Kruszwica stan. 2, 4,17, katalog wyrobów ze szkła 7. Wyroby z kamieni jubilerskich i bursztynu (Ewa Lisowska, Piotr Gunia, Joanna Sawicka). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog wyrobów i surowca z kamieni -półszlachetnych i bursztynu 8. Przedmioty z kości i poroża - wybrane ślady gospodarowania wolnym czasem (Agnieszka Stempin). Krusz wica stan. 2 i 4, katalog wybranych zabytków z rogu i kości (kamienie do gier, hetki, instrumenty muzyczne, łyżwy i płozy) Kruszwica. Piastowski gród nad Gopłem. Wizualizacja 4K pięciu faz rozwojowych wczesnośredniowiecznego kompleksu grodowego w Kruszwicy (pro jekt Wojciech i Bożena Dzieduszyccy, realizacja Maciej Małachowicz i Rafał Karnicki) Contents About the authors 9 Introduction (Wojciech Dzieduszycki) 13 I. Myth and History LI. The place of Kruszwica in the medieval cultural and historic tradition - from Crusuicz to a pagan metropolis (Jacek Banaszkiewicz) 17 1.2. The Role of Kruszwica in the National Consciousness of Poles (Wojciech Dzieduszycki) 37 1.3. Local communities and the economy of medieval Kruszwica in the light of archaeological and written sour ces (Marcin Danielewski) 49 1.4. Kruszwica in the history of the Polish state and Church during the Piast dynasty rule (Józef Dobosz) 69 1.5. The natural environment in Kruszwica and the Lake Gopło region and its exploitation in the Middle Ages (Wojciech Dzieduszycki, Michal Kupczyk) 101 II. Stronghold II.l. The History of Archaeological Excavation in Kruszwica (Jarmila Kaczmarek) 145 II.2. The Early Medieval Stronghold in Kruszwica. Introduction (Wojciech Dzieduszycki) 175 II.3. The Early Medieval Stronghold in Kruszwica. Stratigraphy (Wojciech Dzieduszycki) 181 II.4. The Early medieval stronghold in Kruszwica. Part II. Chronology (Wojciech Dzieduszycki) 205 II.5. The Early Medieval Stronghold in Kruszwica. Part III. Buildings (Wojciech Dzieduszycki) 233 II.6. Early Medieval Construction Ceramics Workshops and their Products. (Jarmila Kaczmarek) 275 II.7. Blacksmithing in early medieval Kruszwica (Tomasz Sawicki) 305 II.8. Studies on Wood Treatment in Early Medieval Kruszwica Tools and Production Methods (Piotr Pawlak) 351 II.9. Leather Workshops in Kruszwica in the Early Middle Ages (Piotr Pawlak) 363 11.10. Textiles Discovered at Excavations in Kruszwica (Jerzy Maik, Maria Cybulska) 375 11.11. Textile on a dagger from Kruszwica (Andrzej Sikorski) 383 11.12. Glass workshops. New interpretations (Joanna Sawicka) 387 11.13. Products made of amber and semi-precious stones (Ewa Lisowska, Piotr Gunia, Joanna Sawicka) 411 11.14. Objects made of bone and antlers - selected traces of leisure time management (Agnieszka Stempin) 429 11.15. 11.15. On artefacts of Kievan Rus' provenance excavated in Kruszwica (Marcin Wołoszyn, Irena Brunarska, Marek Michalik) 481 11.16. Lead seal of Andrei Vladimirovich, Prince of Volhynia (1119-1135), from Kruszwica (Aleksandr Musin) 493 III. Analysis of bioarchaeological materials III.1. Animal management at the Early Medieval stronghold in Kruszwica (Daniel Makowiecki, Marzena Mako wiecka) 505 III.2. Relics of the Early Medieval stronghold and Kazimierz Castle in Kruszwica in view of archaeobotanical data (Joanna Rennwanz) 545 Conclusion 555 Bibliography 565 Index of names 603 Index ofgeographic and ethnic names 612 List offigures and tables 617 CD content: Annexes 1. Results of the study of the chemical composition of early medieval pottery imported from Kruszwica (Michal Auch, Maciej Trzeciecki) 2. Experimental archaeology - reconstruction of the process of forming and firing ceramic floor tiles (Jarmila Kaczmarek) 3. A few remarks on the early medieval scales made in Kruszwica (Paweł Gan) 4. Kruszwica. Analysis of mortar and a plaster fragment with a fresco (Danuta Michalska) 5. Shell ornaments (Aldona Kurzawska, Anna Głód) 6. Analysis of entomological material from sites 2 and 4 in Kruszwica (early medieval levels) (Marek Bąkowski) Illustrations and tables 1.3. Local communities and the economy of medieval Kruszwica in the light of archaeological and written sour ces. Marcin Danielewski. Illustrations I.3.1-4. 1.4. Kruszwica in the history of the Polish state and Church during the Piast dynasty rule. Józef Dobosz. Illustrations I.4.1-8 ILL The History of Archaeological Excavation in Kruszwica. Table II.1.1-4 II.2. The Early Medieval Stronghold in Kruszwica. Introduction. Wojciech Dzieduszycki. Table II.2.1 II.3. The Early Medieval Stronghold in Kruszwica. Stratigraphy. Wojciech Dzieduszycki. Table 11.3.1-5 II.4. The Early medieval stronghold in Kruszwica. Part II. Chronology. Wojciech Dzieduszycki. Table II.4.1-14 II.5. The Early Medieval Stronghold in Kruszwica. Part III. Buildings. Wojciech Dzieduszycki. Illustrations II.5.1- 25, table II.5.1-4 II.7. Blacksmithing in early medieval Kruszwica Tomasz Sawicki. Table 11.7.1-2 II.8. Studies on Wood Treatment in Early Medieval Kruszwica Tools and Production Methods Piotr Pawlak. Illustrations II.8.1-7 II.9. Leather Workshops in Kruszwica in the Early Middle Ages. Piotr Pawlak. Illustrations II.9.1-10 11.14. Objects made of bone and antlers - selected traces of leisure time management Agnieszka Stempin. Illustra tions II.14.1-9, table П.14.3 Catalogues 1. Early Medieval Construction Ceramics Workshops and their Products. (Jarmila Kaczmarek) Catalog of buil ding ceramics from the church of St. Vitus. 2. Blacksmithing in early medieval Kruszwica (Tomasz Sawicki). Kruszwica site 2, 4, iron products catalog. 3. Studies on Wood Treatment in Early Medieval Kruszwica Tools and Production Methods (Piotr Pawlak). Kruszwica site 2, 4, wood products catalog. 4. Leather Workshops in Kruszwica in the Early Middle Ages (Piotr Pawlak). Kruszwica site 2, 4, leather products catalog. 5. Textiles Discovered at Excavations in Kruszwica (Jerzy Maik, Maria Cybulska). Kruszwica site 2, 4, catalog of fabrics, threads and strings. 6. Glass workshops. New interpretations (Joanna Sawicka). Kruszwica site 2, 4,17, glass products catalogue. 7. Products made of amber and semi-precious stones (Joanna Sawicka). Kruszwica site 2, 4, product catalog and raw material from semi-precious stones and amber. 8. Objects made of bone and antlers - selected traces of leisure time management (Agnieszka Stempin). Kruszwi ca site 2, 4, catalog of selected horn and bone artefacts Kruszwica. The Piast's stronghold on lake Gopło The spatial visualisation of five settlement layers of the stronghold (after Bożena and Wojciech Dzieduszycki, prepared by Rafał Karnicki, Maciej Małachowicz). Indeks osób A Abel Otto, 84 Abramowicz Andrzej, 43,331 Adamczyk Jacek, 431,441, 540 Adamus Jan, 49 AFFANNI Giorgio, 429,430 Agnieszka (XII w.), córka Bolesława Krzywoustego, wielka księżna ki jowska, 84 Albert (1 pol. XIII w.), dziekan kruszwicki, 85, Albert (XIII w.), kustosz kruszwicki, 90, 91 Albert (XIII w.) kantor kruszwicki, 92 Albert (XIII w. archidiakon kruszwicki, 96 Albert (Albierz), к. XIII w. - pocz. XIV w., dziekan kruszwicki, 95 Albierz (XIII w.), biskup kujawski, 97 Albrecht Niedźwiedź (ok. 1100-1170), margrabia brandenburski, 85,267 Alfons X Mądry (1221-12840), król Kastylii i Léonu, 436 Algar David, Aneks 1, 7 ALTHOFF Gerd, 24 AMBROSIANI Björn, 103,114 Andrałojć Mirosław, 64 Andreas (XII w.), świecki możny kujawski, 84 Andriolli Michał Elwiro (XIX w.), malarz i rysownik, 41,44 Andrzej Aleksandrowicz (XIII w.), książę włodzimierski, 497,498 Andrzej Bogolubski (XII w.), książę włodzimiersko-suzdalski, 493 Andrzej I (XI w.), biskup kruszwicki (?), 88 Andrzej Jarosławowicz (XIII w.), książę włodzimierski, 498 Andrzej Klimowicz (X1II/XIV w.), posadnik nowogrodzki, 497,498 Andrzej Olgierdowicz (ХГѴ w.), książę litewski i nowogrodzki, 497 Andrzej Władimirowicz (XII w.), książę ruski, 497 Andrzej Włodzimierzowicz (XII w.), książę wołyński i perejesławski, 491,493,494,496,497,499 Andrzej (XIV w.), kasztelan kruszwicki, 83 Angold Michael, 486 Ansorge Jörg, 482 Antonaras ANASTASSIOS, 487 Antoniewicz Jerzy, 481 Antowska-Gorączniak Olga, 393,394,443 Arnold Stanisław, 51 Artûhèn Oleksij, 494,496,497 Atema Jelle, 451 Auch Michał, 288, 292,293, 397,491; Aneks 1,2,3,4, 5,6, 7, 8,10,11,14, 15, 20,21,24; Aneks 2,11 Axer Jerzy, 34 Aymar (XII w.), patriarcha łaciński Jerozolimy, 492 В Babenberg Adalbert (XI w.), margrabia Marchii Austriackiej, 21 Babić Bośko, 486,497 Bączkowski Krzysztof, 73 Bagiński Stefan, 117 Balcerek Mariusz, 76 Baldwin (XII w.), biskup kruszwicki, 89 Baliński Michał, 42,43 Bałuk Wacław, Aneks 5,1 Banaszak Danuta, 340 Banaszkiewicz Jacek, 17,18,21,22, 24,27,30,32,37,43,69,70,72,120 Bank Alisa V., 497 Baranov Vyacheslav, 488 Barcon Jean-Claude, 287, Aneks 2,8 Barnes Ethine, 491 Barnycz-Gupieniec Romana, 352,356 Baron Justyna, 464 Barthel Hans J., 465,471 Bartosiewicz Läszlö, 430,465,466,467,471,476 Bartosz z Kościelca (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 83 Bartosz z Kościoła (XIII w.) kasztelan kruszwicki, 83 Bartoszewicz Agnieszka, 24 Bartoszewicz Julian, 71 Bartola Czesław, 495 Baskerville Mynors Roger A., 23 Bayley Justine, 407 Bąkowski Marek, 101 Bebo (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Becker Cornelia, 540 Bednorz Jan, 102 Beheim-Schwarzbach Max, 43,147 Behla Robert, 147 Beilke-Voigt Ines, 489 Bender JRRGENSEN Lise, 381 Bening Simon (1483-1561), malarz niderlandzki, 433 Benito Carlos G., 451 Benyskiewicz Krzysztof, 74 Beranovä Magdalena, 313, 314 Berckenmeyer Paul L., 38 Berliz Heindrich, 147 Bernard (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 83, 84 Bernardus (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Bernlef (VIII w.), pieśniarz germański, 462 Bero (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Bertold (XIII w.), opat klasztoru cystersów w Byszewie, 20 Berwiński Ryszard, 40 Besborodov Michail A., 65,388 Bezdziad (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 82, 83 Bibikov DMITRI V., 488 Bielenin Kazimierz, 135 Bielowski August, 23,43 Bieniak Janusz, 25,26,29,30,31,69,80,81,82, 83,84,85,95,96,97,98 Bieniek Stanisław, 499 Bieńkowski Władysław, 113 Biermann Felix, 482 Bikić Vesna, 487 Bilska Małgorzata, 111 Biniaś-Szkopek Magdalena, 500 Blume Erich, 147,148 Błaszczyk Barbara, 102,106 Błońska Anna, 500 Bobrzyński Michał, 73 Bocheński Zbigniew, 517,536 Boczarowa Svetlana, 493,494,496,498 Bodzęta (ok. 1290-1366), archidiakon kruszwicki, biskup krakowski, 96 Bogucki Ambroży, 79,224 Bogusławski Wilhelm, 43 Bogusz z Lubania (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 83 BOKINIEC Ewa, 540 Bolesław Chrobry (967-1025), król Polski, 32,74,88,140, 506,537 Bolesław ГѴ Kędzierzawy (1122-1173), polski książę senior, 81,84,89 Bolesław Krzywousty (1086-1138), książę małopolski, sandomierski i ślą ski, 74, 76, 77, 81,84,87,89,90,176, 267,492,500 Bolesław Mieszkowic (1159-1195), książę kujawski, 64 Bolesław Pobożny (ok. 1221-1271), książę wielkopolski, 19,29,78,79,85, 91,190,198, 232,254,267,508 Bolesław Śmiały (1042-1082), król polski, 298,231 Bolsunovskij Karl V., 500 Boras Zygmunt, 38 BoriseviC Galina, 488 Borkowska Urszula, 70,73 Borkowski Tomasz, 432 Boroń Piotr, 431 Borowiak Stanisław, lata 30. XX w., burmistrz Kruszwicy, 151,152 Borucki Maksymilian, 43 Boryś Wiesław, 449,450,451,462,463 Borzysław (XIV w.), opat mogileński, 85 Borzysław (XIV w.), scholastyk kruszwicki, 96 Borzywoj (852/853-888/889), pierwszy historyczny władca czeski z dy nastii Przemyślidów, 18 Botkin Michail (XIX w.), rosyjski malarz i kolekcjoner sztuki, 491 Brather Sebastian, 481 Brooks Catherine, Aneks 1,7 Broniewska Aleksandra, 37, 53, 59,126,135,148,161,165,186, 215, 216, 217, 220, 222, 225, 241, 244, 275, 353, 355, 359, 360, 387,411,446,493, 506 Bronisz ze Służewa (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 83 Brozi Krzysztof J., 139 Bruegel Pieter Starszy „Chłopski", (1525-1569), malarz niderlandzki, 433, 434 Brunarska Irena, 340 Brzetysław II (1060-1100), książę Czech z dynastii Przemyślidów, 74, 75 BRZOSTOWICZ Michał, 20,147,162 Bubczyk Robert, 441,445,446 Bucher R., Aneks 2, 8 Buchowski Michał, 37 Buczek Karol, 50,51, 58,59,61, 62,63,130,139 Budkowa Zofia (Kozłowska-Budkowa), 27 Buko Andrzej, 51,52,55,88,447,481; Aneks 1,5, 6, 7 Bukowska-Gedigowa Janina, 360,406,414,415,418 Bukowski Zbigniew, 103,123,135 Bunzel-Drüke Margaret, 541 Bulska Ewa, Aneks 1,5; Aneks 5,2 Buriakov Jurij, 444 604 Kruszwica wczesnośredniowieczna Burszta Józef, 357 Buśko Cezary, 360,495 C Cabalska Maria, 337 Calkin Veniamin I., 528 Calmer Edmund, 43, 121 CALLMER Johan, 411,414,415,418,419,420,421 Cardon DOMINIQE, 381 Carus-Wilson Eleonora, 381 Cats Jacob (1577-1660), holenderski polityk, dyplomata i poeta, 450 Cechawy (XII w.), świecki możny kujawski, 84 Ćechura Josef, 435,437, 454 Cehak-Hołubowiczowa Helena, 371 Cetwiński Marek, 499 Cezariusz z Heisterbachu (1180-1240), niemiecki pisarz i kronikarz, 24, 25 Chebda ze Służewa (XIV w.), kasztelan kruszwicki, 83, 84 Chmiel Julian, 102,135 Chmielewska Maria, 136 Chmielewski Stefan, 125, 323,485 Chmielewski Tomasz, 485 Chmielewski Waldemar, 114,125 Chmil Lesia V., 488 Chociszewski Józef, 44 CHODKOWSKI Andrzej, 450 CHORĄŻYCZEWSKI Waldemar, 45 Chotomski F.B., (XIX w.), rysownik i malarz, 44 Choyke Alice M., 430,465,466,467,471,476 Chudziak Wojciech, 59,420,489; Aneks 3,1 Chudziakowa Jadwiga, 172,173 Chuno (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Churski Tadeusz, 109 Clark John D.G., 133 Clerget Hubert, 72 Cnotliwy Eugeniusz, 64, 161, 220, 221, 360, 373, 429, 434, 438, 439, 441, 442,443,446,458,464,472,525 Cofcianka Aleksandra, 65,155,159,161,162,387 Cofta Aleksandra, 63, 75,123,161,162,190,191,202,243, 244,357 Cofta-Broniewska Aleksandra, 53,55,56, 57,58, 59,63, 64, 66, 67, 70,75, 126,151,154,162,164,165,166,168,169,183,190,191, 216, 222, 224, 225,238,245,248,249,275,348,360,387,388,390,395,424,493; tabela II.2.1 płyta CD Crowfoot Elisabeth, 380 Cybulska Maria, 375,376 Cyngot Dorota, 464 Czarnecki Ryszard, 128 Czech-Błońska Renata, 420,422 Czerniak Ewa i Lech, 111,122 Czerniak Lech, 111,115,117,118,122,123,130,137 Czerska Barbara, 325,329,331, 337,338,340; Aneks 3,1 Czerwiński Sambor, 111 Czichoń Herbert, 346 CZUBRYŃSKI Antoni, 44 ĆihAkova Jarmila, 393, 394 Ćirković Sima, 497 Ćwikliński Ludwik, 17, 72 D Dahlberg Erik (1625-1703), szwedzki kartograf i rysownik, 38, 44, 79, 104,140,141 Dandoy Jeremiah R., 432 Daniel Romanowicz (Halicki), (XIII w.), książę Rusi Halickiej, 492 Danielewski Marcin, 52, 55, 56, 58, 59, 60, 61, 62, 64, 65, 66, 70, 88, 89, 267, Aneks 5, 2 DarkeviC Vladislav, 488 Daszkiewicz Małgorzata, Aneks 1,5,6 Davidson Gladys. R., 491 Dawid Światosławicz (XI w.), książę ruski, 499 Dawid, biblijny król Izraela (X w. p.n.e.), 460,461 Dąbrowska Elżbieta, 89 Dąbrowski Dariusz, 492 Dąbrowski Jan, 21, 69,70, 72, 73,125,492 Dąbrówka Andrzej, 9,23,32 Dąbrówka Jan, 26 Gebel Antje, Aneks 1,7 Degno (XII w.), możny kujawski, 84 DecaVallas Oreste, Aneks 1,5 Dekówna Maria, 5,226,388,389,390,406 DELEKTA Jacek, 316 Dembińska Maria, 117,120,122,124,127,128,129,134,135,316 Deptuła Czesław, 70 Derwich Marek, 25 Diakowski Marcin, 464 Dietrich Fryderyk К., (XIX w.), rysownik i malarz, 44 Dionizjusz Furnagrafiot (z Fumy), (1670-1745), grecki autor Hermeneji, podręcznika pisania ikon, 497 Długosz Jan (1415-1480), polski historyk i kronikarz, 21, 22, 27, 32, 33, 34,35, 37, 55, 70, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79,87,88, 89,101,105,113,121, 126,130,133,446,499, 500,537 Dobiesław z Kościoła (XIV w.), kasztelan kruszwicki, 83, 84 Dobosz Józef, 30, 61, 73, 77,81,84,88, 89,140 Dobrawa (ok. 930-977), księżna polska, żona Mieszka I, 88 Dobrowolska Maria, 130 Dolatowski Jakub, 551 Dołęga-Chodakowski Zorian, 39 Dombek Wacław, 131 Doncheva-Petkova Lyudmila, 487 Dostal Borivoj, Aneks 1,2 Drążkowska Anna, 393 Drelicharz Wojciech, 23,31 Driesch von den, Agela, 525 Duma Gabor, Aneks 1,5 Dufournier Daniel, Aneks 1, 5 Duczko Władysław, 448 Dümmler Ernst, 21 Dunin-Wąsowicz Teresa, 105, 237,500 Durczewski Dobromir, 115,134,151,431 Dylik Jan, 153 Dymaczewski Aleksander, 238,431 Dzieduszyccy Bożena i Wojciech, 19, 22, 52,145,155,169,171, 217, 268, 269, 270,271,272,347,446, tabela II.2.1 płyta CD Dzieduszycka Bożena, 52, 53, 54, 56, 59,102,103,104,105,108,112,113, 115,116,118,122,124,125,126,128,130,132,135,171,175,506 DZIEDUSZYCKI Wojciech, 46, 49, 52, 53, 54, 56, 58, 59, 63, 64, 67,101,102, 103,104,105,107,111,112,113,115,117,126,127,128,130,134,135, 136,138,140,146,147,152,157,168,169,170,171,173,177,181,186, 205, 208, 209, 214, 216, 217, 218, 222, 224, 226, 227, 228, 233, 236, 237, 239, 246, 248, 249, 266, 276, 297, 340, 351, 359, 360, 373, 388, 389, 397, 399, 402, 408,411, 431, 443, 446, 448, 481, 493, 506, 510, 531, 536, 537, 545; tabela II.2.1 płyta DVD; Aneks 1,1, 3, 5, 8, 9,17,23; Aneks 3, 2; Aneks 5, 2; Dziekoński Tadeusz, 351,352,356, 358, Dzieńkowski Tomasz, 487 Dzierżanowski Piotr, 400,401,402,403,404,405,406 Dzierżyńska-Cybulko Barbara, 537 DZIĘCIOŁOWSKI Edwin, 165,317 Dzięczkowski Andrzej, 116,117,125, 234,545 Dzięgień, (XII w.), namiestnik grodu kruszwickiego (?), 80,81,84 Dzik Michał, 481, 488,491 Dziunikowski Bohdan, Aneks 1,5, 6 E Eales Richard, 444 Egorkov Aleksander, 487 Einstein Albert, 35 Eliade Mircea, 26,37 Ellenberg Heinz, 545 Elton Charles, 102,138 Engelbert (XIII w.), cysters z klasztoru w Lubiążu, autor Kroniki Polskiej, 17,19,20,21,24 Erath Marianne, 434,454,456,458 Eugeniusz III (XII w.), papież, 89 Evans Clifford, Aneks 1, 7 Ewence Paul, Aneks 1,7 Eysenhart Michaele, 26 F Fahid Deborah F., 444 Fajans Maksymilian, 72,93 Falkowski Michał, 102,105,106 Fedorov-Davydov German A., 337 Fijał Ludwik, 165 Filip (XIII w.), biskup kujawski, 86, 91 FILIPOWIAK Wojciech, 341 Filon Aleksandryjski (10 p.n.e. - 40 n.e.), filozof i teolog żydowski, 463 Fogel Jerzy, 43,44 Formenti Federico, 464 Forsyth Katherine, 441 Foy Danièle, 397 Freestone Ian, Aneks 1,6, 7 Freeth Samuel J., Aneks 1,5 Friedberg Wilhelm, Aneks 5,1 Frischat Günther, Aneks 1,7 Fruziński Bogusław, 537 Fryderyk Wilhelm II (1744-1797), król pruski, 46 Indeks osób, nazw geograficznych i etnicznych G Gabriel Ingo, 420, 482 Gajdukov Petr G., 495,497, 498 Galibin Aleksander W., 406 Galileusz (1564-1642), wioski astronom, matematyk, fizyk 35 Gall Anonim (Anonim tak zwany Gall), (?- po 1116), anonimowy autor Kroniki Polskiej, 17,18,19, 20, 22, 23, 31, 32, 33, 35, 37, 62, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 87,121,140, 269,492, 537, 541 GAMER HELLEN M., 445 Gautier Achilles, 136 Gan Paweł, Aneks 3,1,2,3 Gawęda Stanisław, 73 Gawlas Sławomir, 50 Gawlikowski Jerzy, 537 Gądziński Zbigniew, 131,161 GĄSIOROWSKI Antoni, 79,80 Gąssowska Eligia, 446,481 Gediga Bogusław, 360,406,485, Aneks 3,1 Gedl Marek, 123 Geograf Bawarski, anonimowy zapis kronikarski z pol. IX w., 54, 55, 115,175 Georges Karl E., 22 Gerald z Walii (1146-1223), walijski mnich i kronikarz, 478 Gerard (XIII w.), opat klasztoru cystersów w Byszewie (Kujawy), 20 Gerds Marcus, 415 Geremek Bronisław, 429 Gerward (ХШ/ХІ w.), biskup kujawski, 95, 97 Gidney Louisa, 465 Gieysztor Aleksander, 30 Gilmour Garth H., 430 Ginalski Jerzy, 481, 500 GIRDWYON Anna, 400,401,402,404 Girulski Robert, 420, 422 Giżycki Jerzy, 437,444 Gliński Waldemar, 32 Gloger Zygmunt, 357,358 Głosek Marian, 317,332 Głowacki Zbigniew, 342,343,344 Głowiński Michał, 37 Głód Anna, 251, 252, 253,254,255 Głuchowski Jan (XVI w.), proboszcz płocki, pisarz i poeta, 38 GODŁOWSKI Kazimierz, 103,124,125, 313, 314 Godman Paul, 34 Godynicki Szymon, 128, 530 Golladay Sonia M., 436 Golub Stanisław, 487 Gomułka Iwona, 433,450,453,454,463,478 GonGarova Galina, 482 Goret Jean-François, 435,436,437,438,440 Gorlińska Dobrochna, 64 Goś Vladimir, 446 Gosław (XIII w.,), dziekan kruszwicki, 91, 95 Goto Yoshihiro, Aneks 5,1,2 Górski Karol, 53, 63, 70,106,116,135,157,202, tabela II.2.1 płyta CD Grabundżija Anna, 443 Gracia Marta A., 451 Grandet Mathieu, 435,436,437,438,440 Grassi Elisabetta, 465 Gródecki Roman, 70, 74 Grotowski Piotr Ł., 497 Grozdanov Cvetan, 497 Gródek-Kciuk Elżbieta, 481 Grupa Małgorzata, 356,359,363 Gruszczyńska-Ziółkowska Anna, 457 Gruszka Bartłomiej, 184; Aneks 3,1 GRYCZ Marian, 541 Grygiel Ryszard, 485 Grzegorz Maksymilian, 88 Grzesik Ryszard, 70 Grześkowiak J an, 70 Gula Małgorzata, 488 Guldon Zenon, 52,63,106,116 Gumowski Marian, 88, tabela II.2.1 płyta CD Gunia Piotr, 226,415,418,420,422 Gunter (XII/XIII w.), dziekan płocki, 90 GURIEwicz Aron, 37,101,113,120 H Hachulska-Ledwos Renee, 316 Haisig Marian, 329,331 Hall Mark A., 441,478 Hammer Jacob, 18 605 Haarländer Stephanie, 21 Hartmann Gerald, 404 Hatton (Hatto) (IX/X w.), arcybiskup Moguncji, według legendy zjedzo ny przez myszy w Mysiej Wieży niedaleko Bingen 21, 22, 24,43 Hatton, mityczny wódz wikińskiego plemienia Myszyngów, 154 Hayes John W., Aneks 1,26 Heck Roman, 73 Heindel Ingo, 488 Helcel Antoni Z., 83 Helgunda, legendarna księżniczka Franków (Legenda o Helgundzie i Walgierzu Wdałym), 32 Helinand z Froidmont (1150-1229/1237), cysters, francuski kronikarz i poeta, 23 Hendel Zenon, 431 Henryk Brodaty (1201-1238), książę śląski, 24,77, 78 Henryk IV (1050-1106), cesarz niemiecki, 23,24,25 Henryk Sandomierski (1130-1166), książę sandomierski, 89 Henryk XI (1539-1588), książę legnicki, 38 Henryk z Widy (przed 1200-1246), mistrz zakonu krzyżackiego w Pru sach, 91 Henryk (XIII w.), archidiakon kruszwicki, 90 Hensel Barbara, (Hensel-Moszczyńska), 63, 64,136, 222, 224, 393, 424; Aneks 3,2 Hensel Witold, 37,53,55,58,59,63,64,66, 70,75,112,117,120,126,135, 145,148,154,155, 160,161,162,164,165,166,168,169,171,173,175, 183,186, 215, 216, 217, 220, 222, 225, 238, 244, 248, 275, 317, 331, 340, 348, 353, 355, 357, 358, 359, 360, 364, 387, 388, 394,411, 446, 464,477, 482,487,493, 506; tabela П.2.1 płyta DVD; Aneks 3,1 Henslowa Maria, 117 Hepp Daniel A., 411,414,415,418,419,420,421,422 Herman, o przydomku Gigas (XIV w.), franciszkanin z Niemiec, kroni karz, 26 Hermann Joachim, 331,482 Hermenryk Augieński (IX w.), kronikarz, 463 Herskovits Melville J., 113 Hertel Jacek, 22 Hewner Katarzyna, 88,90 Hilczer-Kurnatowska Zofia, 313 Hilczerówna Zofia, 335, 336,481,525 Hilka Alfons, 24 HILLBERG Julia, 459,460,461,462 HLEBIONEK Marcin, 500 Hładyłowicz Jan K., 130,132 Hodder Ian, 101 HojDis Bogdan, 444 Holmgren Richard, 429,430,431 HOLOVKO Oleksandr B., 499 Holsche August Carl, 42 Hołowińska Zofia, 481, 488 Hołub Władysław, 541 Hołubowicz Włodzimierz, 351,357,358. 363,364,368,374 Hrubÿ Vilém, 443,465 Hubert Alex, Aneks 5,1 I Ilisch Peter, 224 Indycka Elżbieta, 393,394 Innocenty II (? - 1143), papież, 89 Ivakin Gleb U., 482,488 Ivison Eryk, 487 Iwańczak Wojciech, 446 Iwaszkiewicz Michał L, 116,117,118,119 Iwon Odrowąż (1160-1229), biskup krakowski, 82 Izjasław Mścisławowicz (XII w.), książę włodzimierski, 499 Izjasław-Dymitr Jarosławowicz (XI w.), książę kijowski, 491,493 J Jabłońska Anna, 450 Jackowiak Marian, 46 Jackowiak Bogdan, 545 JADCZYKOWA IRENA, 329 Jagłowski Piotr, 116,173 Jagodziński Marek F., 441,442,443 Jakimowicz Roman, 66, 67, 79,115,154,155, 156,157,158,159,162, 164, 166,169,183, 215, 224, 238, 241,242, 244, 267, 275, 280, 303, 313, 314, 315, 316, 318, 320, 326, 329, 331, 332, 334, 336, 337, 338, 339, 340, 346, 411,415,424,425; tab. II.2.1 płyta DVD; Aneks 2,12 Jakub ze Świątkowic (XIV w.), kantor kruszwicki, 97 Jakub (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 82, 84 Jamszczikov SAVIELII V., 461 Jan Kiwała z Ostrowa (XIV w.), kasztelan kruszwicki, 83, 84,85 Jan z Komorowa (1465-1536), bernardyn, pisarz i kronikarz, 28 Jan z Salisbury (ok. 1115/1120-1180), angielski filozof, pisarz, historyk, 478 606 Kruszwica wczesnośredniowieczna Jan Wilkowic (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 83, 85 Jan, syn Wilka (ХПІ w.), kasztelan kruszwicki, 82 Jan XIII (? -972), papież, 88 Janiak Tomasz, 32,436 Janin (Anin) Valentin L., 461,493,495,496,497,498 JANION Maria, 38 Janko z Czarnkowa (ok. 1320-1387), polski kronikarz, archidiakon gnieź nieński, autor Kroniki Janka z Czarnkowa 31,32, 69,78, 79 Jankowska Barbara, 58,102,107,108,109,110,115,116,122,123,124,125, 128,130,131,135 Janusz Wojsławic (XII w.), kasztelan wyszogrodzki, 81 Jańczak Józef, lata 20. XX w., urzędnik Towarzystwa Żeglugi na Gople, 151 Jaropelk Wlodzimierzowicz (XII w.), książę kijowski, 499 Jarosław Światopełkowicz (XII w.), książę wołyński, 499 Jarosław ze Służewa (ХГѴ w.), prepozyt kruszwicki, 95 JASIEWICZOWA Elżbieta, 406 Jasiński Kazimierz, 24,28,31, 84, 85 Jasiński Tomasz, 69, 70, 500 Jasnosz Stanisław, 161 Jastrzębski Andrzej, 433,454 Jaworski Krzysztof, 432, 441, 454, 455, 456, 458, 464, 465, 466, 477, 525, 540,541 Jaworski Zygmunt, 525, 540, 541 Jazid II (690/691-724), kalif umajjadzki, 444 Jażdżewski Karol, 481 Jażdżewski Konrad, 111,117,122,124,134,136,323,340,460; Aneks 3,1 Jażdżewski Konstanty К., 17, Jentsch Hans (XIX/ XX w.), rysownik i malarz, 44 Jezierski Franciszek S., 38 Jędrzejewska Hanna, 299,300 Jonquay Sylvestre, 441 Jougan Alojzy, 78 Jórdeczka Maciej, 92,124,125, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 222, 223, 224, 225, 230, 231, 315, 332, 336, 392, 393,423, 487,488,489,490,491,493,496 Józef Kościelski z Szarleja (XIX/XX w.), ziemianin, 151 JóZEFOWICZÓWNA Krystyna, 159 Judyta (1130/1135-1171/1175), córka Bolesława Krzywoustego, 85 Juliusz Cezar (Gajusz Juliusz Cezar), (100-44 p.n.e.) rzymski wódz, poli tyk i pisarz, 34 Jung Carl G., 37 Jurek Tomasz, 59,88 Jurij Andrzejewicz (XII w.), książę ruski, 497,498 Jusupoviô Adrian, 492,493 К Kabzińska-Stawarz Iwona, 431 Kaczmarek Jarmila, 41,147,148,165,173,215,221,222,225,238,266,267, 275, 276, 277, 280, 281, 283, 284, 285, 287, 290, 292, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 302, 352, 389, 390, 391, 392, 399, 403, 409, 411, 489, 490, 545, Aneks 2,1, 2,11 Kadłubek, Mistrz Wincenty Kadłubek (1150-1223), kronikarz, biskup kra kowski, autor Kroniki dziejów Polski, 17,18,19,21,26,27,33,37,69, 71, 72, 73, 75, 76, 84, 87, 88, 222,454,499, 500 Kaj Józef, 116,118,119 Kajl VALERI V., 491 Kajzer Leszek, 495 Kalaga Joanna, 500 Kaliefe Hilmar, 148,164 Kaliski Tadeusz, 41,45 Kamińska Janina, 329,331,340,352,359,379,381,394 Kamiński Włodzimierz, 452 Kara Michał, 51,55; Aneks 3,1 Karczewska Joanna, 25, 26, 83,84 Karczewski Dariusz, 20,31,53,70,79,80,87,89,145 Karczewski Krzysztof, 29 Kardasz Margarita, 168 Karel JIRI, 446 Karger Mikhail К., 283, 296,297, 318 Karłowska Gabriela, 102,105,106 Karłowska-Kamzowa Alicja, 165,444 KARNICKI Rafał, 47,170, 268,269, 270,271,272 Karol X Gustaw, Wittelsbach (1622-1660), król szwedzki, 38 Karolak Tomasz, 486 Karpińska Elżbieta, 505,528,530 Karwasińska Jadwiga, 78,82 Kaster Karl G., 497 Kaszewska Eleonora, 416 Kaube Andrzej, 352 Kavan Jaroslav, 465 KavAnovA Barbara, 465 Kazimierz I Kujawski (Konradowie) (1211-1267), książę kujawski, 29, 82, 85, 90, 91, 93 Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492),król Polski, 450 Kazimierz Wielki (1310-1370), król Polski, 48,51,69,78, 79,85,190,202 Kazko (Kazimierz IV) Słupski (1351-1377), książę inowrocławski, 78 Każmierczyk Józef, 311,318,323,324,331,337,338,340,351,353,354,355, 360, 363, 364, 368, 374, 415,420, 421,422, 423, 424, 425,426; Aneks 3, 1,2 Kegelman-Neiman Madeleine, Aneks 4 Keller Hagen, 24 Kenko Pavel M., 488 Kersten W., (okres IIWŚ), urzędnik Landesamt für Vorgeschichte w Po znaniu, 154 Kędelska Jolanta, 433,434,435,437,438,445,446,447,452,453,455,459, 466,467,468,469,472,477 Kędzierski Adam, 500 Kępka Monika, 500 Kętrzyński Stanisław, 78 Kętrzyński Wojciech, 26,81 Kierkowska Maria, 59,505, 524,528 Kiersnowski Ryszard, 117,133 Kirkowska Nina, 173 Kilmurry Kathy, Aneks 1,7 KirpiCnikov Anatolij N., 332, 333, 337 Kittel Gerhard, 491 Klemens herbu Pierzchała (XIV w.), 446 Klemens (XIII w.), kantor kruszwicki, 96 Klemenski M. Albert, 73 Klempin Richard, 89 Kuchowska Melania, 58,116,117,125,126,131,132,545 Kluge-Pinsker Antje, 436,446 Kluj J., (lata 20.-30. XX w.), pracownik Muzeum Wielkopolskiego w Po znaniu, 150 Kluk Krzysztof (1739-1796), przyrodnik i rysownik, kanonik kruszwicki, 40 Kmieciński Jerzy, 351 Knoll Maksymilian (XX w.), inżynier, powstaniec wielkopolski, opiekun kruszwickiego Muzeum Nadgoplańskiego, 149,153,154 Knoll Paul W., 17 Knopp Otto, 43 Koberger Anton, 23 Kobusiewicz Michał, 70,114,136 Kochanowski Jan К., 81,89 Kociszewski Longin, Aneks 1,5 Kóóka-Krenz Hanna, 331, 351, 352, 356, 358, 393, 394, 420, 422, 487, Aneks 3,3 Koczerska Maria, 73 Kohn Albin, 147 Конте Julius, 147 Kolberg Oskar, 43, 44 KolCin (Kołczin) Boris A., 316,317,320, 331,351,415,461 Kolenda Justyna, 415,418 Kolosova Irina O., 497 Kołodziejski Stanisław, 495 Komarnicki Zygmunt, 43 Komosa Marcin, 530 Konczewska Magdalena, 433,476 Konieczka-Śliwińska Danuta, 73 Konrad Mazowiecki (1187-1247), książę kujawsko-mazowiecki, 24, 25, 78, 81,82, 83,116 Koperski Andrzej, 500 KORAĆ Vojislav, 497 Korolyova Ekaterina P., 487 Korzeniak Urszula, 545 Kosmas (Kosmas z Pragi), (ok. 1045-1125), pierwszy czeski kronikarz, au tor Kroniki Czechów, 18 KostelnIkovA Marie, 485 KOSTRZEWSKI Józef, 150, 152, 153, 156, 313, 315, 316, 317, 326, 329, 357, 462,463,464 Kościelski Józef T., 40 KOŚCIŃSKI Konstanty, 44 Kośko Aleksander, 111,115,117,123,131 KOŚMICKI Eugeniusz, 130 Kotecki Radosław, 500 Kotowicz Piotr N., 481,500 KouRil Pavel, 482,486; Aneks 1,2 KovAcs Eva, 491 Koval' Vladimir Y., Aneks 1,3,4 Kowalczyk Elżbieta, 50 Kowalczyk Małgorzata, 340; Aneks 3,1 Kowalenko Władysław, 54,102,121 Indeks osób, nazw geograficznych i etnicznych Kowalska Anna B„ 363, 364, 365, 366, 367, 368, 371, 373, 374, 415, 418; Aneks 3,1 Kowalska MILENA, 452,454 Kowalski Jacek, 32 Kowalski Marek D., 78 KOZIEROWSKI Stanisław, 52 Kozikowska Zofia, 119 KOZŁOWSKA-BUDKOWA Zofia, 81, 84,89, 90 Kozłowski Janusz K., 111,114,117,131,136 Kozłowski Stefan K., 111,114,117,131,136 Kozłowski Ryszard, 20,30,111,114,117,131,136 Krabath Stephan, Aneks 1,7 KRAJCARZ Magdalena, 537 Kramarek Janusz, 415, 425 KRANZOWA Irena, 128,136 Krasicki Ignacy, 38 Kraszewski Józef Ignacy, 37, 30,40,42,44,47 Kraszewski W., urzędnik kruszwicki w latach 20 XX w., 150 Krause Edward, 331 Krawiec Adam, 72, 74 Krąpiec Marek, 103,239 Kromer Marcin (1512-1589), biskup warmiński, historyk i pisarz, 35 KRÓLIK Hanna, 114 Kruk Janusz, 111,122,123,128,130,131,491 Kruk Mirosław, 491 Kruppé Jerzy, Aneks 1,5 Krusch Bruno, 34 Krylasova Natalia B., 442 Krystyn z Piotrkowa (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 83 Krystyn (XIV w.), kantor kruszwicki, 97 Kubasiewicz Marian, 537 Kubiak Ireneusz, 505 Kubiak Stanisława, 64 Kucharska Klaudyna, 281 Kucharski Eugeniusz, 22 Kućkin Vladimir, 498 Kucypera Piotr, 489; Aneks 3, 2 Kuczyński Stefan K., 74,81 Kujawski Witold, 89 Kula Witold, 113 Kulczyński Stanisław, 117 Kunicka-Okuliczowa Łucja, 358 Kunst Günter, 476 Kupczyk Michał, 49,53,58,101,102,105,107,111,112,113,117,128,138, 140, 510, 536, 537 Kurasiński Tomasz, 488 Kürbis Brygida, 22, 69,71,84 Kurisoo Tuuli, 489 KURkowicz Joanna, 187, 282,284,285,287, 353, 355,356, 357 Kurnatowska Zofia (Hilczer-Kurnatowska), 55, 61, 112, 123, 125, 175, 332, 336,490 Kurnatowski Stanisław, 61,104,105,112,113,121,123,124,125,128,175, 237, 315, 319, 364 Kurzawa Dariusz, 31, 53,87,173 Kuszewska Elżbieta, 317 Kutrzebianka Anna, 59 Küchelmann Hans Ch., 464,467,471,539 Kürbis Brygida, 22,69,71,84 Kwiatkowska Barbara, 41,45 L Labuda Gerard, 25,32,54, 55, 70, 71, 72, 89,115 Lachowicz Hubert, 450,460,461,463 Lalik Tadeusz, 49, 50,51 Landgraf Eleonore, 287; Aneks 2, 8, 9 Lasota Czesław, 415,425 LASOTA-MOSKALEWSKA ALICJA, 130 Leaf Hellen, 450,451,452,453 Le Goff Jacques, 101,113,114 Lech, mityczny wódz Lechitów, 33,73 Lechnicki Felicjan, 116,125,131 LECIEJEWICZ Krystyna, 418 Leciejewicz Lech, 70,120,315,316,353,358,360,364,404,418; Aneks 3,2 Leibnitz Gottfried W., 21 Lelewel Joachim, 41,43 Lemież, kmieć, legendarny władca Polan w podaniach ludowych, 44 LesmanYuri, 487 Lestek III, legendarny władca Polski, 18,31, 71, 73 Leszek Biały (1184/1185-1227), książę mazowiecki i kujawski, 78 Leszek Bolesławowie (ok. 1160-1186, książę mazowiecki, 90 Leszek Czarny (ok. 1241-1288), książę łęczycki, sieradzki, krakowski, 31, 95 607 Lewandowska Monika, Aneks 1, 7 Stanisław, 89, 90, 277 LichaGev Nikolaj, 493,496 Liebfeld J., urzędnik kruszwicki w latach 20. XX wieku, 152,153 Liebrecht Felix, 43 Lifard (XIII w.), archidiakon kruszwicki, 92, 96 Limisiewicz Aleksander, 360 Linder Isaak, 444,445,447 Linneus Carl, Aneks 5,1, Aneks 6,1 Lipińska Olga, 487 Lipiński Tymoteusz, 42,43 Lis Józef, 422 Lisiecki Jerzy, 342, 343,344 Liske Xawery, 28 Lisowska Ewa, 226,415,418,420,422,424,485 Litvina Anna, 498 LITYŃSKA-ZAJĄC Maria, 545 LODOWSKI Jerzy, 320,333 Lohmeyer Ernst, 491 Lorenz Felix, Aneks 5,1 Lorkiewicz Antoni, 28 Lovag Zsuzsa, 491 Ludwik Dziecię (893-911), król Franków, 21 Ludwik (XIII w.), kustosz kruszwicki, 97 Lu« Heidi, 439 Lyman R. Lee, 533 LIBROWSKI Ł Laguna Stosław (1833-1900), polski historyk, mediewista, 25 Łazuga Waldemar, 44 Łbik Marek, tabela II.2.1, płyta DVD Łepkowski Józef, 42,43,44 Łęga Władysław, 314,318,358 Łosiński Władysław, 341,346, 360,420 Łoś Jan, 22 Łowmiański Henryk, 49, 51, 54,58, 71, 72,112,125 Łuczak Stanisław, 161,165, 212,214,267,289,392,393 Lukasiewicz Kazimierz, 329,331,333,340 Łukomiak Karol, 329 Łuszczkiewicz Władysław, 43,44 Łydżba-Kopczyńska Barbara, 416,418 Łysiak Wojciech, 44 M MacGregor Arthur, 471,525 Machnik Jan, 332 Maciej (XIII w.), kanonik kruszwicki, 91 Maciejewski Jacek, 17,20,30,31, 78,89, 90, 91, 92, 93,94, 96,97 Maciejewski Maciej, 45,46,47,147,168,170 Maciejewski Władysław, uczestnik ekspedycji archeologicznej w Krusz wicy (lata 50. XX w.), 161 Maciszewska Małgorzata, 28 Mackiewicz Maksym, 495 MAGETTI Marino, Aneks 1,5 Magnus (XII w.), komes wrocławski, 74, 75 Maik Jerzy, 376,377,378,379, 380,381,393,394,485 Majewski Kazimierz, tabela II.2.1 płyta CD Makarov Nikolay A., 489 Makarova Tatiana L, 490; Aneks 1,7 Makiewicz Tadeusz, 128 MAKOUSKAYA VIKTORYA, 490 Makowieccy Marzena i Daniel, 101,118,128,136 Makowiecka Marzena, 128, 532,536,537,539,540 Makowiecki Daniel, 63,128,136,227,432,438,442,447,467,491,510,517, 525,532,533,534,536,537,538,539,540,541,542 Mal'm Valentina A., 482 Maleczyński Karol, 70, 74,499 Malinowska Maria, 315,393 Malinowski Tadeusz, 120,140,450,460,463 Maloney Stephanie (Jernigan-Maloney), 56,117,128 Małachowicz Maciej, 46, 47, 169, 170, 268, 269, 270, 271, 272, 277, 279, 446,448,499 Małowist Marian, 380 Mamzer Henryk, 113, 309 Manke Artur, 43,238,147,148,155 Manojłović-Nikolić Vesna, 432,443 Mańkowski Maciej, 505 Marceli (XI w.), biskup kruszwicki?, 88 Marcin z Opawy (1215/1220-1278), arcybiskup gnieźnieński, 23,27 Marcin (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 82 Marcin (XIII w.), scholastyk kruszwicki, 90 Marciniak Arkadiusz, 533 Marcinkiewicz Kamila, 495 608 Kruszwica wczesnośredniowieczna Marczak Maria, 114 Marek Otto, 485 Marek Tadeusz, Aneks 1,7,8 Marek (XIV w.), opat strzeleński, 85 Marie Alexandre Léon, 72 Markiewicz Małgorzata, 65 Marzec Andrzej, 30 Mason Robert, Aneks 1,6,7 Mastyński Zdzisław, 102,105 Maślanka Julian, 44 MAŚLANKIEWICZ Kazimierz, 420,422,424 Mateusz (XII w.), biskup krakowski, 89 Matuszewska Aniela, 418 Matuszewski Józef, 50 Matuszkiewicz Władysław, 545 Maurizio Adam, 117,134 Maurycy (X/XI w.), rzekomy biskup kruszwicki, 88 McCarthy Mike R., Aneks 1,7 McCormick Michael, 426 McGuire Brian P., 20,24 Medvedev Aleksandr F., 332,333, 334,337 Medvedeva Olga, 447 Mehlis Carl, 147 Meier Jacqueline, 430 Mengoz (XII/XIII w.), prepozyt trzemeszeński, 90 Mérigot Brigitte, 436,437,441 Michalak Arkadiusz, 482; Aneks 3,1 Michalik Marek, 340,483,485 ; Aneks 5, 2 Michalska Danuta, 300, 302 Michalski Maciej, 88,89 Michał (ХГѴ w.), prepozyt kruszwicki, 97 Michałowski Roman, 26 Mickiewicz Adam, 39 Mielcarzewicz A., zdun, 281, Aneks 2,1,2,3,4, 5 Mielcarzewicz Teofil (XIX w. ), rysownik i litograf, 44 Mieszko Chościszko (Moszczycko), legendarny założyciel dynastii Pia stów, 26, 25, 26,27, 28, 29 Mieszko I (922/945-992), polski książę, 35,43, 52,88,145, 506 Mieszko II (Lambert), (990-1034), król Polski, 88,165 Mieszko III Stary (1122/1125-1202), książę wielkopolski, 64,81, 84 Mieszko Kujawski (Mieszkowic), (1159-1195), książę kujawski, 24, 25, 27 Mignę Jacques P., 23 Mihajlov Petr В., 497 Мінок L'ubomIr, 308 Mika Józef, archeolog, członek ekspedycji kruszwickiej, 161 Mikołaj z Krobina (XV/XVI w.), ks., rektor szkoły w Kowalu, 26,28 Mikołaj z Rzeczycy (ХШІ/ХУ w.), możny kujawski, 30 Mikołaj z Siegen (XV w.), niemiecki kronikarz, 21,22 Mikołaj z Woli Bachórznej (XIV w.), kasztelan kruszwicki, 84 Mikołaj z Woli (ХГѴ w.), kasztelan kruszwicki, 83 Mikołaj ze Złotopola (XV w.), możny kujawski 25 Mikołaj, syn Stępoty (XII w.), możny kujawski, 81 Mikulski Józef, 102,106,111,116 Milart Zbigniew, 525 Milecka Krystyna, 533 MILEJSKI Paweł, 494,495,496 Miłosz Czesław, 35 Minetti Alberto Б., 464 Minutoli Julius (XIX w.), malarz i rysownik, 44 Mirek Zbigniew, 545 Misiura Mirosława, 315,340,341 Młynarska-Kaletynowa Marta, 114 Modzelewski Karol, 49, 50, 51, 58, 59, 60, 62, 63, 64,113,114,120,129, 130,133,139,177,500 Mommsen Hans, Aneks 1,5 Mongajt Aleksandr L., 318, 415 Molera Judith, Aneks 1,6,7 Moreno-Garcia Marta, 465 Morhoff Daniel G., 26 Moszyński Kazimierz, 127,314,316,325,326, 341,450,451,454, 541 Moulherat CRISTOPHE, Aneks 1,5 Mozowszowicz Jakub, 117 Moździoch Sławomir, 431 Możdżyńska-Nawotka Małgorzata, 394 Mrozowicz Wojciech, 17,19 Mrózek Władysław, 57,102,107,110,111 Mściwoj П (ok. 1220-1294), książę świecki i gdański, 20,95 Mucha Maria, 168,404 Muczkowski Antoni, 82,83,91 MugureviC Çvalds, 490 Mula Stefano, 20 Mühle Edward, 70,499,500 Müller Adrian, 420 Murray Harold J.R., 444,445 Musianowicz Krystyna, 315,487,493; Aneks 3,1 Musin Aleksandr, 224 Musty John, Aneks 1,7 N Nadolski Andrzej, 42,331, 332,333, 337,458 NAHLIK Adam, 351,352,359,379,380,381,394 Nalepa Jerzy, 315,319 Namiota Piotr, 80,94,95 Narożna-Szamałek Urszula, 115,117,173 Natanson-Leski Jan, 51 Navellier Narcisse, 72 Nawrolska Grażyna, 168,437 Nećitajlo Valerij, 491,494,496 Nedoma Robert, 445 Nejowa Helena, 363 Niemcewicz Julian Ursyn, 39,40,43 Niemiec Dariusz, 277, 289, 302; Aneks 2, 8, 9 Niesiołowska (Niesiołowska-Wędzka) Anna, 314, 316, 317, 320, 329, 333, 337,340,364 Newton Isaac, 35 Niewiarowski Władysław, 102,103,106,111,132 Niketas Choniates (ok. 1155-1215), historyk bizantyński, 486 Nikodem Jarosław, 30 Nikol'Cenko Ûzef M., 495 Nobis Iwona, 62 Norska-Gulkowa Maria, 465 Nosov EVGENI N., 493 Novakovskaya-Buchman Svetlana, 491 Nowak Andrzej, 331 Nowak Przemysław, 492,493 Nowakowski Andrzej, 481 Nowicki Bolesław, 541 Nowiński Marian, 117,122,125,133,134 O Okruszko Henryk, 109 Olaus Magnus (1490-1557), szwedzki pisarz i kartograf, 464 Olczak Jerzy, 65,136,161, 225, 275, 387, 388, 389, 392, 394, 399,406, 407, 408,409 Olenych Andrey, 488 Olesztynski A., (XIX w.), rysownik i malarz, 44 Oliver Alejandro V., 465 Oliwkowski Łukasz, 50, 56 Olko Justyna, 34 Olrik JRrgen, 34 Olsen Bjornar, 113 Oppeln-Bronikowski von, Alexander, 39 Orda Napoleon (XIX w.), rysownik i malarz, 44, 72, 93 Orton Clive, Aneks 1,5 Orzeł Joanna, 35 Osman II (1604-1622), sułtan Imperium Osmańskiego, 491 Ossowski Godfryd (1835-1897), archeolog, pierwszy dyrektor Muzeum Archeologicznego w Krakowie 482 OSTOJA-ZAGÓRSKI Janusz, 113,123,128 Ostrowska Elżbieta, 331,336,337,363,499 Otto z Tułkowic (XIV w.), archidiakon kruszwicki, 96 Otto (XII w.), syn Albrechta Niedźwiedzia, margrabiego brandenburskie go, 85,267 Otton (XIII w.), margrabia brandenburski, 78 Overman Steven J., 477 P Pachulski Piotr, 458,459,464,465,471 Padberg von, Lutz, 34 Pakulski Jan, 492 Panasiewicz Wacław, 489 Panczenko Bolesław, 173 Paner Anna, 267 Pankiewicz Aleksandra, 360,406,415,490 Pasławski Zbigniew, 102,106 Paszkiewicz Borys, 64,224, tabela II. 2.1, płyta DVD Paszkowska Róża, 443 Paszkowski Marcin, 482 Pauk Marcin R., 89 Pavlenko Serhiy V., 482 Paweł Diakon (ok. 720- przed 800 r.), benedyktyn z klasztoru w Monte Cassino, kronikarz i poeta, 18 Paweł (XIII w.), scholastyk kruszwicki, 91, 97 Pawlaczyk Anna, 78 Indeks osób, nazw geograficznych i etnicznych Pawlak Piotr, 169,226, 321, 393, 394 Pawlicka Elżbieta, 400,401,402,403,407,408 Pawłowski Bogumił, 117 Peacock David, Aneks 1,5 Peczyński Mariusz, garncarz, Aneks 2,1,9,10,11,13,14 Pelevina Olga W., 422 Perejesława (ХПІ w.), księżna ruska, żona Siemowita I Mazowieckiego, 492 Perret Sébastien, 305 Perez Carlos M., 451 Perlbach Max, 91, 92, 94, 96, 97 Perun, słowiańskie bóstwo gromowładne, 489 Perzanowski Zbigniew, 69,81 Perzyńska Maria, 320 Petersen Ernst, 48,312 Petri (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Petrov Nikołaj I., 493 Petzold Joachim, 444 Pęcisław (XIII w.), dziekan kruszwicki, 96 Piaskowski Jerzy, 307,314, 346,393 Piast, legendarny protoplasta dynastii Piastów, 18, 22, 27, 37, 38, 39, 40, 43,44,47, 70, 72, 74,145 Piekalski Jerzy, 360,437,495,499 Piekarczyk Stanisław, 113 PIEKOSIŃSKI Franciszek, 83,89 Pielowski Zygmunt, 537 Pieradzka Krystyna, 75 Pietkiewicz Czesław, 357 Piontek Janusz, 111,122 Piotr Włostowic (ok. 1080-1153), palatyn śląski, 77,81,499 Piotr Wszeborowic (XII/XIII w.), kasztelan kruszwicki, 77,81,84 Piotr z Byczyny (XIV w.), kanonik kolegiaty w Brzegu, kronikarz, przypuszczal ny autor Kroniki książąt polskich, 21,23 Piotr z Dusburga (ХІП/ХІѴ w.), niemiecki kronikarz, kapłan zakonu krzyżackie go, autor kroniki Chronicon terrae Prussiae, 82 Piotrowski Marcin, 500 Piskorski Jan M., 51, 74 Plezia Marian, 17, 70, 71,499 Pluskowski Aleks, 540 Podbielski Bronislaw (XIX w.), rysownik i malarz, 44 PODWIŃSKA Zofia, 49, 125, 317,360 Poklewski Tadeusz, 331 Pol Wincenty, 40 PolaCek Ludomir, Aneks 1,2 Poleski Jacek, 51; Aneks 3, 2 Polubion (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 82,83 Popiel - Pompiliusz Chościczko (Chosziczszko), Popiel II (Pompiliusz II Zły), legendarny władca Polan , 17,18,19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, Tl, 28,31,32,33,34,35,37,38,39,40,43,44,46,47, 70, 71,72,74,145,173 Pompiliusz (Popiel I) I Dobry, Popiel Senior, legendarny wadca Lechitów, 32,33,35,73 Popiel III, postać literacka u Juliusza Słowackiego (Balladyna), 39 POPKIEWICZ Eryk, 418,425 Popławska Dorota, 450,452,453,460,461,463 POPOVA Ol'ga, 497 Poppe Andrzej, 224,491,493,494,495, 496,497 Poppe Guido T. Aneks 5,1 Poprawski Kazimierz, 139,165, 208,209,211,212,213, 214 POTEMSKI Czesław, 161,331,415 Potkański Karol, 32 Powierski Jan, 52, 63, 78,106,116 Pranke Piotr, 489 PRAWNICZAK Robert, 458,459,464,465,471 PRAWOCHENSKI Roman, 539,541 PRICHYSTAL Antonin, 482,486 Pritchard Frances, 380 Prüemers Rodgero, 43 Pruski Witold, 541 Przecław ze Służewa (XIV w.), archidiakon kruszwicki, 96, 97 PRZEDPEŁSKA-BIENIEK Małgorzata, 449 Przemysł II (1257-1296), książę wielkopolski, król Polski, 20, 29 Przemysł Oracz, legendarny książę czeski z dynastii Przemyślidów, 18 Przemysł Ziemomysłowic (XIII/XIV w.), książę inowrocławski, 30 Przezdrzew (XIV w.), kasztelan kruszwicki, 83 Przyborowski Walery, 41 Przybył Maciej, 446 Przybysław (XIV w.), kantor kruszwicki, 96 PTAŚNIK Jan, 95, 97 Puckalanka Urszula, 102,107,110 PUFENDORF Samuel, 45 Pülz Andrea M. 487 609 Pusr Alexander, 482 PYRGALA JERZY, 124,128 R Raban Maur (ok. 780-856), benedyktyn, kronikarz i uczony, autor m.in. encyklopedycznego dzieła De rerum naturis, 387 Raczyński Edward, 42, 43, 44 Radka Krzysztof, 312 Radwański Kazimierz, 105,237 Radzimiński Andrzej, 25,31,95 Radzisław (XII w.), możny kujawski, 84 Raeder Hans, 34 Raedwald (? - 616/627), z dynastii Wuffingów, król Anglii Wschodniej, 462 Rafał (XIII w.), scholastyk kruszwicki, 93 Rajewski Zdzisław, 134,340,364,368,374,458, Rauhut Lechosław, 331,340,348,415 Rauhutowa Jadwiga, 307, 331, 335,337, 348,415 Raczkowski Włodzimierz, 71 Regert Martine, Aneks 1,5 Rennwanz Joanna, 101,116,413,545; Aneks 2,2 Révesz LAszló, 488 RĘBKOWSKI Marian, 360, Aneks 3,2 Rice Prudence M., Aneks 1, 5 Riddler Ian, 540 Ritchie Kenneth, 540 Rodger (XIII w.), dziekan kruszwicki, 91 Roger II Sycylijski (1095-1154), król Sycylii, 486 Rogers Nicola, 454,460,463 Rogiński Stefan, 102,105 Rogosz Ryszard, 318 Rohn Artur, 491 ROMANOWICZ Paulina, 436, 437 Romanowski Mieczysław, 40 Rosik Stanisław, 34, 74 Rospond Stanisław, 135 Rosslund Mais, 491 ROZDESTWENSKA Tatiana, 495 Rozenfel'dt Rostislav L., 482,490 Różański Wojciech, 545 Römer-Strehl Christiane, Aneks 1,7 Rudnicki Antoni Bechczyc, lata 20.-30. XX w., inżynier, publicysta, 152, 153 Rulewicz Marian, 314, 315,353,357,358,458 Rutkowska-Płachcińska Anna, 23,24,26,113,120,130,140 Ruttkay Alexander, 332,333 Rybakov Boris A., 482,491 Rycheza (993-1063), królowa Polski, żona Mieszka II, 88 Rychły Maciej, 218 Rye Owen S., Aneks 1,7 Rymkiewicz Jarosław M., (1935-2022), poeta i pisarz 35 Rysiewska Teresa, 488 Rzepka Wojciech R., 26 Rzyszczewski Leon, 91 S Sachanbiński Michał, 420,421,422,423,424,426 Sachs Curt, 488 Sadowski Krzysztof, 406 Sadowski Jan N., 482 SalmJan, 495 Salomea z Bergu (1099-1144), księżna, żona Bolesława Krzywoustego, 20, 78,81,84, 90 Sambor II (1211/1212-1277), książę lubiszewsko-tczewski, 91, 92 Samsonowicz Agnieszka, 131,136,363,364,369,394 Samsonowicz Henryk, 25,30,54,55,70,139,140,542 SanderesG., 491 Sawicka Joanna, 65,102,105,106,107,108,109,110,176,177,185, 222, 225, 226, 234, 236, 251, 252, 253, 254, 255, 257, 259, 260, 262, 263,264, 265, 266, 267, ТП, 283, 353, 355, 356, 357, 366, 368, 369,370, 371, 391, 392, 393, 395, 396, 397, 398, 400,413,416,419, 421,424,425, 448,482, 486,487 Sawicki Jakub, 488 Sawicki Tomasz, 119,137,138,173,223,306,309,310,311,312,314,317,319, 321,323,327,329, 330,335,339,359,373,394,400,425,488,491 Saxo Gramatyk (ok. 1140/1150-1220/1230), duński historyk i kronikarz, 34 Scapova Julia L., 390,487 Schaer Frank, 17 Schaller Peter, 280,281,288; Aneks 2,1 Scharrer-Liśka Gabrielle, Aneks 1,2 Schild Romuald, 114 Schramm Zdzisława, 128,136,505,524,528,529, 530,535,536,540 Schwedt Aleksander, Aneks 1,5 610 Kruszwica wczesnośredniowieczna Semkowicz Aleksander, 78 Seneta Włodzimierz, 551 SERGEEVA MARINA S., 442,443 Sergiusz IV (? -1012), papież, 88 SERNEELS Vincent, 305 Seweryn Dariusz, 17 Sędziwój z Szubina (ХГѴ w.), scholastyk kruszwicki, 96 Sędziwój (ХГѴ w.), kustosz kruszwicki, 97 Shepard Anne O., Aneks 1,5 Siciński Wojciech, 431 Sieciech (XI/XII w.), wojewoda krakowski, 75 Siemianowska Sylwia, 59,406,415,490 SIEMIEŃSKI Lucjan, 44 Siemomysł (X w.), książę Polan, 18,78,79,83,85 Siemowit (Ziemowit), syn Piasta, legendarny książę Polan z IX w., 17, 18,31,40,162 Sieradzan Wiesław, 29 Sikorski Andrzej, 393, 394 Sikorski Czesław, 28 Sikorski Dariusz A., 450 Silska Patrycja, 64,279, 281,295, 296, 297, 298; Aneks 2,1 Simon G., (XIX w.), malarz i rysownik, 44 Skarbimir (XII w.), wojewoda krakowski, 81 Skarbimir (XIV w.), kustosz kruszwicki, 97 Skarżyńska Krystyna, 102,106 Skibiński Edward, 70, 72 Skibo James M., Aneks 1, 5 Skoczylas Janusz, 420,422 Skóra Kalina, 488 SlAmaJiri, 482,486 Śląski Jacek, 64, tabela II.2.1 płyta CD Słoniewski Mateusz, Aneks 1,5,8,17,22 Słowacki Juliusz, 39,40,47 SmidovCinovA Nikola, 464,465,467,468,469,471 Smoczyńska Łucja, tabela II.2.1 płyta CD SmoläkovA Maria, 436,437 Smolka Stanisław, 73 Snorri Sturluson (1179-1241), islandzki poeta, historyk i polityk, 464 Sobociński Marian, 59, 117, 118, 128, 129, 136, 505, 524, 525, 534, 536, 537, 541 Sobczak Jerzy, stolarz, Aneks 2,1,2 Sokolnicki W., (XIX w.), pisarz, 44 Sołtysiak Adam, 441 Sondel Janusz, 78 Sosnowska Ewa, 481 Sperczyński Władysław, 44,149 Spicyn Alexander, 488 Springer Ewa, 53, 56,155,161,163,164,165,166,167,168,190,191, 238, 245, 399 Stańa Ćenek, Aneks 1,2 Staniland Kay, 380 Stanisław Kiwała z Ostrowa (ХГѴ w.), sędzia kujawski, 85 Stanisław z Ostrowa (ХШ/ХІ w.), prepozyt kruszwicki, 94 Stanisław (ХІП w.), archidiakon kruszwicki, 96 Stanisław (XIV w.), dziekan kruszwicki, 97 Starkel Leszek, 103,114,121,131,132 Stasiak Waldemar, 485 Staubach Nicolaus, 24 Stawska Violetta, 420 Stefanoviô Petr, 499 Stempin Agnieszka, 220, 430, 433, 434, 435, 437, 438, 439, 440, 441, 442, 444, 445,446, 449,451,452, 453, 457, 458,466, 469, 470, 471, 472, 473, 474,475,477,524,525 Stephan Hans-Georg, 404,407 Steuer Heiko, Aneks 3,1,2 Stępnik Tomasz, 351,356 Stolarczyk Tomasz, 464 Stopp Barbara, 476 Straus JiRi, 468, 469 Stryniak Dariusz, 32 Strzelczyk Jerzy, 22,49, 55, 70, 73 Strzemski Michał, 121 Strzyż Piotr, 333 Strzyżewski Czesław, 165 Suchodolska Ewa, 30 Suchodolski Stanisław, 64,126,224, 331,492,500 Sundgren Lisen, 123 SUPRUNIUK Anna, 25 Surmiński Janusz, 131 Surowiecki Wawrzyniec, 42,44 Susek Barbara, 325,326,348 SveSnikov Igor K., 495 Swidger I, biskup kruszwicki (?), 89 Szacherska Stella М., 83 Szafer Władysław, 117 Szajnocha Karol, 42,43 Szamałek Krzysztof, 102,103,107,112,115,117,123,130,134,136,151, 156,171,172,184,198, 237 Szamałek Urszula i Krzysztof, 168,172 Szczurek Tadeusz, 224, tabela II. 2.1, płyta DVD Szenicowa Wiesława, 115, 124, 125, 128, 363 Szewczyk-Wojtasiewicz Magdalena, 277,302 Szlachtowski Jan, 78 Sztetyłło Janusz, 140 SZUDROWICZ Alojzy, 90 Szulc Kazimierz (1825-1887), etnograf i publicysta, 42 Szulta Wojciech, 312,359 Szybkowski Sobiesław, 80 Szymański Wojciech, 113, 329,481, 490,491 Szymon syn Dzięgienia (XII w.), 81 Szyngiera Piotr, 64 Śląski Kazimierz, 71 Śliwiński Błażej, 20, 26, 29, 30, 31 Śmigielski Wojciech, 115,134,151 Św. Andrzej Apostoł (7-62/70), jeden z dwunastu apostołów, męczennik, święty Kościoła katolickiego, 493,494,496,497,498 Św. Andrzej z Krety (ok. 650- ?), biskup Gortyny i teolog, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, 497,498 Św. Andrzej Stratilates (284-305) święty Kościoła prawosławnego, mę czennik, 497,498 Św. Archanioł Michał, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, 498 Św. Cyryl, (827-869), bizantyński misjonarz na Słowiańszczyźnie, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, 41 Św. Eustracjusz (III w.), męczennik, święty Kościoła prawosławnego, 497 Św. Grzegorz z Nazjanzu (326/340-ok. 390), filozof i teolog, biskup Kon stantynopola, święty Kościoła katolickiego, prawosławnego i luterańskiego, 463 Św. Izydor z Sewilli (560-636), arcybiskup Sewilli, pisarz, uczony, święty Kościoła katolickiego, 387,478 Św. Jadwiga Śląska, księżna śląska (ok. 1178/1180-1243) żona Henryka Brodatego, święta Kościoła katolickiego, 24,78 Św. Jan Ewangelista (Jan Apostoł), (? - ok 100), jeden z dwunastu apo stołów, święty Kościoła katolickiego, prawosławnego, ewangelickie go, koptyjskiego, 498 Św. Jerzy (7-303), rzymski żołnierz i męczennik, święty kościoła Katoli ckiego i prawosławnego 498,499 Św. Klemens Aleksandryjski (ok. 150-212), teolog, święty Kościoła kato lickiego, 463 Św. Metody, (ok. 815-885), bizantyński misjonarz na Słowiańszczyźnie, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, arcybiskup Moraw, 41 Św. Olaf (Haraldsson), (995-1030), król norweski, wprowadził w kraju chrześcijaństwo, święty Kościoła katolickiego, 489 Św. Otton z Bambergu, „Apostoł Pomorza", (ok. 1060-1139), biskup Bambergu, misjonarz, święty Kościoła katolickiego, 499 Św. Stefan (ok. 969-1038), pierwszy król węgierski, z dynastii Arpadów, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, 491 Św. Tomasz z Akwinu (Akwinata), (ok. 1224-1274), dominikanin, włoski teolog i filozof, święty Kościoła katolickiego, 478 Św. Thomas Cantilupe (1218-1282), biskup Hereford, święty Kościoła ka tolickiego, 478 Św. Wit (7-304), Sycylijczyk, męczennik chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, patron Czech i Saksonii, 231 Św. Wojciech (Sławnikowic, Adalbert z Pragi), (ok. 956-997), biskup Pra gi, misjonarz do Prus, męczennik, święty Kościoła katolickiego, pa tron Polski, Czech i Węgier, 20,446 ŚWIECHOWSKI Zygmunt, 90, 276 Świerkowska-Barańska Elżbieta, 458,460,464 ŚWIERZEWSKI Stefan, 41 Święcicki S„ lata 20. XX w., inżynier, wykonał pomiary poziomu wód Gopła, 151 Świętopełk I, Gryfita, (1080-1113), książę pomorski i nakielski, 77 Świnka Jakub (7 -1314), arcybiskup gnieźnieński, 96 Szeląg Zbigniew, 545 T Tabaczyńska Eleonora, 346,404,415,417,418,425 TABACZYŃSKI Stanisław, 64,404, tabela II.2.1 płyta CD Tabaka Arkadiusz, 340,224, tabela II. 2.1, płyta DVD Talarowski Adam, 73 Tamboer Annemies, 450,453,462 Teichert Manfred, 529,537 Indeks osób, nazw geograficznych i etnicznych Teodor Polak (XIII w.), franciszkanin, prowincjał kujawski, 20 Teodor (Czader), XIII w., wojewoda krakowski, kasztelan kruszwicki, 81,82 Teodor z Ludźmierza (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 81, 83 Teodoryk (Dietrich) Engelhus (1362-1434), kronikarz niemiecki, 21 Teodoryk (ХШ/ХІУ w.), archidiakon kruszwicki, 20,96 Teofil Prezbiter (Teofilus, Theophilus), (ok. 1070-1125), benedyktyn, au tor Zbioru przepisów o sztukach rozmaitych 288, 292,387,394,425 Teofilakt Simokatta (VI/VII w.), bizantyński pisarz i historyk, 462 Tetzlaff Wanda, 161,162,167 Theiner Augustin, 95 Thomsen Christian J., 43 Thomson Rodney M., 23 Thym Nancy, 462 TiDow Klaus, 381 Tiflisi, Abu I-Fadl Hubais Tiflisi, wczesnośredniowieczny perski uczony, autor Opisania remesel (Bajan as-sana 'at), 292, 294; Aneks 2,13 Tite Michael S., Aneks 1,6,7 Tobolski Kazimierz, 107,111, 533 TomaSevskij Andriy, 482 Tomisław (XIV w.), kustosz kruszwicki, 97 Tomisław (ХГѴ w.), kanonik kruszwicki, 97 Tomisław (XIV w.), sędzia kaliski, 85 TomkovA KATERINA, 407, 415,418 Tondera Marian, 363 Topolski Jerzy, 506 Tor (Thor), nordycki bóg burzy, piorunów i sił witalnych, 489 Towarek Piotr, 450,463 TRAWICKA Ewa, Aneks 3,1 Trawkowski Stanisław, 25,449 Trizna Józef (XVII w.), archimandryta kijowski, 498 TROCHA JOANNA, 173 Trojan Wojsławic (XI/XII w.), możny kujawski, 81 Trojan (ХГѴ w,), archidiakon kruszwicki, 96 Trojan (ХГѴ w.), kantor kruszwicki, , 97 Trojanowski Wincenty, 44 Trusau Aleh A., 294 Trzaska-Nartowski Nicola, 540 Trzcińska-Tacik Helena, 545 Trzciński Józef, 44 Trzebiesław (XIV w.), dziekan kruszwicki, 96 Trzeciecki Maciej, 491, Aneks 1,3,4 Tugorkan (1028-1096), chan połowiecki i kumański, 499 TURNAU IRENA, 381 Twarowska Ewa, 117,127,134 Tyc Teodor, 75 Tyers Paul, Aneks 1,5 Tymieniecka Kazimiera (Tymieniecka-Klonecka), 53, 155, 161, 164, 165, 190,191,238, tabela II.2.1 płyta CD Tymieniecki Karol, 51, 56, 71 Tymrakwicz Włodzimierz, 122 Tyszkiewicz Jan, 49,126,127,130,133 U Ulanowski Bolesław, 85, 90, 91, 92, 93,94, 95, 97 Ulbricht Ingrid, 411,412,413,414,415 Urban II (1035-1099), papież, 88 Urbańczyk Przemysław, 19, 51,52 Urbańska Alina, 379 Uspenskij Fedr B., 498 V Vacher Stéphane, Aneks 1,5 Vendrell-Saz MaRius, Aneks 1,6,7 Vercamer Grischa, 17 Vernerus (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Villechelmus (XII w.), kanonik kruszwicki, 84 Vince Alan, Aneks 1,5 VITEZOVIć SELENA, 430 Ѵпт Vladimir, 530,534 VySohlId Martin, 435,454 W Wachowska Barbara, Aneks 3,1 Wachowski Krzysztof, 334,437; Aneks 3,1 Wacław III (1289-1306), Przemyślida, król Czech, 29 Wacław (XIII w.), prepozyt kapituły kruszwickiej, 91 Wacław (XIII w.), kanonik kapituły kruszwickiej, 20 Wadyl Sławomir, 489 Wajda Sylwia, 487 Walas Jan, 58, 135 Walawender Antoni, 114,126 Walter Christopher, 497 Walter Ewald, 25,32 611 Walter (? -1169), biskup wrocławski, 89,97 Waltharius Manu Fortis (Walcerz Wdały, Walgierz Wdały), rycerz-heros (Legenda o Helgundzie i Walgierzu Wdałym), 32 Waluszewska-Bubień Aleksandra, 517 Wałkówski Andrzej, 17 Wański Alojzy, pracownik kruszwickiej cukrowni w latach 20. XX w., 151 WAPINSKA Anna, 414,415,416,417,418,424 Wartołowska Zofia, 32 Wasylikowa Krystyna, 131,133,545 Wasylko Trembowelski (Rościsławicz) (XI/XII w.), książę trembowelski, 499, 500 Waszak Stanisław, 165 Waszczuk Kamila, 458,459,464,465,471 Watson Oliver, Aneks 1,26 Wawrzyniak Piotr, 309 Wąs Adam, 430,444 Wąsowicz Teresa, 500 Wedepohl Karl H., 404,406,407 Wegele Franz X., 21 Wehner Donat, 395 Weiland Ludwig, 23 Wenacjusz (XI w.), rzekomy biskup kruszwicki, 88 Wenger Lucas, aneks 2 Wenta Jarosław, 70, 82 Wesołowski Stefan, 161,165,315,353,358 Weymann Stefan, 59, 63,120,500 WECLEWSKI Zygmunt, 21 WECOWSKI PIOTR, 30,32,35 WĘDZKI Andrzej, 54 WIDAJEWICZ Józef, 54 Wieczorek Szymon, 70 Wieczorkowski Tadeusz, 315,353,358,417,420 Wielgosz Zbigniew, 17,73 WIELOWTEJSKI Jerzy, 124,125,133,136 Wierzbicki Bogusław, 168 Wiesiołowski Jacek, 78 Wiewióra Marcin, 88,173 Więckowska Hanna, 114 Wiklak Henryk, 368, 373,374 Wilamowska Elżbieta, 73 WILCZEK-KARCZEWSKA Magdalena, 80 Wilhelmy Winifried, 21 Wilk (XIII w.), kasztelan kruszwicki, 81,83 Wilkens Barbara, 540 Wilkoń-Michalska Jadwiga, 110,130,135 William (Wilhelm) z Malmesbury (1080/1095-1143), angielski historyk, benedyktyn, 23, 72 Wincent z Beauvais (ok. 1194-1264), francuski pisarz, dominikanin, 23 Wisław (XIII w.), biskup kujawski, 20,96 Wisław, legendarny książę wiślicki, (Legenda o Helgundzie i Walgierzu Wdałym) 32 WISZEWSKI Przemysław, 25 Wiślański Tadeusz, 128,161 Wiśniewski Edward, 105 Witczak Krzysztof, 51,55 Witkowski Jacek, 437 Władysław Herman (ok. 1043-1102), książę senior Polski, 32, 35, 53, 59, 62, 74, 75, 76,114,115,121,177,178,181,231, 269,496,508 Władysław II Jagiełło (ok. 1352/1362-1434) król Polski, 25, 44, 84, 86, 139 Władysław Łokietek (1260/1261-13330, król Polski, 26, 29, 30, 31, 51, 83,116 Władysław Opolczyk (1326/1332-1401), książę opolski, 25 Władysław Wygnaniec (1105-1159), książę senior, 84,499 Włodarski Bronisław, 499 Włodzimierz Światosławicz (XI w.), książę ruski, 497,498,499 Włodzimierz II Monomach (1053-1125), wielki książę Rusi Kijowskiej, 496,499 Wojciech Bezdrzewic (XIII/XIV w.), kasztelan kruszwicki, 83 Wojciechowski Tadeusz, 500 Wojciechowski Zygmunt, 54 Wojtasik Jerzy, 352,360,363,368,374 Wojtczak-Szyszkowski Jerzy, 73 Wojtkowiak Joanna, 25 Wojtowicz Witold, 32 Wojtyła-Świerzowska Maria, 22 Wolański Tadeusz, 43 Wolf Maria, 488 Wolf Paweł, Aneks 2,1; il. II.8.1-7 oraz il. II.9.1-10 na płycie DVD Wolimir (XIII w.), biskup kujawski, 78, 92,94 612 Kruszwica wczesnośredniowieczna Wolimir (XIII w.), prepozyt kruszwicki, 91 Wołek Jerzy, 545 Wołków Iwan, 494,496 Wołodar Rościsławicz Przemyski (XI/XII w.), książę dźwinogrodzki i przemyski, 499,500 Wołoszyn Marcin, 340, 406, 461, 462, 463, 481, 482, 486, 487, 488, 489, 491,492,493,500 Wood Nigel, Aneks 1,6,7 Woszczyk Jerzy, tabela II.2.1, płyta DVD Wożnicka Zofia, 360 Wójcik Marek L., 81 WÓŁKIEWICZ Ewa, 17 Wrona Adrian, 308,309 WRONISZEWSKI Jan, 25 Wroński Marek, 280, 296 Wróbel Katarzyna, Aneks 1. 5 Wrzesińscy Anna i Jacek, 490, Aneks 1,5 WRZESINSKA Anna, 49,393,394 Wrzesiński Jacek, 371,393,394,461, 463,464 Wsiewołod Dawidowicz Muromski, książę muromski (XII w.), 499 Wsiewołod-Andriej Jarosławowicz (XI w.), książę kijowski, 493, 496, 497,498 Wszebor (XII w.), możny kujawski, 84 WTORKIEWICZ-MAROSIK Emilia, 379 Wyczółkowski Dariusz, 500 Wydra Wiesław, 26 Wyrost Piotr, 517, 536 Wyrozumski Jerzy, 486 WYRWIŃSKA Elżbieta, 173 Wysocka Irena, 352 Wyspiański Stanisław, 40 Y Yotov Valerij, 486,490 Z Zachwieja (początek XX w.), ogrodnik z Kruszwicy, 238 Zajączkowski Stanisław F., 51 Zajdler-Szczyrska Ludmiła, 314,315 Zakrzewski Ignacy, 81,83,85 Zakrzewski Zygmunt, 134,145,148,149,150,151,152,155,156 Zaliznâk Andrej A., 495 Zamelska-Monczak Kinga, 415,418 Zarzycki Kazimierz, 545 Zavéel Jan, 393,394 Zbigniew (ok. 1070-1113), książę, syn Władysława Hermana, 53, 59, 62, 74, 75, 76,115,121,177,178,181, 231,269 Zbilut (XII w.), świecki możny kujawski, 84 Zbylut z Wąsoszy (XIV w.), kantor i archidiakon kruszwicki, 96, 97 Zbylut Pałuka z Wąsosza (XIV w.), biskup kujawski, 97 Zdanowicz N.I., 294 ZeCevic Emina, 487 Zervos Orestes H., 491 ZiDAROv Petar, 464,467,471, 539 Zielińska-Melkowska Krystyna, 24 Zielonka Bonifacy, 115,135,136,157,160,314,347, tabela II.2.1 płyta DVD Ziemomysł (Siemomysł Kujawski), (1247-1287), książę inowrocławski, 20,29 Zientara Benedykt, 89 Zimmermann Bernd, 333 Zisopulu-Bleja Kateriny, 432,437,440,446,452,456,458,459,460,471 Żivković Branislav, 497 Znamierowska-Prüfferowa Maria, 316 Zoll-Adamikowa Helena, 487 ZOTSENKO Ivan, 488 Zydorek Danuta, 17 Zyglewski Zbigniew, 89 Zyzema, świecki możny kujawski, 84 Ż Żabko-Potopowicz Antoni, 130 Żak Jan, 320,336,340,341,358,364; Aneks3,1 Żaki Andrzej, 317,333,340,422,487 Żeleński Władysław, 40 Żerbiłło Józef, 78 Żmudzki Paweł, 29 Żołądź-Strzelczyk Dorota, 384 Żółkowska Joanna, 499 Żuchowska Magdalena, 500 Żukovlgor, 494,496,497 Żukowska Małgorzata, 434 Żychliński Daniel, 458,459,464,465, 471 Żygulski Zdzisław, jr, 332 Żylińska Jadwiga, 499 Indeks nazw geograficznych i etnicznych A Afganistan, 420 Afrasjab (Uzbekistan, koło Samarkandy), ruiny stolicy starożytnej Sogdiany, 444 Alpy, 424 Alt-Mühlhausen, (Niemcy, Turyngia), 465 Amorium, (Turcja, Anatolia), dawne miasto frygijskie założone w epoce hellenistycznej, rozkwit przeżywało w czasie Cesarstwa Bizantyń skiego, 487 Anatolia, kraina historyczna w Turcji, 430 Andaluzja, (region historyczny i geograficzny na południu Hiszpanii), 441 Anglia, 381,454,477 Austria, Aneks 1,2 Azja Mniejsza, 443 В Bałkany, pasmo górskie, 486 Bałtyk, (Morze Bałtyckie), 221,315,411,462, 537 Barma Grande, (Włochy, rejon Grimaldi/Vintimiglia), 540 Bełuśa, (Słowacja, Kraj Trenczyński), 308 Berlin, (Niemcy), 41 - Berlin-Spandau, 407 Białoruś, 341,482,487,488,495 Bieganowo, pow. radziejowski, 140 Biljarsk, (zachodnia Rosja, dawniej Bułgaria Nadwołżańska, obecnie Ta tarstan), 489 Birka, (Szwecja), średniowieczne emporium handlowe wikingów na wy spie Jeziora Melar, 341,426,459,461,462 Biskupin, pow. żniński, 129,152,153, 340,464 Bizancjum, 67,292,481,487 Bliski Wschód, 430 Błonie k. Warszawy, pow. warszawski, 488 Bnin, (dzielnica Kórnika), pow. poznański, 331 Bobrowniki, pow. lipnowski, woj. kujawsko-pomorskie, 61 Bochnia, pow. loco, 67 Bodzia, pow. włocławski, 329; Aneks 3, 2 Boguszów, pow. wałbrzyski, 424 Bolesławiec, pow. loco, 312 Bonikowo, pow. kościański, 537,541 Borkowo, pow. inowrocławski, 54, 55,56 Boves (Francja, Pikardia) 438 Brandenburgia, (Niemcy, kraj związkowy), 314 Brazylia, 431 Brda, rz. w północnej Polsce, lewy dopływ Wisły, 55 Brno, (Czechy, Morawy), 407 Broa, (Gotlandia), stanowisko archeologiczne z epoki wikińskiej, 459 Brodła, pow. chrzanowski, 280,296 Brok n. Bugiem, pow. ostrowski, 117 Bronisław, pow. radziejowski, 140 Brześć Kujawski, pow. włocławski, 62,317,500 Brześć, (Białoruś), 98 Budapeszt, (Węgry), 465 Bug, rz. dopływ Narwi, we wschodniej Polsce, zachodniej Ukrainie i Bia łorusi, 481,486 Bułgaria nadwołżańska, lub Bułgaria Kamska, historyczne państwo, istnieją ce między VII a XIII w. w dorzeczach rzek Wołgi i Kamy, 489 Bułgaria, 309,314,315,486,487,490 Buszkowo, pow. bydgoski, 30 Bydgoszcz, рою. loco, 44, 59,98,161,168 Byszewo, pow. bydgoski, 17,19,20, 85 Bzura, lewy dopływ Wisły, 54 C Cecele, pow. siemiatycki, 431 Chełm, pow. loco, 481,487, Aneks 1,7,18,20 Chełmce, pow. inowrocławski, 64,85 Chełmno, pow. loco, 539 Chorwacja, 341 Chwalim, pow. zielonogórski, 136 Ciepłe, pow. tczewski, Aneks 3,1 Cieszyn, pow. loco, 492 Corvey, (Niemcy, Nadrenia Północna-Westfalia), opactwo benedyktyńside w Corvey, 404 Cypr, 430 Czechy, 63, 67, 74,120,314,415,418,445,486 Czeladź Wielka, pow. górowski, 333 612 Kruszwica wczesnośredniowieczna Wolimir (XIII w.), prepozyt kruszwicki, 91 Wołek Jerzy, 545 Wołkow Iwan, 494,496 Wołodar Rościsławicz Przemyski (XI/XII w.), książę dźwinogrodzki i przemyski, 499,500 Wołoszyn Marcin, 340, 406, 461, 462, 463, 481, 482, 486, 487, 488, 489, 491,492,493, 500 Wood Nigel, Aneks 1, 6,7 Woszczyk Jerzy, tabela II.2.1, płyta DVD Wożnicka Zofia, 360 Wójcik Marek L., 81 Wółkiewicz Ewa, 17 Wrona Adrian, 308,309 Wroniszewski Jan, 25 Wroński Marek, 280,296 Wróbel Katarzyna, Aneks 1.5 Wrzesińscy Anna i Jacek, 490, Aneks 1, 5 Wrzesińska Anna, 49,393, 394 Wrzesiński Jacek, 371,393, 394,461,463,464 Wsiewołod Dawidowicz Muromski, książę muromski (XII w.), 499 Wsiewołod-Andriej Jarosławowicz (XI w.), książę kijowski, 493, 496, 497,498 Wszebor (XII w.), możny kujawski, 84 Wtorkiewicz-Marosik Emilia, 379 Wyczółkowski Dariusz, 500 Wydra Wiesław, 26 Wyrost Piotr, 517, 536 Wyrozumski Jerzy, 486 Wyrwińska Elżbieta, 173 Wysocka Irena, 352 Wyspiański Stanisław, 40 Y Yotov Valerij, 486,490 Z Zachwieja (początek XX w.), ogrodnik z Kruszwicy, 238 Zajączkowski Stanisław F., 51 Zajdler-Szczyrska Ludmiła, 314,315 Zakrzewski Ignacy, 81,83, 85 Zakrzewski Zygmunt, 134,145,148,149,150,151,152,155,156 Zaliznâk Andrej A., 495 Zamelska-Monczak Kinga, 415,418 Zarzycki Kazimierz, 545 ZavRelJan, 393,394 Zbigniew (ok. 1070-1113), książę, syn Władysława Hermana, 53, 59, 62, 74, 75, 76,115,121,177,178,181, 231, 269 Zbilut (XII w.), świecki możny kujawski, 84 Zbylut z Wąsoszy (XIV w.), kantor i archidiakon kruszwicki, 96, 97 Zbylut Pałuka z Wąsosza (XIV w.), biskup kujawski, 97 Zdanowicz N.I., 294 ZeCeviC Emina, 487 Zervos Orestes H., 491 ZiDAROv Petar, 464,467,471,539 Zielińska-Melkowska Krystyna, 24 Zielonka Bonifacy, 115,135,136,157,160,314,347, tabela II.2.1 płyta DVD Ziemomysł (Siemomysł Kujawski), (1247-1287), książę inowrocławski, 20,29 Zientara Benedykt, 89 Zimmermann Bernd, 333 Zisopulu-Bleja Kateriny, 432,437,440,446,452,456,458,459,460,471 Źivković Branislav, 497 Znamierowska-Prüfferowa Maria, 316 Zoll-Adamikowa Helena, 487 Zotsenko Ivan, 488 ZYDOREK Danuta, 17 Zyglewski Zbigniew, 89 Zyzema, świecki możny kujawski, 84 Ż Żabko-Potopowicz Antoni, 130 Żak Jan, 320,336,340,341,358,364; Aneks3,1 Żaki Andrzej, 317,333, 340,422,487 Żeleński Władysław, 40 Żerbiłło Józef, 78 Żmudzki Paweł, 29 Żołądż-Strzelczyk Dorota, 384 Żółkowska Joanna, 499 Żuchowska Magdalena, 500 Źukovlgor, 494,496,497 Żukowska Małgorzata, 434 ŻYCHLIKSKI Daniel, 458,459,464,465,471 Żygulski Zdzisław, jr, 332 Żylińska Jadwiga, 499 Indeks nazw geograficznych i etnicznych A Afganistan, 420 Afrasjab (Uzbekistan, koło Samarkandy), ruiny stolicy starożytnej Sogdiany, 444 Alpy, 424 Alt-Mühlhausen, (Niemcy, Turyngia), 465 Amorium, (Turcja, Anatolia), dawne miasto frygijskie założone w epoce hellenistycznej, rozkwit przeżywało w czasie Cesarstwa Bizantyń skiego, 487 Anatolia, kraina historyczna w Turcji, 430 Andaluzja, (region historyczny i geograficzny na południu Hiszpanii), 441 Anglia, 381,454,477 Austria, Aneks 1,2 Azja Mniejsza, 443 В Bałkany, pasmo górskie, 486 Bałtyk, (Morze Bałtyckie), 221, 315,411,462, 537 Barma Grande, (Włochy, rejon Grimaldi/Vintimiglia), 540 Beluśa, (Słowacja, Kraj Trenczyński), 308 Berlin, (Niemcy), 41 - Berlin-Spandau, 407 Białoruś, 341,482,487,488,495 Bieganowo, pow. radziejowski, 140 Biljarsk, (zachodnia Rosja, dawniej Bułgaria Nadwołżańska, obecnie Ta tarstan), 489 Birka, (Szwecja), średniowieczne emporium handlowe wikingów na wy spie Jeziora Melar, 341,426, 459,461,462 Biskupin, pow. żniński, 129,152,153,340,464 Bizancjum, 67,292,481,487 Bliski Wschód, 430 Błonie k. Warszawy, pow. warszawski, 488 Bnin, (dzielnica Kórnika), pow. poznański, 331 Bobrowniki, pow. lipnowski, woj. kujawsko-pomorskie, 61 Bochnia, pow. loco, 67 Bodzia, pow. włocławski, 329; Aneks 3,2 Boguszów, pow. wałbrzyski, 424 Bolesławiec, pow. loco, 312 Bonikowo, pow. kościański, 537, 541 Borkowo, pow. inowrocławski, 54, 55,56 Boves (Francja, Pikardia) 438 Brandenburgia, (Niemcy, kraj związkowy), 314 Brazylia, 431 Brda, rz. w północnej Polsce, lewy dopływ Wisły, 55 Brno, (Czechy, Morawy), 407 Broa, (Gotlandia), stanowisko archeologiczne z epoki wikińskiej, 459 Brodła, pow. chrzanowski, 280,296 Brok n. Bugiem, pow. ostrowski, 117 Bronisław, pow. radziejowski, 140 Brześć Kujawski, pow. włocławski, 62,317,500 Brześć, (Białoruś), 98 Budapeszt, (Węgry), 465 Bug, rz. dopływ Narwi, we wschodniej Polsce, zachodniej Ukrainie i Bia łorusi, 481,486 Bułgaria nadwołżańska, lub Bułgaria Kamska, historyczne państwo, istnieją ce między VII а XIII w. w dorzeczach rzek Wołgi i Kamy, 489 Bułgaria, 309,314, 315,486,487,490 Buszkowo, pow. bydgoski, 30 Bydgoszcz, pow. loco, 44,59, 98,161,168 Byszewo, pow. bydgoski, 17,19,20,85 Bzura, lewy dopływ Wisły, 54 C Cecele, pow. siemiatycki, 431 Chełm, pow. loco, 481,487, Aneks 1,7,18,20 Chełmce, pow. inowrocławski, 64, 85 Chełmno, pow. loco, 539 Chorwacja, 341 Chwalim, pow. zielonogórski, 136 Ciepłe, pow. tczewski, Aneks 3,1 Cieszyn, pow. loco, 492 Corvey, (Niemcy, Nadrenia Północna-Westfalia), opactwo benedyktyń skie w Corvey, 404 Cypr, 430 Czechy, 63,67, 74,120,314,415,418,445,486 Czeladź Wielka, pow. górowski, 333 Indeks osób, nazw geograficznych i etnicznych Czermno n. Huczwą, pow. tomaszowski, 481,482,487, 500; Aneks 1, 7, 17,18, 20,25,26 Czersk, pow. chojnicki, 308, 335, 348 Czerwińsk, pow. płoński, 500 613 Hiszpania, 437,441 Holandia, 454 Horodnica Wielka, (Ukraina, obwód rówieński), 495,496 Horyń, rz. (Ukraina/Białoruś), prawy dopływ Prypeci, 495 D I Dąbrówka, pow. poznański, 541 Dłutowo, dawna, nieistniejąca obecnie wieś na Kujawach, 121 Dniepr, rz. należy do zlewiska Morza Czarnego, 418,488 Dobrzyń, pow. lipnowski, 25 Dolina Bachorzy, pradolina na Wysoczyźnie Kujawskiej, 61 Dolny Śląsk, 422,424 Dorestad, średniowieczne miasto, port i faktoria handlowa przy ujściu Renu (Holandia), 459,462 Douai, (Francja, departament Nord), 438 Drohiczyn, pow. siemiatycki, 487,500; Aneks 3,1,2 Dziedno, pow. sępoleński, 30 Dziekanowice, pow. gnieźnieński, 49,384 Igołomia, pow. krakowski, 309 Imperium Rzymskie, 441 Indie, 420 Inowrocław, pow. loco, 20,28,29,44,45,54,55,62,64,66,67,98,120,140, 148,161,163,164,276, 277,286,434 Iran, 420,444 Izjaslavl (Izjasław), (Ukraina, obwód chmielnicki), 487 J Jałowice, (Ukraina, obwód rówieński), 495 Janisławice, pow. skierniewicki, 117 Jankowo, pow. inowrocławski, 464 Janów Pomorski, (por. Truso), pow. elbląski, 418, 525 Jarosławicze, (Ukraina, obwód rówieński), 495 Jedwabny Szlak, dawny wielki szlak handlowy łączący Chiny, Bliski Wschód i Europę, wykorzystywana od III r. p.n.e do XVII w. n.e., 420 Jemen, 426 Jezioro Biskupińskie, 103,112 Jeziora Bnińskie, 347 Jezioro Bronisław, część Jeziora Pakoskiego w pow. inowrocławskim, 55 Jezioro Budzisławskie, 62 Jezioro Drużno, 441 Jezioro Gopło, 19,26,28, 29,30,32,33,39,40,41,42,43,44,52,53,54, 55, 56,57,59, 61,62, 64, 66,67, 70,71, 72, 73, 75, 78, 93,101,102,103,104, 105,106,107,108,109,110,111,112,114,115,116,117,119,120,121, 123,124,127,129,131,132,135,138,140,145,147,148,149,151,156, 158,160,161,162,163,168,171,172,175,176,177,178,179,181, 222, 232, 233, 235, 237, 238, 244, 248, 249, 268, 269, 277, 347, 373, 399,492, 538 Jezioro Janikowskie, 55 Jezioro Kownackie, 62 Jezioro Ostrowite, 119 Jezioro Ostrowskie, 62,119 Jezioro Pakoskie, 103,112 Jezioro Powidzkie, 119 Jezioro Skorzęcińskie, 119 Jezioro Skrzetuszewskie, 111 Jezioro Suszewskie, 62 Jezioro Ślesińskie, 55,121 Jezioro Trląg, 55 Jezioro Tryszczyńskie, 171, tab. II.2.1, poz. 38, płyta DVD Jezioro Wilczyńskie, 62 Jegłowa k. Strzelina, pow. strzeliński, 422 E Egipt, 430,434, Aneks 1,26 Elbląg, pow. loco, 433,437 Estonia, 489 Etna, wulkan (południowe Włochy), 21 Europa, 420,432,444,445,447,448,460 Europa Centralna, 124 Europa Łacińska, określenie używane w odniesieniu do narodów uży wających języków romańskich i ich terytoriów, 207, 277, 406, 407, 408,437,445 Europa Południowo-Wschodnia, 442 Europa Północna, 341,441,445,464, 539 Europa Północno-Wschodnia, 341 Europa Środkowa, 63,102,103, 381, 442,464,485 Europa Środkowo-Wschodnia, 493 Europa Wschodnia, 381,443,445,488,490,491,497,499 Europa Zachodnia, 43,114, 292, 341, 380, 381, 426, 460, 461, 539, Aneks 1,6 F Freiburg, (Niemcy, Badenia- Wirtembergia), 309,436 Flandria, kraina we Francji, Belgii i Holandii, 380,438 Francja, 287,303,381,437 Fustat, pierwsza arabska stolica Egiptu, obecnie część Starego Kairu, Aneks 1,26 G Gdańsk, pow. loco, 29,207,210,221,314,323,329,337,340,346,360,368, 371, 374, 379, 384,415, 417, 418, 424, 425, 434, 461, 463, 496; Aneks 3, 1,2 Giecz, pow. średzki, 119, 316, 538,539, 540; Aneks 3,1,2 - kościół św. Jana w Gieczu, 303 Gloucester, Wielka Brytania, 436 Głogów, pow. loco, Aneks 3,1 Gniew, pow. tczewski, 368 Gniewkowo, pow. inowrocławski, 62, 90 Gniezno, pow. loco, 17,18, 20, 22, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 35, 37,41, 44, 70, 72, 73, 74, 88,119,120,156,162,165,173,175, 206, 283, 291, 302, 310, 315, 317, 329, 331, 340, 341, 351, 368, 374, 417, 418,420, 436, 500, 532, 536,537,538,539,540 - Góra Lecha, wzniesienie będące najstarszą częścią Gniezna, 310 Gocanowo, pow. inowrocławski, 104,115,117 Gorysławice, pow. buski, 487 Gorzędziej, pow. tczewski, 317 Gotlandia (Szwecja), wyspa na Morzu Bałtyckim, 426; Aneks 3, 2 Gozdowo, pow. zgierski, 431 Górny Śląsk, Aneks 1,1 Góry Wałbrzyskie, 424 Grecja, 481 Grodno, (Białoruś), 302 Grody Czerwieńskie, nazwa ziem w południowo-wschodniej Polsce, sta nowiących w X i XI wieku przedmiot rywalizacji polsko-ruskiej, główny gród - Czerwień (Czermno), 481 Grodziszcze, pow. świebodziński, 491; Aneks 3,1 Gródek nad Bugiem, pow. sokołowski, 488,500; Aneks 1,7,17 Gródek, pow. białostocki, 481 Grzegorzewo, pow. kolski, 25 Grzybiany, pow. legnicki, 464 Grzybowo, pow. wrzesiński, 538 Gustawowo, pow. inowrocławski, 145 H Haithabu (Hedeby), (Niemcy, Szlezwik-Holsztyn), nordyckie emporium z czasów wikingów, 206,411, 426, 462 Hamburg, (północne Niemcy, miasto na prawach kraju związkowgo), 39 Heisterbach, (Niemcy, Nadrenia-Westfalia), opactwo cysterskie, 24,25 Helgo, (Szwecja), wikińskie emporium na wyspie Jeziora Melar, 315 К Kalisz, pow. loco, 77,491,493,500 Kałdus, pow. chełmiński, 416 Kamienna Góra, pow. loco, woj. dolnośląskie, 422 Kamień Pomorski, pow. loco, woj. zachodniopomorskie, 341 Kanał Bydgoski, droga wodna łącząca Wisłę z Odrą, 44 Karkonosze, 424 Karpaty, 341,420 Kastylia, kraina historyczna w środkowej Hiszpanii, 441 Bourges, (Francja, departament Cher), 381 Kaukaz, 420 Kępa Wielka, pow. średzki, 347 Kielce, pow. loco, 286 Kijów, (Ukraina), 283,297,298,302, 318,329,415,443,481,485,487,488, 493,495,496,498 - sobór św. Sofii w Kijowie, 283 Kiszkowo, pow. gnieźnieński, 500 Kleczew pow. koniński, 288 Kletno, pow. kłodzki 424 Kobylniki, 58,61, 62, 63,130,145,177 Kolonia (Niemcy, Nadrenia Północna-Westfalia), 437 Kołobrzeg, pow. loco, 341, 346, 360, 371, 379, 417, 418, 433, 537, 538; Aneks 3,2 Konary, pow. inowrocławski, 62,63 Konin, pow. loco, 77,500 Konstantynopol, w latach 330-395 stolica Cesarstwa Rzymskiego, w la tach 395-1453 stolica Cesarstwa Bizantyńskiego, w latach 1453-1922 stolica Imperium Osmańskiego, od 1930 Stambuł,481,497 Korabniki, nieistniejąca obecnie osada nad Gopłem, 61,136,177,227 Kornwalia, 424 Korynt, (Grecja), 486,491 Kościelec, pow. kolski, 26,54,55,56, Kotlina Karpacka, 465 Kowal, pow. włocławski, 26 614 Kruszwica wczesnośredniowieczna Kowary, pow. karkonoski, 424 Krajna, kraina historyczna w Polsce, położona na pograniczu Pomorza i Wielkopolski, 206 Kraków, pow. loco, 30,31,32,33,35,40,44, 73,88, 286, 289,309,486,499 - klasztor Najświętszej Maryi Panny kanoników regularnych na Piasku w Krakowie, 499 Kruszwica pow. inowrocławski, 17,19,20,22,23,26,27,28,29,30,31,32, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 40,41, 42,43, 44, 45, 46, 47, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76,77,78,79,80,81,83,84,85,86,87,88,89,90,91,93,95,98,101,102, 103,104,105,106,107,108,114,115,116,117, 118,119,121,125,126, 127,128,129,130,133,134,135,136,137,138,140,145,146,147,148, 149,150,151,152,153,154,156,157,160,161,162,164,165,167,168, 169,170,171,172,173,175,176,177,178,179,181,185,186,187,188, 189,190,191,192,194,195,196,197,199, 200, 201, 202, 205, 206, 215, 216, 218, 220, 221, 223, 224, 227, 228, 229, 230, 232, 233, 234, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 248, 249, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 267, 268, 275, 276, 277, 278, 280, 281, 282, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 302, 303, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 319, 320, 321, 322, 323, 326, 327, 329, 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 342, 343, 344, 346, 347, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 360, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 373, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 383, 384, 387, 388, 389, 390, 391, 392, 393, 394, 395, 396, 397, 398, 399, 400, 401, 402, 403, 404, 405, 406,407, 408, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 422, 423, 425, 426, 429, 432, 433, 434, 435, 437, 438,439, 440, 441, 442, 443, 446, 447, 448, 449, 451, 452, 453, 455, 456, 457, 458, 459, 460,463, 464, 466, 467, 468, 469, 470, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 481, 482, 483,484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 491, 492,493, 494, 496, 499, 500, 505, 506, 507, 508, 509, 510, 511, 512, 513, 514, 515, 516, 517, 518, 519, 520, 521, 522, 523, 524, 525, 526, 527, 528, 529, 530, 531, 532, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 545,546, 549,551; Aneks 3,1,2; Aneks 2,1,4,5,6,8,10,11,12,13,14,15; Aneks 1,1,2, 3,17,18,19, 20,26; Aneks 5,1,2 - Kruschwitz, niemiecka nazwa Kruszwicy, 154 - Góra Zamkowa (Wyspa Zamkowa, Wzgórze Zamkowe), wzniesie nie na półwyspie Jeziora Gopło z reliktami grodziska wczesnośred niowiecznego i zamku z czasów Kazimierza Wielkiego, 44, 46, 50, 150,155,156,157,158,159,160,162,163,164,166,168,169,170, 177, 183,190, 202, 236, 237,238, 248, 275,276,280, 288,303 - kolegiata św. Piotra, 50, 53, 63, 86, 87, 88, 89, 90, 94, 95, 98,156,160, 173,178,181, 230, 232, 237,275, 276, 277,278, 297, 399,491 - kościół św. Gotarda, 87,178,181 - kościół św. Klemensa, 178 - kościół św. Teresy, 165,168 - kościół św. Wita, 76, 87, 88,115,159,166,170,171,190, 206, 207,215, 221, 222, 226, 231, 232, 254, 266, 267, 272, 273, 2,75, 276, 278, 279, 280, 285, 297,300,397,403,408,409, 508 - Kruszwica-Grodztwo, tab. II.2.1, poz. 44, płyta DVD - Mysia Wieża, 39,40,42,43,44,46,47, 72,147,149,150,151,152,153, 154,156,161,162,165,170,277 - Ostrów Rzępowski (Półwysep Rzępowski), półwysep na jeziorze Go pło w Kruszwicy, 46, 49, 53, 54, 58,115,134,148,150,151,153,154, 155,156,162,165,177,181,183,184185 - ul. Cicha, tab. П.2.1, poz. 47, płyta DVD - ul. Kolegiacka, tab. П.2.1, poz. 9,42,60, 70, płyta DVD - ul. Kujawska, tab. П.2.1, poz. 77, płyta DVD - ul. Mickiewicza, tab. П.2.1, poz. 8, płyta DVD - Osiedle Zagople, tab. П.2.1, poz. 7,47, płyta DVD - ul. Piasta, tab. II.2.1, poz. 47, płyta DVD - Rynek (Plac 1 Maja), tab. П.2.1, poz. 8, 23, 23a, 23b, 23c, płyta DVD - ul. Wiejska, tab. П.2.1, poz. 41, płyta DVD - ul. Zamkowa, tab. II.2.1, poz. 23c, 52 płyta DVD - Osiedle Zagople, tab. П.2.1, poz. 7,47, płyta DVD - Wyspa Grodowa w Kruszwicy, 104,173,237,275,276,277 - Wyspa Kruszwicka, 19 - Wyspa Rzępowska (Kruszwica), 150,151 Krym (Półwysep Krymski), (Ukraina), 443 Kujawy, kraina historyczna i region etnograficzny w środkowej Polsce na Pojezierzu Wielkopolskim, w dorzeczu środkowej Wisły i górnej No teci, 19,20,25,26,28,29,30,31,45,49,50,51,52, 54,55,56,57,58,59, 60, 61,63, 64,65,66,67,76, 77, 78, 79, 81, 85,89,93,98,105,110,114,115, 116,117,120,128,129,130,132,135,161,165,175,176,181, 206, 207, 221, 233,267, 280, 290,373,389,481,488, 500; Aneks 2,11 - Czarne Kujawy, kraina historyczna i region geograficzny na Pojezie rzu Wielkopolskim, 113,121,175,176, 205 Kwieciszewo, pow. mogileński, 64 L Lachmirowice, pow. inowrocławski, 56,104,112,115,135, 348 Ląd, pow. słupecki, 176 Lednica, jezioro na Pojezierzu Gnieźnieńskim, 111 Leszno, pow. loco, 44 Lincoln (Wielka Brytania), 406,407 Lisewo pow. chełmiński, 316 Lizawice, pow. oławski, 431 Londyn (Wielka Brytania), 380,481 Lubeka (Niemcy, Szlezwik-Holsztyn), 380 Lubiąż, pow. wołowski, 17 Lubiń, pow. kościański, 297,348,381 Lubusz (Lebus), (Niemcy, Brandenburgia), 88,89 Lund (Szwecja), 460 Lutomiersk, pow. pabianicki, 331 Lwów (Ukraina), 40 Lwówek, pow. nowotomyski, 422 Ł Łagiewniki, dawniej wieś pod Kruszwicą, obecnie część miasta, 56,61,104, 112,115,117,118,128,129,136,137,145,155,164,172,177,227 Łąck, pow. płocki, 26 Łęczyca, pow. loco, 308, 331, 532,536,537, 539 Łęg Piekarski, pow. turecki, 431 Łojewo, pow. inowrocławski, 140 Łoniewo, leszczyński, 348 Łotwa, 482,490 Łuck (Ukraina, Wołyń), 495 Łuszczewo, pow. koniński, 115,121 M Macedonia, 486 Małopolska, kraina historyczna i geograficzna, 19, 27, 63,120, 207, 237, 302,340,446,457, Aneks 5,2 Mamutowa Jaskinia, pow. krakowski, 457 Mayenne (Francja, kraj Loary), 436 Mazowsze, kraina historyczna i geograficzna w Polsce, 48, 59, 63,181, 206,207,237,329,446,486 Meklemburgia, (Niemcy), kraina historyczna, 207, 331 Meksyk, 431 Mezopotamia, starożytna kraina na Bliskim Wschodzie w dorzeczu Ty grysu i Eufratu, 434 Mielnica Duża, (Mielnica) pow. koniński, 64,121 Mietlica, pow. inowrocławski, 20, 54, 55, 56, 57,102,103,104,114,115, 117,119,125,128,129,134,162,175,538 Międzyrzecz, pow. loco, 315, 319, 337, 379 Milévsko (Czechy), 286 Milicz, pow. loco, 418 Mińsk (Białoruś), 388 Mirosław, pow. pilski, 121 Młodojewo, pow. słupecki, 85 Mlodzikowo, pow. średzki, 431 Mogilno, pow. loco, 44,81, 84,85 Mogiła pod Krakowem, opactwo cystersów, 17, 20,316 Mołdawia, 309 Mongolia, 431 Morawy, (Czechy) kraina historyczna, 120, 341, 407, 443, 482, 486; Aneks 1,2 Morze Czerwone, Aneks 5,1,2 Morze Egejskie, 430 Morze Śródziemne, 430,434,540; Aneks 5, 2 Mymoń, pow. santocki, 337 N Nadrenia, kraina historyczna (Niemcy), 43 Nakło, pow. loco, 38,76,77,87,115,176 - kościół św. Wawrzyńca, 87 Neu-Niekohr (Niemcy, Meklemburgia), 331 Niemcy, 63, 70, 315,331,381,437,454,461,482,486, Niemcza, pow. dzierżoniowski, 406 Niewodniki, pow. inowrocławski, 61,121,177 Niewody, pow. inowrocławski, 61 Nishapur (Niszapur), miasto w południowo-wschodnim Iranie, ważny punkt na Szlaku Jedwabnym, 444 Nizina Węgierska, część Kotliny Pannońskiej, 340 Norwegia, 114,454 Norymberga (Niemcy, Bawaria), 495 Noteć, rz. największy dopływ Warty, 44,101,105,109,176 Nowa Huta, dzielnica Krakowa, 316 Nowogród Wielki (Rosja), w średniowieczu historyczna stolica niezależ nej republiki nowogrodzkiej, 316,318,320,331,351,380,381,415,461, 481,482,487,493,495,497 Nowy Sącz, pow. loco, Aneks 3, 2 O Oberflacht (Niemcy, Badenia-Wirtembergia), 461 obwód czerkaski (Ukraina), 495,496 obwód kijowski (Ukraina), 495,496 Indeks osób, nazw geograficznych i etnicznych 615 obwód rówieński (Ukraina), 496 obwód wołyński (Ukraina), 495,496 Ochryda, (Macedonia Północna), cerkiew Bogurodzicy Peribleptos, 497 Ocsöd (Węgry), 337 Odra, rz. 101,176, 315 Olesno, pow. loco, 120 Opactwo Klingenmünster (Niemcy, Nadrenia Palatynat), 438 Opole, pow. loco, 329, 331, 360,368,371, 374,379,384,406,415,418,454, 456,461,463,485,487; Aneks 3,1 Opole-Ostrówek, dzielnica Opola, 329, 340,406,415 Orchowo, pow. słupecki, 26 Oslo, (Norwegia), 459,462 Ostrów Lednicki, pow. gnieźnieński, 71,160,176,220,312,340,425,463, 486,500,532, 533, 536,537,538,539,540, 542: Aneks 3,1 Ostrowo nad Gopłem, pow. inowrocławski, 26, 44, 176, 54, 55, 56, 64, 94,115 Ostrówek, pow. inowrocławski, 56,104 Ostrzyhom (Esztergom), (Węgry), pierwsza stolica Węgier, 86 Otłoczyn, pow. aleksandrowski, 66 Owrucz (Ukraina, obwód żytomierski), 482,486 Różniaty, pow. inowrocławski, 101 Stara Ruda, pow. koniński, 347 Rudniki, pow. aleksandrowski, 62, 63 Rumunia, 490 Rurykowe Grodzisko, Riurikowo Gorodiszcze, (Rosja), pod Nowogro dem Wielkim, wareska osada handlowa Holmgârd, 493 Rusinowo, pow. inowrocławski, 115 Ruś (Ruś Kijowska), państwo istniejące od 862 do 1240 r., 63,67,161,165, 176,177,181, 206, 207, 215, 216, 217, 220, 221, 224, 298, 231, 232,171, 302, 318, 329, 331, 333, 334, 340,341,420,406,409, 415, 420,426, 442, 446,447,448,481,482,486,487,489,491,492,493,499; Aneks 1,3,26 Rybitwy, pow. inowrocławski, 61, 62, 63 Ryga (Łotwa), 497 Rzepiszyn, pow. inowrocławski, 145 Rzeszynek, pow. mogileński, 115 Rzym (Włochy), 481 P Sandomierz, pow. loco, 487 Santok, pow. gorzowski, 78,418,528 Sądowel, pow. górowski, 320 Sąsiadka, pow. zamojski, 500 Schlotheim (Niemcy, Turyngia), 459,461 Seliśte (Chorwacja), 309 Serbia, 487 - monaster Mileäeva, 497 - monaster Studenica, 497 Serensk (Rosja, Obwód kałuski), 487 Siedlątków, pow. poddębicki, 329 Siemionki, pow. mogileński, 115,121 Sieradz, pow. loco, 331,340 Sigtuna (Szwecja), w X w. wikińska osada handlowa, 462,486,491 Skandynawia, 103,113, 326,420,426,454,486,489 Skotniki, pow. inowrocławski, 61,62,130,177 Skulsk, pow. koniński, 101 Skulska Wieś, pow. koniński, 115 Sławsko, pow. inowrocławski, 140 Słońsk, pow. inowrocławski, 59, 66, 67 Słowacja, 120,176,308 Słowenia, 454 Słowiańszczyzna Połabska, 487 Słowiańszczyzna Zachodnia, 420 Smuszewo, pow. wągrowiecki, 464 Sokolniki, pow. inowrocławski, 61,62,121,140,177 Sokołowo Budzyńskie, pow. obornicki, 404 Stanford (Anglia, hrabstwo Kent), 381 Stanisławów, na Pogórzu Kaczawskim, pow. jaworski, 424 Stara Ladoga (Rosja, obwód leningradzki), powstała jako średniowieczne wareskie emporium handlowe, 418 Stare Grochy, pow. pow. pułtuski, 431 Stary Riazań (Rosja), miasto nad Oką, powstałe w końcu X w., stolica księstwa riazańskiego, 318,415,488; Aneks 1,26 Stronie Śląskie, pow. kłodzki, 424 Strzałów (Stralsund), (Niemcy, Meklemburgia-Pomorze Przednie), 224 Strzelno, pow. mogileński, 44,64,85,121,150,286,291,303, Aneks 2,5 Styr, rz. dopływ Prypeci (Ukraina, Białoruś), 495 Styrmen (Bułgaria), 309,315 Sudety, 420,426 Sulejów, pow. piotrkowski, 500 Susk-Sierpc, pow. sierpecki, 500 Sutton Hoo (Anglia), 461,462 Sycylia, 486 Szarlej, pow. inowrocławski, 134 Szczecin, pow. loco, 89, 221, 340, 360, 368, 371, 374, 406, 415, 418, 420, 425; Aneks 3,1,2 Szczęśliwa Dolina, nazwa okolic Koronowa, pow. bydgoski, 20 Szeligi, pow. płocki, 329 Szewce, pow. radziejowski, 62 Szkocja, 454 Sztokholm (Szwecja), Aneks 3,2 Szwajcaria, 454 Szwecja, 315,333,482 Śląsk, 19,21,25,38, 74,120,277,312,426,486, 500; Aneks 1,2 Śmiernia, rz. w okolicach jez. Gopło, 132 Świątniki, pow. radziejowski, 61 Święty Wojciech k. Poznania, Aneks 2,1; Syria, Aneks 1,26 Parchanie, pow. inowrocławski, 62 Paryż (Francja), 39,40,437 Peresopnica (Ukraina, obwód rówieński), 495 Persja, obecnie Iran, 420 Piaski, pow. gostyński, 106 Pilica, rz. lewy dopływ Wisły 54 Płock, pow. loco, 23, 88,500 Podegrodzie k. Nowego Sącza, pow. nowosądecki, Aneks 3, 2 Pogórze Kaczawskie (Sudety Zachodnie), 420,424 Polanowice, pow. inowrocławski, 56, 103, 104, 112, 115, 118, 125, 127, 128,129,135,137 Polesie, kraina geograficzna i historyczna (Bialoruś/Polska/Ukraina), 541 Polska, 24, 28, 33, 38, 41, 42, 43, 51, 52, 74,102,125,145,165, 217, 237, 302, 303, 309, 320, 332, 333, 337, 340, 341, 360, 379, 381,407, 420, 426, 433, 441, 446, 457, 460, 461, 464,482, 483, 485, 486, 487, 488, 492, 495, 496, 500,506, 540,542 Połock, (Białoruś), cerkiew Przemienienia Pańskiego w monasterze św. Eufrozyny, 495 Pomorze, kraina geograficzna i historyczna, 48, 64, 67, 76, 89, 93, 120, 127,161,176,181, 206, 207, 220, 221, 224, 232, 340, 408, 417, 441, 446, 486 Pomorze Gdańskie, 20, 30 Pomorze Nadwiślańskie, 93,176 Pomorze Wschodnie, 98, 207 Pomorze Zachodnie, 63,220, 231 Popowice, dzielnica Wrocławia, 309 Popowo, pow. inowrocławski, 64,115 Poświętne, pow. inowrocławski, 106 Poznań, 40, 42, 43, 44, 74, 88,120,140,145,146,147,148, 149, 151,153, 154,156,161,162,163,164,167,175, 206, 227, 239, 281, 315, 317, 331, 339,384,420,493, 500, 505,534,536,537,539,540,545 - Poznań-Świerczewo, południowa dzielnica Poznania, 280 - kościół św. Jana Jerozolimskiego na Komandorii, 276 - Ostrów Tumski, wyspa na Warcie z wczesnośredniowiecznym gro dem i katedrą, pomnik historii, 320, 331,422,443 Pólko, woj. mazowieckie, 348 Półwysep Ameryka (na Jeziorze Goplo), pow. inowrocławski, 114,115 Półwysep Apeniński, 444 Półwysep Iberyjski, 444 Półwysep Potrzymiech ( na Jeziorze Gopło), 44 Praga (Czechy), 393, 394 - Mala Strana (dzielnica Pragi czeskiej), 393 Procyń, pow. mogileński, 26 Prusy, 50 Przemyśl, pow. loco, 487, 500 — Przemyśl-Zasanie, północna część Przemyśla, na lewym brzegu Sanu, 288 Pyzdry, pow. wrzesiński, 85 R Racice, pow. inowrocławski, 54, 55,56,57,58,64,115 Raciąż, pow. tucholski, Aneks 3,1,2 Radziejów Stary, pow. radziejowski, 84 Radziejów, pow. loco, 45, 62,121 Radzim, pow. sępoleński, 532 Rejon dubieński (Ukraina, jednostka administracyjna w obwodzie ró wieńskim), 496 Rejon kijowsko-swiatoszyński, obwodu kijowskiego, 495 Rosja, 443 Roskilde (Dania, na wyspie Zelandia), 176 S Saint Denis (Francja, pod Paryżem), 436 Saloniki (Grecja), 487 Samarkanda (Uzbekistan), 444 T 616 Kruszwica wczesnośredniowieczna Tallin (Estonia), 439 Tarnówko, pow. inowrocławski, 56,115,121 Teby (Grecja, Tesalia), 486 Torcello (Włochy), wyspa na Lagunie Weneckiej, 404 Törökbälint (Węgry), 465 Toruń, pow. loco, 44, 77,120,145,154,160,161,171, 227,320,363,419 Trelleborg (Dania, wybrzeże Zelandii), we wczesnym średniowieczu - obronny gród, 316 Trepcza k. Sanoka, pow. sanocki, 481, 500 Troja (Turcja), starożytne miasto nad rzeką Skamander, 34 Trondheim (Norwegia), w średniowieczu stolica wikińskiej Norwegii, 462 Trossingen (Niemcy, Badenia-Wirtembergia), 459,461 Truso (Janów Pomorski), pow. elbląski, wikińskie emporium handlowe VIII-X w.), 418,426,441,442, 525,539 Trzemeszno, pow. gnieźnieński, 85,159,165,278,283,285,291,297,298, 302 Tum k. Łęczycy, pow. łęczycki, 346,485 Turcja, 431,481 Turek, pow. loco, 371 Tyniec, pod Krakowem, klasztor benedyktynów (od 1044 r.), 32,286 U Ujście, pow. pilski, 106 Ukraina, 488,495,496 Ur, (obecnie Irak), starożytne miasto w południowej Mezopotamii, 434 Ural, 420 Uzbekistan, 444 W Warszawa, pow. loco, 39,41,42,43, 93,156,388, 400 Warta, rz., 54,119,486 Warzymowo, pow. koniński, 121 Wawel, Kraków pow. loco, 298 Węgry, 29, 70,176, 337, 341 Wielkie Księstwo Poznańskie, autonomiczne księstwo pruskie (18151848), 44 Wielkopolska, 22, 23, 25, 29, 30, 43, 50, 51, 63, 73, 85,105,120,128,129, 161,175, 221, 290, 389,426, 486, 506, 517, 528, 532, 533, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542 Wierzchowie, pow. krakowski, 457 Wikingen, niemiecka nazwa Kruszwicy w czasie okupacji hitlerowskiej, 154 Wilno (Litwa), 40 Wisła, 55,101,119,176,315 Wiślica, pow. buski, 32 Włocławek, pow. loco, 20,59,64,86,89, 91,98,154,156, 291 Wojnowice, pow. leszczyński, 308, 348 Wolin, pow. kamieński, wyspa w Zatoce Pomorskiej, we wczesnym śred niowieczu port i centrum handlowe, 89, 206, 221, 315, 341,360, 368, 371, 374, 379,406, 415,417,463,537 - Srebrne Wzgórze na Wolinie, 314, 315, 340,341,415,418 Wołkowysk, (Białoruś, obwód grodzieński), 447 Wołyń, kraina historyczna, obecnie w większej części na Ukrainie, 488, 499 Wonorze, pow. inowrocławski, 140 Wrocław, gm. loco, 17, 75, 77, 88, 303, 318, 337, 340, 360, 368, 374, 406, 407, 420, 423, 426, 433,454, 456, 463, 465,485, 488, 491, 495, 496, 499, 500,540; Aneks 3,1 - klasztor św. Wincentego na Ołbinie we Wrocławiu, 499 - kościół św. Archanioła Michała na Ołbinie we Wrocławiu, 499 - Ostrów Tumski we Wrocławiu, najstarsza, powstała na wyspie część Wrocławia, 331, 336,406,415,424,425,432,454,463; Aneks 3,1 Wustrow, (Niemcy, Vorpommern-Rügien), 331 Wyciąże, pow. krakowski, obszar Krakowa-Nowej Huty, 309 Wysoczyzna Drohiczyńska, 488 Wyspy Brytyjskie, 418,465 Wyspy Solomona (południowo-wschodnia Oceania), 431 Wyszogród, pow. płocki, 20 Wzgórza Strzegomskie (Przedgórze Sudeckie), 424 Wzgórza Strzelińskie (Przedgórze Sudeckie), 426 Y York (Anglia), 459,462 Z Zachodni Pacyfik, 140 Zamek Schlössel, (Niemcy, Nadrenia-Palatynat), 438 Zaniemyśl, pow. średzki, 347 Zawichost-Trójca, pow. sandomierski, obecnie dzielnica Zawichostu, 500 Zawiercie, pow. zawierciański, 278 Zdunowo, pow. płoński inowrocławski, 60,62,63 Zduny, pow. aleksandrowski, 62, 63 Zelandia, wyspa, (Dania), 316 Zgłowiączka, rz. na Pojezierzu Kujawskim, 66,67 Ziemia halicka, jednostka administracyjna Królestwa Polskiego, 488 Ziemia lubuska (obecnie województwo lubuskie), historyczna jednostka terytorialna, 533 Ziemia kujawska, historyczna jednostka terytorialna, 500 Ziemia mazowiecka, historyczna jednostka terytorialna, 500 Ziemia sandomierska, historyczna jednostka terytorialna, 500 Złotniki, pow. radziejowski, 62 Złotowo, pow. inowrocławski, 104,115,121 Zwiefalten, (Niemcy, Badenia-Wirtembergia), 84 Zwoła, pow. średzki, 347 Ż Żerdniki, pow. inowrocławski, 61 Żerniki, pow. inowrocławski, 61, 62 Żółte, pow. drawski, Aneks 3,1 Bibliografia Herbordi - Hekbordi. Dialogus de vita Ottonis episcopi Babenbergensis. R. Koepke red., Monumenta Germaniæ Historica, Scriptores rerum Germanicarum tom 20. Hanoverae 1868. Źródła Ioannis Dlugossi - Ioannis Dlugossi. Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 1-2. Wyd. J. Dąbrowski i zespół. Varsaviae 1964. Annales Cuiavienses - Annales Cuiavienses, wyd. W. Kętrzyński, MPH t. 5, Lwów 1988. Annales Ioannis Dlugossii - Annales Ioannis Dlugossii. Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. I. Dąbrowski red., t. II, lib. IV. Varsaviae 1970. Annales Magdeburgenses - Annales Magdeburgenses, G.H. Pertz red., Monumenta Germaniæ Historica, Scriptores tom 16, Hanoverae 1859. Anonim - Anonim tzw. Gall. Kronika Polska. Przekład R. Gródecki. Wrocław 1982. JOANNIS Dlugossi - Joannis Dlugossi. Annales seu Cronicae incliti Reg ni Poloniae, lib. 3-4. Z. Kozłowska-Budkowa ed., textus recensuit D. Turkowska, comment. K. Pieradzka. Varsaviae 1970. Anonm - Anonim tzw. Gall. Kronika polska. Tłum. R. Gródecki, oprać, i wstęp M. Plezia. Wrocław 1989. Ioannis Dlugossi - Ioannis Dlugossi. Annales seu Cronicae incliti Re gni Poloniae, lib. 5-6. Z. Kozłowska-Budkowa ed., textus recensuit D. Turkowska, comment. К. Pieradzka. Varsaviae 1973. Apb - Archiwum Państwowe w Bydgoszczy. Strzelno Kl., sygn. A35; Oddział w Inowrocławiu. Landratura Strzelno 1816-1919 (1923), sygn. 120. Ioannis Dlugossi - Ioannis Dlugossi. Annales seu Cronicae incliti Re gni Poloniae, lib. 7-8, ed. Z. Kozłowska-Budkowa, textus recensuit D. Turkowska, comment. К. Pieradzka, Varsaviae 1975. Biblia Tysiąclecia - Biblia Tysiąclecia. Poznań 2006. Ioannis Dlugossi - Ioannis Dlugossi. Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. 9. Z. Kozłowska-Budkowa ed., textus recensuit D. Tur kowska, comment. К. Pieradzka. Varsaviae 1978. Chronica Poloniae Maigris (CPM) - Chronica Poloniae Maioris. Wyd. B. Kürbis. Monumenta Poloniae Historica n.s, t. VIII. Warszawa 1970 Codex diplomaticus Poloniae (KDP) - Codex diplomaticus Poloniae. Wyd. L. Rzyszczewski, A. Muczkowski, t. II, cz. 2. Warszawa 1852. Codex diplomaticus Prussicus (CDP) - Codex diplomaticus Prussicus. Wyd. J. Voigt, t. II, Königsberg 1842. Die Wundergeschichten. - Die Wundergeschichten des Caesarius von Heisterbach. Wyd. A. Hilka, t. 3. Bonn 1937. Dionizjusz z Furny - Dionizjusz z Furny. Hermeneia czyli objaśnienie sztuki malarskiej. Przekład J. Kania, red. naukowa i wstęp M. SmorągRóżycka. Kraków 2003. Długosz Jan - Długosz Jan. Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. I-II. Warszawa 1961. Jan Długosz - Jan Długosz. Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae. lib. I-II. Warszawa 1964. Jan Długosz - Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 1-2 do 1038. Tłum. S. Gawęda i inni, red. J. Dąbrowski. Warszawa 2009 (wznowienie edycji z 1961). Jan Długosz - Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 3-4: 1039-1139. Z. Kozłowska-Budkowa red. i inni, tłum. J. Mrukówna. Warszawa 2009 (pierwsze wyd. 1969). Jan Długosz - Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 5-6: 1140-1240. Z. Kozłowska-Budkowa red. i inni, tłum. J. Mrukówna. Warszawa 2009 (pierwsze wyd. 1973). Długosz Jan - Długosz Jan. Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae. ks. 10. Warszawa 1969. Jan Długosz - Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 7-8: 1241-1299. Z. Kozłowska-Budkowa red. i inni, tłum. J. Mrukówna. Warszawa 2009 (pierwsze wyd. 1974). Dokumenty kujawskie i mazowieckie. - Dokumenty kujawskie i mazo wieckie przeważnie z XIII wieku. Wyd. B. Ulanowski. Archiwum Komi sji Historycznej Akademii Umiejętności, t. IV. Kraków 1887. Jan Długosz - Jan Długosz. Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 9:1300-1370. Z. Kozłowska-Budkowa red. i inni, tłum. J. Mrukówna. Warszawa 2009 (pierwsze wyd. 1975). Engelhusi - Engelhusi. Chronicon. Scriptorum Brunsvicensia illustrantium t. II. Wyd. G. Leibnitz. Hannover 1710. Jakub de Voragine - Jakub de Voragine. 1983. Złota legenda. Tłum. J. Pleziowa. Warszawa. Galli Anonymi - Galli Anonymi. Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum. Wyd. K. Maleczyński. Monumenta Poloniae Historica, s.n., t. II. Kraków 1952. Jan z Czarnkowa - Jan z Czarnkowa. Kromka jana z Czarnkowa. Kra ków 2006. Galli Anonymi - Galli Anonymi. Gesta principum Polonorum. Ed. P.W. Knoll, F. Schaer. Budapest 2003. Geograf Bawarski - Geograf Bawarski. Wyd. i wstęp A. Bielowski, MPH, 1.1. Lwów 1864. Gesta cronicalia que in Polonia. - Gesta cronicalia que in Polonia contigebant compendiose conscripta. Wyd. A. Rutkowska-Płachcińska jako dodatek do Rocznika świętokrzyskiego, MPH seria II, t. 12. Kraków 1996. Hermanni Gigantis - Hermanni Gigantis. Flores temporum seu chroni con universale ab orbe condito ad annum Christi 1349. Ed. M. Eysenhart, D.G. Morhoff. Lugduni Batavorum 1743. Helinandi Frigidis - Helinandi Frigidis. Montis monachi, Chronicon, PL 212. Wyd. J.P. Migne. Paris 1855. Jan z Czarnkowa - Jan z Czarnkowa. Kronika jana z Czarnkowa. Tłu maczenie J. Żerbiłło, opracowanie M.D. Kowalski. Kraków 2012. Kronika Jana z Czarnkowa - Kronika jana z Czarnkowa W: J. Szlachtowski (wyd.), Monumenta Poloniae Historica, t. 2. Lwów 1872. s. 601-756. Joannis de Czarnków - Joannis de Czarnków. Chronicon. Wyd. J. Szlachtowski. W: Monumenta Poloniae Historica, t. II. Lwów 1872. Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej. - Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, cz. 1. Wyd. F. Piekosiński. Kraków 1874. Kodeks dyplomatyczny Polski (KDP) - Kodeks dyplomatyczny Polski, t. I. Wyd. L. Rzszczewski, A. Muczkowski przy współpracy A.Z. Helca. Warszawa 1847. Kodeks dyplomatyczny Polski (KDP)- Kodeks dyplomatyczny Polski, t. II, cz. 1. Wyd. L. Rzyszczewski, A. Muczkowski. Warszawa 1848. 566 Kruszwica wczesnośredniowieczna Kodeks dyplomatyczny Polski (KDP) - Kodeks dyplomatyczny Polski, t. II, cz. 2. wyd. L. Rzyszczewski. A. Muczkowski. Warszawa 1852. Monumenta Poloniae Historia (MPH) - Monumenta Poloniae Historia, t. 2, cz. 2. Lwów 1872. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (KDW) - Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. I-III. Wyd. I. Zakrzewski. Poznań 1877-1879. Monumenta Poloniae Vaticana (MPV) - Monumenta Poloniae Vaticana, 1.1: Acta Camerae Apostolicae, vol. I. Wyd. J. Ptaśnik. Cracoviae 1913. Kodeks dyplomatyczny WIELKOPOLSKI - Kodeks dyplomatyczny Wielko polski, t. III. Wyd. I. Zakrzewski. Poznań 1879. Monumenta Poloniae Vaticana (MPV) - Monumenta Poloniae Vaticana, t. III: Analacta Vaticana 1202-1366. Wyd. J. Ptaśnik. Cracoviae 1914. Kosmasa Kronika Czechów - Kosmasa Kronika Czechów. Przekład M. Wojciechowska. Wyd. 3. Wodzisław Śląski 2012. Najstarszy. - Najstarszy zwód prawa polskiego. Wydał, przetłumaczył i wstępem opatrzył J. Matuszewski. Warszawa 1959. Kronika Jana z Czarnkowa - Kronika Jana z Czarnkowa. Tłum. J. Żerbiłło, oprać. M.D. Kowalski. Kraków 1996 (pierwodruk, Kraków 1905). Nekrolog lubiński - Nekrolog lubiński. Wyd. W. Kętrzyński, Monu menta Poloniae Historica, t. V. Lwów 1888. Kronika książąt polskich - Kronika książąt polskich. Wyd. Z. Węclewski, Monumenta Poloniae Historica, t. III. Lwów 1878, s. 423-577. Kronika książąt polskich - Kronika książąt polskich. Tłum. J. WojtczakSzyszkowski. Opole 2019. Nekrolog STRZELNEŃSKI - Nekrolog strzelneński. Wyd. W. Kętrzyński, Monumenta Poloniae Historica, t. V. Lwów 1888. Nicolai de Siegen - Nicolai de Siegen. Chronicum ecclesiasticum. Wyd. F.X. Wegele. Thüringische Geschichtsquellen, t. 2. Jena 1855. Kronika polska - Kronika polska [polsko-śląska]. Wyd. L. Ćwikliński. W: Monumenta Poloniae Historica, t. III. Lwów 1878, s. 578-656. Ortliebi de FUNDATIONE. - Ortliebi defiindatione monasterii Zwivildensis libri II. Wyd. O. Abel, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, t. X. Hannoverrae 1852, s. 64-92. Kronika Wielkopolska - Kronika Wielkopolska. Tłum. K. Abgarowicz, oprać. B. Kürbis. Warszawa 1967 oraz Kraków 2010. Piotr z Dusburga - Piotr z Dusburga. Kronika ziemi pruskiej. Monu menta Poloniae Historica, s.n., t. XIII. Kraków 2007. Kronika WIELKOPOLSKA - Kronika Wielkopolska. Wyd. B. Kürbis, Monu menta Poloniae Historica seria II, t. 8. Warszawa 1970. Piotr z Dusburga - Piotr z Dusburga. Kronika ziemi pruskiej. Tłum. S. Wyszomirski, wstęp i koment. J. Wenta. Toruń 2004. Księga bracka. - Księga bracka i Nekrolog opactwa Panny Marii w Lubi niu. Wyd. Z. Perzanowski, Monumenta Poloniae Historica, t. XI, cz. 1, s.n. Warszawa 1976. POLOCKIE gramoty - Polockie gramoty XIII - naćala XVI veka. A.L. Horośkević (red.), 1.1. Moskva 2015. Latopis I. Lavrent'evskaâ letopis'. Polnoe sobranie russkih letopisej, 1.1, cz. 1. Leningrad 1926. Latopis II. Ipat'evskaâ letopis'. Polnoe sobranie russkih letopisej, t. 2. Sankt-Peterburg. 1908. Latopis III. Rogożskij letopisec. Tverskoj sbornik, Polnoe sobranie rus skih letopisej, 1.15. Moskva 1965. Latopis IV. Latopis Kijowski 1118-1158. E. Goranin (red.), Acta Universitatis Wratislaviensis nr 1679, Slavia Wratislavensia tom 86, Wrocław, 1995. Lustracja - Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1616-1620, cz. 1-2. Warszawa-Kraków 1994. Magistri Wincento dicti Kadłubek - Magistri Wincento dicti Kadłu bek Chronica Polonorum. Wyd. M. Plezia, Monumenta Poloniae Histo rica, t. XI s.n. Kraków 1994. Martini Cromeri - Martini Cromeri. De origine et rebus gestis Polono rum libri XXX. Basileae 1555. Martini Oppaviensis - Martini Oppaviensis. Chronicon pontificum et imperatorum. Wyd. L. Weiland, Monumenta Germaniae Historica SS, t. 22. Mistrz Wincenty - Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek). Kronika Polska. Tłum, i oprać. B. Kürbis. Wrocław 1992. Mistrz Wincenty Kadłubek - Mistrz Wincenty Kadłubek. Kronika polska. B. Kürbis przekład. Biblioteka Źródeł Historii Polski, S. Sierpowski (red. naukowa). Wrocław 1996. Mistrza Wincentego - Mistrza Wincentego Kronika Polska, Warszawa 1974. Mistrza Wincentego - Mistrza Wincentego Kronika Polska. Tłum. K. Abgarowicz, B. Kürbis, Warszawa 1984. Memoriale ordinis. - Memoriale ordinis fratrum Minorum a fr. Joanne de Komorowo compilatum. Wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, Monumenta Poloniae Historica, t. 5. Pommersches Urkundenbuch (PomUB) - Pommersches Urkundenbuch, Bd. I, 786-1253, A. 1: Regesten, Berichtigungen und Ergänz ungenzu Hasslelbach’s und Kosegarten's Codex Pomeranie diplomaticus. Wyd. R. Klempin. Sttetin 1868. Pml I, Powieść minionych lat - Powieść minionych lat (Latopis Nestora). A. Bielowski red., Monumenta Poloniae Historica, t. 1. Lwów 1864, s. 521-862. Pml II, Powieść minionych lat - Powieść minionych lat. F. Sielicki (red.). Wrocław-Warszawa-Kraków 1968. Pommersches Urkundenbuch (PomUB) - Pommerellisches Urkunden buch. Wyd. M. Perlbach. Danzig 1882. Preussisches Urkundenbuch (PrUB) - Preussisches Urkundenbuch, 1.1, cz. 1. Wyd. R. Philippi, C.P. Woelky. Königsberg 1882. Preussisches Urkundenbuch (PrUB) - Preussisches Urkundenbuch, t. III. Wyd. M. Hein. Königsberg 1944. Pufendorf - Samuel de Pufendorf. De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis commentatorum septem elegantissimis tabulis aeneis exornati cum triplici indici. Norimbergae 1696. Regesten zur schesischen Geschichte - Regesten zur schesischen Ge schichte, 1316-1326. Wyd. C. Grünhagen, K. Wutke. Breslau 1898. Rocznik kapituły poznańskiej - Rocznik kapituły poznańskiej. Tłum. A. Pawlaczyk, współpraca J. Wiesiołowski. W: Nasi Piastowie, Kroni ka Miasta Poznania 1995/2. Rocznik kapituły poznańskiej - Rocznik kapituły poznańskiej. Wyd. B. Kürbis, Monumenta Poloniae Historica, t. VI s.n. Poznań 1962. Rocznik małopolski - Rocznik małopolski, (Rękopis Kuropatnickiego). Wyd. A. Bielowski, Monumenta Poloniae Historica n.s., t. III. War szawa 1961. Rocznik świętokrzyski - Rocznik świętokrzyski. Wyd. A. RutkowskaPłachcińska, Monumenta Poloniae Historica seria II, 1.12. Bibliografia Rocznik świętokrzyski - Rocznik świętokrzyski, Monumenta Poloniae Historica. Wyd. A. Rutkowska-Płachcińska, series nova, t. 12. Kra ków 1996. Saxo GRAMMATICUS - Saxo Grammaticus. Gęsta Danorum. Wyd. J. Olrik, H. Raeder. Kopenhaga 1931. 567 Adamczyk Piotr. 2012. Gry planszowe - tabula. W: A. Stempin (red.), Magia gry, sztuka rywalizacji. Poznań, 41-47. Adamczyk Piotr. 2012. Gry skandynawskie. W: A. Stempin (red.), Ma gia gry - sztuka rywalizacji. Poznań, 65-71. Adamus Jan. 1958. Polska teoria rodowa. Łódź. Słownik geograficzny. - Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo - Januszowo. B. Chlebowski (red.), Warszawa 1900. Statuty Kazimierza Wielkiego - Statuty Kazimierza Wielkiego. W: Starodawne prawa polskiego pomniki, seria II, dział I, t. II. Oprać. L. Łysiak, S. Roman, Wrocław 1958, art. 79. Teofil Prezbiter - Teofil Prezbiter. Diversarum Artium Schedula. Śred niowieczny zbiór przepisów o sztukach rozmaitych. Tłum. S. Kobielus. Kraków-Tyniec 1998. Affanni Giorgio. 2006. Astragalus bone in Ancient Near East: Ritual depositions in Iron Age I in Tell Afis. W: J.M. Córdoba, M. Molist, M.C. Pérez, I. Rubio, S. Martinez (red.), Proceedings of the 5th In ternational Congress on the Archaeology of the Ancient Near East. Madryt, 77-92. Althoff Gerd. 1994. Verformungen durch mündliche Tradition: Ge schichten über Erzbischof Hatto von Mainz. W: Iconołogia sa cra. Mythos, Bildkunst und Dichtung in der Religions- und So zialgeschichte Alteuropas. Berlin-New York, 438-450. Kronika Thietmara. Przekład M. Jedlicki, wyd. 2. Kraków Ausführliches lateinisch-deutsches Wörterbuch, wyd. K.E. Georges, Ber lin 2014 (1913), t. 5,148. Trzynaście nie drukowanych oryginałów. - Trzynaście nie drukowa nych oryginałów pergaminowych Archiwum Diecezjalnego we Włocławku z lat 1300-1400. Wyd. S. Liborwski, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościel ne 55 (1987), s. 129-153. Ambrosiani Björn. 1984. Settlement expansion - settlement con traction: a question of war, plaque, ecology or climate. W: Cli matic Changes on a Yearly to Millenial Basis. Stockholm, 242-247. THIETMAR - 2002. Mirosław, Andrałojć Małgorzata, Silska Patrycja, SZYNPiotr. 2011. Odkrycia skarbów wczesnośredniowiecznych z te renu Wielkopolski. Poznań. ANDRALOJĆ Versus de PONTIFICIBUS. - Versus de pontificibus et sanctis Eboracensis ecclesiae. Wyd. P. Godman. Oxford 1982. GIERA Vetera Monumenta Poloniae. - Vetera Monumenta Poloniae et Lituaniae. Wyd. A. Theiner, 1.1:1217-1409. Romae 1860. Angold Michael. 1993. Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204. Historia po lityczna. Wrocław-Warszawa-Kraków. Bellovacensis - VINCENTI Bellovacensis. Speculum historiale. Wyd. Anton Koberger. Nürnberg 1483, XXVI. Ânin Valentin L. 1970a. Aktovye peóati Drevnej Rusi X-XV w. T. 1. Peóati X - nacala XIII w. Moskva. Vita sanctae HEDVIGIS. - Vita sanctae Hedvigis ducissae Silesiae. Wyd. A. Semkowicz, Monumenta Poloniae Historica, t. IV. Lwów 1884. Ânin Valentin L. 1970b. Aktovye pećati Drevnej Rusi X-XV w. T. 2. Novgorodskie pecati XIII-XV vv. Moskva. Vita Walarici. - Vita Walarici abbatis Leuconaensis. Wyd. В. Krusch, Script, rer. Merov., t. 4. Hannover 1902. Ânin Valentin L., Gajdukov Petr G. 1998. Aktovye pecati Drevnej Rusi X-XV vv. T. 3. Pecati, zaregistrirovannye v 1970-1996 gg. Moskva. Widukind - Widukindi monachi Rerum Saxonicarum libri très. Wyd. P. Hirsch, Script, rer. Ger. in usum schol., t. 60. Hannover 1935, lib. 1. Ânin V.L., Zaliznâk Andrej A. 2000. Novgorodskie gramoty na bereste (iz raskopok 1990-1996 gg.). T. 10. Moskva. William of Malmesbury - William of Malmesbury. Gesta regum Anglorum. Wyd. R.A. Baskerville-Mynors, R.M. Thomson. Oxford 1998. Antonaras Anastassios C. 2012. Middle and Late Byzantine Jewel lery from Thessaloniki and its Region. W: B. Böhlendorf-Arslan, A. Ricci (eds.), Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, BYZAS15, Kagithane-istanbul (Ege Yaymlari), 117-126. VINCENTI Wyciąg. Wyciąg z lustracji województwa brzesko-kujawskiego z 1616 roku, Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, sygn. Kruszwica 1, f. 43-45. Zbiór ogólny przywilejów. - Zbiór ogólny przywilejów i spominków ma zowieckich, wyd. J.K. Kochanowski, 1.I, Warszawa 1919. Antowska-Gorączniak Olga. 2005. Przedmioty z kości i poroża z Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. W: H. Kóóka-Krenz (red.), Poznań we wczesnym średniowieczu 5, Poznań, 215-229. Architektura romańska w Polsce. Bibliografia. 2001. Oprać. E. Świechowska, W. Mischke, wstęp Z. Świechowski. Warszawa. Arnold Stanisław. 1951, Geografia historyczna Polski, Warszawa. Literatura Artûhîn Oleksij. 2013. Ikonografien! zmini zobraźeri na knâzih bullah dinasüï Monomahoviäv XI-XIII st. Sfragistiónij sorićnik 4,95-108. Abramowicz Andrzej. 1967. Wiek archeologii. Warszawa. Atema Jelle. 2014. Musical Origins and the Stone Age Evolution of Flutes. Acoustics Today - Summer 2014,26-34. Abramowicz Andrzej. 1970. Podróżnicy po przeszłości. Łódź. Abramowicz Andrzej. 1991. Historia archeologii polskiej. Początki. Łódź. Abramowicz Andrzej. 1992. Historia archeologii Polski. Początki. Łódź. Ави I-Fadl Hubais Tiflisi. 1976. Opisanie riemesel (Bajan as-sana' at). Tłum, z perskiego, wstęp i komentarz G. P. Mihalevic. Pamjatniki pimenosti Vostoka 51. Moskva. Adamczyk Jacek. 2004. Płacidła w Europie Środkowej i Wschodniej w średniowieczu. Warszawa. Auch Michał. 2004. Wczesnośredniowieczna ceramika szkliwiona z Chełma, woj. lubelskie. Archeologia Polski 49,49-92. Auch Michał. 2007a. Produkcja średniowiecznej ceramiki szkliwionej w osadzie garncarskiej w Przemyślu na Zasaniu. Archeologia Polski 52,131-173. Auch Michał. 2007b. Zaplecze surowcowe ceramiki „chodlikowskiej" w świetle wstępnych badań. W: P. Lis (red.), Archeologia doświadczalna w Muzeum Nadwiślańskim. Eksperymenty 2003-2006. Kazimierz Dolny, 35-44. 568 Kruszwica wczesnośredniowieczna Auch Michał. 2016. Wczesnośredniowieczne naczynia szkliwione z tere nu Małopolski. Warszawa. Auch Michał. 2017. The early medieval settlement complex at Czermno in the light of results from past research (up to 2010). Pottery finds. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Czerninie w świetle wyni ków badań dawnych (do 2010). Ceramika naczyniowa. Kraków-Leipzig-Rzeszów-Warszawa. Auch Michał, Trzeciecki Maciej. 2021. The early medieval settlement complex at Gródek upon the Bug River in the light of results from past research (1952-1955). Pottery finds. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Gródku nad Bugiem w świetle wyników badań dawnych (1952-1955). Ceramika naczyniowa. Leipzig-Warszawa-RzeszówLublin. Babić Bośko. 1986. Materijalnata kultura na Makedonskite sloveni vo svetlinata na archeolozkite istrazu'a vo Prilep. Prilep. Bagiński Stefan, Mozowszowicz Jakub. 1966. Krajowe rośliny lecznicze. Łódź. Balcerek Mariusz 2009. Oblężenie Nakla w 1109 roku. Studia i Mate riały do Historii Wojskowości 46, 5-21. Baliński Michał, Lipiński Tymoteusz. 1843. Starożytna Polska pod wzglę dem historycznym, jeograficznym i statystycznym, 1.1. Warszawa. o pewnym schemacie narracyjnym racjonalizującym przedsta wianą rzeczywistość. W: Świat średniowiecza. Studia ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi. Warszawa, 634-646. Bank Alisa .V. 1966. Vizantijskoe iskusstvo v sobraniâh Sovetskogo Soûza. Byzantine Art in the Collections of the USSR. Leningrad-Moscow. Bank Alisa V., POPOVA Ol'ga S. (red.). 1977. Iskusstvo Vizantii v so braniâh SSSR. Katalog vystavki [v 3-h ćastah]. T. 2. Iskusstvo èpohi ikonoborcestva. Iskusstvo IX-XII vekov. Moskva. Barnycz-Gupieniec Romana. 1959. Naczynia drewniane z Gdańska w X-XIIIw. Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis 8, Łódź, 1-109. Barnycz-Gupieniec Romana. 1974. Drewniane budownictwo miesz kalne w Gdańsku w XI-XII w. W: Gdańsk wczesnośredniowieczny VIII. Gdańsk. Baron Justyna, Diakowski Marcin, Stolarczyk Tomasz. 2016. Bone and Antler Artefacts from an 8-5th Century BC. Settlement at Grzybiany, South-Western Poland. W: S. Vitezovic (red.), Close to the Bone: Current Studies in Bone Technologies, Belgrad, 28-47. Barthel Hans J. 1969. Schlittknochen oder Knochengeräte? AltThüringen 10 (1968/1969), 205-227. Bartoszewicz Julian. 1878. Historia pierwotna Polski. T. I. Kraków. Bałuk Wacław. 1975. Lower Tortonian gastropods from Korytnica, Poland. Part I. Palaeontologia Polonica 32,131-132. Banaszak Danuta, Kowalczyk Andrzej, Tabaka Arkadiusz. 2020. Chronologia i kontekst palatium Mieszka I i Bolesława Chrobre go w świetle badań i materiałów archeologicznych. W: D. Bana szak, A. Kowalczyk, A. Tabaka, A.M. Wyrwa (red.), Ostrów Led nicki - palatium Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Chonologia i kon tekst. Lednica, 49-113. Banaszkiewicz Jacek. 1985. Die Mäusethurmsage. The Symbolism of Annihilation of an Evil Ruler. Acta Poloniae Historica 51, 5-32. Banaszkiewicz Jacek. 1986. Podanie o Piaście i Popielu. Studium nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi. Warszawa. Banaszkiewicz Jacek. 1987. Podanie o Lestku I Złotniku. Studia Źródłoznawcze 30,39-50. Bartola Czesław. 2004. Podstawowe wiadomości z gramatyki starocerkiewno-słowiańskiej na tle porównawczym. Warszawa. Bayley Justine. 2008. Lincoln. Evidence for Glass-working on Flaxengateand Rother sites in the city. Technology Report. Research De partament Report Series 68-2008. Becker Cornelia. 2005. Spindle whorls or Buttons? Ambigous bone artefacts from a Bronze Age castellere on Istria. W: H. Luik, A.M. Choyke, C.E. Batey L. Lougas (red.), From Hooves to Horns, from Mollusc to Mammoth, Manufacture and Use of Bone Artefacts, from Prehistoric Times to the Present. Proceedings of the 4th Meeting of the ICAZ Worked Bone Research Group at Tallinn, 26th-31st of August 2003. Tallinn, 157-174. Bednorz Jan, Kupczyk Michał. 1995. Fauna ptaków doliny Noteci (ptaki doliny Noteci). Prace Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków Uni wersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu 4,3-94. Banaszkiewicz Jacek. 1988. Włócznia i chorągiew. O rycie otwierania bitwy w związku z cudem kampanii nakielskiej Bolesława Krzy woustego (Kadłubek III, 14). Kwartalnik Historyczny 94/4,3-24. Beheim-Schwarzbach Max. 1888. Die Mäuseturmsage von Popiel und Hatto. Poznań. Banaszkiewicz Jacek. 1998,2002. Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincen tego Kadłubka. Wrocław. Behla Robert. 1888. Die vorgeschichtlichen Rundwälle im östlichen Deu tschland. Berlin. Banaszkiewicz Jacek. 1999. Rodulf, król Herulów, który grał (Paweł Diakon, Hist. Long., I, 20). W: M. Drzewiecki (red.), E scientia et amicitia. Studia poświęcone profesorowi Edwardowi Patkowskiemu w sześćdziesięciopięciolecie urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej. Warszawa-Pułtusk, 23-31. Beilke-Voigt Ines. 1995. Die Sitte der Miniaturgerätebeigabe bei den Germanen der späten Kaiserzeit. Offa, Berichte und Mitteilungen zur Urgeschichte, Frühgeschichte und Miteialterarchäologie 51 (1994), 101-142. Banaszkiewicz Jacek. 2000. Tradycje dynastyczno-plemienne Sło wiańszczyzny północnej. W: H. Samsonowicz (red.), Ziemie pol skie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Euro py. Kraków, 264-275. Bell Robert C. 1979. Board and Table Games from Many Civilizations. London. Bender Jorgensen Lise. 1986. Forhistoriske Textileri Skandinavien (Prehi storic Scandinavian Textiles). Kobenhavn. Banaszkiewicz Jacek. 2005. Zabić Boga! Saxo Gramatyk o niszczeniu przez Duńczyków w 1168 roku rugijskich świątyń Arkony i Gardźca. W: J. Axer, J. Olko (red.), Dawne elity. Słowo i gest. War szawa, 63-84. Benito Carlos G., Gracia Marta A., Perez Carlos M. 2017. Experi mental Reproduction of the Aerophone of Isturitz. Reproduccion Experimentaldel aerofono de Isturitz. Playing with the Time. Experimental Archeology and the Study of tire Past 32. Saragossa, 215-223. Banaszkiewicz Jacek. 2010. Podanie o Piaście i Popielu. Studium porów nawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, Warszawa. Benyskiewicz Krzysztof. 2010. Książę polski Władysław I Herman, 10791102. Zielona Góra. Banaszkiewicz Jacek. 2010. Uczta rozrachunku (Quentin Tarantino, Wincenty Kadłubek, Bruno z Kwerfurtu, Richer z Reims). Krótko Beranovâ Magdalena. 1980. Zemêdêlstvî starych Slovanü. Praha. Berckenmeyer Paul L. 1720. Vermehrter curieuser Antiąuarius. Hamburg. Bibliografia 1906-1907. Von den Mäusen gefressen der Popel mann. Aus der Pohlnischen Chronicke des Pastors Lauterbach zu Fraustadt, 1727. Aus dem Posener Lande I (IV 10-6-VII 1907), 23-24. BERLIZ HEINDRICH. BESBORODOV Michail A. 1975. Chemie und Technologie der antiken und mittelalterlichen Gläser. Mainz. Besborodov Michail A., Olczak Jerzy. 1964. Chemiczno-technologiczna i petrograficzna charakterystyka domniemanego surow ca szklarskiego z wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Slavia An tiqua XI, 361-373. Kazimierz. 1983. Żelazo. W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa. 569 ność na Kujawach i ziemi dobrzyńskiej w czasach staropolskich. Włoc ławek, 25-44. Bieniak Janusz. 2009. Jan (Janko) z Czarnkowa. Niedokończona kro nika polska z ХГѴ wieku. Studia Źródłoznawcze 47,109-143. Bieniak Janusz. 2015. Urzędnicy kruszwiccy w średniowieczu. W: D. Karczewski, M. Wilczek-Karczewska (red.), Z dziejów pogranicza kujawsko-wielkopolskiego. Zbiór studiów. T. III. Strzelno-Kruszwica, 51-66. Bieniek Stanisław. 1965. Piotr Włostowic: postać z dziejów średnio wiecznego Śląska. Wiedza o Ziemi Naszej 9. BIELENIN BIENIAK Janusz. 1966. Przynależność administracyjno-polityczna kasztelanii nadgoplańskich w latach 1267-1327. Zeszyty Naukowe UMK, Historia 2,59-68. BIENIAK Janusz. 1969. Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306. Toruń. BIENIAK Janusz. 1973. Epilog zabiegów Siemowita ГѴ o koronę polską. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Historia 9, 71-87. BIENIAK Janusz. 1974. Odzyskanie zachodnich Kujaw przez Kazimie rza Wielkiego w 1337 r. Zapiski Historyczne 39/3,69-97. Bieniak Janusz. 1974. Małocha Piotr. W: Polski Słownik Biograficzny,. T. 19. Wrocław, 451-453. Bieniak Janusz. 1985. Polska elita polityczna XII wieku (cz. II, Wróżda i zgoda). W: S.K. Kuczyński (red.), Społeczeństwo Polski średnio wiecznej. Zbiór studiów. T. III. Warszawa, 13-74. Bieniak Janusz. 1986. Kształtowanie się terytorium ziemi dobrzyń skiej w średniowieczu. Zapiski Historyczne 51, 7-45. Bieniak Janusz. 1987. Ród Łabędziów. W: J. Hertel, J. Wroniszewski (red.), Genealogia. Studia nad wspólnotami krewniaczymi i terytorial nymi w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym. Toruń, 9-33. Bieniak Janusz. 1990. Polska elita polityczna XII w. (Cz. IIIA. Ar bitrzy książąt - krąg rodzinny Piotra Włostowica). W: S.K. Ku czyński (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów. T. IV. Warszawa, 13-107. Bieniak Janusz. 1994. Kościelna Wieś i jej dziedzice w średniowieczu. W: L. Kajzer (red.), Kościelna Wieś na Kujawach. Studium osadnicze. Łódź, 41-106. Bieniak Janusz. 1995. Doliwowie w XIII wieku. W: Cracovia - PoloniaEuropa. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane jerzemu Wyrozumskiemu w 65. rocznicę urodzin i 40-lecie pracy naukowej. Kra ków, 230-241. Bieniak Janusz. 1996. Polska elita polityczna XII wieku (Cz. ІІІВ. Ar bitrzy książąt - trudne początki). W: S.K. Kuczyński (red.), Społe czeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów, t. VII. Warszawa, 11-44. Bieniak Janusz. 1997. Elita kujawska w średniowieczu. W: R. Micha łowski i inni (red.), Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym. Warszawa, 299-314. Bieniak Janusz. 2000. Wzajemne powiązania osobowe kapituł włoc ławskiej i kruszwickiej w średniowieczu. W: Duchowieństwo kapi tulne w Polsce średniowiecznej. Toruń, 53-68. Bieńkowski Władysław. 1966. Problemy teorii rozwoju społecznego. War szawa. Biermann Felix, Pust Alexander, Ansorge Jörg. 2007. Ein Owrutscher Wirtel von Lietzen im Land Lebus und weitere Funde wolhynischen Schiefers im nördlichen Ostdeutschland, Zeitschrift für Ar chäologie des Mittelalters 35,1-15. Bnać Vesna. 2010. Vizantijski nakit u Srbiji - modeli i nasledje. Byzantine Jewellery in Serbia - Models and Heritage. Beograd. Bilska Małgorzata, Mikulski Stanisław J. 1979. Analysis of the po pulation of Bosminidae in the holocenic period of lake Gopło. Acta Universitatis Nicolai Copernici, seria Nauki matematyczno-przyrod nicze 47,47-71. Biniaś-Szkopek Magdalena. 2009. Bolesław Kędzierzawy - książę Ma zowsza i princeps. Poznań. Błaziak Maria. 2000. Rocznik świętokrzyski nowy - rocznik mansjonarski czy andegaweńsko-jagielloński?. Studia Źródłoznawcze. Commentationes 37,49-63. Błońska Anna. 2021. Unikatowe znalezisko z Zawichostu-Trójcy XII-wieczna bulla książęca, https://kopalniawiedzy.pl/pieczecolowiana-bulla-ksiazeca-sredniowiecze-Zawichost-Trojca-Ma rek-FlorekWojciech-Rudziejwski-Rudziewicz-NadwislanskaGrupa-Poszukiwawcza-Stowarzyszenia-Szansa, 34187 (dostęp: maj 2022). Bobrzyński Michał., Smolka Stanisław. 1893. Jan Długosz. Jego życie i stanowisko w piśmiennictwie. Kraków. Bocheński Zbigniew, Bocheński Zbigniew M., Tomek Teresa. 2012. A history of Polish birds. Institute of Systematics and Evolutionary Evolution ofAnimals.Kraków. Bogucki Ambroży. 1972. Kornes w polskich źródłach średniowiecznych, Warszawa-Poznań. Bogucki Ambroży. 1995. Przynależność administracyjna Kujaw w XI i XII wieku. W: O. Krut-Horonziak, L. Kajzer (red.), Stolica i region Włocławek i jego dzieje na tle przemian Kujaw i Ziemi Do brzyńskiej. Włocławek, 11-22. Bogusławski Wilhelm. 1888. Dzieje Słowian północno-zaclwdnich do poł. XIII w., t. 2. Poznań. Bogusławski Wilhelm. 1889. Dzieje Słowiańszczyzny Północno-Zachod niej do połowy XIII w., t. II. Poznań. Bokiniec Ewa. 2005. Podwiesk Fundstelle 2. Ein Gräberfeld der Oksywie-Kultur im Kulmer Land. Monumentu Archaeologica Barbari call. Krakow. BOLSUNOVSKIJ Karl V. 1894. Drogićinskie plomby. T. 1. Kiev. Bieniak J. 2002. Elita ziemi dobrzyńskiej w późnym średniowieczu i jej majątki. W: tegoż, Polskie rycerstwo średniowieczne. Wybór pism. Kraków. Boras Zygmunt. 1985. Śląski książę renesansu i jego hulaszczy żywot. Ka towice. Bieniak Janusz. 2003. Prawa patronackie szlachty kujawskiej w koś ciołach parafialnych w świetle źródeł. W: A. Mietz (red.), Religij Borkowska Urszula. 1983. Treści ideowe w dziełach Jana Długosza. Koś ciół i świat poza Kościołem. Lublin. 570 Kruszwica wczesnośredniowieczna Borkowska Urszula. 1985. Historiograficzne poglądy Jana Długosza. W: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długo sza. Cz. 2. Kraków, 45-69. Buczek Karol. 1979. Gospodarcze funkcje organizacji grodowej w Polsce wczesnofeudalnej (w. X-XIII). Kwartalnik Historyczny 86/2,363-384. Borkowski Tomasz. 1995. Gry i zabawy w średniowiecznym mie ście na Śląsku. Ślady materialne. W: Kultura średniowiecznego Ślą ska i Czech. Miasto. Wrocław, 99-105. Buczek Karol. 2006a. Kto to byli Żyrdnicy (Zerdnicy)? (pierwodruk z 1957 r.). W: Studia z dziejów ustroju społeczno-gospodarczego Pol ski piastowskiej, przyg. W. Bukowski. T. 1. Kraków, 79-89. Borkowski Tomasz. 1999. Rozrywka - zabawki i drobna plastyka fi guralna. W: Wratislawia Antiqua 1. Wrocław, 187-201. Buczek Karol. 2006b. Łagiewniki (pierwodruk z 1956 r.). W: Studia z dziejów ustroju społeczno-gospodarczego Polski piastowskiej, przyg. W. Bukowski. T. 1. Kraków, 67-78. Boroń Piotr. 1999. Słowiańskie wiece plemienne. Katowice. Boroń Piotr. 2006. Wczesnośredniowieczny pieniądz pozakruszcowy. Uwagi w związku z pracą Jacka Adamczyka „Płacidła w Europie Środkowej i Wschodniej w średniowieczu". Przegląd Historyczny 97/3,401-407. Borucki Maksymilian. 1882. Ziemia kujawska pod względem historycz nym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycz nym. Włocławek. Buczek Karol. 2006с. O narzasie (pierwodruk z 1971 r.). W: Studia z dziejów ustroju społeczno-gospodarczego Polski piastowskiej, przyg. W. Bukowski. T. 2. Kraków, 171-211. Buczek Karol 2006d. Organizacja opolna w Polsce średniowiecznej (pierwodruk z 1970 r.). W: Studia z dziejów ustroju społeczno-go spodarczego Polski piastowskiej, przyg. W. Bukowski. T. 2. Kraków, 99-139. Buko Andrzej. 1981. Wczesnośredniowieczna ceramika sandomierska. Wrocław-Warszawa-Kraków. Boryś Wiesław. 2007. Kultura muzyczna dawnych Słowian w świetle słownictwa. W: Z. Mieczkowska (red.) Etymologie słowiańskie i polskie. Wybór studiów z okazji 45-lecia pracy naukowej. Warszawa, 154-171. Buko Andrzej. 1990. Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań. Wrocław-Warszawa-Kraków. Brather Sebastian. 2004. Ethnische Interpretation in der frühges chichtlichen Archäologie. Geschichte, Grundlagen und Alterna tiven, Ergänzungsbände zum Reallexikon der Germanischen Alter tumskunde 42. Berlin. Buko Andrzej. 2003. Invisible in Archaeological Ceramics: Research Problems. W: G. Tsoucaris, J. Lipkowski (red.), Molecular and Structural Archaeology: Cosmetic and Therapeutic Chemicals. Dor drecht, 249-261. Brozi Krzysztof J. 1989. Antropologia wartości. Ujęcie metodologiczne. Lublin. Buko Andrzej. 2011. Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkry cia - hipotezy - interpretacje, wyd. 3. Warszawa. BRZOSTOWICZ Michał. 2004. Pamiątki przeszłości w kulturze miesz kańców Polski średniowiecznej. W: S. Moździoch (red.), Wę drówki rzeczy i idei w średniowieczu, Spotkania Bytomskie 5. Wroc ław, 199-215. Buko Andrzej 2019. Góra Katedralna w Chełmie: sto lat historii ba dań. W: A. Buko (red.), Średniowieczny zespół rezydencjonalny na Górze Katedralnej w Chełmie. Warszawa, 7-14. Brzostowicz Michał. 2018. Zagadka Mietlicy. W: M. Brzostowicz, Т. Kasprowicz, M. Przybył, J. Wrzesiński (red.), Od Popiela do Ka zimierza Wielkiego. Księga dedykowana Wojciechowi Dzieduszyckiemu. Poznań, 115-124. Buko Andrzej, Lewandowska Monika. 1991. Analiza skupień w bada niach wczesnośredniowiecznych surowców garncarskich: przy kład ceramiki sandomierskiej. Sprawozdania Archeologiczne 43, 309-318. Bubczyk Robert. 2003a. Gry w szachy i kości w średniowiecznej Pol sce jako element europejskiej kultury rycerskiej. Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego Nowej Serii VI(XVII), 3-13. Bukowska-Gedigowa Janina. 1984. Wyroby bursztynowe z Opola-Ostrówka. W: B. Gediga (red.), Studia nad kulturą wczesnopolskiego Opola, Militaria - wyroby bursztynowe. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 113-148. Bubczyk Robert. 2003b. Gry w szachy i kości jako rozrywki ducho wieństwa w średniowiecznej Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia LVIII, Sectio F2003, 25-33. Bukowski Zbigniew. 1963. O możliwości wykorzystywania solanek w okresie halsztackim na terenie Wielkopolski i Kujaw. Archeolo gia Polski 7,246-273. Bubczyk Robert. 2009. Gry na szachownicy w kulturze dworskiej i rycer skiej średniowiecznej Anglii na tle europejskim. Lublin. Bukowski Zbigniew. 1967 (1968). Uwagi o konserwacji ryb u Słowian w świetle materiałów archeologicznych i etnograficznych. Studia z Dziejów Gospodarstwa Wiejskiego 9,49-81. Bubczyk Robert, Hołub Barbara (red.). Przyjemności duchowe i cielesne na przestrzeni dziejów. Lublin. Buchowski Michał. 1993. Magia i rytuał. Warszawa. Bukowski Zbigniew. 1978. Stan i perspektywy archeologicznych ba dań podwodnych w jeziorach i rzekach Polski. Archeologia Polski 23/1,55-140. Buczek Karol. 1958. Książęca ludność służebna w Polsce wczesnofeudalnej. Wrocław-Kraków. Bukowski Zbigniew. 1985 (1986). Salt Production in Poland in Prehis torie Times. Archeologia Polski 24,27-71. Buczek Karol. 1960. Ziemie polskie przed tysiącem lat (zarys geograficz no-historyczny). Warszawa. Bukowski Zbigniew. 1986. Wczesnośredniowieczny gród na Ostrówku w Opolu. Polskie badania arclteologiczne 25. Wrocław-WarszawaKraków-Gdańsk-Łódź. Buczek Karol. 1964. Targi i miasta na prawie polskim. Wrocław-War szawa-Kraków. Buczek Karol. 1970. Organizacja opolna w Polsce średniowiecznej. Studia Historyczne 13/2,205-250. Buczek Karol. 1977. Organizacja służebna w pierwszych wiekach państwa polskiego. Studia Historyczne 20/3,353-376. BULSKA Ewa, Wróbel Katarzyna. 1992. Oznaczanie sodu i potasu w próbkach piasku. Przegląd Archeologiczny 39,120-121. Bulska Ewa, Wrzesińscy Anna i Jacek. 1996. Zawartość naczyń grobo wych - próba analizy i interpretacji. Studia Lednickie 4,346-355. BuNZEL-DRÜKE MARGARET, BÖHM CARSTEN, FiNCK PETER, KÄMMER GERD, Luick Rainer, Reisinger Edgar, Riecken Uwe, Riedl Johannes, Scharf Matthias, Zimball Olaf 2008. „Wilde Weiden". Praxis le- Bibliografia itfadenfür Ganzjahresbeweidung in Naturschutz und Landschaftsen twicklung. Bad Sassendorf-Lohne. 1977. Samarkandskie nahodki. Szachmaty w SSSR, 12/1977,18-20. BURIAKOW JURI). Burszta Józef (red.) 1960. Kultura ludowa Wielkopolski. Poznań. Buśko Cezary. 2001. Rynek wrocławski w świetle badań archeolo gicznych. Wratislavia Antiqua 3. Wrocław. Buśko Cezary (red.). 2005. Wschodnia strefa starego miasta we Wrocła wiu w XITXIV wieku. Badania na placu Nowy Targ. Wrocław. Buśko Cezary, PIEKALSKI Jerzy (red.). 1999. Ze studiów nad życiem co dziennym w średniowiecznym mieście. Wratislavia Antiqua 1. Wrocław. Maria. 1970. Wędzidła z pobocznicami z wielowarstwo wych stanowisk wczesnośredniowiecznych. Wiadomości Archeo logiczne 35/1,14-20. CABALSKA Callier Edmund. 1895. Kruszwica. Inowrocław. Veniamin I. 1960. Izmencivost metapodij i jejo znaćenje dlja izućenja krupnogo rogotogo skota drevnosti. Bjulleten Moskovskogo Obścestoa Ispytatelej Prirody, Otdel Biologii 65/1,109-126. CALKIN Calkin Veniamin 1.1970. Drevnejse domasnje zivotnye vostocnoj Evropy. Moskva. Callmer Johan. 1977. Trade beads and bead trade in Scandinavia ca. 800-1000 A.D. Acta Archaeologica Lundensia 4/11. Cardon Dominiqe. 1999. La Draperie au Moyen Âge. Essor d’une grande industrie européenne. Paris. Carus-Wilson Eleonora. 1969 (1971). Haberget: a Medieval Textile Conundrum. Medieval Archaeology 13,148-166. Cehak-Hołubowiczowa Helena. 1954. Rzemiosła plemion polskich na Śląsku we wczesnym średniowieczu. W: Konferencja śląska IHKM PAN. T. 1. Wrocław. Marek. 2021. Jak Piotr Włostowic króla Rusi pojmał w nie wolę. Forum kultury historycznej 9. Wrocław. CETWINSKI Chmiel Julian. 2006a. Zróżnicowanie przestrzenne flory jako podsta wa ochrony przyrody w krajobrazie rolniczym. Prace Zakładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu 14,250-251. Chmiel Julian. 2006b. Rośliny specjalnej troski i wartościowe obszary przyrodnicze w północno-wschodniej Wiełkopolsce. Prace Za kładu Taksonomii Roślin UAM w Poznaniu 15. Chmiel Julian, Kupczyk Michał. 1996. Stan poznania przyrody Nad goplańskiego Parku Tysiąclecia i jego najcenniejsze walory. Stu dia Lednickie IV, 29-30. Chmielewska Maria. 1954. Grób kultury tardenuaskiej w Janisławieach, pow. Skierniewice. Wiadomości Archeologiczne 20,23-48. Chmielewski Stefan, Dąbrowski Krzysztof. 1964. Rozwój gospodarstwa wiejskiego od połowy XII do XV w. W: W. Hensel (red.), Zarys hi storii gospodarstwa wiejskiego w Polsce. T. 1. Warszawa, 265-445. Chmielewski Tomasz J. 2009. Po nitce do kłębka. O przędzalnictwie i tkactwie młodszej epoki kamienia w Europie środkowej. Warszawa. Chmielewski Waldemar. 1983. Sposoby adaptacji we wczesnym i środkowym plejstocenie. W: K. Kozłowski, S.K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 255-259. Chociszewski Józef. 1895. Podania ludowe o pięciu królach, którzy pano wali w Kruszwicy, Powieści i podania ludowe. Poznań. Chodkowski Andrzej. 2006. Encyklopedia muzyki. Warszawa. 571 Waldemar. 2008. Kujawskość nieproblematyczna? Refleksje nad tożsamością mieszkańców Kujaw ХѴІ-ХѴШ wie ku. W: T. Łaszkiewicz (red.), Kujawy. Tradycja - tożsamość - świa domość, 9-17. CHORĄŻYCZEWSKI Choyke, Alice M. 1999. Bone skates: raw material, manufacturing and use. W: A. Vaday (red.), Pannonia and beyond. Studies in hon our ofLdszló Barkóczi. Antaeus 24/1997-1998,148-156. Choyke, Alice M., Bartosiewicz Laszlo. 2005. Skating with Horses: continuity and parallelism in prehistoric Hungary. Revuede Paleo biologie, Genève (décembre 2005), wyd. specjalne 10,317-326. Choyke, Alice M., Bartosiewicz Lâszlô. 2009. Bone and antler manu facturing at Bronze Age Jâszdôzsa-Kâpolnahalom, Hungary. Tisicum 19,357-376. Chudziak Wojciech. 2004. Przepływ rzeczy i idei we wczesnym śred niowieczu - instruktywne przykłady chełmińskie. W: S. Moździoch (red.), Wędrówki rzeczy i idei w średniowieczu, Spotkania Bytomskie 5, Wrocław, 183-197. Chudziak Wojciech. 2014. Means of exchange and merchant utensils. W: W. Chudziak i R. Kaźmierczak (red.), The island in Żółte on lake Zarańskie, Early Medieval Gateway Into West Pomerania, Toruń, 270-280. Chudziak Wojciech, Siemianowska Ewelina. 2016. Problem przyłączenia Pomorza Środkowego do państwa pierwszych Piastów. Głos ar cheologa. W: H. Koćka-Krenz, M. Matla, M. Danielewski (red.), Tradycje i nowoczesność. Początki państwa polskiego na tle środkowo europejskim w badaniach interdyscyplinarnych. Poznań, 187-206. Chudziak Wojciech, Stawska Violetta. 2006. Analiza materiałów źródłowych. Biżuteria. W: W. Chudziak (red.), Wczesnośrednio wieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 1), Mons Sancti Laurentii 3. Toruń, 62-64. Chudziakowa Jadwiga. 2005. Kruszwica, stan. 7, gm. loco, woj. byd goskie. Informator Archeologiczny, badania 1996. Warszawa, 265. Chudziakowa Jadwiga. 1997. Kolegiata w Kruszwicy po badaniach archeologicznych przeprowadzonych w latach 1995-1996. W: o. J. Spież, Z. Wielgosz (red.), Benedyktyńska praca. Studia histo ryczne ofiarowane o. Pawłowi Sczanieckiemu w 80 rocznicę urodzin. Tyniec-Kraków, 129-140. Chudziakowa Jadwiga, Wiewióra Marcin. 2006. Kruszwica, stan. 7, gm. loco, woj. bydgoskie. Informator Archeologiczny, badania 1997. Warszawa, 201-202. Clark John D.G. 1957. Europa przedhistoryczna. Warszawa. Cnotliwy Eugeniusz. 1955. Przedmioty z rogu i kości w okresie wcze snośredniowiecznym w Kruszwicy, mps pracy magisterskiej w Bi bliotece UAM w Poznaniu. Cnotliwy Eugeniusz. 1973. Rzemiosło rogownicze na Pomorzu wczesno średniowiecznym. Wrocław-Warszawa-Kraków. Cnotliwy Eugeniusz. 1993. Wczesnośredniowieczne grzebienie z Kruszwicy. Slavia Antiqua 34,87-140. Cnotliwy Eugeniusz. 1999a. Wczesnośredniowieczne przedmioty z poroża i kości z Kruszwicy na Kujawach. Acta Universitatis Wratislaviensis 2151, Studia Archeologiczne XXXI, 153-241. Cnotliwy Eugeniusz. 1999b. Z badań nad wczesnośredniowiecznym rzemiosłem rogowniczym w Kruszwicy. Archaeologia Historica Polona 8,83-95. Cnotliwy Eugeniusz. 2013. Przedmioty z poroża i z kości z Janowa Pomorskiego. W: M. Bogucki, M.F. Jagodziński (red.), Studia nad Truso. T. 2. Elbląg. 572 Kruszwica wczesnośredniowieczna Cnotliwy Eugeniusz, LECIEJEWICZ Lech, Łosiński Władysław (red.). 1983. Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe, Wrocław. Ćirković Sima, Korać Vojislav, Babić Gordana. 1986. Studenica Mona stery. Beograd. Aleksandra. 1954. Badania archeologiczne w Kruszwicy w 1953 r. Przegląd Zachodni X/1-2,230-231. Czech-Błońska Renata. 2016. Paciorki z kamieni półszlachetnych. W: A. Buko (red.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa pol skiego. Warszawa, 207-214. Aleksandra. 1955. Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Kruszwicyw latach 1953 i 1954. Sprawozdania Archeologiczne 1, 91-100. Czerniak Ewa, Czerniak Lech. 1984 (1985). Z badań nad genezą i rozwojem kultury amfor kulistych na Kujawach. Folia Praehistorica Posnaniensa 1, 23-62. Aleksandra. 1957. Badania archeologiczne w Kruszwicy w 1955 r. Sprawozdania Archeologiczne 3,238-248. Czerniak Lech. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstę gowej na Kujawach. Poznań. Aleksandra. 1960. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych w Kruszwicy w latach 1956 i 1957. Sprawozdania Archeologiczne 11,59-70. Czerniak Lech. 1990. Kultura amfor kulistych a późnowstęgowy model kultury neolitycznych społeczeństw Niżu. Problem gene zy systemu. W: A. Cofta-Broniewska (red.), Kultura amfor kuli stych w rejonie Kujaw. Poznań, 29-44. COFCIANKA СОРТА СОРТА СОРТА Сорта Aleksandra. 1961. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych w Kruszwicy pow. Inowrocław, w 1958 roku. Sprawozdania Ar cheologiczne 12, 59-68. СОРТА Aleksandra. 1962. Przeszłość Kruszwicy w świetle badań 1959 roku. Sprawozdania Arclieologiczne 14,227-243. Сорта Aleksandra А. 1962а. Kilka uwag na temat wczesnośrednio wiecznego szklarstwa w Kruszwicy. Szkło i Ceramika ХШ/1,23-25. Сорта Aleksandra. 1962b. Z zagadnień obróbki metali nieżelaznych. Slavia Antigua 9,273-299. Сорта Aleksandra. 1962d. Średniowieczny zdobiony grot bełtu ku szy z Kruszwicy. Wiadomości Archeologiczne 38/3,290-291. Сорта Aleksandra. 1963. Nowe odkrycia archeologiczne w Kruszwi cy w 1956 roku. Wiadomości Archeologiczne 29/1,37-43. Czerniak Lech, Dzieduszycka Bożena. 1979. Badania ratownicze w Polanowicach, woj. Bydgoszcz, stanowisko 6. Sprawozdania Arclieologiczne 31,29-45. Czerniak Lech, Piontek Janusz. 1980. Próba modelowego opi su form organizacji społecznej i gospodarczej ludności „kul tur wstęgowych" na podstawie analizy zespołów osadniczych typu Brześć Kujawski. Archeologia Polski 24,335-361. Czerska Barbara. 1971. Części uzbrojenia i oporządzenie jeździeckie z grodu wczesnośredniowiecznego na Ostrówku w Opolu. Stu dia Archeologiczne 4,199-234. Czerska Barbara, Kaźmierczyk Józef. 1988. Ostrów Tumski w świetle ostatnich badań. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 29, 53-64. Сорта Aleksandra. 1974. Wczesnośredniowieczna warzelnia soli w Inowrocławiu. Ziemia Kujawska 4,5-13. Czerwiński Sambor, Guzowski Piotr, Karpińska-Kołaczek Monika, Lamentowicz Mariusz, Gałka Mariusz, Kołaczek Piotr, Izdebski Adam Poniat Radosław. 2020. Znaczenie wspólnych ba dań historycznych i paleoekologicznych nad wpływem człowie ka na środowisko. Przykład ze stanowiska Kazanie we wschod niej Wielkopolsce. Studia Geohistorica 7, 56-74. [udostępniono 25.1.2022]. DOI 10.12775/SG.2019.04. Cofta-Broniewska Aleksandra, Kośko Aleksander. 1982. Historia pier wotna społeczeństw Kujaw. Warszawa-Poznań. Czichoń Herbert. 1956. Wyniki analiz żużli i przedmiotów żelaznych z Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Cofta-Broniewska Aleksandra, Poppe Danuta, Karłowska-Kamzowa Alicja. 1964. Kruszwica. W: W. Kowalenko, G. Labuda, T. Lehr-Spławiński (red.). Słownik starożytności łowiańskich. T. 2. Wrocław-Warszawa-Kraków, 528-532. Czubryński A. 1915. Mit kruszwicki. Badania wiaroznawcze, Kraków. Сорта Aleksandra. 1965. Kruszwica w starożytności i wczesnym średniowieczu. W: J. Grześkowiak (red.), Kruszwica. Zarys mono graficzny. Toruń, 99-187. Cofta-Broniewska Aleksandra, Springer Ewa, Tymieniecka Kazimiera. 1962. Wyniki prac terenowych w 1960 roku w Kruszwicy, pow. Inowrocław. Sprawozdania Archeologiczne 14, 244-254. Crowfoot Elisabeth, Pritchard Frances, Staniland Kay. 1992. Tex tiles and Clothing c. 1150-1450 (Medieval Finds from Excavations in London 4). London. Cyngot Dorota. 2017. Ewolucja łyżew - od form kościanych do żela znych. Materiały Zachodniopomorskie Nowa Seria 13,191-224. Ćechura Josef. 2006, Hry a hraci ротйску. Pfispëvek ke studiu volného casu ve stfedovëku, Bakalâfskâ prace, Univerzita Karlova, Filozofickâ fakulta, Ûstav pro archeologii. Vedouci prâce Klâpstë Jan, Praga, https://dspace.cuni.cz/handle/20.500.11956/7070 (dostęp: październik 2019) Ćechura Josef, Vyśohl1d Martin. 2008. Kostëné predmëty urëené ke hrâm z nâlezû na nâmësti Republiky v Praze. Archeologieve stfednich Ćecłwch 12, 723-743. Eva, Tomkovâ KATERINA, HulInskÿ VAclav. 2015. Promënÿ skel od 11. do końce 13. stoleti v Ćechach. Archeologické rozhledy LXVII, 79-108. CERNA Czubryński Antoni. 1915. O starożytności i znaczeniu mitu kruszwi ckiego. Kurjer Poznański 5,6. Dahlberg Erik. 1971. Dzienniki i ryciny szwedzkie z dziejów „potopu" 1655-1657. Wrocław. Dandoy Jeremiah R. 2006. Astragali through Time. W: J.M. Maltby (red.), Integrating Zooarchaeology, Proceedings of the 9th Conference of the International Council of Archaeozoology, Durham, August 2002. Oxford, 131-137. Danielewski Marcin. 2011. Korabniki, Niewody, Rybitwy z terenu Kujaw jako osady służebne związane z książęcym regale wod nym. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 71, 33-54. Danielewski Marcin. 2014. Nowe dane do badań nad kujawskimi grodziskami z Mietlicy i Borkowa. Studia Lednickie 13,153-159. Danielewski Marcin. 2015a. Konary i Kobylniki. Rola i użytkowanie koni we władztwie Piastów. Historia Slavorum Occidentis 8/1, 57-76. Danielewski MARCIN. 2015b. Przyczynek do nowych badań nad kasz telanią inowrocławską w XIII-XIV wieku. Wielkopolskie Sprawo zdania Archeologiczne 16,209-217. Danielewski Marcin. 2016a. Kujawy plemienne a formowanie się władztwa Piastów w świetle dotychczasowych badań osadni czych. W: H. Koćka-Krenz, M. Mafia, M. Danielewski (red.), Tra- Bibliografia 573 dycje i nowoczesność. Początki państwa polskiego na tle środkowoeuro pejskim w badaniach interdyscyplinarnych. Poznań, 201-217. Dembińska Maria. 1963. Konsumpcja żywnościowa w Polsce średnio wiecznej. Wrocław. Danielewski Marcin. 2016b. Sieć grodowa na Kujawach oraz jej fiinkcje od połowy X do końca XIII wieku. Poznań. Dembińska Maria. 1967 (1968). Udział zbieractwa w średniowiecz nej konsumpcji zbożowej. Studia z Dziejów Gospodarstwa Wiejskie go 9,83-104. Danielewski Marcin. 2018. Odpowiedź na recenzję pióra Tomasza Jurka czyli o grodach raz jeszcze. Kwartalnik Historyczny 125/1, 103-113. Danielewski Marcin. 2019. Cuiavia Christiana. U progu chrześcijań stwa i Kościoła na Kujawach w X-XII wieku. Poznań. DarkeviC Vladislav, Borisevic: Galina. 1995. Drevnaja stolica Rjazanskoj żenili XI-XIII w. Moskva. Daszkiewicz Małgorzata, WYCIŚLIK Henryk. 1989. Zastosowanie fluo rescencyjnej spektroskopii rentgenowskiej do identyfikacji su rowca ceramiki zabytkowej. Archeologia Polski 34/2, 253-258. Davidson Gladys R. 1952. Corinth. Results of Excavations conducted by The American School of Classical Studies at Athens 12: The Minor Objets. Princeton-New Jersey. Dąbrowska Elżbieta. 2016. Nieznane groby średniowiecznych du chownych z kolegiaty pw. św. św. Piotra i Pawła w Kruszwicy. Studia Źródłoznawcze 54,21-29. Dąbrowski Dariusz. 2013. Genealogia Mścisławowiczów. Pierwsze poko lenia (do początku XIV w.). Kraków. Dąbrowski Jan. 1964. Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480). Wrocław. Dekówna Maria. 1962. Naczynia szklane pochodzenia obcego na zie miach polskich we wczesnym średniowieczu (X w.-poł. XIII wieku). Slavia Antiqua 9, 219-252. Dekówna Maria. 1980. Szkło w Europie wczesnośredniowiecznej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Dekówna Maria. 1988. Uwagi na temat klasyfikacji i interpretacji pozostałości starożytnej i wczesnośredniowiecznej produkcji szklarskiej. W: G. Labuda, S. Tabaczyński (red.), Studia nad etno genezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej. WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 5-21. Dekówna Maria. 1992. Produkcja i obróbka szkła (do XV w.). W: B. Orłowski (red.), Z dziejów techniki w dawnej Polsce. Warszawa, 379-410. Dekówna Maria. 2007. Wczesnośredniowieczne ozdoby szklane ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego, na tle ogól nej problematyki rozwoju szklarstwa. W: W. Brzeziński (red.) Skarby wieków średnich, katalog wystawy. Warszawa, 52-101. Dekówna Maria. 2009. Z metodyki badań nad miejscową produk cją szkła. Na podstawie starożytnych i wczesnośredniowiecz nych źródeł archeologicznych. Studijne Zvesti Archeologickćho Ustavu Slovenskej Akademie Vied 45,15-28. Dekówna Maria. 2010. The glass from Cösitz (Zörbig), SachsenAnhalt, and the origins of non-alkaline lead-silica glass from European finds. The state of research in outline. Archaeologia Po lona 48,269-289. Dekówna Maria. 2017. Badania nad początkami szklarstwa i wyroba mi szklanymi na ziemiach polskich: problemy i metody badań. Zarys. Przegląd Archeologiczny 65,69-88. Dekówna Maria, Olczak Jerzy, (red.) 2002. Principes de description des verres ancien depuis les temps les plus reculés jusq'au XIIIe siècle de n.é. Warszawa- Toruń. Delekta Jacek. 1939. Badania na podgrodziu w Lisewie w pow. wą brzeskim w ziemi chełmińskiej. Wiadomości Archeologiczne 16, 304-315. Dembińska Maria. 1978. Eksploatacja wód. W: A. Rutkowska-Płachcińska (red.), Historia Kultury Materialnej Polski. T. 1. WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk, 112-117. Deptuła Czesław. 2000. Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowieczne go, (wyd. 2). Lublin. Derwich Marek. 1985. Janko z Czarnkowa a Kronika Wielkopolska. Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia 50. Wrocław, 127-162. Diakowski Marcin. 2014. Metoda traseologiczna i eksperymentalna w określeniu technologii i funkcji przedmiotów kościanych ze stanowiska nr 1 w Lizawicach, pow. Oławski. Śląskie Sprawozda nia Archeologiczne 56. Wrocław, 117-140. Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza. S. Gawęda (red.). Cz. 1. Warszawa 1980. Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza. S. Gawęda (red.), cz. 2, Warszawa-Kraków 1985. Dobosz Józef. 1995. Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego. Poznań. Dobosz Józef. 2002. Monarcha i możni wobec Kościoła w Polsce do począt ku XIII wieku. Poznań. Dobosz Józef. 2010. Początki państwa i Kościoła polskiego w przeka zie Roczników Jana Długosza. Zeszyty Długoszowskie 9,85-94. Dobosz Józef. 2011. Kazimierz II Sprawiedliwy. Poznań. Dobosz Józef. 2012. Jan Długosz o początkach państwa i Kościoła polskiego. W: J. Dobosz, D. Konieczka-Śliwińska (red.), Powtórka przed. .VI Spotkania z historią dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Poznań, 99-109. Dobosz Józef. 2016. Historyczne tło fundacji konińskiego słupa dro gowego. W: Koniński słup drogowy. Konin, 23-37. Dobosz Józef, Jurek Tomasz (red.) 2019. Polonia coepit habere episcopum. The origin of the Poznań bishopric in tlw light of the latest research. Poznań. Dobrowolska Maria. 1961. Przemiany środowiska geograficznego Polski do XV wieku. Warszawa. Dołęga-Chodakowski Zorian. 1895. O Sławiańszczyznie przed chrześ cijaństwem. Lwów. Dombek Wacław. 1956-1958. Wykaz analiz próbek drewna wykopalisko wego, Kruszwica, stanowisko 4. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Doncheva-Petkova Lyudmila. 2005. Odartsi. Volume II. Eleventh Cen tury. Sofia. Dostal Boftivoj. 1998. Über die Anfänge der slawischen Graphitton keramik in Mähren. W: L. Polacek (red.), Frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mitteleuropa. Internationale Tagungen in Mikuläce 4. Brno, 67-86. Drążkowska Anna A. 2012. Ozdoby i nakrycia głowy na ziemiach pol skich od X do końca XVIII wieku. Toruń. Drelicharz Wojciech. 1997. Genealogia płocka. Źródła, funkcje i treści ideowe. W: A. Radzimiński i inni (red.), Venerabiles, nobiles, honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej. Toruń, 433-466. 574 Kruszwica wczesnośredniowieczna Drelicharz Wojciech. 2003. Annalistyka małopolska ХШ-ХѴ wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych. Kraków. Driesch von den Agela. 1976. A guide to the measurement of animal bo nes from archaeological sites. Cambridge. Duczko Władysław. 2006. Ruś Wikingów. Warszawa. Duma Gabor. 1972. Phosphate Content of Ancient Pots as an Indica tion of Use. Current Anthropology 13/1,127-130. Daniel. 1979. Deux exemples de contamination des céramiques anciennes pour leur milieu de conservation. Figlina 4, 69-83. DUFOURNIER Dümmler Ernst. 1888. Geschichte des ostfränkischen Reiches. Die letzten Karolinger. Leipzig. Dunin-Wąsowicz Teresa. 1967. Inskrypcja konińska z roku 1151. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 15/1,85-95. Dunin-Wąsowicz Teresa. 1974. Zmiany w topografii osadnictwa Wiel kich Dolin na Niżu Środkowoeuropejskim w XIII w. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Dunin-Wąsowicz Teresa. 2011. Kalisz na tle wczesnośredniowiecznej sieci drogowej. W: A. Janeczek, M. Młynarska-Kaletynowa (red.). Drogami średniowiecznej Polski. Studia z dziejów osadnictwa i kultu ry. Warszawa, 77-104. Durczewski Zdzisław. 1936. Groby książęce i cmentarzyska ciałopal ne z okresu rzymskiego w Łęgu Piekarskim, w pow. tureckim. Z Otchłani Wieków 11,157. Dylik Jan. 1936. Analiza geograficznego położenia grodzisk i uwagi o osad nictwie wczesnohistorycznem Wielkopolski. Poznań. Dymaczewski Aleksander. 1958. Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Młodzikowie, pow. Środa. Fontes Archaeologici Posnaniensis 8-9, 289-291. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 1985. Osadnictwo wczesnośrednio wieczne w rejonie Niecki Jezior Bnińskich. W: J. Żak, J. Fogel (red.), Materiały ze studiów nad osadnictwem bnińskim. Poznań, 141-197. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 1993. Kruszwicki ośrodek władzy i jego przemiany w XI-XII w. W: S. Moździoch (red.) Lokalne ośrod ki władzy państwowej w XI-XII w. w Europie Środkowo-Wschodniej. Wrocław, 159-172. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 1998. Metalurgiczne zaplecze wczesnośredniowiecznego grodu w Kaszowie koło Milicza. W: H. Koćka-Krenz, W. Łosiński (red.) Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Poznań, 221-235. Dzieduszyccy Bozena i Wojciech. 2004. Early medieval Kruszwica. W: P. Urbańczyk (red.), Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millenia. Warszawa, 223-240. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 2005. Dzieje piastowskiego ośrodka w Kruszwicy we wczesnym średniowieczu. W: J. Dudek, D. Ja niszewska, U. Świderska-Włodarczyk (red.), Europa ŚrodkowoWschodnia. Ideologia, historia a społeczeństwo. Zielona Góra, 457-463. Dzieduszycka Bożena. 1975. Rejestr .stanowisk archeologicznych w rejonie Jez. Gopła (woj. Bydgoszcz). Fontes Archaeologici Posnanieses 26,150-158. Dzieduszycka Bożena. 1978. Badania wykopaliskowe w rejonie Pola nowie pow. Inowrocław, w latach 1968, 1971-1972. Komunikaty Archeologiczne badania 1978. Warszawa, 9-15. Dzieduszycka Bożena. 1982. Kompleks polanowicki w okresie rzym skim i w okresach wczesno- i późnośredniowiecznym (wstępne wyniki badań). Komunikaty Archeologiczne badania 1982-3. War szawa 9-21. Dzieduszycka Bożena. 1985 (1986). Demographic and economic trans formations in the area surrounding the early medieval Krusz wica. Archaeologia Polona 24, 73-103. Dzieduszycka Bozena. 1994, Z badań nad kształtowaniem się osadni ctwa wczesnośredniowiecznego na przykładzie regionu nadgo plańskiego, regionu zachodnich Pałuk i regionu środkowego biegu Baryczy. Slavia Antiqua 35, 69-99. Dzieduszycka Bożena, Dzieduszycki Wojciech, Maciejewski Maciej, Kupczyk Michał. 2007. Skarby ziemi kruszwickiej. Kultura i przyro da. Kruszwica. Dzieduszycki Wojciech. 1973. Kruszwica, pow. Inowrocław, stan. 2 (wzgórze zamkowe). Informator Archeologiczny, badania 1973. War szawa, 187. Dzieduszycki Wojciech. 1974. Aneks. W: Suchodolski S., Kruszwica, pow. Inowrocław. Monety z badań wykopaliskowych z lat 19481974. Wiadomości Numizmatyczne 18,119-120. Dzieduszycki Wojciech. 1974a. Kruszwica, pow. Inowrocław, stan. 2. Informator Archeologiczny, badania 1974. Warszawa, 174. Dzieduszycki Wojciech. 1974b. Kruszwica, pow. Inowrocław, stan. 4. Informator Archeologiczny, badania 1974. Warszawa, 175. Dzieduszycki Wojciech. 1974c. Kruszwica, pow. Inowrocław, stan. 4a. Informator Archeologiczny, badania 1974. Warszawa, 175-176. Dzieduszycki Wojciech. 1975. Z problematyki badań archeologicz nych i architektonicznych średniowiecznej Kruszwicy. Sprawo zdania Archeologiczne 27,289-290. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 1998. Układ urbanistyczny wczes no- i późnośredniowiecznej Kruszwicy w świetle najnowszych badań archeologicznych. W: J. Wysocki (red.) Badania archeolo giczne starych miast Warmii i Mazur a problemy ich rewaloryzacji. Olsztyn, 157-166. Dzieduszycki Wojciech. 1975a. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 4. In formator Archeologiczny, badania 1975. Warszawa, 89. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 2000. Przemiany urbanistyczne cen trum małych miast w świetle badań nad średniowieczną Krusz wicą. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Centrum średniowiecz nego miasta. Wrocław a Europa Środkowa. Wrocław, 97-111. Dzieduszycki Wojciech. 1975c. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 23. Informator Archeologiczny, badania 1975. Warszawa, 251. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 2002. Średniowieczne i nowożyt ne dary monetarne złożone w pochówkach kościoła św. Piotra w Kruszwicy. W: C. Buśko et al. (red.), Civitas et villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej. Wrocław-Praha, 281-297. Dzieduszyccy Bożena i Wojciech. 2003. Nekropolie kruszwickie w wiekach średnich i nowożytności. Ziemia Kujawska 16,5-52. Dzieduszycki Wojciech. 1975b. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Archeologiczny, badania 1975. Warszawa, 191. Dzieduszycki Wojciech. 1976. Wykorzystywanie surowca drzewnego we wczesnośredniowiecznej i średniowiecznej Kruszwicy. Kwar talnik Historii Kultury Materialnej 24,35-54. Dzieduszycki Wojciech. 1976. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Arclteologiczny, badania 1976. Warszawa, 209-210. Dzieduszycki Wojciech. 1976. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 4. In formator Archeologiczny, badania 1976. Warszawa, 210. Dzieduszycki Wojciech. 1976/1977. Żelazna szpila pierścieniowata z Kruszwicy. Wiadomości Archeologiczne 41/4,496. Bibliografia Wojciech. 1977. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Arclieologiczny, badania 1977. Warszawa, 177-178. DZIEDUSZYCKI Wojciech. 1977. Wykorzystywanie zasobów leśnych w rejonie Kruszwicy we wczesnym średniowieczu. Archeologia Polski 22,137-169. 575 DZIEKOŃSKI Tadeusz, KóCka Wojciech. 1939. Przedmioty drewniane z grodu gnieźnieńskiego W: J. Kostrzewski (red.) Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII-XIII wieku) w świetle wykopalisk. Poznań, 136-145. DZIEDUSZYCKI Dzieduszycki Wojciech. 1978. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Archeologiczny, badania 1978. Warszawa, 174-175. Dzieduszycki Wojciech. 1978/1979. Wczesnośredniowieczne importy ceramiczne z Kruszwicy. Slavia Antiqua 25,63-97. Dzieduszycki Wojciech. 1979. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Archeologiczny, badania 1979. Warszawa, 164. Dzieduszycki Wojciech. 1980a. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Archeologiczny, badania 1980. Warszawa, 156-157. Dzieduszycki Wojciech. 1980b. Zum Studium weitreichender Kon takte frühstädtischer Zentren am Beispiel der Diffusion keramis cher Importe nach Polen im X-XIII Jh. Archaeologia Polona 19,71-96. Dzieduszycki Wojciech. 1981. Średniowieczne i nowożytne ołowiarstwo kruszwickie. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 29/1, 3-19. Dzieduszycki Wojciech. 1981. Kruszwica, pow. Inowrocław, stan. 2. Informator Archeologiczny, badania 1981. Warszawa, 183-184. Dzieduszycki Wojciech. 1982a. Wczesnomiejska ceramika kruszwicka w okresie od 2 połowy X w. po połowę XIV w. Wroclaw. Dzieduszycki Wojciech. 1982b. Kruszwica, woj. bydgoskie, stan. 2. In formator Archeologiczny, badania 1982. Warszawa, 200-201. Dzieduszycki Wojciech. 1983. Z badań nad przemianami środowiska geograficznego i kulturowego w Kruszwicy. Sprawozdania Archeo logiczne 34,255-256. Barbara, Fruziński Bogusław. 1997. Dziczyzna jako źródło żywności. Warszawa. DZIERŻYŃSKA-CYBULKO Andrzej. 1966. Szczątki zwierzęce z wykopalisk archeo logicznych w Kruszwicy, pow. Inowrocław, z lat 1959-1962. Sprawozdania Archeologiczne 18,391-394. DZIĘCZKOWSKI Dzięczkowski Andrzej. 1984. Mięczaki (Mollusca) z wykopalisk archeo logicznych w Kruszwicy na stanowiskach 4 i 4a. Sprawozdania Archeologiczne 36,185-192. Dzik Michał. 2014. Metalowe ozdoby i części stroju. W: M. Dzik, Średniowieczne cmentarzysko w Czarnej Wielkiej. Vol. 2. Białystok, 161-194. Dzik Michał. 2016. W sprawie pochodzenia wczesnośredniowiecz nych grzechotek guzowatych. W: B. Chudzińska, М. Wojenka, M. Wołoszyn (red.), Od Bachorza do Światowida ze Zbrucza. Two rzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileu szowa Profesora Michała Parczewskiego. Kraków-Rzeszo w, 397-419. Bohdan. 1978. Podstawy rentgenowskiej radioizotopowej analizyfluorescencyjnej. Cz. I. Kraków. DZIUNIKOWSKI Eales Richard. 2002. Chess. Hie History of a Game. Glasgow. Eliade Mircea. 1988. Historia wierzeń idei religijnych. T. 1. Warszawa. Eliade Mircea. 1998. Mit wiecznego powrotu. Warszawa. Ellenberg Heinz, Weber Heinrich, Düll Ruprecht, Wirth Volkmar., Werner Willy, Paulissen Dirk. 1992. Indicator values of plants in central Europe. Scripta Geobotanica 18. Golze, Göttingen, 1-248. Elton Charles. 1967. Ekologia inwazji roślin i zwierząt. Warszawa. Dzieduszycki Wojciech. 1984a. Wczesnośredniowieczna przeprawa przez Gopło (z badań stanowiska 4a w Kruszwicy). Sprawozdania Archeologiczne 36,167-183. Dzieduszycki Wojciech. 1984b. Soq’otopograficzne przeobrażenia wczesnośredniowiecznych miast polskich (model kruszwicki). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 32/1,3-21. Dzieduszycki Wojciech. 1991/92. Społeczno-ekonomiczne uwarun kowania powiązań Pomorza z Kujawami we wczesnym średnio wieczu. Slavia Antiqua 33,41-63 Dzieduszycki Wojciech. 1995. Kruszce w systemach wartości i wymiany społeczeństwa Polski wczesnośredniowiecznej. Poznań. Dzieduszycki Wojciech. 1996. Kruszwica, Słownik starożytności sło wiańskich 8/2,352-353. Dzieduszycki Wojciech. 1998. Kruszwica - wczesnośredniowieczny ośro dek władzy książęcej. W: T. Janiak, D. Stryniak (red.) Civitates Prin cipales, wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Ka talog wystawy. Gniezno, 102-105. Dzieduszycki Wojciech. 2008. Kruszwica - piastowska domena nad Gopłem. W: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski. Od epo ki kamienia do średniowiecza. Poznań, 399-429. Dzieduszycki Wojciech. 2012. Przemiany społeczno-organizacyjne wczesnośredniowiecznych Kujaw - możliwości interpretacyjne archeologii. W: M. Brzostowicz, M. Przybył, D.A. Sikorski (red.), Archaeologia versus historiom - historia versus archaeologiam czyli jak wspólnie poznawać średniowiecze. Poznań, 165-174. Dzieduszycki Wojciech. 2016. Przemiany Kujaw w XII i XIII w. Fontes Archaeologici Posnanienses 51, 73-81. Dzieduszycki Wojciech, Kupczyk Michał. 1993. Gopło. Przyroda i człowiek. Poznań. Erath Marianne. 1996. Studien zum mittelalterlichen Knochenschnitzer handwerk Die Entwicklung eines spezialisierten Handwerks in Kon stanz. Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde der Philosophischen Fakultäten der Albert-Ludwigs-Univer sität zu Freiburg im Breisgau. Freiburg. Fahid Deborah F. 2018. Chess and other games pieces from islamie lands. London. Falkowski Michał, Karłowska Gabriela. 1957. Rys historyczny prze biegu gospodarki łąkowo-pastwiskowej w dolinie rzeki Noteci i jej dopływów. Roczniki Nauk Rolniczych, 72-F-2,431-558. Fedorov-Davydov German A. 1965.0 datirovke tipov wieśćej po pogriebalnym kompleksam. Sovetskaja Archeologia 3,50-65. Fogel Jerzy. 1975. Z badań nad dziejami archeologii Polski z połowy XIX i początku XX wieku (w kręgu mecenatu Działyńskich i Za moyskich). Fontes Archaeologici Posnanienses 26,169-179. Fogel Jerzy. 2003. Ziemiański mecenat archeologiczny na Kujawach: Trzcińscy z Ostrowa nad Gopłem. Ziemia Kujawska 6,53-77. Formenti Federico, Minetti Alberto Е. 2008. The first humans travel ling on ice: an energy-saving strategy? Biological journal of the Linnean Society 93 (1), 1-7. Foy Danièle. 2000. Technologie, géographie, économie. Les atelier de verriers primaires et secondaires en occident esquissed' une évo lution de l'antiquité Au Moyen Âge. W: M.D. Nenna (ed.), La route du verre. Atelier primaires et secondaires du second millénaire av. J.-C. au Moyen Âge. Lyon, 147-170. Freeth Samuel J. 1967. A Chemical Study of Some Bronze Pottery Sherds. Archaeometry 10,104-119. 576 Kruszwica wczesnośredniowieczna Friedberg Wilhelm. 1914. Mięczaki mioceńskie ziem polskich. Vol. I. Śli maki. Lwów. nik [Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej ХІІ-ХѴШ wieku. Spisy, t. VI, Kujawy i ziemia dobrzyńska 1. Fredrich Carl. 1909. Funde antiker Münzen in der Provinz Posen. Zeitschrift der Historische Gesellschaft 24,193-247. Gąssowska Eligia. 1964. Wczesnośredniowieczne szachy z Sando mierza. Archeologia Polski 9,148-169. Fried Johannes. 2009. Kam der Gallus Anonymus aus Bamberg. Deu tsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 65/2,497-545. Gąssowska Eligia. 1965. Znaleziska ruskich korczag w Sandomierzu. Wiadomości Archeologiczne 30,3/4 (1964), 322-325. Fried Johannes. 2010. Czy Gall Anonim pochodził z Bambergu? Prze gląd Historyczny 101/3,483-502. Gediga Bogusław. 1968. Wyniki badań na Ostrówku w Opolu w la tach 1964 i 1965. Sprawozdania Archeologiczne 19,221-278. Fruziński Bogusław. 1993. Dzik. Warszawa. Gediga Bogusław. 2001. Odra w kulturze mieszkańców średnio wiecznego Opola. W: E. Wilgocki (red.) Instantia est mater doctrinae. Szczecin, 223-227. Gabriel Ingo. 1977. Karneolperlen und wolhynische Schieferwirtel von slawischen Burgwällen in Wagrien. Zeitschrift für Naturund Landeskunde von Schleswig-Holstein und Hamburg. Die Heimat 84/4-5,122-131. Gabriel Ingo. 1988. Hof- und Sakralkultur sowie Gebrauchs- und Handelsgut im Spiegel der Kleinfunde von Starigard/Oldenburg. Oldenburg-Wolin-Staraja Ladoga-Novgorod-Kiev. Han del und Handelsverbindungen im südlichen und östlichen Ost seeraum während des frühen Mittelalters. Internationale Fach konferenz der Deutschen Forschungsgemeinschaft vom 5.-9. Oktober 1987 in Kiel, Bericht der Römisch-Germanischen Kommis sion 69,103-291. Galibin Alexander. W. 2001. Sostav stiekla как archieołogiceskij istocnik. Ars vitraria experimentalis. Sankt-Peterburg. Gamer Hellen M., 1954. The Earliest Evidence of Chess in Western Literature: The Einsiedeln Verse. Speculum 29/4, 734-750. Gan Paweł. 2012. Zabytki kupieckie ze zbiorów Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Próba interpretacji analiz składu chemicz nego. Studia Lednickie XI, 199-213. Gan Paweł. 2016. Analiza chemiczna elementów wagi składanej z grobu E41 w Bodzi. W: A. Buko (red.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego. Warszawa, 319-321. Gan Paweł. 2019. Analiza kompozycji chemicznej emalü i naczynia z Łęgu Piekarskiego. Wiadomości Archeologiczne 70,128-131. Gediga Bogusław. 2022. Wczesnośredniowieczny gród na Ostrówku w Opolu. Synteza. Warszawa. Gedl Marek. 1983. Rola środowiska geograficznego w kształtowaniu się osadnictwa kultury łużyckiej w epoce brązu. W: K. Kozłow ski, S.K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 276-285. Gerds Marcus. 2001. Worked and Unworked Amber from Early Me dieval Trading Places in the South-Western Baltic Region. Offa 58,115-122. Geremek Bronisław. 1997. Człowiek i zabawa: kultura ludyczna. W: J. Banaszkiewicz, B. Geremek i in. (red.), Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w. Warszawa, 511-532. Gidney Louisa. 2016. Bone Artefacts from Medieval and Post-Me dieval Windmills: Changing Interpretations. W: S. Vitezović (red.), Close to the Bone: Current Studies in Bone Technologies. Bel grad, 128-132. Gilmour Garth H. 1997. The Nature and Function of Astragalus Bo nes from Archaeological Contexts in The Levant and Eastern Mediterranean. Oxford Journal OfArchaeology 16(2), 167-175. Ginalski Jerzy, Kotowicz Piotr. 2019. Gród u „wrót węgierskich"staroruski Sanok i jego najbliższe zaplecze. W: A. Janeczek, M. Parczewski, M. Dzik (red.), Pogranicza w polskich badaniach mediewistycznych. Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich 3, Rzeszów, s. 123-148. Gautier Achilles, Kobusiewicz Michał. 1992. Chwalim 1, a Mesolithic-Paraneolithic site in Polish Lowlands: faunal remains. Fontes Archaeologicis Posnaniensis 37,65-75. Giżycki Jerzy. 1984. Z szachami przez wieki i kraje. Warszawa. Gawlas Sławomir. 1996. O kształt zjednoczonego Królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a geneza społeczno-ustrojowej odrębności Polski. Warszawa. Gliński Waldemar. 1998. Wiślica plemienna czy wczesnopaństwowa? W: T. Janiak, D. Stryniak (red.), Civitates principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Gniezno, 77-81. Gawlikowski Jerzy, Stępień Jerzy. 2014. Zwierzęta we wczesnośred niowiecznym Wolinie, Badania archeozoologiczne. W: B. Stani sławski, W. Filipowiak (red.), Wolin wczesnośredniowieczny, t. 2, seria Origines Polonorum VII. Warszawa, 82-171. Gloger Zygmunt. 1907. Budownictwo drzewne i wyroby z drewna w daw nej Polsce. Warszawa. GĄDZIŃSKI Zbigniew. 1952-1955. Próbki drewna z badań archeologicznych w Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Głosek Marian. 1986. Inwentarz kulturowy czternastowiecznych za gród w Derey w Burgundii i w Zgierzu w Polsce środkowej. Pró ba porównawcza. Mediaevalia Archaeolgica, Acta Archaeologica Lodzensia 31,121-131. GĄSIOROWSKI Antoni. 1965. Kasztelania. W: Słownik starożytności sło wiańskich. T. II, cz. 2. Wrocław-Warszawa-Kraków, 388-390. Gąsiorowski Antoni. 1998. Itinerarium króla Kazimierza Wielkiego. Materiały 1333-1370. Roczniki Historyczne 64,175-208. Gąsiorowski Antoni. 2000. Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI-XVIII wieku. Spisy. Kórnik. Głosek Marian. 1984. Miecze środkowoeuropejskie z I-XV w. Warszawa. Głowacki Zbigniew. 1959. Badania metaloznawcze zabytków metalowych z Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Głowacki Zbigniew. 1971. Badania metaloznawcze zabytków metalowych z Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Głowiński Michał. 1988. Wstęp. W: Symbole i symbolika. Warszawa. Gąsiorowski Antoni. 2015. Itinerarium króla Władysława Jagiełły 13861434. Warszawa. Głuchowski Jan. 1605. Icônes książąt i królów polskich. Kraków. Gąsiorowski Antoni. 2014 (red.). Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XII-XV wieku. Spisy. W: Oprać. J. Bieniak, S. Szybkowski, Kór Godłowski Kazimierz. 1960. Źródła archeologiczne do dziejów rolni ctwa w Polsce i stan ich opracowania. Studia z dziejów gospodar stwa wiejskiego 3/1,7-122. Bibliografia 577 Elżbieta. 1989. Enkolpiony znalezione na terenie Pol ski. Próba klasyfikacji i datowania materiałów. Przegląd Archeologiczny 36,97-134. 1966. Problem przełomu w technice uprawy roli na ziemiach polskich w pierwszym tysiącleciu n.e. Studia z Dziejów Gopodarstwa Wiejskiego 8,77-91. GRÓDEK-KCIUK Kaźmierz. 1983. Człowiek i środowisko w okresie lateń skim, rzymskim i w okresie wędrówek ludów. W: J.K. Kozłow ski, S.K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 386-305. Grupa Małgorzata. 2000. Sprzęt i wyposażenie gospodarstwa domo wego. W: Z. Kurnatowska (red.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim. T. I. Mosty traktu gnieźnieńskiego. Toruń, 139-162. Sonia M. 2007. Los Libras De Acedrex Dados E Tablas: Histo rical, Artistic And Metaphysical Dimensions of AlfonsoX's Book of Games. The University Of Arizona Publikation: P Art Culture Magazine, Fernando Pedró of Metajedrez (w URL http//: www. metajedrez.com.ar), Dr. Dan O'Sullivan, David Howe (http: / / www.chessvariants.org)https: / / web.archive.or web/20110717133812/http://etd.library.arizona.edu/etd/ GetFileServlet?file=file %3A%2F%2F%2Fdatal%2Fpd%2Fetd%2 Fazu_etd_2444_l_m.pdf type=application%2Fpdf Gruszczyńska-Ziółkowska Anna. 2012. Perspektywy polskich badań archeomuzykologicznych. Polski Rocznik Muzykologiczny 10,23-43. Golub Stanisław, Dzieńkowski Tomasz. 2000. Piąty sezon badań wy kopaliskowych na wczesnośredniowiecznej osadzie w Chełmie na stanowisku 144. Archeologia Polski Środkowowschodniej 5,116-125. Grycz Marian. 1964. Hodowla zwierząt gospodarskich. W: J. Burszta (red.), Kultura ludowa Wielkopolski. T 2. Poznań, 113-184. GODLOWSKI KAZIMIERZ. GODLOWSKI GOLLADAY Gomułka Iwona. 2017. Dziecko i dzieciństwo w średniowieczu przez pryzmat rzeczy. Litteraria Copernicana 3(23), 13-22.DOI: http:// dx.doi.org/10.12775/LC.2017.047 (dostęp: lipiec 2019). Gomułka Iwona. 2018. Gry i zabawy. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu: studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu, cz. 2, Wratislavia Antiqua 23, 993-1048. Gruszka Bartłomiej, Michalak Arkadiusz., 2019, Preliminary results of using interdisciplinary model of research in the Early me dieval settlement complex in Grodziszcze, site 1. Świebodzin co unty. W: K. Chrzan, S. Moździoch, S. Rodak (red.), Współczes ne metody badań wczesnośredniowiecznych grodów Europy ŚrodkowoWschodniej. Wrocław, 197-209. Gula Małgorzata, Rysiewska Teresa. 1993. Zabytki wydzielone ze stanowiska Zamek II w Sandomierzu. W: S. Tabaczyński (red.), Sandomierz. Badania 1969-1973, vol 1. Warszawa, 262-279. Guldon Zenon. 1963. Zaludnienie miast kujawskich w XVI w. i pierwszej połowie XVII w. Prace Komisji Historycznej Bydgoskie go Towarzystwa Naukowego 1,51-74. Guldon Zenon., POWIERSKI Jan. 1974. Podziały administracyjne Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej w XIII-XIV wieku. Warszawa-Poznań. GonCarova Galina. 1996. Prjaslicja z kolekcji „Desjatinna cerkva". W: Cerkva Bogorodici Desjatinna w Kievi. Do 1000-littja osvjacennja, Kiev, 104. Gumowski Marun. 1958. Moneta rzymska w Polsce. Przegląd Archeo logiczny 10,87-149. GORLIŃSKA Dobrochna. 2015. Żydzi w administracji skarbowej polskich władców czasu rozbicia. Kraków. Gunia Piotr. 2013. Charakterystyka wybranych kamieni jubilerskich. W: E. Lisowska, Wydobycie i dystrybucja surowców kamiennych we wczesnym średniowieczu na Dolnym Śląsku. Wrocław, 295-309. Goś Vladimir, Karel JIkI. 2005. Hry a zâbava ve stredovëkém Rÿmaïovë. Pravëk: casopis moravskÿch a slezskÿch archeologu. Nova fad. Ustav archeologické pamâtkové péce 15. Brno, 451-459. Górski Karol. 1953. Topografia wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Studia Wczesnośredniowieczne 2,37-63. Górski Karol. 1965. Dzieje Kruszwicy do końca XVIII w. W: J. Grześ kowiak (red.), Kruszwica. Zarys monograficzny. Toruń, 189-213. Górski Karol. 1965. Najdawniejsza organizacja kościelno-pań stwowa w Kruszwicy. W: J. Grześkowiak (red.), Kruszwica, zarys monograficzny. Toruń, 191-201. Grabundżija Anna, Russo Emanuele. 2016. Tools tell tales - Climate change changing threads in the prehistoric Pannonian Plain. Documenta Praehistorica XLIII, 301-326. Grandet Mathieu, Goret Jean-François. 2012. Echecs et Trictrac, Fabri cation et usages des jeux de tables au moyen age. Paris. Grassi Elisabetta. 2016. Bone Anvils from the City of Sassari (16th18th Centuries AD). W: S. Vitezovic (red.), Close to theBone: Cur rent Studies in Bone Technologies. Belgrad, 133-139. Gródecki Roman. 1928. Zbigniew książę polski. W: Studia staropolskie ku czci Aleksandra Briicknera. Kraków, 7-105. Grochowski Wiesław. 1986. Jadalne owoce leśne. Warszawa. Grotowski Piotr Ł. 2010. Święci wojownicy w sztuce bizantyńskiej (8431261). Studia nad ikonografią uzbrojenia i ubioru. Kraków. Grozdanov Cvetan. 2018. Bogorodica perivlepta (Sveti Kliment) vo Ohrid. Skopje. Guriewicz Aron. 1975. Kategorie kultury średniowiecznej. Warszawa. Haarländer Stephanie. 2013. Hatto I - ein böser Bischof oder das 'Herz des Königs'(cor régis)? W: W. Wilhelmy (ed.) Glanz der späten Karolinger - Erzbischof Hatto I von Mainz (891-913). Von der Reichenauin den Mäuseturm. Regensburg, s. 42-61. Hachulska-Ledwos Renee. 1971. Wczesnośredniowieczna osada w No wej Hucie-Mogile. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 3,7-209. Haisig Marun. 1956. Wytwory ślusarskie odkryte w Opolu na Ślą sku. Materiały Wczesnośredniowieczne 4,171-178. Haisig Marian. 1962. Rzemiosła kowalsko-ślusarskie na Śląsku do połowy XVIII wieku. Wrocław. Hall Mark A. 2007. Playtime in Pictland: The Material Culture of Ga ming in Early Medieval Scotland. Rosemarkie. Hall Mark A. 2014. 'Merely players'? Playtime, material culture and medieval childhood. W: D.M. Hadley, K.A. Hemer (eds.), Me dieval Childhood: Archaeological, Approaches, Childhood in the Past Monograph 3,39-57. Hall Mark A. 2012. Des jeux gravés dans la pierre Graffiti des cat hédrales, monastères et églises paroissiales en Grande Bretagne. Histoire et Images Médiévales 28,30-34. Hall Mark A. 2016. Board Games in Boat Burials: Play in the Per formance of Migration and Viking Age Mortuary Practice. Euro pean Journal of Archaeology 19/3,439-455. Hall Mark A. Forsyth Katherine. 2011. Roman rules? The in troduction of board games to Britain and Ireland. Antiquity 85 (330), 1325-38. 578 Kruszwica wczesnośredniowieczna Hammer Jacob. 1943/44. Remark on the Sources and Textual History of Geoffrey of Monmouth's Historia regum Britanniae - with an Excursus on the Chronica Polonorum of Wincenty Kadłubek (Magister Vincentius). Bulletin of the Polish Institute of Arts and Sciences in America 2,501-564. Hayes John W. 1992. Excavations at Saraçhane in Istanbul. Vol. 2. The Pottery. Princeton. Heck Roman. 1976. Chronica principum Poloniae a Chronica Polono rum. Sobótka 31/2,185-196. Heck Roman. 1980. Kronika książąt polskich - metoda prezentacji dziejów. W: K. Gajda (red.), Dawna historiografia śląska. Materiały z sesji naukowej odbytej w Brzegu w dniach 26-27 listopada 1977 r. Opole, 61-81. Heindel Ingo. 1982. Tordierte Haken - Angelgeräte? Zeitschrife Ar chäologie 16,185-191. Heindel Ingo. 1990. Riemen- und Gürtelteile im westslawischen Siedlungsgebiet. Beiträge zu Ur-und Frühgeschichte der Bezirke Ro stock, Schwerin und Neubrandenburg 23, Berlin. Hensel Witold, Cofta Aleksandra. 1953. Badania archeologiczne w Kruszwicy w 1952 roku. Przegląd Zachodni IX, 4/5,614-625. Hensel Witold, DZIEDUSZYCKA Bożena. 1982. Kruszwica, woj. bydgo skie. Stanowisko 3. Informator Archeologiczny, badania 1982. Warsza wa, 116-117. Hensel Witold, Niesiołowska Anna, Żak Jan. 1959. Badania na pla cu katedralnym w 1938 r. W: Poznań we wczesnym średniowieczu. T. 1,13-57. Hensel Witold, Springer Ewa. 1967. Kruszwica, pow. Inowrocław. Informator Archeologiczny, badania 1967. Warszawa, 229-230. Hensel Witold, Żak Jan. (red.) 1974. Poznań we wczesnym średniowie czu. T. VI. Poznań. Hepp Daniel A. 2007. Die Bergkristall- und Karneolperlen von Haithabu und Schleswig - ein Beitrag zu. Handel und Handewerk im südlichen Ostseeraum. Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu 36. Neumünster. Hermann Joachim, (red.) 1965. Kultur und Kunst der Slaven vom 7. bis 13. Jahrhundert. Berlin. Hendel Zenon, Moździoch Sławomir. 1981. Odkrycia, badania - Lizawice woj. Wrocław. Silesia Antiqua 23, 306-311. Herskovits Melville J. 1955. Cultural Anthropology. New York. Hensel Barbara. 1978. Zabytki ze stopów miedzi z wczesnośredniowiecz nej Kruszwicy. Mps pracy magisterskiej w Archiwum IAE PAN w Warszawie. Hertel Jacek. 1980. Przezwiska Piastów w średniowieczu. Z badań nad antroponomastyką historyczną. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia 16,37-51. Hensel Barbara. 1979. Miniaturowy toporek z Kruszwicy. Slavia An tiqua 26,127-130. Hewner Katarzyna. 1998. Kolegiata śś. Piotra i Pawła w Kruszwicy. Kruszwica. Hensel-Moszczyńska Barbara. 1983. Wyroby z miedzi i jej stopów z wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Slavia Antiqua 28,127-221. Hillberg Julia. 2015. Early lyres in context: a comparative contextual study on early lyres and the identity of their owner/user, Lund Univer sity. DOI:http:www.academia.edu/15384201(dostęp:28.11.2019) Hensel Witold. 1938. Staropolskie zamki sprzed 1000 lat. Kurier Po znański 30.IX.1938,5, nr 446. Hilczerówna Zofia. 1953. Przyczynki do handlu Polski z Rusią Ki jowską. Przegląd Archeologiczny 9/1 (1950), 8-23. Hensel Witold. 1938. Założenie Poznania i jego najstarsze dzieje w świetle wykopalisk. Z otchłani wieków 13,31-143. Hilczerówna Zofia. 1956. Ostrogi Polskie z X-XIII w. Poznań. Hensel Witold. 1947a. Potrzeba przygotowania wielkiej rocznicy, Poznań. Hilczerówna Zofia. 1961. Rogownictwo Gdańskie w X-XIV wieku. W: J. Kamińska (red.), Gdańsk wczesnośredniowieczny 6,41-144. Hensel Witold. 1947b. Najdawniejsze dzieje Gniezna w świetle wykopalisk. W: Z. Bernacki (red.), Święty Wojciech 997-1947 Gniezno, 205-237. Hilczer-Kurnatowska Zofia. 1982. Żniwa. Słownik Starożytności Sło wiańskich 7,262. Hensel Witold. 1948. Uwaga do artykułu „Kilka słów o Kruszwicy". Z otchłani wieków 11-12,179. Hilczer-Kurnatowska Zofia. 2002. Początki Polski. Poznań. Hensel Witold. 1950. Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. III. Poznań. Hilczer-Kurnatowska Zofia. 2001. Tworzenie się państwa gnieźnień skiego w kontekście europejskim. W: S. Skibiński (red.), Polska na przełomie I i II tysiąclecia. Poznań, 89-102. Hensel Witold. 1951. Historia kultury materialnej dawnej Słowiańszczy zny. Poznań. Hlebionek Marcin. 2009. Metalowe pieczęcie książąt polskich z XII wieku. Studia Żródłoznawcze. Commentationes 47,35-94. Hensel Witold. 1959. Poznań we wczesnym średniowieczu. T. 1. Warszawa-Wrocław, 13-57. HŁADYLOWICZ Jan K. 1932. Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XV do XIX wieku. Lwów. Hensel WITOLD. 1960. Najdawniejsze stolice Polski. Gniezno, Kruszwica, Poznań. Warszawa. Hodder Ian. 1988. Material culture texts and social change, a theoreti cal discussion and same archaeological examples. Proceedings of the Prehistorie Society 54,67-75. Hensel Witold 1965. Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Warszawa. Hensel Witold. 1967. Polska przed tysiącem lat. Wrocław. Hensel Witold. 1978. Dva vizantiyskikh pamyatnika iz Krushvitsy. W: T.V. Nikolayeva (red.), Drevnyaya Rus' i slavyane. Moskva, 66-68. Hensel Witold. 1980. Polska starożytna. Wrocław. Hensel Witold. 1987. Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna, wyd. ГѴ. Warszawa. Hensel Witold, Broniewska Aleksandra. 1961. Starodawna Kruszwica, od czasów najdawniejszych do roku 1271. Wrocław. Holmgren Richard. 2004. „Money on the hoof". The astragalus bone - religion, gaming and primitive money. W: B.S. Frizell (ed.), PECUS. Man and animal in antiquity. Proceedings of the conference at the Swedish Institute in Rome, September 9-12, 2002; s. 212-220, Rzym. DOI: www.svenska-institutet-rom.org/pecus (dostęp: 28.11.2019). Holovko Oleksandr B. 2021. Rus' i PoTSa v miźnarodnomu zitti Evropi (X - perśa polovina XIII st.). Kiiv. Hołowińska Zofia. 1963. Uwagi o typologii i chronologii wczesno średniowiecznych sprzączek lirowatych na podstawie okazów znalezionych w Polsce. Archeologia Polski 8,389-394. Bibliografia Hołub Władysław. 1938. Studium nad użytkowością owcy poleskiej. Kraków. HOLUBOWICZ Włodzimierz. 1956. Opole w wiekach Х-ХШ w. Katowice. 579 Jasiński Kazimierz. 1997. Kielich płocki z pateną -dar księcia mazowieckiego Konrada I. W: R. Michałowski i inni (red.), Człowiek w społeczeń stwie średniowiecznym. Warszawa, 283-297. Hrubÿ Vilém. 1957. Slovanské kostëné pfedmëty a jejich vÿroba na Moravë. Pamâtky archeologické 48,118-217. Jasiński Kazimierz. 2001. Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich. Po znań. Ivakin Gleb Û., Tomaśevskij Andriy, Pavlenko Serhiy V. 2010. Ispol'zovanie pirofillitovogo slanca i kvarcita v stroitel'nom dele Ûznoj Rusi. W: D.D. Elsin (red.), Arhitektura Vizantii i Drevnej Rusi IX-XII vekov: materiały meźdunarodnogo seminara 17-21 noâbrâ 2009 goda. Trudy Gosudarstvennogo Ermitażu 53. Sankt-Peterburg, 391-411. Jasiński Tomasz. 2005. Czy Gall Anonim to Monachus Littorensis? Kwartalnik Historyczny 112/3, 69-89. Ivakin Gleb Û., Ivakin Vsevolod, Bibikov Dmitri V., Baranov Vya cheslav, ZOTSENKO Ivan, Chmil Lesia V., OLENYCH Andrey. 2017. Ma terials of Rescue Research of the Architecture Archaeological Expedition in 2016 in the Exposition of the Archaeological Muse um of IANASU. Arheologîà î davnâ istoriâ Ukraïni 3,133-146. Jasiński Tomasz. 2007. Fu il veneziano Monachus Littorensis Tautore della più antica cronaca polacca medievale? Quaestiones Medii Aevii Novae 12,59-103. Jasiński Tomasz. 2008. O pochodzeniu Galla Anonima. Kraków. Jasiński Tomasz, Dobosz Józef, Skoczylas Janusz, Płóciennik Tomasz, Gruszczyński Michał, Łojko Jerzy, Łojko- Wojtyniak Paulina. 2016. Koniński słup drogowy. Konin. Eryk. 2017. Funerary Archaeology. W: P. Niewöhner (ed.). The Archaeology of Byzantine Anatolia: From the End of Late Antiquity until the Coming of the Turks. Oxford, 160-175. Jastrzębski Andrzej. 2004. Wybrane aspekty życia codziennego w średniowiecznym Wrocławiu, na podstawie wyrobów koś cianych i rogowych. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.) Wratislavia Antiqua 4,245-269. Iwańczak Wojciech. 2001. Jak grano w szachy w średniowiecznych Cze chach. W: W. Iwańczak; S. Kuczyński (red.), Ludzie, kościół, wierze nia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej. War szawa, 453-462. Jaworski Krzysztof. 1990. Wyroby z kości i poroża w kulturze wczesno średniowiecznego Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu. Wrocław-War szawa. IVISON Iwaszkiewicz Michał 1973-1980. Analizy szczątków ichtiologicznych z wykopalisk w Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Iwaszkiewicz Michał 1979. Szczątki ryb. W: Zaplecze gospodarcze konwentu O.O. Franciszkanów Inowrocławiu od pol. XIII w. do poł. XV w. Poznań, 176-177. Jabłońska Anna. 2000. Świecka kultura muzyczna w średniowiecz nej Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 67:107-128. Jackowiak Marian 1965. Z dziejów szkolnictwa kruszwickiego. W: J. Grześkowiak (red.), Kruszwica. Zarys monograficzny. Toruń, 341-377. Jackowiak Bogdan. 1990. Antropogeniczne przemiany flory roślin naczy niowych Poznania. Poznań. Jadczykowa Irena. 1992. Klucz ze Śladkowa Górnego, gm. Zgierz. Acta Universtatis Lodzensis, Folia Archaeologica 16,130-142. Jagłowski Piotr M. 1988. Początek i rozwój miasta lokacyjnego w Krusz wicy w świetle informacji archeologicznych. Mps pracy magisterskiej w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Jagodziński Marek F. 2010. Truso. Między Weonodlandem a Witlandem. Elbląg. Jagodziński Marek F. 2015. Truso. Legenda Bałtyku / The legend of the Baltic Sea. Elbląg. Jakimowicz Roman. 1951. Kruszwica. Przegląd Zachodni I/2, s. 212-215. Jakimowicz Roman. 1952. Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Kruszwicy w latach 1948-49. Studia Wczesnośredniowieczne 1, 99-117. Janiak Tomasz. 2003. Kafle gotyckie w zbiorach Muzeum Początków Pań stwa Polskiego w Gnieźnie. Gniezno. Janion Maria. 1984. Romantyzm. W: Literatura polska. T. 2. Warsza wa, 97-302. Jankowska Barbara. 1980. Szata roślinna okolic Gopła w późnym glacjale i holocenie oraz wpływ osadnictwa na jej rozwój w świetle badań paleobotanicznych. Przegląd Archeologiczny 27, 5-41. Jasiński Kazimierz. 1992. Rodowód pierwszych Piastów. Warszawa-Wrocław. Jaworski Krzysztof. 2012. Obróbka surowca kościanego i rogowego we wczesnym średniowieczu na wrocławskim Ostrowie Tum skim w świetle badań przy ul. Katedralnej 4. W: Nowożyt ny cmentarz przy kościele św. Piotra i Pawła na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu (lata 1621-1670). Wratslavia Antiqua 17,165-204. Jaworski Krzysztof. 2015. Wczesnośredniowieczne wyroby z kości i poroża w centralnej części wrocławskiego Ostrowa Tumskiego w świetle badań wykopu IIIF i sąsiednich. W: A. Limisiewicz, A. Pankiewicz (red.), Kształtowanie się grodu na wrocławskim Os trowie Tumskim. Badania przy ul. św. Idziego. Wrocław, 229-259. Jaworski Zygmunt. 1925. Bydło błot pińskich. Poznań. Jażdżewski Karol. 1955. Stosunki polsko-ruskie we wczesnym śred niowieczu w świetle archeologii. Pamiętnik Słowiański 4 (1954), 340-361. Jażdżewski Konrad. 1949. Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Lutomiersku. Materiały Wczesnośredniowieczne 1,91-191. Jażdżewski Konrad. 1955, Gdańsk średniowieczny w świetle badań 1953-1954. Sprawozdania Archeologiczne 1,137-164. Jażdżewski Konrad. 1956. Wczesnośredniowieczne osadnictwo mia sta Włocławka i jego najbliższej okolicy. Materiały Wczesnośred niowieczne 4,109-148. Jażdżewski Konrad. 1966. O zagadnieniu polskich instrumentów strunowych z wczesnego średniowiecza. Prace i Materiały Mu zeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologia 12, 7-35. Jażdżewski Konrad, Chmielewski Waldemar. 1952. Gdańsk wczesnośredniowiecznyw świetle badań wykopaliskowych w latach 1948-49. Studia Wczesnośredniowieczne 1,35-82. Jażdżewski Konrad. 1981. Pradzieje Europy Środkowej. Wrocław. Jażdżewski Konstanty К. 1984. Engelberci czy Engelbert? W związku z autorem pierwszego Żywota św. Jadwigi śląskiej (druga poło wa XIII wieku). W: Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wie ków średnich. Poznań, 188-194. Jażdżewski Konstanty K. 1992. Lubiąż. Losy i kultura umysłowa śląskiego opactwa cysterskiego 1163-1642. Wrocław. Kruszwica wczesnośredniowieczna 580 JERNIGAN Maloney Stephanie, Sobociński Maman. 1983. Materiał kost ny zwierzęcy z wykopalisk w Mietlicy wydobyty w roku 1978. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 145, Archeozoologia 8,43-68. Kaczmarek Włodzimierz. 1960. Technika powroźnicza i sieciarska na podstawie zabytków Muzeum Pomorza Zachodniego. Materiały Zachodniopomorskie 6,455-499. Jezierski FRANCISZEK S. 1790. Rzepicha, matka królów, żona Piasta, między narodami sarmackimi słowiańskiego monarchy tej części ziemi która nazywa się Polska. Warszawa. Kaj Józef. 1952-1958. Szczątki rybne w materiale wykopaliskowym wczesnohistorycznym wydobytym w Kruszwicy, stanowisko 4, w latach 1952-1958. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Jougan Alojzy. 1992. Słownik kościelny łacińsko-polski. Warszawa. Kajl Valerij A., Nećitajlo Valerij V. 2006. Katalog natelnych khristianskikh krestov, podoesok i nakladok s uzobrazhenijem kresta perioda Kievskoi Rusi X- XIII st. Kiev. Lugansk. Jung Carl G. 1975. Archetypy i symbole. Jurek Tomasz. 2017. Recenzja Marcin Danielewski „Sieć grodowa na Kujawach oraz jej funkcje od połowy X do końca XIII wieku" Poznań 2016. Kwartalnik Historyczny 124/1,174-178. Jusupovid Adrian, Nowak Przemysław. 2016. Bulla księcia ruskiego Izjasława Dymitra Jarosławowicza. W: D. Cyngot, A. Kędzierski, D. Wyczółkowski (red.), Wokół początków Kałisza. 60 lat Stacji Ar cheologicznej Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Kaliszu. Warszawa-Kalisz, 24-25. KABZIŃSKA-STAWARZ Iwona. 1991. Games of Mongolian Slwplierds. War szawa. Kabzińska-Stawarz Iwona. 2018. Gry mongolskie i koncepcja sił życio wych. W: K. Baraniecka-Olszewska, I. Kabzińska-Stawarz, O. Tangad (red.), Lokalne i globalne perspektywy azjanistyczne: Księga jubileuszowa dla Profesora Sławoja Szynkiewicza. Warsza wa, 139-158. Kaczmarek Jarmila. 1977. Wczesnośredniowieczna ceramika szkliwiona z Kruszwicy, ze stanowisk 2, 4 i 5. Mps pracy magisterskiej w Ar chiwum IAE PAN w Poznaniu. Kaczmarek Jarmila. 1981. Romańskie płytki posadzkowe z Trzemeszna, woj. Bydgoszcz. Fontes Archaeologici Posnanienses 32,83-87. Kaczmarek Jarmila. 1990. Charakterystyka ceramiki budowlanej ze Strzelna, stanowisko 1. W: Z badań nad średniowieczną architekturą Kujaw i Wielkopolski Wschodniej, Biblioteka Muzealnictwa i Ochro ny Zabytków, seria B/LXXXVI, 89-98. Kaczmarek Jarmila. 1997. Early mediaeval glazed Pottery of Great Poland: Import or Local Product? W: A. Buko, W. Pela (red.), Imported and Locally Produced Pottery: Methods ofldentyfication and Analysis, Warszawa, 63-71. Kaczmarek Jarmila. 1998. Wczesnośredniowieczne przedmioty szkli wione związane z magią z Kruszwicy. W: H. Kócka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum. Poznań, 549-560. Kaczmarek Jarmila. 2004. Początki architektury sakralnej w Krusz wicy. W: T. Janiak, D. Stryniak (red.), Początki architektury monu mentalnej w Polsce. Materiały z sesji naukowej, Gniezno, 20-21 listo pada 2003 roku. Gniezno, 311-332. Kaczmarek Jarmila. 2008. . rosną w ziemi garnki same z siebie. W: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza. Poznań 2008,9-48. Kaczmarek Jarmila. 2013. Perła nr 17. Na finisaż jubileuszu pierwszego millenium Polski, www.muzarp.muzeum.pl, dostęp 20 X 2016. Kaczmarek Jarmila. 2017. Ceramiczne elementy architektoniczne zamku i próba ich rekonstrukcji. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Kaczmarek Jarmila. 2018. Na tropach szczątków Popiela i myszy. Z dzie jów poszukiwań archeologicznych w Kruszwicy czasu zaborów. W: M. Brzostowicz, T. Kasprowicz, M. Przybył., J. Wrzesiński (red.) Od Popiela do Kazimierza Wielkiego. Poznań, 61-81. Kaczmarek Łukasz. 2018. Katalog zabytków wystawy czasowej „Ar cheologia Gniezna". Rocznik Muzeum Początków Państwa Polskie go w Gnieźnie 4,312-408. Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan. (red.) 2003. Leksykon zamków w Polsce. Warszawa. Kalaga Joanna (red.). 2013. Sutiejsk. Gród pogranicza polsko-ruskiego w X-XIII w. Studium interdyscyplinarne. Warszawa-Pękowice. Kaliski Tadeusz. 1963. Inauguracja obchodów Tysiąclecia istnienia Państwa Polskiego w Kruszwicy. Ziemia Kujawska I, 247-248. Kaliski Tadeusz, Kwiatkowska Barbara. 1965. Kruszwica w okresie 1772-1918. W: J. Grześkowiak (red.), Kruszwica. Zarys monogra ficzny. Toruń, 215-236. Kalliefe Hilmar. 1915. Massengrab in Kruschwitz. Prähistorische Zeit schrift VII, 204-209. Kamińska Janina. 1962. Badania na stan. 1. W: Sieradz średniowieczny. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 7,41-71. Kamińska Janina. 1968. Siedlątków, obronna siedziba rycerska z XIV wieku. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficzne go w Łodzi 15,15-88. Kamińska Janina, Nahlik Adam. 1958. Włókiennictwo gdańskie w X-XIII w. Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis 6. Łódź. Kamińska Janina, Turnau Irena, (red.) 1966. Zarys historii włókiennictwa na ziemiach polskich do końca XVIII w. Wrocław-Warszawa-Kraków. Kamiński Włodzimierz. 1971. Instrumenty muzyczne na ziemiach pol skich. Zarys problematyki rozwojowej. Kraków. Kaniecki Alfred. 2011. Przemiany stosunków wodnych w dolinie Górnej Noteci do połowy XIX wieku związane z antropopresją. Badania Fizjograficzne г. II, A - Geogr. Fiz. (A62). Kara Michał. 1998. Wczesnośredniowieczny grób uzbrojonego kup ca z miejscowości Ciepłe na Pomorzu Gdańskim w świetle po nownej analizy chronologicznej. W: H. Koćka Krenz i W. Łosiń ski (red.), Kraje słowiańskie we wczesnym średniowieczu, Profanum i sacrum. Poznań, 505-525. Kara Michał. 2009. Najstarsze państwo Piastów - rezultat przełomu czy kontynuacji. Studium archeologiczne. Poznań. Karczewska Joanna. 1998. Urzędnicy książąt kujawskich: Leszka, Przemyśla i Kazimierza Ziemomyslowiców. Cz. 2. Ziemia Kujaw ska 13,5-35. Karczewska Joanna. 2002. Ród Kotwiców na Kujawach w średnio wieczu. Genealogia 14,19-30. Karczewska Joanna. 2003. Ród Pomianów na Kujawach w średniowieczu. Poznań. Karczewska Joanna. 2012. Struktura własnościowa osadnictwa regio nu nadgoplańskiego (do końca XV wieku). Slavia Antiqua 53, 71-104. Karczewski Dariusz. 1994. Konwent franciszkanów inowrocławskich w średniowieczu. Ziemia Kujawska 10,13-30. Karczewski Dariusz. 2000. Tradycja fundacyjna klasztoru cystersów w Byszewie (Koronowie). W: A. Wyrwa, J. Dobosz (red.), Cyster si w społeczeństwie Europy środkowej. Poznań, 298-313. Bibliografia Karczewski Dariusz. 2001. Dzieje klasztoru norbertanek w Strzelnie do początku XVI wieku. Inowrocław. Karczewski Dariusz. 2012. Kruszwica w strukturze administracyjnej Kujaw (do końca XVIII wieku). Slavia Antiqua 53,45-69. Karczewski Dariusz. 2015. Stan badań i zasób źródłowy do dziejów Kruszwicy i Kujaw Nadgoplańskich (IX w. - koniec XVIII w.). W: D. Karczewski, M. Wilczek-Karczewska (red.), Z dziejów po granicza kujawsko-wielkopolskiego. Zbiór studiów. T. III. StrzelnoKruszwica, 9-26. Karczewski Dariusz, Kurzawa Dariusz. 2001. Czy istniał w Kruszwi cy kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny? Korekta do topografii średniowiecznej Kruszwicy. Slavia Antiqua 42,163-169. Karczewski Krzysztof, Sieradzan Wiesław. 1993. Postawy polityczne książąt kujawskich Ziemomysłowiców. Ziemia Kujawska 9,33-44. Kardasz Margarita. 1967. Kontakty handlowe Kruszwicy we wczesnym średniowieczu, Warszawa. Mps pracy magisterskiej w Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego. Karger Mikhail К. 1949. Kijev w mongolskoe zavojavanie. Sovetskaja Archeologia 11,55-102. 581 Kaźmierczyk Józef. 1991. Ku początkom Wrocławia. Cz. 1. Warsztat budowlany i kultura mieszkalna Ostrowa Tumskiego od X do połowy XI wieku. Wrocław-Warszawa. Kaźmierczyk Józef. 1990. Kamień w kulturze Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu w wiekach X-XIII. Wrocław. Kaźmierczyk Józef. 1995. Ku początkom Wrocławia. Cz. 3. Gród na Ostrowie Tumskim w X-XIII wieku (uzupełnienie do cz. 1 i 2). Wrocław. Kaźmierczyk Józef. 1966. Wrocław Lewobrzeżny we wczesnym średnio wieczu. Cz. I. Wrocław-Warszawa-Kraków. Kaźmierczyk Józef. 1970. Wrocław Lewobrzeżny we wczesnym średnio wieczu. Cz. II. Wrocław-Warszawa-Kraków. Kaźmierczyk Józef. 1978. Podkowy na Śląsku w X-XIV wieku. Wrocław Kaźmierczyk Józef. 1991. Ku początkom Wrocławia. Cz. 1. Warsztat budowlany i kultura mieszkalna Ostrowa Tumskiego od X do połowy XI wieku. Wrocław-Warszawa. Kaźmierczyk Józef. 1990. Kamień w kulturze Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu w wiekach X-XIII. Wrocław. Kargér Mikhail К. 1958. Drëvnij Kiev. T. I. Moskwa-Leningrad. Kaźmierczyk Józef. 1995. Ku początkom Wrocławia. Cz. 3. Gród na Os trowie Tumskim w X-XIII wieku (uzupełnienie do cz. 1 i 2). Wrocław. Karłowska-Kamzowa Alicja. 2000. Społeczeństwo średniowieczne na szachownicy życia. Jakuba de Cessolis. Traktat o obyczajach i powin nościach szlachty na podstawie gry w szachy, fragmenty w tłuma czeniu polskim T. Jurek, E. Skibiński. Poznań. Kaźmierczyk Józef, KRAMAREK Janusz, Lasota Czesław. 1974. Badania na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w 1972 roku. Silesia Antiqua 16,241-277. Karolak Tomasz. 2002. Elementy wschodnie w kulturze materialnej wczesnośredniowiecznego Chełma. Mps pracy magisterskiej prze chowywany w Muzeum Chełmskim w Chełmie. Kaźmierczyk Józef, SACHANBINSKI Michał. 1980. Production of pre cious stones in Silesia in the 10th-12th centuries. W: A. Kulczycka-Leciejewiczowa (red.), II Międzynarodowe Seminarium Petroarcheologiczne. Wrocław-Sobótka, 117-118. Karpińska Elżbieta. 1971. Szczątki kostne konia w wykopaliskach wczesno średniowiecznej Kruszwicy (Analiza morfometryczno-osteometryczna kości śródręcza, śródstopia i palca). Praca magisterska napisana w Instytucie Zoologii Stosowanej, Anatomii Zwierząt WSR w Poz naniu, pod kierunkiem prof, dr hab. Mariana Sobocińskiego. Kaźmierczyk Józef, Sachanbiński Michał. 1978. Studium o produkcji wyrobów z kamieni szlachetnych na Śląsku w X-XII w. Kwartal nik Historii Kultury Materialnej 26/4, 465-495. Karwasińska Jadwiga. 1927. Sąsiedztwo kujawsko-krzyżackie 1235-1243. Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 7/1. Kegelman-Neiman Madeleine, Balonis Magdalena, Kakoulli Ioanna. 2015. Cinnabar alteration in archaeological wall paintings: an ex perimental and theoretical approach. Applied Physics A, 121(3), 915-938. Karwasińska Jadwiga. 1928. Rola polityczna biskupa Wolimira (12591278). Ateneum Kapłańskie 22/5,441-467. Kenko Pavel M. 2012. Pojasnaya garnituru in the territory of Belarus (I-XIII centuries). Minsk. Karwasińska Jadwiga. 1997. Wybór pism. Mazowsze i Kujawy. Warszawa. Kaster Karl G. 1973. Andreas, Stratelates von Kilikien. W: G. Ban dmann, W. Braunfels, J. Kollwitz, W. Mrazek, A. Schmid, H. Schnell (eds.), Lexikon der christlichen Ikonographie. T. 5. Frei burg, 159. Eleonora. 1960. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Kałdusie, pow. Chełmno. Prace i Materiały Muzeum Archeolo gicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 5,143-177. KASZEWSKA Kaube Andrzej. 1967. Włókiennictwo wczesnośredniowiecznego Wolina (stanowisko wykopaliskowe nr 4). Materiały Zachodnio pomorskie XIII, 91-143. Kavânovâ Barbara. Kavân, Jaroslav. 1993. Vÿroba tzv. brusli na hradiśti V Mikulćicich. Archeologia Technica 8,22-34. KAŹMIERCZYK Józef. 1965. Wczesnośredniowieczne wyroby bednar skie z Ostrówka w Opolu. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej XIII/3, 469-498. Józef. 1966. Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu:Cz. I. Wrocław-Warszawa-Kraków. KAŹMIERCZYK Kaźmierczyk J. 1970. Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu. Cz. II. Wrocław, Warszawa-Kraków. Kaźmierczyk Józef. 1978. Podkowy na Śląsku w X-XIV wieku. Wrocław. Stanisław. 1912. Zapis Kazimierza Wielkiego dla Kazi mierza Bogusławowica. Przegląd Historyczny 14/1,26-47. KĘTRZYŃSKI KIERKOWSKA Maria. 1983. Szczątki kostne świni (Sus scrofa f. domestica) i dzika (Sus scrofa L., 1758) z wykopalisk wczesnośredniowiecznych na Kujawach. Praca magisterska napisana w Instytucie Zoologii Stosowanej, Anatomii Zwierząt WSR w Poznaniu, pod kierun kiem prof, dr hab. Mariana Sobocińskiego. KIERSNOWSKI Ryszard. 1954. Rośliny uprawne i pożywienie roślinne w Polsce wczesnofeudalnej. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 2, 346-387. Kilmurry Kathy. 1980. The Pottery Industry of Stamford, Lincolnshire, AD 850-1250. British Archaeological Reports 84,69-77. Kirkowska Nina. 1991. Wczesnośredniowieczne wyroby drewniane z Kruszwicy (stan. 2). Mps pracy magisterskiej w Bibliotece UAM w Poznaniu. KirpiCnikov Anatolij N. 1966a. Drevnerusskoe oruźie. Cz. 1. Archeolo gia, Svod Arheologiceskih Istoënikov E1-36. Moskwa-Leningrad. Kirpiönikov Anatolij N. 1966b. Drewnierusskoe oruźie. Cz. 2. Archeo logia, Svod Arheologiceskih Istocnikov E1-36. Moskwa-Leningrad. 582 Kruszwica wczesnośredniowieczna Kirpicnikov Anatolij N. 1973. Snardażenije wsadnika u vierchowogo konia na Rusi, IX-XII w. Archeologia, Svod Archeologiceskich Istocnikov E 1-36. Leningrad. Kolćin Boris A. 1958. Chronołogija novgorodskich drievnostej. Sovetskaja Archeologija 2,92-111. Kittel Gerhard. 1993. AQ, [w:] G. Kittel (ed.), Theologisches Wörter buch zum Neuen Testament, Stuttgart (Kohlhammer). 1.1, s. 1-3. Kolćin Boris A. 1959. Zelezoobrabotywajuście remieslo Novgoroda Vielikogo. Trudy Novgorodskoj Arclieologićeskoj Ekspedicii. Materia ły i Issledowanija po Archeologii SSSR 65, 7-120. Klichowska Melania. 1956. Material roślinny z Opola z X-XII w. Ma teriały Wczesnośredniowieczne 4,179-209. Kolćin Boris A. 1968. Novgorodskije drievnosti. Dierieviannyje izdielija. Archeologia SSSR. El-55. Moskva. Klichowska Melania. 1966. Szczątki roślinne z wykopalisk archeolo gicznych w Kruszwicy, pow. Inowrocław z lat 1959-1964. Spra wozdania Archeologiczne 28,387-390. Kolćin Boris A. 1985. Riemiesło. Archieołogija SSSR, Drevnija Rus. t. XV. Klichowska Melania. 1967 (1968). Możliwości konsumpcyjne zbóż i roś lin motylkowych w północno-zachodniej Polsce od neolitu do końca XII wieku. Studia z Dziejów Gospodarstwa Wiejskiego 9,31-47. Klichowska Melania. 1971. Niezwykle interesujące znalezisko bota niczne z Pruszcza Gdańskiego. Pomerania Antiqua 6,353-362. Klichowska Melania. 1972. Rośliny naczyniowe w znaleziskach kulturo wych Polski północno-zachodniej. Poznań. Klichowska Melania. 1988. Wyniki badań paleobotanicznych próbek ze stanowiska 1 i 3 z Mietlicy, woj. Bydgoszcz. Sprawozdania Ar cheologiczne 40,315-316. Kluge-Pinsker Antje. 1991. Die Salier. Schachspiel und Trictrac: Zeug nisse mittelalterlicher Spielfreude in salischer Zeit. Sigmaringen. Jerzy. 1955. Sprzęt rybacki i organizacja rybołóstwa w Gdańsku w XII i XIII w. w świetle prac wykopaliskowych, w latach 1948-1951. Studia Wczesnośredniowieczne 3,212-216. KMIECIŃSKI Knopp Otto. 1893. Sagen und Erzaehlungen aus der Provinz Posen, Poznań. Kociszewski Longin, Kruppé Jerzy. 1973. Badania fizykochemiczne cera miki warszawskiej XIV-XVII wieku. Wrocław. KOĆKA-KRENZ Hanna. 1983. Złotnictwo skandynawskie IX-XI wieku. Poznań. Kóćka-Krenz Hanna. 1993. Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu. Poznań. Kóćka-Krenz Hanna. 2002. Jak się ubierano w Poznaniu we wczes nym średniowieczu? Kronika Miasta Poznania 4, 7-18. Kóćka-Krenz Hanna. 2006. Pracownia złotnicza na poznańskim gro dzie. W: M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza. SzczecinWrocław, 257-272. Kolćin Boris A., Janin Valentin L., Jamszczikov Savielii V. 1985. Drevnij Novgorod. Prokładno isskustvo i archeologija. Moskva. Kolosova Irina О. 2020, „.OTgerd" . privede s soboû syna svoego Andr"â." (litovsko-russkie knâz'â v Pskove v seredine i vtoroj polovine XIV v.). Arheologiâ i istoriâ Pskova i Pskovskoj zemli 35 (65), 176-187. Komarnicki Zygmunt. 1857. O biskupach kruszwickich. Początek dziejów katedry kujawskiej. Biblioteka Warszawska. T. 3 i 4. Komosa Marcin, Godynicki Szymon. 2003. Estimation of Exterior Traits of the Horse on the Basis of Measurements of the Skeleton of Autopodium. Archeozoologia 21, 73-78. Konczewska Magdalena. 2011. Zabytki kościane jako materialne świadectwa gier i zabaw. W: Archeologia gliwickiego Rynku. Wrocław-Gliwice, 85-95. Konczewska Magdalena. 2012. Animal Bone Finds - Material Evi dence on Games and Play. Wratislavia Antiqua 16, 70-82. Koperski Andrzej. 2004. Początki osadnictwa słowiańskiego i rozwój wczesnośredniowiecznego Przemyśla. W: A. Koperski (red.), Dzieje Przemyśla. T. 1. Osadnictwo pradziejowe i wczesnośredniowiecz ne. Cz. 2. Analiza źródeł i synteza. Przemyśl, 77-216. Kostow Ruslan L, Pelevina Olga W. 2008. Complex faceted and other carnelian beads from the Varna Chalcolithic necropolis: archaeogemmological analysis. W: R.I. Kostov, B. Gaydarska, M. Gu rova (eds.), Geoarchaeology and Archaeomineralogy, Proceedings of the International Conference, 29-30 October 2008 Sofia. Sofia, 67-72. Bogdan. 1948. Badania w Kruszwicy nad Gopłem. Z ot chłani wieków VIII/11-12,181. KOSTRZEWSKI Kostrzewski Józef (red.). 1939. Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII - XIII wieku) w świetle wykopalisk. Poznań. Kostrzewski Józef. 1949. Kultura Prapolska. Poznań. Kostrzewski Józef 1962. Kultura prapolska. Warszawa. Kóćka-Krenz Hanna, Pawlak Paweł, Sikorski Andrzej. 1995. Grób kobiety z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska szkieletowe go w Poznaniu-Śródce (przyczynek do interpretacji funkcjonal nej kaptorg). Folia Praehistorica Posnaniensia 7,281-294. Kostrzewski Józef. 1965. Kłódki. Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 2/2,423-429. Kościelski (Kościół) Józef. 1867. Sonety nadgoplańskie. Poznań. Koćka Wojciech., Ostrowska Elżbieta. 1956. Wyniki prac wykopali skowych we Wrocławiu na Ostrowie Tumskim w latach 19531954. Sprawozdania Archeologiczne 2,85-95. Koehler Klemens. 1889. Pogląd na czynność sekcji archeologicznej wydziału historyczno-literackiego, a później wydziału archeolo gicznego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. Zapiski Ar cheologiczne Poznańskie, 55-58. Kohn Albin, MEHLIS Carl. 1879. Materialien zu der Vorgeschichte der Menschen im östlichen Europa. Jena. Конте Julius. 1898. Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Posen, Bd. 1-4: Der Regierungsbezierk Bromberg. Berlin, 38-41,101-108. Kolberg. Oskar. 1867. Lud i jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. T. 3. Kuja wy. Warszawa. Kościński Konstanty. 1909. Przewodnik po Poznaniu i Wielkiem Księ stwem Poznańskiem. Poznań. Kośko Aleksander. 1979. Rozwój kulturowy społeczeństw Kujaw w okre sach schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu. Poznań. Kośko Aleksander. 1981. Udział południowo-wschodnich europejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pu charów lejkowatych. Poznań. Kośmicki Eugeniusz. 1988. Kryzys i katastrofa ekologiczna jako czyn niki ewolucji biokulturowej człowieka. W: J. Piontek (red.) Szkice antropologii ogólnej. Poznan, 63-90. Kotecki Radosław. 2018. „Vie formula iustitie". Po co w połowie drogi między Kruszwicą a Kaliszem palatyn Piotr kazał posta- Bibliografia wić słup kamienny z inskrypcją? Uwagi w związku z publika cją „Koniński słup drogowy". Kwartalnik Historii Kultury Mate rialnej 66/3,391-406. KoußiL Pavel. 1998. Zu den Anfängen der slawischen Graphittonke ramik in Schlesien. W: L. Poläcek (red.), Frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mitteleuropa. Internationale Tagungen in Mikulcice 4. Brno, 37-66. Kovacs Eva, Lovag Zsuzsa. 1988. Die ungarischen Krönungsinsignien. Budapest. 583 Krajcarz Magdalena, Makowiecki Daniel, KRAJCARZ Maciej T., Ma słowska Anna, Baca Mateusz, PANAGIOTOPOULOU Hanna, Romań ska Adrianna, Bednarczyk Józef, Gręzak Anna, Sudoł Magdale na. 2016. On the Trail of the Oldest Domestic Cat in Poland. An Insight from Morphometry, Ancient DNA and Radiocarbon Da ting. International journal of Osteoarchaeology 26,912-919. Kranzowa Irena. 1972. Zwierzęce szczątki kostne z osady późnolateńskiej w Lachmirowicach, pow. Inowrocław. Zeszyty Nauko we UMK, seria Archeologia 3,85-93. Krasicki Ignacy. 1775. Myszeidos pieśni X. Warszawa. Koval' Vladimir Y. 2010. Keramika Vostoka na Rusi. Konec IX-XVIII vek. Moskva. Kowalczyk Elzbieta. 2000. Mazowsze, Mazowszanie. W stronę ba dań podstawowych. W: A. Buko, P. Urbańczyk (red.), Archeolo gia w teorii i praktyce. Warszawa, 511-533. Kowalczyk Małgorzata. 1986. Raciąż - średniowieczny gród i kasz telania. Archeologia Baltica VI. Łódź. Władysław. 1938. Grody i osadnictwo grodowe Wielkopolski wczesnohistorycznej. Poznań. KOWALENKO Władysław. 1952. Przewłoka na szlaku żeglugowym Warta-Gopło-Wisła. Przegląd Zachodni 8/5-6,46-100. KOWALENKO Kowalska Anna B. 1999. Wczesnośredniowieczne wagi ze Szczecina. Przegląd Archeologiczny 47,141-153. Kraszewski Józef Ignacy. 1858. Sztuka u Słowian, szczególnie w Polsce i Litwie przedchrześcijańskiej. Początek. Teka Wileńska nr 6. Wilno. Kraszewski Józef Ignacy. 1876. Stara Baśń. Powieść z IX wieku. Kraków. Krauze Edward. 1976. Grodzisko stożkowate w Bninie koło Śremu. W: J. Żak (red.), Materiały do studiów nad osadnictwem bnińskim. 3-115. Krawiec Adam. 2009. Kilka uwag na temat na temat genezy Kroniki Wielkopolskiej. W: Z. Górczak, J. Jaskólski (red.), WielkopolskaPolska-Czechy. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesoro wi Bronisławowi Nowackiemu. Poznań, 199-215. Krawiec Adam. 2014. Król bez korony. Władysław I Herman książę polski. Warszawa. Kowalska Anna B. 2003. Wyroby z bursztynu i kamienia. W: W. Ło siński (red.), Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wschodnia część suburbium. Szczecin, 317-319. KRĄPIEC Marek. 1992. Dendrochronological Scale of the Holocene and Phases of Increased Fluvial Activity During the Last 2500 Years. Symposium on Global Palaeohydrology, Kraków-Mogilany 8.09.1992, 14-15. Kowalska Anna B. 2010. Wytwórczość skórzana we wczesnośrednio wiecznym Szczecinie. Szczecin. Kruk Janusz. 1980. Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w Ѵ-Ш tysiącleciu р.п.е. Wrocław. Kowalska Milena. 2019. Wczesnośredniowieczne instrumenty dęte wy konane z kości zwierzęcych z wybranych ośrodków grodowych Wielko polski. Praca licencjacka napisana pod kierunkiem: prof, dr hab. inż. Daniela Makowieckiego), Uniwersytet Mikołaja Kopernika Wydział Nauk Historycznych. Toruń. Kruk Janusz. 1983. Zarys rozwoju rolnictwa neolitycznego w śro dowisku dorzecza górnej Wisły. W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozłow ski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 267-275. Kowalski Jacek. 2001. Rymowane zamki. Tematy architektoniczne w lite raturze francuskiej drugiej połowy XII wieku. Warszawa. Stanisław. 1922. Pierwotne osiedlenie pojezierza Gopła. Slavia Occidentalis 2,3-54. Kruk Janusz. 1991. Rolnictwo pierwotne jako czynnik kształtowania krajobrazu. Sprawozdania Archeologiczne 43,301-307. Kruk Mirosław. 2009. Monogram Chrystusa w ikonografii. W: Ency klopedia Katolicka, t. XIII. Lublin, kolumny 167-173. KOZIEROWSKI Zofia. 1974. Ryby w pokarmie średniowiecznych miesz kańców Wrocławia na Ostrowie Tumskim jako wskaźnik gatun ków łowionych w wodach danych okolic lub docierających dro gą handlu. Acta Universitatis Wratislaviensis 223. Prace Zoologiczne 6, Wrocław, 9-14. KOZIKOWSKA Kozłowska-Budkowa Zofia. 1937. Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej. Z. 1. Do końca XII wieku, Kraków. Krygowski Bogumił. 1961. Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej. Poznań. Kubasiewicz Marian. 1959. Szczątki zwierząt wczesnośredniowiecz nych z Wolina. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych 2, Szczecin. Kubasiewicz Marian. 1977. Badania archeozoologiczne na terenie Gdańska ІХ—ХІУ wieku. W: J. Kamińska (red.), Gdańsk wczesno średniowieczny 9. Gdańsk. Kozłowski Janusz K., Kozłowski Stefan K. 1977. Epoka kamienia na zie miach polskich. Warszawa. Kubasiewicz Marian, Gawlikowski Jerzy. 1965. Szczątki zwierzęce z wczesnośredniowiecznego grodu w Kołobrzegu. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych 24 (2). Szczecin. Kozłowski Janusz K., Kozłowski Stefan K. 1983. Przedwytwórcze spo łeczeństwa zbieracko-łowieckie. W: J.K. Kozłowski, S.K. Ko złowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 260-266. Kubiak Stanisława, (współudział B. Paszkiewicz) 1998. Znaleziska mo net z lat 1146-1500 z terenu Polski. Inwentarz. Poznań. Kozłowski Ryszard. 1972. Rozwój uposażenia klasztoru cysterskiego w Byszewie (Koronowie). Warszawa. Korolyova Ekaterina P., Egorkov Alexander. 2016. Composition of Glass Artifacts from Some Medieval Sites of Belarus in the Con text of Influence of the Tatar-Mongol Invasion on the Tradition of Early Russian Glassmaking. Stratum Plus 5,163-174. KURIL Pavel, Prichystal Antonin. 2022. Ovruch slate spindle whorls in the Czech Lands. Przegląd Archeologiczny 70,151-174. Kucharski Gerard. 2003. Początki rządów księcia Kazimierza Konradowicza na Kujawach (1230-1237). W: B. Możejko, M. Smoliń ski, S. Szybkowski, Biskupi, lennicy, żeglarze. Studia z dziejów śred niowiecza 9,51-90. KUCYPERA Piotr. 2014. Spectral analysis of non-ferrous metal objects. W: W. Chudziak, R. Kaźmierczak (red.),The island in Żółte on lakę Zarańskie, Early Medieval Gateway Into West Pomerania. Toruń, 509-516. 584 Kruszwica wczesnośredniowieczna KUCYPERA Paweł, Pranke Piotr, Wadyl Sławomir. 2011. Wczesnośred niowieczne toporki miniaturowe. Toruń. Kurnatowski Stanisław. 1968. Osadnictwo i jego rola w kształtowa niu się krajobrazu. Folia Quaternaria 29,145-160. Kućkin Vladimir A. 1997. Knâzeskij pomânnik v sostave KievoPećerskogo paterika losifa Trizny. W: E.A. Mel'nikova (red.) Drevnejsie gosudarstva Vostocnoj Evropy, Materiały i issledovaniâ: 1995 god. Moskva, 166-233. Kurnatowski Stanisław. 1975a. Wczesnośredniowieczny przełom go spodarczy w Wielkopolsce i jego rola w kształtowaniu się krajo brazu. Archeologia Polski 20,145-160. Kujawski WITOLD. 2006. Diecezja kruszwicka, jej początki i przeniesie nie do Włocławka. Studia Włocławskie 9, 330-337. Kula Witold. 1962. Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego. Warszawa. Łucja. 1959. Wczesnośredniowieczne zabawki i gry z Gdańska. W: Gdańsk wczesnośredniowieczny 1,107-142. KUNICKA-OKULICZOWA Kupczyk Michał. 1997. Awifauna Nadgopla - liczebność i rozmiesz czenie. W: M. Kupczyk (red.), Ptaki wybranych jezior Wielkopolski. Prace Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków Uniwersytetu im. A. Mickie wicza w Poznaniu 7, 55-116. Kupczyk Michał. 1999a. Występowanie, liczebność i zagrożenia populacji lęgowych kuraków w Nadgoplańskim Parku Tysiącle cia Parku Krajobrazowym. W: S. Kubiak (red.), Zwierzyna drob na jako elementy bioróżnorodności środowiska przyrodniczego. Mate riały Konferencyjne, Włocławek 25-27 września 1997 r. Włocła wek, 179-187. Kupczyk Michał. 1999b. Przyszłość lęgowych kaczek w Nadgoplań skim Parku Tysiąclecia Parku Krajobrazowym. W: S. Kubiak (red.), Zwierzyna drobna jako elementy bioróżnorodności środowiska przyrodniczego. Materiały Konferencyjne Włocławek 25-27 września 1997 r. Włocławek, 206-214. Kupczyk Michał. 1999с. Czy ptaki krukowate mogą zagrażać popula cjom gatunków łownych w Nadgoplańskim Parku Tysiąclecia Parku Krajobrazowym. W: S. Kubiak (red.), Zwierzyna drobna jako elementy bioróżnorodności środowiska przyrodniczego. Materiały Konferencyjne Włocławek 25-27 września 1997 r. Włocławek, 216-223. Kupczyk Michał. 1999d. Stan populacji gęgawy w Nadgoplańskim Parku Tysiąclecia Parku Krajobrazowym w XX wieku, zagro żenia, ochrona. W: S. Kubiak (red.), Zwierzyna drobna jako elemen ty bioróżnorodności środowiska przyrodniczego. Materiały Konferen cyjne Włocławek 25-27 września 1997 r. Włocławek, 196-204. Kurasiński Tomasz, Skóra Kalina. 2011. Elementy „ruskie" w wy posażeniu pochówków z wczesnośredniowiecznego cmenta rzyska (XI-XII w.) w Lubieniu, pow. Piotrkowski. W: S. Cygan, M. Glinianowicz, P. Kotowicz (red.), „In silvis, campis. et urbe". Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim. Reszów-Sanok, 447-466. Kurnatowski Stanisław. 1975b. Uwagi o badaniach nad gospodarką żywnościową okresu wpływów rzymskich. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 23, 77-97. Kurnatowski Stanisław. 1981. Przemiany gospodarki żywnościowej Słowian Połabskich. W: J. Strzelczyk (red.), Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską. Poznań, 63-93. Kurnatowski Stanisław. 2008. Jak powstawała Wielkopolska. W: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski, 48-91. Kurnatowski Stanisław, Nalepa Jerzy. 1959. Z przeszłości Międzyrze cza. Poznań. Kurzawa Dariusz. 2003. Monasterium sancti Petri Crusviciensis. Głos w dyskusji. Slavia Aniąua 44,167-178. Aldona. 2013. Muszle porcelanek w skarbie z Podbieli, pow. otwocki. Fontes Archaeologici Posnanienses 49,213-221. KURZAWSKA Kuszewska Elżbieta. 1959. Gorzędziej wczesnośredniowieczny w świetle wstępnych prac archeologicznych. W: J. Kamińska (red.), Gdańsk wczesnośredniowieczny IV, 145-198. Anna. 1938. Vesnica - danina miodowa. Roczniki Dzie jów Społecznych i Gospodarczych 7 (1938), 73-106. KUTRZEBIANKA Küchelmann Hans Ch., Zidarov Petar. 2005. Let's skate together! Skating on bones in the past and today. W: H. Luik, A.M. Choyke, C.E. Batey, L. Lougas (eds.). From Hooves to Horns, from Mollusc to Mammoth, Manufacture and Use of Bone Artefacts, from Prehistor ic Times to the Present. Proceedings of the 4th Meeting of the ICAZ Worked Bone Research Group at Tallinn, 26th-31st of August 2003. Tallinn, 423-445. Kürbis Brygida. 1968. Najstarsze dokumenty opactwa benedyktynów w Mogilnie. Studia Zródłoznawcze 13, 27-61. Kürbis Brygida. 1992. Wstęp. W: Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kro nika Polska, tłum, i oprać. B. Kürbis. Wrocław, s. III-CXXXI. Labuda Gerard. 1961. Źródła, sagi, legendy do najdawniejszych dziejów Polski. Warszawa. Labuda Gerard. 1968. Początki diecezjalnej organizacji kościelnej na Pomorzu i na Kujawach w XI i XII wieku. Zapiski Historyczne 33/3,19-60. Kurisoo Tuuli. 2001. Adornment, self-definition, religion. Pendants of the north-eastern Baltic Sea region, 9th-13th century. Kiel. Labuda Gerard. 1983. Zaginiona kronika w Rocznikach Jana Długosza. Próba rekonstrukcji. Poznań. Kurnatowska Zofia. 2008. Początki i rozwój państwa. W: M. Kobusiewicz (red.), Pradzieje Wielkopolski. Poznań, 297-396. Labuda Gerard. 1988.0 imionach książąt pierwszych polskich dyna stii. W: tegoż, Studia nad początkami państwa polskiego. T. II. Po znań, 5-82. Kurnatowska Zofia, Kurnatowski Stanisław. 1991. Zasiedlenie regio nu Lednicy w pradziejach i średniowieczu w świetle dotychcza sowych badań. W: Wstęp do paleoekologii Lednickiego Parku Krajo brazowego. Poznań, 35-42. Kurnatowska Zofia, Kurnatowski Stanisław. 1997. O przemianach regionu Wielkopolski w czasach piastowskich. W: T. Jasiński, T. Jurek, J.M. Piskorski (red.), Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów. Studia ofiarowane Antoniemu Gąsiorowskiemu w sześć dziesiątą piątą rocznicę urodzin. Poznań, 67-74. Kurnatowski Stanisław. 1961. Rozwój Międzyrzecza w świetle wstępnych badań archeologicznych z lat 1954-1958. W: Z prze szłości Międzyrzecza. Poznań, 61-180. Labuda Gerard. 1994. Władysław i Zbigniew. U genezy podziałów dzielnicowych w Polsce w drugiej połowie XI wieku. W: S.K. Ku czyński (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów. T. 6. Warszawa, 9-21. Labuda Gerard. 2002. Mieszko I. Wrocław. Labuda Gerard. 2006. Zamiana Galla-Anonima, autora pierwszej „Kroniki dziejów Polski", na Anonima-Wenecjanina. Studia Zródłoznawcze 44,117-125. Lalik Tadeusz. 1985. Więzy krwi i sąsiedztwa. W: J. Dowiat (red.), Kultura Polski średniowiecznej Х-ХШ w. Warszawa, 117-124. Bibliografia 585 Landgraf Eleonore. 1993. Ornamentierte Bodenfliesen des Mittelalters in Sud- und Westdeutschland 1150-1550. T. 1-3. Stuttgart. Lipińska Olga. 1973. Wczesnośredniowieczne bransolety szklane z Warszawy - Pelcowizny. Wiadomości Archeologiczne 38/2,329-347. 1983. Kształtowanie się współżycia mię dzy człowiekiem i zwierzętami. W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozłow ski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 80-88. Lis Józef, Sylwestrzak Hubert. 1986. Minerały Dolnego Śląska. War szawa, 791. LASOTA-MOSKALEWSKA ALICJA. Latałowa Małgorzata. 1994. The archaeobotanical record of Staphylea pinnata L. from the 3rd/4th century A.D. in northern Poland. Vegetation History and Archaeobotany 3,121-125. Leaf Hellen. 2008. English Medieval Bone Flutes c. 450 to c. 1550 AD. Londyn. Le Goff Jacques. 1970. Kultura średniowiecznej Europy. Warszawa. Lechnicki Felicjan. 1953-1958. Szczątki roślinne z wykopalisk archeolo gicznych w Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Leciejewicz Krystyna. 2004. Odmiany bursztynu bałtyckiego. Zegarki i biżuteria V, 6-7. Leciejewicz Lech. 1955. Sprawozdanie z badań archeologicznych w Kołobrzegu w 1954 r. Sprawozdania Archeologiczne 1,178-190. Leciejewicz Lech. 1961. Ujście we wczesnym średniowieczu. WrocławWarszawa-Kraków. Leciejewicz Lech. 1985. Za denara otrzymasz wóz świeżych śledzi. W: S.K. Kuczyński, S. Suchodolski (red.), Nummus et historia. Pie niądz Europy średniowiecznej. Ryszardowi Kiersnowskiemu w sześć dziesiąte urodziny. Warszawa, 103-109. Leciejewicz Lech. 1989. Słowianie Zachodni. Wrocław. Leciejewicz Lech. 1989/1990. Legendy etnogenetyczne w świecie Sło wiańskim. Slavia Antiqua 32,125-135. Lisiecki Jerzy. 1983. Badania metaloznawcze zabytków pochodzących z Kruszwicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Lisowska Ewa. 2013. Wydobycie i dystrybucja surowców kamiennych na Dolnym Śląsku we wczesnym średniowieczu. Wrocław. Lisowska Ewa. 2015. Między pracą a zabawą: mozaika surowcowa wyrobów kamiennych z badań przy ulicy św. Idziego we Wroc ławiu. W: A. Limisiewicz, A. Pankiewicz (red.), Kształtowanie się grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Badania przy ul. św. Idzie go. Wrocław, 293-322. Lisowska Ewa. 2017. Skały Wzgórz Strzelińskich w dawnej gospodarce. Wrocław. Lisowska Ewa, Zamelska-Monczak Kinga, Kolenda Justyna, Gunia Potr, Łydżba- Kopczyńska Barbara. 2017. Wielodyscyplinarne ba dania proweniencji wczesnośredniowiecznego bursztynu z grodzisk w Santoku i Miliczu. Fontes Archaeologici Posnanienses 53,223-239. Lires. .1890. Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum. T. 1. Wyd. I. Zakrzewski, Poznań. Litvina Anna F., Uspenskij Fedor В. 2006. Vybor imeni u russkih knâzej V X-XVI w.: dinastiëeskaâ istoriâ skvoz' prizmu antroponimiki. Moskva. Maria, Wasylikowa Krystyna. 2005. Podręcznik do ba dań archeobotanicznych. Poznań. LITYŃSKA-ZAJĄC Leciejewicz Lech. 1991. Zum frühmittelalterlichen Heringshandel im stidlichen Ostseegebiet. Zeitschrift fur Archeologie 25,209-214. Liwoch Radosław. 2017. Średniowieczna waga z jaskinii Mamutowej w Wierzchowiu koło Krakowa. Prace i Materiały Muzeum im. Wła dysława Szafera 27,189-192. Leciejewicz Lech, Rębkowski Marian. 2000. Kołobrzeg, średniowieczne miasto nad Bałtykiem. Kołobrzeg. Lodowski Jerzy. 1972. Sądowel we wczesnym średniowieczu. WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk. Leciejewicz Lech, Rulewicz Marian, Wesołowski Stefan, WIECZOROWSKI Tadeusz. 1971. La ville de Szczecin des IXe-XIIIe siećles. Archaeologia Urbium Poloniae 2. Wrocław. Lohmeyer Ernst. 1950. A und O. W: Reallexikon für Antike und Chri stentum. T. I. Stuttgart, kolumny 1-4. Leciejewicz Lech, Tabaczyńska Eleonora, Tabaczyński Stanisław. 1977. Torcello. Scavi 1961-62. Roma. Lelewel Joachim. 1855. Polska wieków średnich. T. 1. Poznań. Lelewel Joachim. 1858. Dzieje Polski synowcom przez stryja potocznym sposobem opowiedziane. Poznań. Lesman YURI M. 1990. Chronologija juvelirnych izdelij Novgoroda (XХГѴ w.). W: V. Yanin (ed.), Materiały po archeologii Novgoroda (1988). Moskva, 29-98. Stanisław. 1967. Z dziejów katedry a następnie kolegia ty św. Wita w Kruszwicy. Archiwa. Biblioteki i Muzea Kościelne 15, 251-269. LIBROWSKI LihaCev Nikolaj P. 1928. Materiały dlâ istorii vizantijskoj i russkoj sfragistiki. T. 1. Trudy Muzeâ paleografii. T1. Leningrad. Liebrecht FELIX. 1855. Die Sage von Maüseturm. W: Zeitschrift für Deutsche Mithologie und Sittenkunde II. Aleksander, Pankiewicz Aleksandra. 2015. Kształtowanie się grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Badania przy ul. Św. Idziego. W: In Pago Silensi. Wrocławskie Studia Wczesnośred niowieczne 1,343-362. Lorenz Felix, Hubert Alex. 2000. A guide to worldwide cowries. Ha ckenheim. Luik Heidi. 2016. Bone Working In The Suburbs of Medieval and Ear ly Modern Tallinn, Estonia. W: S. Vitezovic (red.), Close to the Bone: Current Studies in Bone Technologies. Belgrad, 178-187. Lyman R. Lee. 1994. Vertebrate taphonomy. Cambridge. Łazuga Waldemar. 2003. Znany i nieznany prezydent Poznania. Rzecz o Jarogniewie Drwęskim. Poznań. Łbik Lech. 1997. Między legendą a historią, czyli o początkach ro mańskiej kolegiaty św. Piotra w Kruszwicy. Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu 2. Bydgoszcz, 91-103. ŁEPKOWSKI JÓZEF. 1863. Ku pamiątce tysiąclecia Piastowego. Warszawa. Józef. 1866. O zabytkach Kruszwicy, Gniezna i Krakowa oraz Trzemeszna, Rogoźna, Kcyni, Dobieszewka, Gołańczy, Żnina, Gąsa wy, Pakości, Kościelca, Inowrocławia, Strzelna i Mogilna. Kraków. ŁEPKOWSKI Łepkowski Józef. 1866. Wieża Kruszwicka. Czas 50,1. LIMISIEWICZ Linder Isaak M. 1975. Szachmaty na Rusi. Moskwa. Linder Isaak M. 1994. Mir szachmatnychfigur. Moskwa. Łęga Władysław. 1930. Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu. Toruń. Łosiński Władysław. 1972. Początki wczesnośredniowiecznego osadni ctwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII-X/XI w.). Wrocław. 586 Kruszwica wczesnośredniowieczna Łosiński Władysław. 2008. Pomorze Zachodnie we wczesnym średniowie czu. Studia archeologiczne. Poznań. Łosiński Władysław,Tabaczyńska Eleonora. 1959. Z badań nad rze miosłem we wczesnośredniowiecznym Kołobrzegu. Prace Ko misji Archeologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 4, z. 1/1-2. Poznań. Łoś Jan. 1927. Recenzja artykułu E. Kucharskiego, „Imiona staropol skie. Z powodu pracy Witolda Taszyckiego". Język polski 12/3,90. Łowmiański Henryk. 1949. Kilka uwag krytycznych o początkach Pol ski. Rocznik Historyczny 18,352-373. Łowmiański Henryk. 1953. Podstawy gospodarcze formowania się państw słowiańskich. Warszawa. Łowmiański Henryk. 1962. Dynastia Piastów we wczesnym średnio wieczu. W: K. Tymieniecki (red.), Początki państwa polskiego. Księ ga tysiąclecia. T. 1. Poznań, 111-162. Łowmiański Henryk. 1964. Początki Polski. T. 1. Warszawa. Łowmiański Henryk. 1967. Początki Polski. T. 3. Warszawa. Łowmiański Henryk. 1970a. Początki Polski. T. 4. Warszawa. Łowmiański Henryk. 1970b. Plemiona. Słownik starożytności słowiań skich 4. Wrocław, 131-137. Łowmiański Henryk. 1970с. Rodzina, wielka rodzina, ród u Słowian. Słownik starożytności słowiańskich 4,516-522. Łowmiański Henryk. 1973, Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiąc leciu n.e. T. V. Warszawa Lukasiewicz Kazimierz. 1939. Przedmioty żelazne z Gniezna. W: J. Kostrzewski (red.), Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII do XIII wieku) w świetle wykopalisk. Poznań, 41-56. KAROL. 2015-2016. Techniki produkcji wyrobów ślusarskich w późnym średniowieczu w świetle znalezisk archeologicznych. Menhir 11, 31-37. ŁUKOMIAK Łuszczkiewicz Władysław. 1879. Trzy granitowe kościoły Wielko polski z epoki romańskiej (Kruszwica - Kościelec - Mogilno) oraz kościół św. Jana na Śródce w Poznaniu. W: Sprawozdania Komisji do badania historii sztuki w Polsce 1. Kraków. Łysiak Wojciech. 1992. Ludowa wizja przeszłości. Historyzm folkloryzmu Wielkopolski. Poznań. Maciejewski Jacek. 1992. Działalność kościelna biskupa włocławskie go Wolimira. Nasza Przeszłość 78,27-70. Maciejewski Jacek. 1993. Jeszcze o działalności kościelnej biskupa Wolimira. Nasza Przeszłość 80,101-105. Maciejewski Jacek. 1995. Kariera Stanisława z Ostrowa z rodu Leszczyców - kwestie identyfikacyjne. Ziemia Kujawska 11,119-122. Maciejewski Jacek. 1996. Działalność kościelna Gerwarda z Ostrowa, bi skupa włocławskiego w latach 1300-1323. Bydgoszcz. Maciejewski Jacek. 2001. Biskupi włocławscy a opactwo w Byszewie (Koronowie) w XIII i XIV wieku. Nasza Przeszłość 96,139-153. Maciejewski Jacek. 2000. Biskupstwo włocławskie i jego kujawskopomorscy ordynariusze w Polsce piastowskiej - stan i perspek tywy badań. W: M. Grzegorz (red.), Historiograficzna prognoza 2000. Stan i potrzeby badań nad dziejami regionów kujawsko-pomor skiego i sąsiednich. Bydgoszcz, 77-89. Maciejewski Jacek. 2003. Episkopat polski doby dzielnicowej 1180-1320. Kraków-Bydgoszcz. Maciejewski Jacek. 2007. Biskupi włocławscy w Polsce piastowskiej - pochodzenie, drogi awansu i model kariery. W: Z. Zygłewski (red.), Polska w kręgu polityki, kultury i gospodarki europejskiej. Księ ga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin prof. Maksymiliana Grzego rza. Bydgoszcz, 106-116. Maciejewski Maciej. 2018. Tajemnice Mysiej Wieży. W: M. Brzostowicz, T. Kasprowicz, M. Przybył, J. Wrzesiński (red.), Od Popiela do Kazimierza Wielkiego. Księga dedykowana Wojciechowi Dzieduszyckiemu. Poznań, 163-168. MacGregor Arthur. 1975. Problems in the interpretation of micro scopic wear patterns: the evidence from bone skates. Journal of Archaeological Science 2,385-390. MacGregor Arthur. 1976. Bone skates: a review of the evidence. Ar chaeological Journal 133, 57-74. MacGregor Arthur. 1985. Bone, Antler, Ivory and Horn. The Technolo gy of Skeletal Materials Since the Roman Period. Londyn. MacGregor Arthur, MAINMAN Ailsa J., Rogers Nicola S.H. 1999. Craft, Industry and Everyday Life: Bone, Antler, Ivory and Horn form Anglo-Scandinavian and Medieval York. Bradford. Maciszewska Małgorzata. 2001. Klasztor bernardyński w społeczeństwie polskim 1453-1530. Warszawa. Machnik Jan. 1961. Wyniki badań wiatach 1953-1954. W: Igołomia I, Osada wczesnośredniowieczna. Prace Komisji Archeologicznej Od dział Polskiej Akademii Nauk w Krakowie 2,11-112. Mackiewicz Maksym, Marcinkiewicz Kamila, Piekalski Jerzy. 2014. Plac Nowy Targ we Wrocławiu w świetle badań wykopalisko wych w latach 2010-2012. Archaeologia Historica Polona 22,167-184. Maik Jerzy. 1986 (1990). Wczesnośredniowieczne wyroby włókienni cze w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 32,155-180. Maik Jerzy. 1988. Wyroby włókiennicze na Pomorzu z okresu rzymskiego i ze średniowiecza. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Lódź. Maik Jerzy. 1991. Tekstylia wczesnośredniowieczne z wykopalisk w Opolu. Warszawa-Łódź. Maik Jerzy. 1996. Słowiańskie tkaniny w lokacyjnym Kołobrzegu. W: М. Rębkowski (red.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu. T. 1. Kołobrzeg, 299-330. Maik Jerzy. 1997. Sukiennictwo elbląskie w średniowieczu. Łódź. Maik Jerzy. 1997a. Skuddenwolle in den archäologischen Textilien aus Elbląg (Elbing). W: Experimentelle Archäologie, Bilanz 1996. Ar chäologische Mitteilungen aus Nordwestdeutschland 18,131-140. Maik Jerzy. 2000. Sukiennictwo kołobrzeskie w średniowieczu. W: L. Leciejewicz, M. Rębkowski (red.), Salsa Cholbergiensis. Koło brzeg w średniowieczu. Kołobrzeg, 233-242. Maik Jerzy. 2003. Anfänge des Textilgewerbes in frühmittelalterli chen Polen. W: L. Bender Jorgensen, J. Banck-Burgess, A. RastEicher (red.), Textilien aus Archäologie und Geschichte. Festschrift für Klaus Tidow. Neumünster 63-71. Maik Jerzy. 2021. Sukiennictwo w średniowiecznej Polsce. Łódź. Масетп Marino. 1982. Phase Analysis and its Significance for Tech nology and Origin. W: J.O. Olin, A.D. Franklin (red.), Archaeolo gical Ceramics. Washington D.C., 121-133. Majewski Kazimierz. 1949. Importy rzymskie na ziemiach słowiańskich. Wrocław. Makarova Tatiana 1.1967. Polivnaâ posuda. Iz istorii keramićeskogo importa i proizvodstva drevnej Rusi. Arheologiä SSSR. Svod Arheologićeskih Istocnikov El-38. Moskva-Leningrad. Makarov Nikolay A. 1992. Drewnieruskie amulety-toporiki. Rus skaya arkheologiya 2,41-56. Bibliografia 587 Makovskaya VIKTORYIA. 2022. „Easter eggs" of Old Rusian period from the territory of Belarus. Posterfor the 28th EAA Annual Mee ting. Budapest. Makowiecki Daniel. 2013. Wytwory z poroża i kości w ujęciu zoolo gicznym. W: M. Bogucki, M.F. Jagodziński (red.), Studia nad Truso II. Elbląg, 183-220. Makowiecka MARZENA, Makowiecki Daniel. 2001. Katalog przedmiotów z kości i poroża odkrytych w Gieczu, stanowisko 1 (lata 1949-1953, 1959-1960, 1962, 1964-1965, 1975), stanowisko 2 (rok 1951), stanowi sko 4 (rok 1959). Niepublikowane opracowanie w Archiwum Muze um Pierwszych Piastów na Lednicy oraz archiwum autorów. Makowiecki Daniel. 2014. Studia archeozoologiczne nad znaczeniem wczesnośredniowiecznej i średniowiecznej fauny łęczyckiego grodu. W: R. Grygiel, T. Jurek (red.), Początki Łęczycy. T. 1. Arche ologia środowiskowa średniowiecznej Łęczycy. Przyroda - Gospodar ka - Społeczeństwo. Łódź, 261-437. Makowiecka Marzena, Makowiecki Daniel. 2013. The Character of Animal Exploitation and the Environment at the Polish/Prussian Frontier in the Medieval Period: A Case Study. Archaeologia Baltica 20,91-116. Makowiecki Daniel. 2015. Historia śledzia w wykopaliskach za pisana. W: A. Cludziński (red.), Siedź a sprawa polska, Materiały z konferencji, Kołobrzeg 12 września 2014. Gdańsk, 9-32. Makowiecka Marzena, Makowiecki Daniel. 2017. Podstawy gospo darki zwierzętami na potrzeby osiedla i kasztelanii radzimskiej w średniowieczu. W: A. Kowalczyk, А.М. Wyrwa (red.), Radzim. Gród i wieś nad Wartą. Dziekanowice, 316-355. Makowiecka Marzena, Makowiecki Daniel. 2017. Kręgi, paciorki, wi siorki, talizmany, czyli przyczynek do poznania pozautylitarnego znaczenia ryb u ludów prahistorycznych i wczesnohistorycznych na ziemiach polskich. W: A. Różański (red.), Gemma gemmarum: studia dedykowane profesor Hannie Kócce-Krenz. Cz. 1. Po znań, 343-363. Makowiecka Marzena, Makowiecki Daniel. 2018. Zwierzęta gnieź nieńskiego zespołu grodowego we wczesnym średniowieczu. W: T. Sawicki, M. Bis (red.), Gniezno - wczesnośredniowieczny zes pól grodowy. Seria Origines Polonorum 11. Warszawa, 365-401. Makowiecki Daniel. 1992. Zwierzęce szczątki kostne ze średnio wiecznej Kruszwicy (stanowisko 17). Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 237, Archeozoologia 17,33-47. Makowiecki Daniel. 2001. Hodowla oraz użytkowanie zwierząt na Ostro wie Lednickim w średniowieczu. Studium archeozoologiczne. Bibliote ka Studiów Lednickich VI, Poznań. Makowiecki Daniel. 2003. Historia ryb i rybołówstwa w holocenie na Niżu Polskim w świetle badań archeoichtiologicznych. Poznań. Makowiecki Daniel. 2004. Wędrówki zwierząt jako przykład działal ności gospodarczej i pozagospodarczej człowieka. W: S. Moździoch (red.), Wędrówki rzeczy i idei w średniowieczu, Spotkania bytomskie V. Wrocław, 335-362. Makowiecki Daniel. 2006. Wybrane zagadnienia ze studiów nad gospodarką zwierzętami we wczesnośredniowiecznych kom pleksach grodowych Pomorza, Wielkopolski i Dolnego Śląska. W: W. Chudziak, S. Moździoch (red.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce - 15 lat później. Toruń-Wrocław-Warszawa, 123-150. Makowiecki Daniel. 2008a. Badania archeozoologiczne w studiach nad paleośrodowiskiem człowieka. W: W. Chudziak (red.), Czło wiek i środowisko przyrodnicze we wczesnym średniowieczu w świetle badań interdyscyplinarnych. Toruń, 121-137. Makowiecki Daniel. 2008b. Użytkowanie zwierząt i konsumpcja mię sa w średniowieczu w świetle badań archeozoologicznych. Wy brane zagadnienia. W: S. Suchodolski (red.), Źródła historyczne wydobywane z ziemi. Wrocław, 57-77. Makowiecki Daniel. 2010. Wczesnośredniowieczna gospodarka zwierzę tami i socjotopografia in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim, Stu dium archeozoologiczne. Mons Sanctii Laurentii. T. VI. Toruń. Makowiecki Daniel. 2012. Wyniki badań archeozoologicznych szcząt ków kostnych z wykopalisk w Gnieźnie, stanowisko 22. W: M. Kara (red.), Wyniki analiz specjalistycznych materiałów wczes nośredniowiecznych z gnieźnieńskiego zespołu osadniczego. Gniezno, 153-252. Makowiecki Daniel. 2016. Zwierzęta średniowiecznego i nowożyt nego Poznania oraz okolic. Podstawy archeozoologiczne. Ekolo gia Historyczna Poznania. T. 3. Poznań. Makowiecki Daniel. 2019. Wyniki archaeozoologicznej identyfikacji zwierzęcych szczątków kostnych ze stanowiska 2 w Dąbrówce, [w:] M. Szmyt, P. Pawlak (red.) Dwa grody nad Wirynką, Dąbrówka, stanowiska 1 i 2, woj. wielkopolskie. Biblioteka Fontes Archaeologici Posnanienses 25. Poznań, 392-441. Makowiecki Daniel, Makowiecka Marzena, WIEJACKA Martyna, WIEJACKI Jan. 2014. Zbiory faunistyczne z osady w miejscowości Za wada, stan. 1, a gospodarka zwierzętami i środowisko przyrod nicze na pograniczu Dolnego Śląska, Wielkopolski i Łużyc w IX-XIII wieku. W: B. Gruszka (red.), Wczesnośredniowieczna osada w Zawadzie, stan. 1, gm. Zielona Góra, Studia interdyscypli narne. Zielona Góra, 197-229. Makowiecki Daniel, Orton David С., Barrett James H. 2016. Cod and Herring in Medieval Poland. W: J.H. Barrett, D.C. Orton (eds.) Cod And Herring, the arcliaeology and history of medieval sea fishing. Oxford Philadelphia, 117-132. Makowiecki Daniel, Ritchie Kenneth, PLUSKOWSKI Aleks. 2021. The cultural roles of perforated fish vertebrae in prehistoric and historic Europe. International Journal of Osteoarchaeology 31/6, 1125-1137. Makowiecki Daniel, Tomek Teresa, Bochenski Zbigniew M. 2014. Birds in Early Medieval Greater Poland: Consumption and Hawking. International Journal of Osteoarchaeology 24,358-364. Maleczyński Karol. 1947. Bolesław Krzywousty. Katowice. Maleczyński Karol 1975. Bolesław III Krzywousty. Wrocław. Malinowska Maria. 1959. Badania na stanowisku Ostrów Tumski 17 w Poznaniu w latach 1953- 1954. W: W. Hensel (red.), Poznań we wczesnym średniowieczu. T. 3. Wrocław-Warszawa-Kraków, 7-95. Malinowska Maria. 1970. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Wiel kopolski. Poznań. Malinowski Tadeusz. 1996a. Instrumenty strunowe z badań archeo logicznych w Polsce - przegląd znalezisk. Przegląd Archeologicz ny 44,139-148. Malinowski Tadeusz 1996b. Najdawniejsze instrumenty muzyczne na Śląsku w świetle badań archeologicznych. Studia Zachodnie 2,13-29. Malinowski Tadeusz 1999. Narzędzia dźwiękowe i instrumenty mu zyczne z okresu późnolateńskiego i okresu wpływów rzymskich w Polsce. Przegląd Archeologiczny 47,45-59. Mal'm Valentina A. 1971. Sivernyje prjaslica i ich ispol'zovanije W: S.M. Oreshnikov et al (eds.), Istorija i kul'tura vostocnoj Evropy po archeologiceskim dannym. Moskva, 197-206. Maloney-jennigan Stephanie. 1980. Exavations at Mietlica in 1977 and 1978. Sprawozdania Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 96,16-17. Małachowicz Maciej. 2005. Ceramika budowlana średniowieczne go Wrocławia. W: C. Busko (red.), Wschodnia strefa starego miasta 588 Kruszwica wczesnośredniowieczna we Wrocławiu w XII-XIV wieku. Badania na placu Nowy Targ. Wroc ław, 111-134. Małachowicz Maciej. 2017. Architektura zamku kruszwickiego. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Małowist Marian. 1954. Studia z dziejów rzemiosła w okresie kryzysu feudalizmu w zachodniej Europie w XIV i XV w. Warszawa. Mamzer Henryk. 1985. Problem rozwoju metalurgii żelaza w Euro pie Środkowej u schyłku starożytności. Przegląd Archeologiczny 32,69-103. Manke Artur. 1907, Der Mäuserturm bei Kruschwitz. Aus dem Posener Lande II, s. 22-24. Manojlović-Nkolić Vesna. 2016. A Contribution to the Study of Me dieval Bone Industry: Bone and Antler Objects from the Site of Pontes - Trajan's Bridge (9th-llth Century). W: S. Vitezovic (red.), Close to the bone: current studies in bone technologies. Belgrad, 201-207. Marciniak Arkadiusz. 1996. Archeologia i jej źródła. Materiały fauni styczne w praktyce badawczej archeologii. Warszawa-Poznań. Marek Otto, Kostelnîkovâ Marie. 1998. Die Spinnwirtel aus Mikulćice. W: L. Polâcek (ed.), Studien zum Burgwall von Mikulćice 3. Brno 171-326. Marek Tadeusz. 1989. Analiza skupień w badaniach empirycznych. Meto dy SAHN. Warszawa. Markiewicz Małgorzata. 2014. Wytwórczość szklarska - przeobra żenia w organizacji rzemiosła i technologii produkcji szkła na ziemiach polskich w ХШ-ХГѴ/ХѴ wieku. Archaeologia Historien Polona 22,185-196. Marzec Andrzej. 2012. Między Przemysławem II a Władysławem Łokietkiem, czyli kilka uwag o Królestwie Polskim na przełomie XIII i ХГѴ wieku. Roczniki Historyczne 78,83-106. Zdzisław, Rogiński Stefan. 1964. Studium historyczno-hydrologiczne jeziora Gopła. Bydgoskie Towarzystwo Nauk Przyrod niczych, seria В 3,1-44. MASTYŃSKI Maślanka Julian. 1984. Literatura a dzieje bajeczne. Warszawa. Maślankiewicz Kazimierz. 1982. Kamienie szlachetne. Warszawa. Matuszkiewicz Władysław. 2011. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa. Matuszewska Aniela. 2010. Bursztyn (sukcynit), inne żywice kopalne, subfosylne i współczesne. Katowice. Matuszewski Józef. 1987. „Annales seu cronicae" Jana Długosza w oczach Aleksandra Semkowicza. Wrocław. Matuszewski Józef. 1989. Fikcje historiografii czyli poszukiwania źródeł dla tezy o gospodarczym charakterze wspólnoty opolnej w Polsce pierwszych Piastów. Sprawozdania z Czynności i Posie dzeń Naukowych Łódzkiego Towarzystwa Naukowego TA/Ź,1-12. Matuszewski Józef. 1991. Vicina id est. . Poszukiwania alternatywnej koncepcji staropolskiego opola. Łódź. McCarthy Mike R., Brooks Catherine M. 1988. Medieval Pottery in Bri tain AD 900-1600. Leicester. McCormick Michael. 2007. Narodziny Europy. Korzenie gospodarki eu ropejskiej 300-900. Warszawa. McGuire, Brian P. 1980. Friends and Tales in the Cloister. Oral So urces in Cesarius of Heisterbach’s Dialogus Miraculorum. Anale cta Cisterciensia 36, s. 167-247. McGuire, Brian P. 2004. Cistercian Storytelling - a Living Tradition: Surprises in the World of Research. Cistercian Studies Quarterly 39,281-309. Medvedev Aleksandr F. 1959. Oruźie Novgoroda Velikogo. Materiały i Issledovania po Archeologii SSSR 65, s. 121-191. Medvedev Aleksandr F. 1966. Rućnje mietatielnoe orużie. Luk i striely, samostriel VIII-XIV w. Archeologia, Svod Archeologićeskih Istoćnikov E1-36. Moskwa. Medvedeva Olga. 2018. The Spread of Chess in Medieval Belarus. W: A. Stempin (red.), The Cultural Role of Chess in Medieval and Mo dern Times 50th Anniversary Jubilee of the Sandomierz Chess Disco very. Bibliotheca Fontes Archaeologici Posnaniemses 21. Poznań, 113-131. Meier Jacqueline. 2010. More than Fun and Games? An Experi mental Study of Worked Bone Astragali from Two Middle Bronze Age Hungarian Sites. W: A. Choyke, S. O'Connor(eds.), Raw materials and the study of worked osseous objects.Proceedings of the Raw Materials session at the 11th ICAZ Conference. Paris, 166-173. Mérigot Brigitte. 2012. Le voyage du backgammon. De l'Antiquité au ХІІІе siècle. Histoire et Images Médiévales 28,40-46. Mérigot Brigitte, Jonquay Sylvestre. 2012. Alquerque de doce. Ar chéologie et régies d'après le Livre des Jeux. Histoire et images Médiévales 28,34-39. Michalak Arkadiusz, Sadowski Krzysztof. 2012. Kolejny staroruski zabytek z Polski zachodniej? Pochodzenie przęślika z Radzynia w świetle badań petroarcheologicznych. W: A. Jaszewska (red.), Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdzie sięciolecie pracy naukowej. Zielona Góra, 305-312. Michalik Marek, Pavlenko Sergyi, Paszkowski Marcin, Tomaśevski Andréj, Wołoszyn Marcin. 2003. Wyroby uznawane za wykona ne z łupku owruckiego w Europie Środkowej i Północnej - im port czy wyrób lokalny? W: M. Łańczont, J. Nogaj-Chachaj (red.), Fundacja na rzecz Nauki Polskiej dla archeologii. Podsumowa nie programów TRAKT i ARCHEO. Lublin, 55-59. Michalski Maciej. 1996. Ustanowienie i wczesne dzieje biskupstwa kujawskiego. W: B. Lapis (red.), Scripta minora. Poznań 83-108. Mihajlov Petr В., Loseva Ol'ga V., A.Û.N., E.A L. 2001. Andrej Stratilat, W: Pravoslavnaâ ènciklopediâ. T. 2. Moskva, 388-390. Мінок L'ubomIr. 2007. Vÿskumtrosiek zo stredovekej osady v Beluśi. Slovenskâ Archeologia LV-1,117-122. Mikulski Józef S. 1978. Man impact upon Gopło Lake as reflected in Cladoceran community remnants in sediments. Polskie Archiwum Hydrobiologii 25,291-295. Milart Zbigniew (red.) 2002. Anatomiczne mianownictwo weterynaryjne łacińskie, polskie, angielskie. Warszawa. Milecka Krystyna 2014. Tło środowiskowe osadnictwa w rejonie stanowiska 1 w Zawadzie na podstawie wyników analizy palinologicznej. W: B. Gruszka (red.), Wczesnośredniowieczna osada w Zawadzie, stan. 1, gm. Zielona Góra, Studia interdyscyplinarne. Zielona Góra, 37-47. Paweł. 2018. Znaleziska: Wrocław, m., pow. grodzki, III. Wiadomości Numizmatyczne 62/1-2 (205-206), 340-343. MILEJSKI Miłosz Czesław. 1980. Wiersz: Król Popiel. W: Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada. Kraków, 11. Mirek Zbigniew, Piękoś-Mirkowa Halina, Zając Adam, Zając Maria. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist, Kraków. Bibliografia MISIURA Mirosława. 1978. Wyroby żelazne z grodu na Srebrnym Wzgó rzu w Wolinie. Mps pracy magisterskiej w Instytucie Prahistorii UAM w Poznaniu. 589 MUSIANOWICZ Krystyna. 1955. Sprawozdanie z prac wykopalisko wych w Drohiczynie. Wiadomości Archeologiczne 22,105-130. MŁYNARSKA-KALETYNOWA Marta. 1986. Wroclaw w XII-XIII wieku. Przemiany społeczne i osadnicze, Wrocław. MUSIANOWICZ Krystyna. 1957. Wczesnośredniowieczny ośrodek han dlowy w Drohiczynie pow. Siemiatycze. Wiadomości Archeolo giczne 24/4,291-298. Modzelewski Karol. 1975. Organizacja gospodarcza państwa piastow skiego X-XIII wiek. Wrocław. MUSIANOWICZ Krystyna. 1969. Drohiczyn we wczesnym średniowie czu. Materiały Wczesnośredniowieczne 6,7-236. Modzelewski Karol. 1980. Organizacja grodowa u progu epoki loka cji. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 28/3,329-340. Musty John, Algar David J., Ewence Paul F. 1969. The medieval pottery kilns at Laverstock, near Salisbury, Wiltshire. Archaeologia 102,83-150. Modzelewski Karol. 1987. Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej. Wrocław. Modzelewski Karol. 2000. Organizacja gospodarcza państwa piastow skiego X-XIII wiek. Wyd. 2. Poznań. Modzelewski Karol. 2001. Czy opole istniało? Przegląd Historyczny, 92/2,161-185. Mongajt Aleksandr L. 1955, Staraya Ryazan. Materiały i Issledovanija po Archieołogii SSSR 49. Moszyński Kazimierz. 1929. Kultura ludowa Słowian. Cz. 1. Kultura ma terialna. Kraków. Moszyński Kazimierz. 1967. Kultura ludowa Słowian. T. 1. Kultura mate rialna. wyd. II. Warszawa. Moszyński Kazimierz. 1968. Kultura ludowa Słowian. T. 2. Kraków. Możdżyńska-Nawotka Małgorzata. 2003. O modach i strojach. Wrocław. Mrozowicz Wojciech. 2001. Kronika książąt polskich i inne średnio wieczne Silesiaca w rękopisie Biblioteki Narodowej w Pradze (23 G 27). Acta Universitatis Wratislaviensis 2306, Historia CLII, 41-55. Mrozowicz Wojciech. 2003. Śląska Kronika polska. Wstęp do studium źródłoznawczego (cz. 1). Acta Universitatis Wratislaviensis 2512, Historia CLXIII, 105-128. Mrozowicz Wojciech. 2016. Die Polnische Chronik (Polnisch-Schle sische Chronik) und die Chronik der Fürsten Polens (Chronica princpum Poloniae) als Mittel zur dynastischen Identitätsstif tung der schlesischen Plasten. W: G. Vercamer, E. Wółkiewicz, (eds.), Legitimation von Fürstendynastien in Polen und dem Reich. Identitätsbildung im Spiegel schriftlicher Quellen (12.-15. Jahrhun dert). Wiesbaden, 249-262. Mrozowicz Wojciech. 2017. „Sicut eadem narrat cronica". W spra wie recepcji Kroniki Anonima zwanego Gallem na średniowiecz nym Śląsku. W: A. Dąbrówka i inni (red.), Nobis operique favete. Studia nad Gallem Anonimem. Warszawa, 307-314. Mrózek Władysław. 1965. Charakterystyka środowiska geograficznego Kruszwicy i części zlewni jeziora Gopła. W: J. Grześkowiak (red.), Kruszwica. Zarys monograficzny. Toruń, 7-82. Mühle Edward. 2012. Exul apud vos et peregrinus. Najnowsze badania nad tzw. Gallem Anonimem. Studia Źródłoznawcze 50,89-98. Mühle Edward. 2021. Czym były elity społeczne wczesnego średnio wiecza? Próba zdefiniowania świeckiego możnowładztwa pol skiego pierwszej połowy XII w. Historia Slavorum Occidentis 1(28), 65-83. Müller Adrian. 1970. Karneolperlen aus Haithabu (Ausgrabung 1963-1964). Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu, Bericht 4, Das archäologische Fundmaterial I (1963-1964). Neumünster, 53-55. Musin Aleksandr. 2018. Corpus fratrum ili «soûz arhontov»? Istoriko-arheologiceskij kommentarij к modelâm vlasti v Vostocnoj Evrope końca XI veka. Stratum plus 5,183-206. Musin Aleksandr. 2020. „Czernokuństwo" - nowogrodzko-litewskie kondominium w południowej części Ziemi Nowogrodzkiej w XV w. W: W. Uruszczak, Z. Noga, M. Zwierzykowski (red.), Unie międzypaństwowe - parlamentaryzm - samorządność. Studia z dziejów ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Warszawa, 111-130. Andrzej. 1952. Prace wykopaliskowe na grodzisku w Tu mie k. Łęczycy w latach 1948-49. Studia Wczesnośredniowieczne 1, 171-189. NADOLSKI Nadolski Andrzej. 1953. Prace wykopaliskowe na grodzisku łęczy ckim w latach: 1950-1951. Studia Wczesnośredniowieczne 3,285-291. Nadolski Andrzej. 1954. Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku. Acta Archaeologica Universitatis Lodziensis 3. Łódź. Nadolski Andrzej. 1965. Dzieje archeologii polskiej w XIX i XX w. W: Studia i materiały z dziejów nauki polskiej. Seria 1/z. 9,160-176. Nadolski Andrzej, Abramowicz Andrzej, Poklewski Taeusz. 1959. Cmentarzysko z XI wieku w Lutomiersku pod Łodzią. Acta Archaeo logica Universitatis Lodziensis 7. Nahlik Adam. 1965. Tkaniny wsi wschodnioeuropejskiej X-XIII w. Łódź. Nahlik Adam. 1959. Tkaniny wykopaliskowe z wczesnośrednio wiecznego Wolina. Materiały Zachodniopomorskie 5,257-276. Nahlik Adam. 1964. Tkaniny wełniane importowane i miejscowe Nowo grodu Wielkiego X-XV w. Wrocław-Warszawa-Kraków. Mucha Maria. 1971. Wczesnośredniowieczna ceramika szkliwiona w Pol sce. Mps pracy magisterskiej w Instytucie Prahistorii UAM w Po znaniu. Nahlik Adam. Opracowanie tkanin wykopaliskowych z Opola. Mps w Archiwum IAE PAN we Wrocławiu. MuguréviC Èvalds. 1965. Vostocnaja Latvija i sosednie zemli w Х-ХШ w. Ekonomiêeskie svjazi s Rus'ju i drugimi territorijami. Puti soobśenija. Riga. Narożna-Szamałek Urszula. 1977. Osada kultury łużyckiej w Kruszwi cy (stan. 2 i 4). Mps pracy magisterskiej w Instytucie Prahistorii UAM Poznaniu. Mula Stefano. 2010. Twelfth- and Thirteenth-Century Cistercian Exempla. Collections: Role, Diffusion, and Evolution. History Compass 8,903-912. Narożna-Szamałek Urszula. 1986. Osada ludności kultury łużyckiej w Kruszwicy, stan. K-2/4. Fontes Archaeologici Posnanienses 35, 103-132. Murray Harold J.R. 1913. A History of Chess. Oxford. Naruszewicz Adam. 1858. Historya narodu polskiego. Kraków. Murray Harold J.R. 1952. A history of Board Games other than Chess. Oxford. Natanson-Leski Jan. 1953. Zarys granic i podziałów Polski najstarszej. Wrocław. 590 Kruszwica wczesnośredniowieczna Nawrolska Grażyna. 1968. Grzebienie z wczesnośredniowiecznej Krusz wicy - stanowisko nr 4. Mps pracy magisterskiej w Instytucie Pra historii UAM Poznaniu. Nawrolska Grażyna, Wachowski Krzysztof, Witkowski Jacek. 2013. Ars emblematica - ein spätmittelalterlicher Holzteller aus Elbląg/Elbing. Archäologisches Korrespondenzblatt 43(2), 285-293. Nećitajlo VALERI) V. 2000. Katalog khristianskikh nagrudnykh izdeliï iskusstva perioda Kievskoï Rusi: X-pervai'a polovina XIII st. Kiev. Nećitajlo Valerij V. 2013. Katalog drevnerusskih pecatej X-XIII vekov. T. 2. Pećati knäzej russkih posadnikov, episkopov, dolźnostnyh lie. Kiev. Nosov EVGENI N. 2007. Tridcat’ let raskopok Gorodisa: itogi i perspektivy. W: A.E. Musin, E.N. Nosov (red.), U istokov russkoj gosudarstvennosti: Istoriko-arheologióeskij sbornik: Materiały meźdunarodnoj nauinoj konferencii 4-7 oktâbrâ 2005 g. Velikij Novgorod. Sankt-Peterburg, 23-40. Novakovskaya-Buchman Svetlana. 2011a. Iz glubiny vekov. zarubezhnye drevnosti. W: N. Mel’nik (red.), Russkiy muzey. Kollektsii Mikhaila i Sergeya Botkinykh. Sankt-Peterburg, 16-19. Novakovskaya-Buchman Svetlana. 2011b. 17. Krest-tel’nik W: N. Mel’nik (red.), Russkiy muzey. Kollektsii Mikhaila i Sergeya Botki nykh. Sankt-Peterburg 30. Nedoma Robert. 2014. Old West Norse chess terminology and the introduction of chess into Scandinavia. W: D. Caldvell, M. A. Hall (red.), The Lewis Chessmen. New perspectives. Edynburg, 243-259. Nowak Andrzej. 1974. Badania wykopaliskowe w ogrodzie arcy biskupim na Ostrowie Tumskim w Poznaniu w latach 1960-1961. W: W. Hensel, J. Żak (red.) Poznań we wczesnym średniowieczu. T. 4. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 75-135. Nejowa Helena. 1966. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na Ostrogu w Raciborzu. Opolski Rocznik Muzealny 1,143-149. Nowakowski Andrzej. 1972. Górne Pobuże w wiekach VIII-XI. Zagadnie nia kultury. Acta Archaeologica Lodziensia 21. Niemcewicz Jan Ursyn. 1816. Śpiewy historyczne. Warszawa. Nowicki Bolesław, Jasek Stanisław, Maciejowski Janusz, Nowakowski Piotr, Pawlina Edward. 1995. Atlas ras zwierząt gospodarskich. Warszawa. Niemcewicz Jan Ursyn. 1858. Podróże historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1828 odbyte. Paryż. Niemiec Dariusz. 2016. Ornamentowane posadzki w kościołach ro mańskich na ziemiach polskich. W: T. Janiak, D. Stryniak (red.), Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek). Gniezno, 191-253. Niesiołowska-Wędzka Anna. 1975a. Sierpy. Słownik Starożytności Sło wiańskich 5,173-174. Niesiołowska-Wędzka Anna. 1975b. Siekiera. Słownik Starożytności Słowiańskich 5,164-166. Niesiołowska-Wędzka Anna. 1979. Wędzidła. Słownik Starożytności Słowiańskich 6/2,388-390. Nowiński Marian. 1960. Chwasty i człowiek. Poznań. Nowiński Marian. 1970. Dzieje upraw i roślin uprawnych. Warszawa. Okruszko Henryk, Churski Tadeusz. 1962. Związek między rodzajem torfowiska a geomorfologią terenu na przykładzie doliny Note ci. Roczniki Nauk Rolniczych. Ser. F t. 75/2,311-392 Olczak Jerzy. 1955. Rzemiosło szklarskie na terenie Wielkopolski i Kujaw w okresie wczesnośredniowiecznym. Mps pracy magisterskiej w In stytucie Prahistorii UAM. Olczak Jerzy. 1968. Wytwórczość szklarska na terenie Polski we wczes nym średniowieczu. Studium archeologiczno-technologiczne. Wrocław-Warszawa-Kraków. Niesiołowska Anna, Perzyńska Maria, Żak Jan. 1959. Badania w Poznaniu na posesji Ostrów Tumski 13 w latach 1950-1953. W: W. Hensel (red.), Poznań we wczesnym średniowieczu. T. 2. Wrocław-Warszawa, 67-188. Olczak Jerzy. 1998. Produkcja szkła w rzymskim i wczesnobizantyjskim Novae. Toruń. Niewiarowski Władysław. 1976. Wahania poziomu wód w Jeziorze Pakoskim w świetle badań geomorfologicznych i archeologicz nych. Problemy geografii fizycznej, Seria C, 8/4-6,193-211. Olczak Jerzy. 2000. Średniowieczne szklane pierścionki - obrączki - kółka. Kilka uwag o technice formowania i funkcji. W: L. Kajzer (red.), Archeologia et historia. Księga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Romanie Barnycz-Gupieńcowej. Łódź, 311-322. Niewiarowski Władysław. 1978. Fluctuations of water level In the Gopło Lace and their Reasons. Polskie Archiwum Hydrobiologii 25, 301-306. Niewiarowski Władysław. 1990. Rozwój i przeobrażenia głównych komponentów środowiska geograficznego mikroregionu osad niczego w okolicach Gronowa, woj. toruńskie, w późnym plej stocenie i w holocenie. W: J. Olczak (red.), Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej. Gronowski mikroregion osadni czy. Toruń, 7-26. Nikodem Jarosław. 2011. Krakowska koronacja Władysława Łokiet ka. W: J. Dobosz i inni (red.), Gnieźnieńskie koronacje królewskie i ich środkowoeuropejskie konteksty. Gniezno, 273-284. Nobis Iwona. 2013. Służebne nazwy miejscowe w Polsce piastowskiej. Kraków. Oliver Alejandro V., Moreno-GarcIa Marta. 2019. Archaeological and Ethnographic Insights on the Occurrence and Use of Bone Anvils in Mallorca (Balearic Islands, Spain). Cuadernos de Prehi storia y Arqueologta de la Universidad de Granada (CPAG) 29 (2019), 293-306. DOI: https://doi.org/10.30827/cpag.v29i0.9779 Olsen Bjornar. 1988/1989. Interaction between hunter- gatherers and farmers: ethnographical and archaeological perspectives. Archeologia Polski 33,425-434. Oppeln-Bronikowski von, Alexander. 1827. Der Mäusethurm am Goplo-See [polskie wydanie Myszą Wieża wśród jeziora Gopła. Powieść słowiańska z pierwszej połowy IX wieku]. Orton Clive, Tyers Paul, Vince Alan. 1993. Pottery in Archaeology. Cambridge. NoRSKA-GuLKOWAMARiA.1964.Wczesnośredniowiecznehafty nawyro bach skórzanych z Ostrówka w Opolu z X-XIII w. Wiadomości Ar cheologiczne 30/1-2,1-17. Ostoja-Zagórski Janusz. 1973. Ze studiów nad strukturą gospodarki hodowlanej w schyłkowych fazach epoki brązu i w okresie hal sztackim w północnej i zachodniej części ziem polskich. Kwartal nik Historii Kultury Materialnej 21,472-479. Norska-Gulkowa Maria. 1985. Wyroby z rogu i kości z wczesnośre dniowiecznego grodu-miasta na Ostrówku w Opolu. Opolski Rocznik Muzealny 8, 221-308. Ostoja-Zagórski Janusz. 1976. Ze studiów nad zagadnieniem upad ku grodów kultury łużyckiej. Slavia Antiqua 23,39-73. Ostoja-Zagórski Janusz. 1982. Przemiany osadnicze, demograficzne i go spodarcze w okresie halsztackim na Pomorzu. Wrocław. Bibliografia 591 Janusz. 1989. Homo oeconomicus w Europie Środ kowej na przełomie epoki brązu i żelaza. Kwartalnik Historii Kul tury Materialnej 37,445-461. Paszkowska Róża. 2015. Narzędzia kościane z wczesnośredniowiecz nego Radomia, stanowiska 1 i 2. Radomskie Studia Humanistyczne II, 11-27. OSTROWSKA Elżbieta. 1959a. Prace wykopaliskowe na Ostrowie Tum skim we Wrocławiu w roku 1956. Sprawozdania Archeologiczne 6, 144-157. Pauk Marcin R. 2020. Początki Kościoła na Pomorzu. W: S. Rosik (red.), Europa sięga nad Bałtyk. Polska i Pomorze w kształtowaniu cy wilizacji europejskiej (X-XII wiek). Wrocław, 403-470. Ostrowska Elżbieta. 1959b. Wykopaliska na Wyspie Tumskiej we Wrocławiu w 1959 r. Sprawozdania Archeologiczne 13,183-200. Pavlenko Serhiy V. 2005. Issledovanie proizvodstvennyh kompleksov Ovrućskoj srednevekovoj industrii pirofillitovogo slanca V 2002 g. W: V.P. Kocur (red.), Naukovï zapiski z ukraïns'koï istoru (Zbirka naukovih stałej, prisvâcenij pam'âtï V. V. Sêdova). PereâslavHmel'nickij, 195-209. OSTOJA-ZAGÓRSKI Ostrowska Elżbieta. 1960. Badania archeologiczne na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w 1955 roku. Sprawozdania Archeologicz ne 9,44-50. Ostrowska Elżbieta. 1961. Badania na wrocławskim grodzie w 1960 roku. Sprawozdania Archeologiczne 10,260-271. Orzeł Joanna. 2016. Historia - tradycja - mit w pamięci kulturowej szlachty Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. Warszawa. Overman Steven J. 1999. Sporting and Recreational Activities of Stu dents in the Medieval Universities. Facta Universitatis Series: Phy sical Education 1/6,25-33. Padberg von Lutz. 1995. Mission und Christianisierung. Formen und Fol gen bei Angelsachsen und Franken im 7. und 8. Jahrhundert. Stuttgart. Pavlenko Serhiy V. 2008. Issledovaniâ drevnerusskih specializirovannyh peselenij po obrabotke pirofillitogo slanca (na primere poseleniâ Pribytki-I). W: N.A. Makarov, S. Z. Ćernov (red.), Sel'skaâ Rus’ v IX-XVI vekah. Moskva, 241-252. Pavlenko Serhiy V. 2010. Ovruc'ka seredn'ovicna pirofilitova industriâ: rezul'tati, problem ta perspektivi doslidźenna. W: P.P. Toloćko (red.), Probierni davn'orus’koï ta seredn'oviënoï arheologiï. Arheologiâ i davnâ istoriâ ІІкгаіні. T. I. Kiïv, 157-166. Pavlenko Serhiy V., TomaSevskij Andriy. 2013. Doslidźenna davn'orus'kih pirofilitoobrobnih majsteren’ bilâ s. Kirodani na Ovruc'komu krâzi. W: D.N. Kozak (red.), Arheologicni doslidźenna v Ukraïm 2012. Kiïv-Luck, 154-155. Pakulski Jan. 2000. Zaginiona pieczęć księżnej mazowieckiej Perejasławy z 1276 r. a trzynastowieczne sigilla księżnych Polski dziel nicowej. W: J. Strzelczyk, J. Dobosz, Z. Górczak (red.), Nihil superfluum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane profesor Ja dwidze Krzyżaniakowej. Poznań, 247-262. Pawlak Piotr. 1990. Wyposażenie pomieszczeń mieszkalnych zamku kruszwickiego na podstawie źródeł archeologicznych (stan. 2, wykopy III i IV). Mps pracy magisterskiej w Instytucie Prahistorii UAM Poznaniu. . 2000. Paleocrestinism si crestinism pe teriłoriul României - secolele III-XI. Bucuresti. Peacock David. 1970. The scientific analysis of ancient ceramics: a review. World Archaeology 1(3), 375-389. Panasiewicz Wacław, Wołoszyn Marcin. 2002. Staroruskie miniatu rowe toporki z Gródka, pow. Hrubieszów. Archeologia Polski 47/1-2, 245-286. Petersen Ernst. 1939. Der ostelbische Reum als germanische Kraftfeld im Lichte der Bodenfunde des 6-8 Jahrhunderts. Leipzig. PALEOCRESTINISM. Panczenko Bolesław. 1978. Średniowieczne i nowożytne szkło użytkowe z Kruszwicy, stanowiska 2, 4, 5. Mps pracy magisterskiej w Insty tucie Prahistorii UAM Poznaniu. Petersen Ernst. 1944. Bekannte und unbekannte germanische Funde der Fruehrer Völkerwanderugszeit aus dem Osten. Posener Jarhrbuch für Vorgeschichte I, 75-86. Paner Anna. 1991. Z dziejów kultu św. Wita na Słowiańszczyźnie Zachodniej. Studia Lednickie II, Poznań-Lednica, 43-51. Petrov Nikolaj I. 1913a. Üznorusskie metallićeskie vislye pećati do tatarskogo perioda. Cteniä v cerkovno-arheologiceskom i istoriceskom Obsestve pri Imperatorskoj Kievskoj duhovnoj akademii 11,144-158. Pankiewicz Aleksandra, Siemianowska Sylwia, Sadowski Krzysztof. 2017. Wczesnośredniowieczna biżuteria szklana z głównych ośrodków grodowych Śląska (Wrocław, Opole, Niemcza). Wrocław. Petrov Nikolaj I. 1913b. Üznorusskie metallićeskie vislye pećati do tatarskogo perioda. Trudy Imperatorskoj Kievskoj duhovnoj akade mii 2(5), 59-73. Pankiewicz Aleksandra, Siemianowska Sylwia. 2017. W kwestii istnie nia pracowni szklarskiej w Opolu-Ostrówku. Śląskie Sprawozda nia Archeologiczne 59,127-146. Petzold Joachim. 1984. Schach eine Kulturgeschichte. Lipsk. Pankiewicz Aleksandra, Siemianowska Sylwia. 2018. Czy na wrocław skim Ostrowie Tumskim w X-XIII wieku istniały pracownie szklarskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 60/2,141-165. Pankiewicz Aleksandra, Siemianowska Sylwia. 2020a. Early medieval glazed objects from the Wroclaw and Opole strongholds: fun ction, origin and social significance. Pfehled vyzkumû 61/2,53-70. Pankiewicz Aleksandra., Siemianowska Sylwia. 2020b. Early medieval large glass beads from Poland: utilitarian and social functions. Archeologické rozhledy LXXII, 573-606. Pasławski Zbigniew, Błaszczyk Barbara. 1970. Charakterystyka hy drologii i bilans wodny jeziora Gopła. Przegląd Geofizyczny 15 (23), 251-266. Paszkiewicz Borys. 2006. Rozsypane kamienie zaginionej mozaiki: średniowieczne mennictwo na Kujawach. W: W. Garbaczewski, R. Kabaciński (red.), Dzieje pieniądza i bankowości regionu kujaw sko-pomorskiego. Bydgoszcz. Piaskowski Jerzy. 1955. Technologia metali w X-XII wieku w świetle książki mnicha Teofila „O sztukach rozmaitych ksiąg troje". Stu dia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej 10,143-178. Piaskowski Jerzy. 1959. Hutnictwo i kowalstwo w rejonie Łęczycy w XII - XIII w. Z Otchłani Wieków 25,99-107. Piaskowski Jerzy. 1960. Technika gdańskiego hutnictwa i kowalstwa żelaznego X- XIV wieku na podstawie badań metaloznawczych. W: Gdańsk wczesnośredniowieczny 2. Gdańsk. Piaskowski Jerzy. 1966. Klasyfikacja dawnego żużla dymarskiego występującego na ziemiach Polski w świetle statystycznej anali zy składu chemicznego. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 14/2,335-356. Piaskowski Jerzy. 1982. A Classification of the fragments of slag and other remains of the ancient and mediaeval bloomery iron smelting. W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozłowski (eds.), Ancient iron manufactures in northern central Europe, Archaeologia Interregionalis. Kraków-Warszawa, 99-105. 592 Kruszwica wczesnośredniowieczna Jerzy. 1991. Wrocław średniowieczny. Studium kompleksu osad niczego na Ołbinie w VII-XIII w. Wrocław. PIEKALSKI Wachowski Krzysztof. 2013. „Rodzime i obce" w kra jobrazie kulturowym średniowiecznych ziem polskich. Archaeo logia Historien Polona 21,127-169. Popławska Dorota. 1997. Instrumenty muzyczne średniowiecznego Elbląga. W: G. Nawrolska, J. Tandecki (red.), Archaeologia Elbigensis. T. 2. Elbląg-Gdańsk, 145-154. PIEKALSKI Jerzy. Piekarczyk Stanisław. 1968. Barbarzyńcy i chrześcijaństwo. Warszawa. Piekarczyk Stanisław1972. Historia, kultura, poznanie. Warszawa. Franciszek. 1897. Zbiór dokumentów średniowiecznych do objaśniania prawa polskiego ziemskiego służących. Kraków. Popławska Dorota. 1998. Z badań archeomuzykologii polskiej: śred niowieczne aerofony. Staropolszczyzna muzyczna. Księga konferen cji, Warszawa 18-20 października 1996.148-155. Popławska Dorota. 2004. Flet prosty i fujarka: nowe odkrycia archeomu zykologii Elbląga. W: R. Czaja, G. Nawrolska, M. Rębkowski, J. Tandecki (red.), Archaeologia et historia urbana. Elbląg, 483-488. PIEKOSIŃSKI PIELOWSKI Zygmunt. 1999. Sarna. Warszawa. Piskorski Jan M. 2014. Pomorze plemienne. Historia - archeologia - języ koznawstwo, wyd. 2 (pierwodruk z 2002 r.). Wodzisław Śląski. Pietkiewicz Czesław. 1938. Kultura duchowa Polesia Rzeczyckiego. Prace Etnologiczne Instytutu Nauk Antropologicznych i Etnologicz nych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 4. Warszawa. Piotrowski Marcin, Kępka Monika, Żuchowska Magdalena. 2009. Wybrane wczesnośredniowieczne zabytki archeologiczne z pogranicza polsko-ruskiego na Lubelszczyźnie. W: E. Banasiewicz-Szykula (red.), Pogranicze polsko-ruskie we wczesnym średnio wieczu na Lubelszczyźnie. Lublin, 83-138. Popławska Dorota. 2005. Archeomuzykologia polska o aerofonach fletowych. Wiadomości Archeologiczne 57. Warszawa, 81-87. Popławska Dorota, Lachowicz Hubert. 2017. Drewniane chordofony w polskich zbiorach archeologicznych. Sylwan 161 (8), 693-704. Poppe Andrzej. 1979. Pieczęć ruska z Kruszwicy. Slavia Antiqua 26, 121-126. Poppe Guido T., Goto Yoshihiro. 2000. European Seashells. Vol. I i II. Wiesbaden. Potkański Karol. 1987. Kraków przed Piastami. Kraków. Powierski Jan. 1968. Uwagi o wydarzeniach kujawskich w latach 12671271. Bydgoszcz. Piotrowski Marcin, Wołoszyn Marcin. 2012. Czermno/Cherven - archaeological investigation of an early rus' medieval town in eastern Poland in 2010-2011. A preliminary report. W: M. Sala mon, M. Wołoszyn, A. Musin et al. (red.), Rome, Constantinople and Newly-Converted Europe Archaeological and Historical Eviden ce. T. 2. U Źródeł Europy Środkowo-Wschodniej/Frühzeit Ostmitte leuropas 1: 2. Krakow-Leipzig-Rzeszów-Warszawa, 359-390. Prawocheński Roman. 1958. Hodowla świń. Warszawa. Plezia Marian. 1947. Palatyn Piotr Włostowicz. Sylwetka z dziejów Ślą ska w XII wieku. Warszawa. Pruski Witold. 1962. Dzikie konie azjatyckie Equus przewalski PoIjak. Roczniki Nauk Rolniczych 101, Seria D - Monografie. Warszawa. Plezia Marian. 1970. Uwagi filologa nad inskrypcją konińską. W: М. Kotulowa (red.), Z dziejów regionu konińskiego. Wrocław, 159-167. Pruski Witold. 1967. Hodowla zwierząt gospodarskich w Królestwie Pol skim w latach 1815-1918. T. 1. Okres 1815-1880. Warszawa. Podwińska Zofia. 1976. Z badań nad strukturą rodziny Słowian Za chodnich we wczesnym średniowieczu. W: S. Kuczyński i inni red., Cultus et cognitio. Studia z dziejów średniowiecznej kultury. Warszawa, 445-449. Pruski Witold. 1975. Hodowla zwierząt gospodarskich w Galicji w latach 1772-1918. T. 1. Okres 1772-1881. Wrocław. Podwińska Zofia. 1962. Technika uprawy roli w Polsce średniowiecznej. Wrocław. Podwińska Zofia. 1964. Gopodarstwo wiejskie w okresie wczesnofeudalnym (V w. - początek XII w.). Zarys. W: Zarys historii go spodarstwa wiejskiego w Polsce. T. I, część II. Warszawa, 183-262. Podwińska Zofia. 1971. Zmiany form osadnictwa wiejskiego na ziemiach polskich we wcześniejszym średniowieczu. Źreb, wieś, opole. Wrocław. Podwińska Zofia. 1978. Obróbka i zastosowanie surowców. Drewno. W: Historia kultury materialnej Polski w zarysie. T. I. WrocławWarszawa-Kraków-Gdańsk, 131-146. Pol Wincenty. 1921. Piast. W: Dzieła poetyckie. T. 1-4. Lwów. Polaćek Ludomir. 1998. Graphittonkeramik aus Mikulćice. W: L. Polacek (red.), Frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mitteleuro pa. Internationale Tagungen in Mikulćice 4. Brno, 127-198. Poleski Jacek. 1998. Wczesnośredniowieczna waga i odważniki z kot liny sądeckiej. W: H. Koćka-Krenz, W. Łosiński (red.) Kraje sło wiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum. Poznań, 288-291. Poleski Jacek. 2013. Małopolska w VI-X wieku. Studium archeologiczne. Kraków. POPKIEWICZ Eryk. 2010. Eksperymentalne rekonstrukcje techniki i technologii obróbki bursztynu dla wczesnego średniowiecza. Stargardia 5, 25-39. Prichystal Antonin. 2009. Kamenné suroviny v praoćku wychodni ëâsti stfedni Europy. Brno. Pruemers Rodgero. 1892. Schloss Kruschwitz. W: Zeitschrift der Histo rischen Gesellschaft fuer die Provinz Posen 17,349-352. Przedpełska-Bieniek Małgorzata. 2011. Dźwięk i instrumenty muzycz ne. Nauka o instrumentach. Warszawa. PRZYBOROWSKI Walery. 1888. Myszy króla Popiela. Warszawa. Przybył Maciej. 2002. Mieszko Stary. Poznań. Przybył Maciej. 2018. Kontekst polityczny zjazdu w Kruszwicy w 1148 roku. W: M. Brzostowicz, M. Przybył, T. Kasprowicz, J. Wrzesiński (red.), Od Popiela do Kazimierza Wielkiego. Księga de dykowana Wojciechowi Dzieduszyckiemu. Poznań, 93-101. Puckalanka urszula. 1952. Zasięg Gopła i jego połączenia z Wisłą w naszej erze. Przegląd Zachodni 8/3,580-586. Pufendorf Samuel. 1696. De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis commentatorum libri septem elegantissimus tabulis aeneis exornati cum triplici Indie. Norimbergae. Pufendorf Samuel. 2013. De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege, gestis commentariorum libri septem,., Siedem ksiąg o czynach Karola Gus tawa króla Szwecji, tłum, i opr. W. Krawczuk. Warszawa. Pülz Andrea M. 2020. Byzantinische Kleinfunde aus Ephesos. Aus gewählte Artefakte aus Metall, Bein und Glas. T. I. Forschungen in Ephesos 18/1. Wien. Pyrgała Jerzy. 1970. Gospodarka rolno-hodowlana i eksploatacja zasobów naturalnych w pierwszej połowie I tys. n.e. na Mazow szu Płockim. Studia z Dziejów Gospodarstwa Wiejskiego 12/2,7-47; Bibliografia PYRGALA Jerzy. 1972. Mikroregion osadniczy między Wisłą a dolną Wkrą w okresie rzymskim. Wrocław. Jerzy. 1973. Gospodarcze i konsumpcyjne aspekty chowu zwierząt udomowionych na ziemiach polskich między I w. p.n.e. a IV w. n.e. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 21,481-493. 593 Rębkowski Marian. 1998. Zabytki wykonane z innych surowców. W: M. Rębkowski (red.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu. T. 3. Kołobrzeg, 277-288. PYRGAŁA Raczyński Edward. 1843. Wspomnienia Wielkopolski to jest województw poznańskiego, kaliskiego i gnieźnieńskiego. T. II. Poznań, 414-16. Rębkowski Marian. 1999. Pracownie rogownicze i ich produkty oraz zabytki wykonane z innych surowców. W: M. Rębkowski (red). Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu. T. 4. Kołobrzeg, 271-282. Rice Prudence M. 1987. Pottery Analysis. Chicago-London. Radka Krzysztof. 2014. Narzędzia rolnicze i gospodarskie. W: A. Kola, G. Wilke (red.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Os trowie Lednickim. T. 2. Mosty traktu poznańskiego. Kraków, 153-176. RIDDLER Ian., Trzaska-Nartowski Nicola. 2012. Lundenwic and the Middle Saxon Worked Bone Interlude. W: H. Hamerow (ed.), Anglo-Saxon Studies in Archaeology and History 18, Oxford, 75-100. Radwański Kazimierz. 1972. Stosunki wodne wczesnośredniowiecz nego Okolu w Krakowie, ich wpływ na topografię osadnictwa, próby powiązania tych zjawisk ze zmianami klimatycznymi. Materiały Archeologiczne 13,5-40. Rogers Nicola. 2017. Games and Recreation c. AD 1400-1700. York Archaeological Trust for Excavation and Research. Finding the future. York, 1-13. Rajewski Zdzisław. 1938. Gród staropolski na półwyspie jeziora bi skupińskiego w pow. żnińskim. W: J. Kostrzewski (red.), Gród prasłowiański w Biskupinie. Poznań, 68-92. Rajewski Zdzisław. 1939. Zabytki z rogu i kości w grodzie gnieźnień skim. W: J. Kostrzewski (red.), Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII do XIII w.) w świetle wykopalisk. Poznań, 66-102. Rogosz Ryszard. 1983. Obróbka i zastosowanie żelaza. W: E. Cnotli wy, L. Leciejewicz, W. Łosiński (red.), Szczecin we wczesnym średniowieczu. Wzgórze Zamkowe. Wrocław-Warszawa-KrakówGdańsk-Łódź, 262-267. Rohn Arthur H., Barnes Ethne, Sanders Guy D.R., Zervos Orestes H. 2009. An Early Ottoman Cemetery at Ancient Corinth. Hespe ria. The Journal of the American School of Classical Studies at Athens 78:4,501-615. Rajewski Zdzisław. 1939. Gnieźnieńskie wyroby skórzane z okresu wczesnośredniowiecznego. W: J. Kostrzewski (red.) Gniezno w zaraniu dziejów (VIII-XIII w.) w świetle wykopalisk. Poznań, 103-114. ROMANOWICZ Rajewski Zdzisław. 1957. Osadnictwo w czasach pierwotnych w Bis kupinie i okolicy. Wiadomości Archeologiczne 24,165-188. Romanowski Mieczysław. 1858. Popiel i Piast. Tragedia w pięciu aktach, z podań i legend historycznych. Lwów. Rakoczy M. 2015. Średniowieczna plansza do gry z Ostrowa Tum skiego we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 57, 244-260 Rosik Stanisław. 2010. Conversio gentis Pomeranorum. Studium świade ctwa o wydarzeniu (XIII wiek). Wrocław. Paulina. 2016. Zabawa w Średniowiecznym mieście. Stu dium archeologiczne z miast południowego Bałtyku. Szczecin. Rosik Stanisław. 2013. Bolesław Krzywousty. Wrocław. Rauhut Lechosław. 1957. Studia i materiały do historii starożytnego i wczesnośredniowiecznego hutnictwa żelaza w Polsce. Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa 1. Wrocław, 183-293. Rauhut Lechosław. 1962. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych w Fordonie, pow. Bydgoszcz w 1959 r. Wiadomości Archeologiczne 27/3,283-311. Rauhut Lechosław, Rauhut Jadwiga, POTEMSKI Czesław. 1962. Spra wozdanie z badań na grodzisku „Wyszogród" w Fordonie pow. Bydgoszcz w roku 1959. Wiadomości Archeologiczne 27/3,142-163. Rauhutowa Jadwiga. 1976. Czersk we wczesnym średniowieczu od VII do XII wieku. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Rauhutowa Jadwiga., Suchodolski Stanisław. 1966. Sprawozdanie z prac wykopaliskowyh w Czersku pow. Piaseczno, za lata 1962 i 1964. Sprawozdania Archeologiczne 18,192-206. Regert Martine, Vacher Stéphane, Moulherat Cristophe, Dbcavallas Oreste. 2003. Adhesive production and pottery function during the Iron Age at the site of Grand Aunay (Sarthe, France). Archae ometry 45(1), 101-120. Révész LAszló. 1987. Lyraförmige Schnallen im Karpatenbecken. Acta archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae 39,257-286. Rębkowski Marian. 1996. Wyroby z rogu i kości, bursztynu, kamienia, szkła oraz gliny. W: M. Rębkowski (red.), Archeologia średnio wiecznego Kołobrzegu. T. 1. Badania przy ul. Ratuszowej 9-13. Koło brzeg, 337-344. Rębkowski Marian. 1997. Zabytki bursztynowe, szklane, kamien ne, rogowe i kościane oraz inne wyroby wykonane z gliny. W: M. Rębkowski (red.), Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu. T. 2. Kołobrzeg, 235-242. Rosslund Mats. 1998. Brosamen vom Tisch der Reichen. Byzantinis che Funde aus Lund und Sigtuna (ca. 980-1250). W: M. MüllerWille (ed.), Rom und Byzanz im Norden. Mission und Glaubenswech sel im Ostseeraum während des 8.-14. Jahrhundert. II. Mainz-Stutt gart, 325-388. Rospond Stanisław. 1965. Struktura i klassifikacija vostocnoslovjanskich antroponimov. Voprosy jazykoznanija 13,3-21. Rospond Stanisław. 1978. Ze studiów nad polską toponomastyką, XVII w. Czy w Kruszwicy rosły kresze-grusze? Język Polski 58/3, 188-193. Römer-Strehl Christiane, Gebel Antje, Frischat Günther, Krabath Stephan. 2004. Werkstoffwissenschaftliche Untersuchungen an bleiglasierten mittelalterlichen Scherben aus der Töpfereiwü stung Bengerode bei Fredelsloh, Ldkr. Northeim. Concilium medii aevi 7, 77-91. Rozenfel'dt Rostislav L. 1997. Privoznaja keramika. Amfory i krasnoglinjanye kuvsiny. W: T. Kolein, T.I. Makarova (red.), Drevnaja Rus'. Byt i kul'tura. Moskva, 33-36. Rulewicz Marian. 1958. Wczesnośredniowieczne zabawki i przed mioty do gier z Pomorza Zachodniego. Materiały Zachodniopo morskie 4,303-354. Rulewicz Marian. 1963. Wczesnośredniowieczne instrumenty dźwię kowe z badań archeologicznych na Pomorzu Zachodnim. Mate riały Zachodniopomorskie IX, 221-241. Rulewicz Marian. 1994. Rybołówstwo Gdańska na tle ośrodków miejskich Pomorza od IX do XIII wieku. Wrocław. Rulewicz Marian, Zajdler-Szczyrska Ludmiła. 1970. Materiały do wczesnośredniowiecznego rybołówstwa w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 16,325-385. 594 Kruszwica wczesnośredniowieczna RUTKOWSKA-PŁACHCIŃSKA Anna. 1978. Historia kultury materialnej Pol ski. T. 2. Warszawa. Anna. 1991. Zapis o Mieszku Chościszce w Roczniku zwanym świętokrzyskim nowym. W: Kultura śred niowieczna i staropolska. Warszawa, 409-415. RUTKOWSKA-PŁACHCIŃSKA RUTTKAY Alexander. 1976. Waffen und Reiterausrüstung das 9. bis zur ersten hälfte des 14. Jahrhunderts in Slowakei (II). Slovenska Archeologia 24, 245-395. Sawicka Joanna. 2016. Paciorek „oliwkowaty" z metalową tuleją. W: B. Gruszka (red.), Wczesnośredniowieczny gród w Połupinie, stan. 2. Nowe analizy i interpretacje źródeł archeologicznych i przyrodni czych. Zielona Góra, 29-38. Sawicka Joanna. 2018. Czy w Kruszwicy wytapiano szkło? Z badań nad wytwórczością szklarską w Kruszwicy. W: M. Brzostowicz, T. Kasprowicz, M. Przybył, J. Wrzesiński (red.), Od Popiela do Ka zimierza Wielkiego. Poznań, 103-114. Rybakov Boris A. 1948. Remeslo drevnej Rusi. Moskva. Sawicka Joanna. 2021. Wczesnośredniowieczny szklany pacior z Kruszwicy. Slavia Antiqua 62, 247-288. Rychły Maciej. 1987. Dźwiękowe możliwości wczesnośredniowiecz nych piszczeli kościanych z Kruszwicy. Kwartalnik Historii Kultu ry Materialnej 35/2, 203-217. Sawicki Jakub. 2017. Medieval dress accessories from Nowy Targ Square in Wroclaw. Catalogue offinds. Wrocław. Rye Owen S., Evans Clifford. 1976. Traditional pottery techniques of Pakistan. Smithsonian Contributions to Anthropology 21. Washing ton, DC. Sawicki Tomasz. 1986. Średniowieczne i nowożytne przedmioty żelazne ze stanowiska 4i4aw Kruszwicy. Mps pracy magisterskiej w Instytu cie Prahistorii UAM Poznaniu. Sachanbiński Michał. 1979. Kamienie szlachetne i ozdobne Śląska. Wrocław. Sawicki Tomasz. 2016. Przedmioty żelazne. W: A. Buko (red.) Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego. Warszawa, 229-251. Sachanbiński Michał, Girulski Robert, Bobak Dariusz, ŁYDŻBAKopczyńska Barbara. 2008. Prehistorie rock crystal artefacts from Lower Silesia (Poland). Journal of Raman Spectroscopy 39,1012-1017. Schaller Peter. 1858. Ceglarz doskonały, czyli dokładna nauka zrobienia wszystkich gatunków cegły i dachówki. Warszawa. Sachanbiński Michał, Każmierczyk Józef. 1988. Eksploatacja surow ców skalnych na Wzgórzach Strzelińskich we wczesnym śred niowieczu. W: B. Gediga (red.), Surowce mineralne w pradziejach i we wczesnym średniowieczu Europy Środkowej. Wrocław, 157-172. Sachanbiński Michał, Koćka-Krenz Hanna, Skoczylas Janusz, Girul ski Robert. 2009. Wstępne dane o kamieniach szlachetnych z książęcej części grodu poznańskiego (X/XI wiek) w świetle ba dań gemmologicznych. W: A. Pfichystal, L. Krmićek, M. Halavinova (red.), Petroarchaeology in the Czech Republic and Poland at the beginning of the 21th century. Proceedings of the 4th Interna tional Petroarchaeological Symposium in Wrocław, October 2007,11-13, Brno, 133-135. Sachanbiński Michał, Koćka-Krenz Hanna, Skoczylas Janusz, Gi rulski Robert. 2014. Gemstones from the ducal part of the forti fied settlement of Poznań (10th/llth century) in the light of ge mological studies and micro-Raman spectroscopy. Slavia Anti qua 55,145-170. Sachs Curt. 1989. Historia instrumentów muzycznych. Kraków. Sadowski Jan N. 1877. Wykaz zabytków przedhistorycznych na ziemiach polskich. Zeszyt I. Porzecze Warty i Baryczy. Kraków. Samsonowicz Agnieszka. 1982. Wytwórczość skórzana w Polsce wczesnofeudalnej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Samsonowicz Agnieszka. 1991. Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiel lonów. Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej 62, Wrocław Samsonowicz Henryk. 2009. Konrad Mazowiecki (1187/88-31 VIII1247). Kraków. Sarab'ânov Vladimir D. 2009. Spaso-Preobraienskaâ cerkov' Evfrosin'eva monastyru i ее freski. Moskva. Sarab'ânov Vladimir D. 2012. Obraz svâsenstva v rospisâh Sofii Kievskoj. Cz. 2. Programma Sofijskogo sobora i drevnerusskie pamâtniki XI-XII stoletij. Iskusstvoznanie 3-4,22-93 Sawicka Joanna. 2015a. Średniowieczne pracownie szklarskie w Mię dzyrzeczu. Slavia Antiqua 56,129-170. Sawicka Joanna. 2015b. Pozostałości wczesnośredniowiecznego war sztatu szkliwiącego płytki posadzkowe z Góry Lecha w Gnieź nie. Rocznik Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie I, 66-92. Scharrer-Liśka Gabrielle. 2007. Die Hochmittelalterliche Grafitkeramik in Mitteleuropa und Ihr Beitrag zur Wirtschaftsgeschichte. Mainz. Schild Romuald. 1975. Późny paleolit. W: W. Chmielewski (red.), Pra historia ziem polskich. T. 1. Paleolit i mezolit. Warszawa, 159-338. Schild Romuald., Marczak Maria, Królik Halina. 1975. Późny mezo lit. Próba wieloaspektowej analizy otwartych stanowisk piaskowych. Wrocław. Schramm Zdzisława. 1973. Szczątki kostne ssaków domowych w wy kopaliskach z Kruszwicy (Stanowisko 5). Roczniki Akademii Rol niczej w Poznaniu 60,21-43. Schramm Zdzisława. 1967a. Szczątki kostne wczesnośredniowiecz nej owcy i kozy z wykopalisk północno-zachodniej Polski. Rocz niki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 36,135-174. Schramm Zdzisława. 1967b. Kości długie a wysokość w kłębie u kozy. Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 36,89-105. Schramm Zdzisława. 1976. Bydło wczesnośredniowieczne na ziemiach Wielkopolski i Kujaw. Studium morfologiczne na podstawie wykopa liskowego materiału kostnego z Kruszwicy, Międzyrzecza i Santoka. Poznań. Schramm Zdzisława. 1979. Szczątki kostne ssaków dzikich w -wyko paliskach z Kruszwicy (stanowisko 5). Roczniki Akademii Rolni czej w Poznaniu 115, Archeozoologia 5,89-100. Schramm Zdisława, Karpińska Elżbieta. 1973. Kości śródręcza i śród stopia konia oraz palca wczesnośredniowiecznego konia w wy kopaliskach z Kruszwicy. Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Po znaniu 60,45-62. Schwedt Alexander, Mommsen Hans. 2007. On the influence of dry ing and firing of clay on the formation of trace element concen tration profiles within pottery. Archaeometry 49(3), 495-510. Śćapova Julia L. 1972. Steklo Kievskoj Rusi. Moskva. Śćapova Julia L. 1973. Zasady interpretacji analiz składu szkła zabyt kowego. Archeologia Polski 18/1,15-7. Śćapova Julia L. 1997. Glassmaking in Byzantium in the Fifth - Twel fth Centuries. W: I. Śevćenko, G. G. Litavrin, W. К. Hanak (eds.), Acts XVIIIth International Congress of Byzantine Studies. Selected Pavers. T. III. Art History, Architecture, Music. Shepherdstown, 262-267. Bibliografia 595 SCapova Julia L. 1999. Vizantija i Sever (po nachodkam vizantijskich stekljannych uzdelij za predelami imperii). W: Velikij Novgorod V istorii sredevekovoj Evropy. Moskva, 149-156. Skibiński Edward. 2012a. Antyk w „Kronice polskiej" Anonima tzw. Galla i w translacji Świętego Mikołaja tzw. mnicha z Lido jako problem badawczy. Studia Europaea Gnesnensia 6,345-359. SENETA Włodzimierz, Dolatowski Jakub. 2008. Dendrologia. Warszawa. Skibiński Edward 2012b. Uwagi o polemikach. Na marginesie dysku sji nad pochodzeniem Anonima Galla. [Rec. książki: Jarosław Wenta „Kronika tzw. Galla. Historyczne (monastyczne i genea logiczne) oraz geograficzne konteksty powstania". Toruń 2011]. Studia Europaea Gnesnensia 6,477-487. Sergeeva Marina S. 2010. Kostorizna sprava и Starodavnomu Kyyevi. Kijów. Sergeeva Marina S. 2014. Pro odyn typ serednovichnykh gudzykiv na terytoriyi skhidnoyi Yevropy. W: Arkheolohiya i davnya istoriya Ukrayiny. T. 2 (13), 149-158. SERNEELS Vincent, PERRET Sébastien. 2003. Quantification od Smithing Activities Based on the Investigation of slag and other mateial. W: International Conference „Archaeometallurgy in Europe", 24-2526 September 2003, Milan, Italy. Milan, 469-477. Skibo James M. 1992. Pottery Function. A Use-Alteration Perspective. New York-London. SlAma Jiri. 1990. Ranë stïedovëké Cechy a Rurikovskâ Rus. Archeologické rozhledy 42/4,391-397, map. p. 466. Śląski Jacek, Tabaczyński Stanisław. 1959. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski. Materiały. Warszawa-Wrocław. Seweryn Dariusz. 2014. Prehistoria - średniowiecze - romantyzm. IV krę gu indoeuropejskich tematów mitologicznych. Warszawa. Słowacki Juliusz. 1839. Balladyna. Paryż. Shepard Anne 0.1976. Ceramics for the Archaeologist. Washington D.C. Słowacki Juliusz 1839. Lilia Weneda. Paryż. Siciński Wojciech. 2010. Ratownicze badania archeologiczne na sta nowisku 1 w Gozdowie, pow. Zgierz, woj., łódzkie (trasa auto strady A-l). Via Archaeologica Lodziensis 3. Łódź, 43-184. Słowacki Juliusz 1845. Król-Duch. Rapsod I. Paryż. SIEMIEŃSKI LUCJAN. 1845. Podania i legendy polskie, ruskie i litewskie. Poznań. Słownik Języka Polskiego PWN. Warszawa 2016. Słownik geograficzny. . Kruszwica. W: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 4. Warszawa 1883, 737-740. Sikorski Andrzej. 2002. „Opakowanie" tekstylne misy mosiężnej z wczesnośredniowiecznego grobu szkieletowego na cmenta rzysku „Mały Skansen" w województwie wielkopolskim. Archaeologia Historien Polona 12, 135-140. S.midovCinovA Nikola. 2016. Traseologie kostëné industrie: Experiment a analÿza tzv. Brush' (praca dyplomowa: Uniwersytet Karlovy: DOI: https://dspace.cuni.cz/handle/20.500.11956/83967 ) Praga. Sikorski Andrzej. 2003a. Nie tylko o tekstyliach wykopaliskowych z Wielkopolski. Wielkopolski Biuletyn Konserwatorski 2,123-142. Smoczyńska Łucja. 1953. Kultura ceramiki wstęgowej w Wielkopolsce. Fontes Archaeologici Posnaniensis 3,1-85. Sikorski Andrzej. 2003b. Ślady tkanin na monetach arabskich i ozdo bach srebrnych ze skarbu z Grzybowa, pow. Września. W: M. Brzostowicz (red.), Archeologia powiatu wrzesińskiego. PoznańWrześnia, 187-197. Smoläkovä Maria. 2011. К ikonografii zobrazenia Bitka dvoch muzov (hrâcov). Archaeologia Historien 36,573-581. Sobociński Marian. 1963. Materiał kostny zwierzęcy z wykopalisk wczesnośredniowiecznego grodziska w Bonikowie. Prace Komi sji Archeologicznej PTPN 6/2. Poznań. Sikorski Andrzej. 2012. Złote elementy stroju z grobów odkrytych w katedrze gnieźnieńskiej. W: M. Kara (red.), Wyniki analiz spe cjalistycznych materiałów wczesnośredniowiecznych z gnieźnieńskie go zespołu osadniczego. Gniezno, 51-75. Sobociński Marian. 1964 (1965)a. Spożycie mięsa w dawnej Kruszwi cy. Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 22,154-171. Sikorski Andrzej, Indycka Elżbieta. 2005. Tkaniny z cmentarzyska szkieletowego w Gieczu (stan. 4), gm. Dominowo, woj. wielko polskie. Studia Lednickie VIII, 207-218. Sobociński Marian. 1964 (1965)b. Szczątki kostne zwierząt domowych z wykopalisk w Kruszwicy. Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 22,173-193. Sikorski A., Wrzesinska Anna, Wrzesiński Jacek. 2005. Fragmenty tkanin z dwóch wczesnośredniowiecznych, grobów cmentarzy ska „Mały Skansen". Kilka uwag o ubraniu wczesnośrednio wiecznym. Studia Lednickie VIII, 149-166. Sikorski Czesław. 1986. Początki zespołu klasztornego ojców fran ciszkanów w Inowrocławiu w świetle archeologiczno-architektonicznych badań ratowniczych. Ziemia Kujawska 8,84-89. Sikorski Dariusz A. 2012. Początki Kościoła w Polsce. Wybrane problemy. Poznań. Sikorski Dariusz A. 2018. Religie dawnych Słowian. Poznań. Skarżyńska Krystyna. 1963. Gopło - centrum hydrograficzne Polski przed wiekami. Przegląd Geograficzny 8 (16)/3,189-200. Sobociński Marian. 1968. Zabytki z rogu i kości z wykopalisk w Krusz wicy. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu oraz IA UMK w Toruniu. Sobociński Marian. 1973. Materiał kostny zwierzęcy z grodziska w Bonikowie. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 66, Wydział Zootechniczny 20,121-143. Sobociński Marian. 1978a. Materiał kostny zwierząt z obiektów wczesnośredniowiecznych i z fosy średniowiecznej w Kruszwi cy (stanowisko 4). Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 103, Ar cheozoologia 4,109-118. Sobociński Marian. 1978b. Szczątki kostne zwierzęce z osady okresu halsztackiego w Kruszwicy (stanowisko 4). Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 103, Archeozoologia 4,119-123. Skarżyńska Krystyna. 1967. Zastosowanie badań hydrologicznych w archeologii. Archeologia Polski 12,7-19. Sobociński Marian. 1979. Szczątki kostne zwierzęce z osady kultury łużyckiej z Kruszwicy (stanowisko 2). Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 104, Archeozoologia 5,101-111. Skibiński Edward. 2009. Problem pochodzenia Kroniki Wielkopol skiej. W: Z. Górczak, J. Jaskulski (red.), Wielkopolska - Polska - Czechy. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesorowi Bro nisławowi Nowackiemu. Poznań, 189-198. Sobociński Marian. 1981. Szczątki kostne zwierzęce z osady neoli tycznej w Łagiewnikach. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 131, Archeozoologia 5, 75-94. 596 Kruszwica wczesnośredniowieczna Marian. 1983a. Zwierzęce szczątki kostne z warstw i obiektów kultury łużyckiej w Kruszwicy. Roczniki Akademii Rol niczej w Poznaniu 145, Archeozoologia 8,101-111. SOBOCIŃSKI Sobociński Marian. 1983b. Szczątki kostne zająca-szaraka (Lepus europaeus Pallas, 1778) w wykopaliskach wczesnośredniowiecz nej Kruszwicy. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 145, Arche ozoologia 8,112-118. Sobociński Marian. 1985. Szczątki kostne z osad ludności kultury ceramiki wstęgowej na Kujawach. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 164, Archeozoologia 10,87-127. Sobociński Marian. 1989. Materiał kostny zwierzęcy z wykopalisk osady z okresu wpływów rzymskich w Polanowicach, woj. byd goskie. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 206, Archeozoologia 14,69-90. Sobociński Marian, Kierkowska Maria. 1985. Szczątki kostne świni (Sus scrofa f. domestica) i dzika (Sus scrofa L., 1758) z wczesno średniowiecznych stanowisk archeologicznych na Kujawach. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, 164, Archeozoologia 10, 129-151. Sobociński Marian, Kubiak Ireneusz. 1975. Szczątki kostne jelenia z niektórych wykopalisk wczesnośredniowiecznych Wielkopol ski i Kujaw. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 76, Archeozoo logia 1, s. 161-180. Sobociński Marian, Makowiecki Daniel. 1990. Stan badań nad źród łami archeozoologicznymi kultury amfor kulistych. W: A. Cofta-Broniewska (red.), Kultura amfor kulistych w rejonie Kujaw. Po znań, 177-187. Sobociński Marian, Mańkowski Maciej. 1975. Szczątki kostne sarny z niektórych wykopalisk wczesnośredniowiecznych Wielkopol ski i Kujaw. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 76, Archeozoo logia 1,181-203. Sokolnicki W. 1912. W zamku kruszwickim. Seria Baśnie i Prawdy, nr 7/20. Warszawa. Sołtysiak Adam. 2013. Gry planszowe Wikingów - rekonstrukcja gier planszowych na przykładzie henfatafl. Homo ludens 1(5), 254-266. Janusz. 2001. Słownik i historyków. Kraków. SONDEL łacińsko-polski dla prawników Sosnowska Ewa. 2010. Przemyśl wczesnośredniowieczny. Warszawa. Sperczyński Władysław. 1923. Gopło i Kruszwica. Ilustrowany przewod nik z rysunkami i mapką Gopła. Poznań. Spicyn Alexander A. 1905. Vladimirskie kurgany. Izvestija imperatorskoj archeologi skoj kommissii 15. St. Petersburg, 84-172. Springer Ewa. 1960. Tymczasowe sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych w kolegiacie w Kruszwicy, pow. Inowrocław. Mps w Archiwum IAE PAN, Poznań. Springer Ewa. 1961. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych w Krusz wicy, pow. Inowrocław, w kolegiacie w 1961 r. Mps w Archiwum IAE PAN, Poznań. Springer Ewa. 1964. L’etole du haut Moyen Âge trouvée â Kruszwica. Archeologia Polski 6,338-339. Springer Ewa. 1968. Kruszwica, pow. Inowrocław, stan. 4. Informator Archeologiczny, badania 1968. Warszawa, 256-257. Stańa Ćenek. 1998. Die frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mittelmähren. W: L. Polacek (red.), Frühmittelalterliche Graphit tonkeramik in Mitteleuropa. Internationale Tagungen in Mikulćice 4. Brno, 87-126. Starkel Leszek. 1977. Paleografia holocenu. Warszawa. Starkel Leszek. 1983. Klimat plejstocenu i holocenu. W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozlowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa. Starkel Leszek. 1991 (red.). Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Warszawa. Stasiak Waldemar, Grygiel Ryszard. 2014. Pozostałe materiały ru chome. W: R. Grygiel, T. Jurek (red.), Początki Łęczycy. Vol 2. Ar cheologia o początkach Łęczycy. Łódź, 182-224. StefanoviC Petr S. 2006a. Volodar' peremyśrskij v plenu u polâkov (1122 g.): istocnik, fakt, legenda, vymysel. Cz. 1. Drevnââ Rus'. Voprosy medievistiki 3(25), 56-74. StefanoviC Petr S. 2006b. Volodar' Peremysl'skij v plenu u polâkov (1122 g.): istoënik, fakt, legenda, vymysel. Cz. 2. Drevnââ Rus'. Voprosy medievistiki 4(26), 78-89. Stempin Agnieszka. 2006. Figurka szachowa z Elbląga. Fontes Archaeologici Posnanienses 42, Poznań, 255-261. Stempin Agnieszka. 2008а. Czy we wczesnym średniowieczu, na po łudniowym wybrzeżu Bałtyku grano w szachy? W: M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk (red.), Kultura Ludów Morza Bałtyckiego. Starożytność i średniowiecze. Mare Intégrons. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego. Toruń, 195-209. Stempin Agnieszka. 2008b. Koń czy rycerz - jaką figurę szachową od kryto na wczesnośredniowiecznym grodzisku w Miliczu? W: J. Kolenda (red.), Milicz. Clavis Regni Poloniae. Gród na pograniczu. Wrocław, 77-96. Stempin Agnieszka. 2012a. Astragalusy - czyli dlaczego gramy sześ ciennymi kostkami? W: A. Stempin (red.), Magia gry, sztuka rywa lizacji. Poznań, 17-27. Stempin Agnieszka. 2012b. Szachy geneza gry i europejskie początki. W: A. Stempin (red.), Magia gry, sztuka ryivalizacji, Poznań, 72-87. Stempin Agnieszka. 2012c. Gry w heraldyce, detalach dekoracyjnych oraz sztuce na terenie Polski. W: A. Stempin, Magia gry, sztuka rywalizacji. Poznań, 113-125. Stempin Agnieszka. 2016. Od wygrania do poznania. Przyjemności średniowiecza odczytywane z przyborów do gier. Refleksje ar cheologa. W: R. Bubczyk, B. Hołub (red.), Przyjemności duchowe i cielesne w kulturze na przestrzeni dziejów. Lublin, 33-53. Stempin Agnieszka. 2018. An archaeology of chess pieces from medie val Poland: problems and possibilities. W: The Cultural Role of Chess in Medieval and Modern Times. The jubilee of the 50th anniver sary of the discovery of the Sandomierz chess. Bibliotheca Fontes Archeologici Posnanienses 1.18. Poznań, 61-73. Stempin Agnieszka. 2019. Szachy jako gra i metafora cywilizacji euro pejskiej. W: A. Stempin (red.), Geniusz Europy. Poznań, 8-21. Stempin Agnieszka. 2021a. Szachy sandomierskie - na tropie nowej legendy. Zeszyty Sandomierskie 50,28-40. Stempin Agnieszka. 2021b. Najstarsze (XI-XII w.) figury szachowe wykonane w stylistyce abstrakcyjnej arabskiej z terenu Polski na tle trendów europejskich związanych z początkowymi fazami adaptacji królewskiej gry w Europie. Slavia Antiqua 62,285-315. Stephan Hans-Georg. 1987. Mittelalterliche Glasfunde aus Höxter/ Weser. Bulletin de L'association internationale pour l’histoire du Verre 7. Liège, 158-166. Stephan Hans-Georg, WEDEPOHL Karl H. und Hartmann Gerald. 1997. Mittelalterliches Glas aus dem Reichskloster und der Stadt wüstung Corvey. Germania 75/2,673-715. Stępnik Tomasz. 2014. Wczesnośredniowieczne zabytki drewniane z Wolina w świetle analizy surowcowej. W: B. Stanisławski, W. Filipowiak (red.), Wolin wczesnośredniowieczny. Cz. 2. Warsza wa, 171-196. Bibliografia Steuer Heiko. 1997. Waagen und gewichte aus dem mittelalterlichen Schleswig. W: Zeitschrift fur Archäologie des Mittelalters, Beiheft 10, Köln. Stopp Barbara, Kunst Günter. 2005. Sledge runners made of cattle mandibles? Evidence for jawbone sledges from the late Iron Age and the Roman Period in Switzerland and Austria. W: From ho oves to Horns from Mollusc to Mammoth. Tallin, 187-198. Straus, JiSi. i in. 2004. Kriminalistickd traseologie. Fraga. Strzelczyk Jerzy. 1987. Od Prasłowian do Polaków. Kraków. Strzelczyk Jerzy. 1992. Mieszko Pierwszy. Poznań. Strzelczyk Jerzy. 1998. Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań. Michał. 1964. Uwagi ogólne o przemianach środowiska geograficznego Polski jako tła przyrodniczego rozwoju rolni ctwa od połowy trzeciego tysiąclecia p.n.e. do naszych czasów. W: J. Leskiewiczowa (red.), Zarys historii gospodarstwa wiejskiego w Polsce. T. 1. Warszawa, 9-28. STRZEMSKI Strzyż Piotr. 2006. Uzbrojenie we wczesnośredniowiecznej Małopolsee. Acta Arclweologica Lodziensia 52, 7-272. Suchodolska Ewa. 1994. Dzieje polityczne Mazowsza (połowa XIIIpołowa ХГѴ wieku). W: A. Gieysztor, H. Samsonowicz (red.), Dzieje Mazowsza do 1526 roku. Warszawa, 213-256. Suchodolski Stanisław. 1974. Kruszwica, pow. Inowrocław. Monety z badań wykopaliskowych z lat 1948-1973. Wiadomości Numiz matyczne 18/2 (88), 112-119. Suchodolski Stanisław. 1987. Moneta możnowładcza i kościelna w Polsce wczesnośredniowiecznej. Wrocław. Suchodolski Stanisław. 2009. Nowa bulla Bolesława Krzywoustego i problem ołowianych pieczęci w Polsce wczesnośredniowiecz nej. Przegląd Historyczny 100,207-236. Suchodolski Stanisław. 2012. Numizmatyka średniowieczna. Moneta źródłem archeologicznym, historycznym i ikonograficznym. Warszawa. Sundgren Lisen. 2018. Zielnik -jedzenie domowe i kuracje z łona natury. Warszawa. 597 Szamałek Krzysztof. 1987. Kruszwicki zespół osadniczy w młodszej epoce brązu i w początkach epoki żelaza. Wrocław. Szczurek Tadeusz, Paszkiewicz Borys, Tabaka Arkadiusz, et al., 2017. Frühmittelalterliche Münzfunde aus Grosspolen. W: M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (red.), Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen Inventar I. Grosspolen. Warszawa. Szenicowa Wiesława. 1961. Obróbka skóry. W: Osiemnaście wieków Kalisza. T. 2. Kalisz, 57-90. Szenicowa Wiesława. 1982. Badania archeologiczne w Łagiewnikach w woj. bydgoskim. Komunikaty Archeologiczne, badania 1982. Warsza wa, 81-99. Szewczyk-Wojtasiewicz Magdalena. 2006. Późnoromańska posadzka ceramiczna w katedrze na Wawelu. Acta Archaeologica Wawelia na 3,85-106. Sztetyłło Janusz. 1970. Pieniądz pozakruszcowy. Słownik Starożytno ści Słowiańskich 4/1,90-94. Szudrowicz Alojzy. 2013. Kapituła kruszwicka. W tysiąclecie powołania biskupstwa w Kruszwicy. Kruszwica. Szulta Wojciech. 2000. Narzędzia rolnicze i gospodarskie. W: Z. Kurnatowska (red.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostro wie Lednickim. T. 1. Mosty traktu gnieźnieńskiego, Toruń, 105-138. Szymański Wojciech. 1958, Kontakty handlowe Wielkopolski w IX-XI w. Poznań. Szymański Wojciech. 1959. Recenzja pracy Jerzego Antoniewicza „Niektóre dowody kontaktów słowiańsko-pruskich we wczes nym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych" Wia domości Archeologiczne 22/1955 z. 3-4, 233-278. Archeologia Polski 3/1,217-221. Szymański Wojciech. 1967. Szeligi pod Płockiem na początku wczesnego średniowiecza. Zespół osadniczy z VI-VII wieku. Wrocław-Warszawa-Kraków. Śląski Kazimierz. 1968. Wątki historyczne w podaniach o początkach Pol ski. Poznań. Śliwiński Błażej. 1965. Rycerstwo kujawskie a biskupstwo włocławskie w XIII wieku. Kontakty majątkowe. Zapiski Historyczne 50/4,6-11. SURMIŃSKI Janusz. 1961-1966. Oznaczenia gatunków drewna próbek den drologicznych pochodzących z Kruszwicy, wydobytych w latach 196166. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Śliwiński Błażej. 1993. Rozwój własności rycerskiej w południowej części Kujaw inowrocławskich w XII i XIII wieku. Ziemia Kujawska 9,45-75. SUROWIECKI Wawrzyniec. 1811. O rzekach i spławach krajów Księstwa Warszawskiego. Cz. 1. Warszawa. Śliwiński Błażej. 2003. Pomorze Wschodnie w okresie rządów księcia pol skiego Władysława Łokietka w latach 1300-1309. Gdańsk. Susek Barbara. 1982. Produkcja żelaza w osadzie wczesnośredniowiecznej w Wojnowicach (stanowisko 2) koło Osiecznej. Mps pracy magister skiej w Instytucie Prahistorii UAM Poznaniu. Śliwiński Błażej. 2010. Leszek, książę inowrocławski (1274/1275 - po 27 kwietnia 1339). Kraków. SveSnikov Igor K., Nikol'Cenko Ûzef M. 1982. Dovidnik z arheologiï Ukraïni, Rovens'ka oblast'. Kyïv. Śliwiński Błażej. 2017. Ziemomysł Inowrocławski, książę kujawski, brat Leszka Czarnego i króla Władysława Łokietka (ok. 1247 - początek pażdziernika/25 grudnia 1287). Kraków. Szacherska Stella M. 1960. Opactwo cysterskie w Szpetalu a misja pru ska. Warszawa. Szafer Władysław (red.). 1959. Szata roślinna Polski. Warszawa. Szafer Władysław, Kulczyński Stanisław, Pawłowski Bogumił. 1976. Rośliny polskie. Warszawa. Szajnocha Karol. 1881. Szkice historyczne. T. 2. Warszawa, 156-167. Szamałek Krzysztof. 1982. Kruszwica, woj. bydgoski, stan. 17. Infor mator Archeologiczny, badania 1982. Warszawa, 201-202. Szamałek Krzysztof. 1985. Przemiany środowiska geograficznego w rejonie Kruszwicy na przełomie epoki brązu i wczesnej epoki żelaza oraz ich wpływ na osadnictwo. Archeologia Polski 19,329-366. Śmigielski Wojciech, DURCZEWSKI Dobromir. 1977. Materiały z grodzi ska na Ostrowie Rzępowskim w Kruszwicy z badań w roku 1922. Fontes Archaeologici Posnanienses 26,81-99. Zygmunt. 1954. Wczesnośredniowieczny warsztat bu dowlany na podstawie kolegiaty kruszwickiej. Kwartalnik Histo rii Kultury Materialnej 2,65-77. ŚWIECHOWSKI Świechowski Zygmunt. 1963. Budownicrwo romańskie w Polsce. Katalog zabytków. Wrocław. Świechowski Zygmunt. 1965. Budownictwo romańskie w Polsce. Katalog zabytków. Wrocław-Warszawa-Kraków. Świechowski Zygmunt. 2000. Architektura romańska w Polsce. Warszawa. 598 Kruszwica wczesnośredniowieczna Elżbieta. 1995. Narzędzie dźwiękowe typu tarło ze stanowiska wielokulturowego w Kijewie, gm. Środa Wlkp., woj. poznańskie. Wielkopolskie Sprawozdania Archeologicz ne 3,163-174. ŚWIERKOWSKA-BARAŃSKA Stefan. 1965. Dzieła i studia archeologiczne Józefa Ig nacego Kraszewskiego. Studia i materiały z dziejów nauki polskiej 11,31-61. ŚWIERZEWSKI Tabaczyńska Eleonora. 1959. Obróbka metali nieżelaznych, rogu, kości oraz bursztynu we wczesnym średniowiecznym Kołobrze gu. W: W. Łosiński, E. Tabaczyńska, Z badań nad rzemiosłem we wczesnośredniowiecznym Kołobrzegu. Poznań, 59-119. The Baltic Amber from the collection in the State Hermitage Museum. Sankt Petersburg. 2007. Adam. 2018. Dzieje w rękach Opatrzności. Elementy historiozofii Jana Długosza i jej uwarunkowania. Roczniki Histo ryczne 84, 191-225. TALAROWSKI Tamboer Annemies. 2000. Dźwięki z przeszłości. Archeologiczne instru menty muzyczne na przestrzeni wieków. Poznań. TomaSevskij Andriy. 2008. Izucenie sistem zaseleniâ Ovru koj volosti v Ovruéskom proekte. W: A. Makarov, S.Z. Cernov (red.), Sel'skaâ Rus' v IX-XVI vekah. Moskva, 50-73. Tomkovä Katenina. 1998. Bernstein im Frühmittelalterlichen Böhmen. Pamâtky archeologické LXXXIX, 64-103. Fondera Marian. 1966. Średniowieczne zabytki archeologiczne od kryte w Nysie. Opolski Rocznik Muzealny 2. Topolski Jerzy. 1999. Wielkopolska poprzez wieki. Poznań. Towarek Piotr. 2014. Chrześcijańska symbolika instrumentów mu zycznych. Studia Elbląskie 15,221-232. TraWicka Ewa. 2007. Zabytki metalowe ze stanowiska 5 w Gdańsku - Hala Targowa. W: H. Paner (red.) Archeologia Gdańska III. Gdańsk, 67-128. Trawkowski Stanisław. 2005. Po zabójstwie scholastyka Jana Czapli. W: tegoż, Opuscula medievistica. Studia nad historią społeczną Polski wczesnopiastowskiej. Warszawa, s. 147-152. Trojanowski Wincenty. 1915. Podania mityczne dziejów polskich w świet le wiaroznawstwa i obrzędów ludowych. Warszawa. Teichert Manfred. 1969. Osteometrische Untersuchungen zur Be rechnung der Widerristhöhe bei vor- und frühgeschichtlichen Schweinen. Kühn-Archiv 83,237-292. Trzciński Józef. 1905. Baśnie znad Gopła. Inowrocław. Teichert Manfred. 1975. Osteometrische Untersuchungen zur Be rechnung der Widerristhöhe bei Schafen. W: A.T. Clason (red.), Archaeozoological studies. Amsterdam, 51-69. Trocha Joanna. 1978. Wczesnośredniowieczne wyroby szklane z Krusz wicy, ze stanowiska 2, 4, 17. Mps pracy magisterskiej w Instytucie Prahistorii UAM Poznaniu. Teichert Manfred. 1977. Fundnachweise von Wild- und Hauskat zenknochen aus ur- und frühgeschichtlicher Zeit. Hercynia 8(2), 212-216. Twarowska Ewa. 1983. Zdobywanie pożywienia (zbieractwo wczesnośred niowieczne w Polsce). W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa, 218-231. Teofil Prezbiter. 1998. Diversarum Artium Schedula. Średniowieczny zbiór przepisów o sztukach rozmaitych, Przekład z jęz. łac. i opraco wanie S. Kobiełus. Kraków. Tyc Teodor. 1997. Zbigniew i Bolesław. W: tegoż, Z średniowiecznych dziejów Wielkopolski i Pomorza, Wybór prac, oprać, i posłowie J.M. Piskorski. Poznań, s. 147-200 [pierwodruk Poznań 1927]. Thym Nancy. 2018. Lyres and Bards in the Middle Ages. W: S. de Angeli, A.A. Both, S. Hagel, P. Holmes, R.J. Pasalodos, C.S. Lund (eds.). Music and Sounds in Ancient Europe. Archaeomusica - the Sounds and Music ofAncient Europe. Rome, 156-158. Tymieniecka Kazimiera. 1961. Sprawozdanie z badań przeprowadzonych w 1961 roku w Kruszwicy, pow. Inowrocław. Mps w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Tidow Klaus. 1980. Textilfunde aus einem Brunnen vom Grundstück Schüsselbuden 16/Fischstrasse 1-3 in Lübeck. Lübecker Schriften zur Archäologie und Kulturgeschte 3,183-192. Troow Klaus. 1982. Untersuchungen an Wollgeweben aus einem Brunnen auf dem Schrangen in Lübeck. Lübecker Schriften zur Ar chäologie und Kulturgeschte 6,251-285. ТПЕ Michael. S, Freestone Ian, Mason Robert, Molera Judit, VendrellSaz MARTUS, Wood Nigel. 1998. Lead Glazes in Antiquity methods of production and reasons for use. Archaeometry 40(2), 241-260. Tkalćec Tatjana. 2016. Life in a Mediaeval Castle: Bone Artefacts as Indicators of Handicraft and Leisure. W: S. Vitezovic (red.), Close to the bone: current studies in bone technologies. Belgrad, 356-363. Tobolski Kazimierz. 1990. Wstępna informacja o postępie badań postglacjalnej historii roślinności na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. W: A. Cofta-Broniewska (red.), Kultura amfor kulistych w rejonie Kujaw. Poznań, 7-16. Tobolski Kazimierz. 1993. Badania ekologicznej przeszłości Ledni ckiego Parku Krajobrazowego. W: Z. Kurnatowska (red.), Prze szłość regionu Ostrowa Lednickiego i jego perspektywy. Prace Komisji Archeologicznej PTPN12. Poznań, 13-22. TomaSevskij Andriy. 1998. Ovruc'kij krâz: komleksne vivôennâ ta zberezennâ istoriko-arheologîcnoï i paleoprirodnoï spadśini (Zavdannâ, perspektivi, struktura proektu). Arheologiâ 1998/2,151-155. Tymieniecki Karol. 1956. „Plemiona" i „gniazda". Przyczynek do dziejów zanikania układu rodowo-patriarchalnego i umacniania się układu feu dalnego. W: Pisma wybrane. Warszawa, 311-366. Tymrakiewicz Włodzimierz. 1959. Ekologiczne grupy chwastów pol nych. Dominujący czynnik ekologiczny - woda w glebie. W: At las Chwastów. Warszawa, 61-63. Tyszkiewicz Jan. 1966.0 trzebieniu lasów w prehistorycznej Europie. Sylwan 107, 65-75. Tyszkiewicz Jan. 1975. Środowisko naturalne i antroporegiony dorzecza Narwi przed 1000 lat. Warszawa. Tyszkiewicz Jan. 1981. Człowiek w środowisku geograficznym Polski śred niowiecznej, związki i uwarunkowania przyrodniczo-kulturowe. War szawa. Tyszkiewicz Jan. 1983. Ludzie i przyroda w Polsce średniowiecznej. Warszawa. Tyszkiewicz Jan. 2015. Chrześcijaństwo w rodzinie polskiej do poło wy XIII w. W: S. Gawlas, K. Gołąbek, M.A. Janicki, R. Micha łowski, M. Piber-Zbieranowska, P. Węcowski (red.), Ecclesia regnum fontes. Studia z dziejów średniowiecza. Warszawa, 55-66. Ulbricht Ingrid 1990. Bersteinverarbeitung in Haithabu. Die Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu, Bericht 27, Das archäologische Fundmaterial V. Neumünster, 65-126. Urbańczyk Przemysław. 2001. Najdawniejsze stolice państwa piastow skiego. W: Sz. Skibiński (red.), Polska na przełomie I i II tysiąclecia. Poznań, 235-245. Bibliografia Urbańczyk PRZEMYSŁAW. 2008. Trudne początki Polski. Wrocław. Urbańczyk Przemysław. 2012. Mieszko Pierwszy Tajemniczy. Toruń. Urbańczyk Przemysław. 2015. Zanim Polska została Polską. Toruń. Urbańczyk Przemysław. 2016. Co się stało w 966 roku? Poznań. Urbańska Alina. 1964. Włókiennictwo międzyrzeckie w 2 połowie XIII i 1 połowie XIV w. W: A. Urbańska, K. Myczkowski, M. Klichowska (red.), Wytwórczość włókiennicza średniowiecznego Mię dzyrzecza. Poznań, s. 5-58. Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XII-XV wieku. Spisy. 2014. Oprać. J. Bieniak, S. Szybkowski. W: A. Gąsiorowski (red.), Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XI-XVIII wieku. Spisy. T. VI/1. Kujawy i ziemia dobrzyńska. Kórnik. Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII-XV wieku. Spisy, oprać. J. Bieniak, A. Szymczakowa (red.), A. Gąsiorowski. Wrocław 1985. Uspenskij Fedr B. 2018, K harakteristike kul'ta svâtyh v dinastii Rûrikovicej domongol'skogo vremeni. W: S.A. Асук (red.), Eu ropa svâtyh: Social'nye, politiskie i kul'turrnye aspekty svâtosti v średnie veka. Sankt-Peterburg, 253-260. Viehrig Thilo. 2018. The Medieval Lyre. W: S. de Angeli, A.A. Both, S. Hagel, P. Holmes, R.J. Pasalodos, C.S. Lund (red.), Music and Sounds in Ancient Europe. Archaeomusica - The Sounds and Music of Ancient Europe. Rome, 160-161. Selena. 2011. The Neolithic Bone Industry from Drenovac, Serbia. W: J .Baron, B. Kufel-Diakowska (red.), Written in Bones. Studies on technological and social contexts ofpast faunal skel etal remains. Wroclaw, 117-137. VITEZOVIć Ѵпт VLADIMIR 0.1952. Losadi pazyrykskich kurganov. Sovetskaja Ar cheologia 16,163-205. Wachowski Krzysztof. 1974. Wagi i odważniki na Śląsku wczesno średniowiecznym na tle porównawczym. Przegląd Archeologicz ny 22,173-207. Wachowski Krzysztof. 1982. Średniowieczna broń miotająca na Ślą sku w świetle znalezisk z Ostrówka w Opolu. Archeologia Polski 27/1,167-202. Wachowski Krzysztof. 2002. Przybory kupieckie ze Starego Miasta we Wrocławiu. W: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicz nych. Cz. II. Wratislavia Antiqua 5. Wrocław, 277-286. Wachowski Krzysztof. 2013. Emblematu mediaevalia profana. Przykład Polski. Wrocław. Wachowscy Barbara i Krzysztof. 1971. Uwagi o chronologii i typolo gii wczesnośredniowiecznych wag składanych z terenu Śląska. Silesia Antiqua XIII, 215-221. Wajda Sylwia, Merkel Stephen William, Wołoszyn Marcin, FLORkiewicz Iwona, Marciniak-Maliszewska Beata, Wagner Barbara. (w przygotowaniu). Early medieval lead glass bangles fromCzermno, Poland: results of elemental and lead isotopes analyses. Walas jan. 1965. Szata roślinna okolic Kruszwicy. W: J. Grześkowiak (red.), Kruszwica. Zarys monograficzny. Toruń, 62-82. Antoni. 1932. Kronika klęsk elementarnych w Polsce i kra jach sąsiednich w latach 1450-1536. Lwów. WALAWENDER Walter Christopher. 2003. The Warrior Saints in Byzantine Art and Tra dition. Aldershot-Burlington. Walter Ewald. 1978. Der namentlich nicht germante Herzog von Po len im ersten Buche der Libri VIII Miraculorum des Caesarius von Heisterbach. Archiv für schlesische KirclKngeschichte 36,1-31. 599 Aleksandra. 1984. The avifauna of the Early Middle Ages against a background of archaeozoological mate rials from a number of Polish settlement sites. W: M. Kubasie wicz (red.), Archaeozoology. Vol. I. Proceeding of the HI'11 Interna tional Archaeozoological Conferenceheld 23-26"'April 1978 at the Agri cultural Academy Szczecin, Poland. Szczecin, 243-255. WALUSZEWSKA-BUBIEŃ Wałkówski Andrzej. 2010. Działalność intelektualna skryptorium w Mogile do końca XIII wieku. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Eibrorum 16,37-43. Wapińska Anna. 1967. Materiały do wczesnośredniowiecznego bursztyniarstwa gdańskiego. W: J. Kamińska (red.), Gdańsk wczesnośredniowieczny 6. Gdańsk, 83-100. Wapińska Anna. 1993. Ze studiów nad wczesnośredniowiecznym bursztyniarstwem gdańskim. Pomerania Antiqua ХМ, 57-72. Wasylikowa Krystyna. 1983. Antropogeniczne zmiany roślinności w holocenie. W: J.K. Kozłowski, S.K. Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa. Wasylikowa Krystyna. 1990. Węgle drzewne w osadach organicz nych jako wskaźniki pożarów. Archeologia Polski 35,133-139. Wartołowska Zofia. 1968. Wiślica - urbs famosissima in regno Lechitarum. Z Otchłani Wieków 3,184-187. Waszak Stanisław. 1933. Przewodnik po Inowrocławiu i Kujawach (Kruszwica, Strzelno, Pakość). Inowrocław. Waszczuk Kamila, Żychliński Daniel, Prawniczak Robert, Pachulski Piotr. 2014. Czy w Gnieźnie wszyscy jeździli na łyżwach? Łyż wy z osady targowisko w Gnieźnie - przyczynek do sposobów ich użytkowania w okresie średniowiecza i nie tylko. Slavia Anti qua 55,179-209. Waszczuk Kamila, Żychliński Daniel, Prawniczak Robert, Pachul ski Piotr. 2016. Nie wszystko „tarło" co ma zęby - w poszukiwa niu funkcji. Slavia Antiqua 57,221-237. Watson Oliver. 2004. Ceramics from Islamic Lands. London. Wawrzyniak Piotr. 1993. Próba interpretacji obiektu produkcyjnego o charakterze hutniczym z okresu późnolateńskiego na stano wisku 8 w Popowicach, gm. Inowrocław, woj. bydgoskie. Światowit XXXVII, 71-75. Wąs Adam. 2008. Aikoniczny obraz Boga w islamie. Arteria. Rocznik Katedry Sztuki Wydziału Nauczycielskiego Politechniki Radomskiej 6, 7-13. Wąsowicz (Wąsowiczówna, Dunin-Wąsowicz) Teresa. 1960. Kalisz na tle wczesnośredniowiecznej sieci drogowej. W: A. Gieysztor (red.), Osiemnaście wieków Kalisza. Studia i materiały do dziejów mia sta Kalisza i regionu kaliskiego. T. 1. Kalisz, 69-101. Wąsowicz Teresa. 1967. Inskrypcja konińska z roku 1151. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 15/1,85-95. Wedepohl Karl. H. 1998. Mittelalterliches Glas in Mitteleuropa: Zusam mensetzung, Herstellung, Rohstoffe. Göttingen. Karl. H. 2003, Die chemische Charakterisierung mittelal terlicher Gläser und der Handel mit ihren Rohstoffen. Beiträge zur Mittelalterarchäologie in Österreich 19,211-218. WEDEPOHL Wehner Donat. 2018. Mittelalterliche Glasfingerringe mit ovalem Kopf: Insignien geistlicher Repräsentanten? Slavia Antiqua 54, 275-285. Wenger Lucas. 1998. Neue St. Urban-Backsteine nach altem Vorbild. Jahrbuch des Oberaargaus 41,225-244. Wenta Jarosław. 2011. Kronika tzw. Galla Anonima. Historyczne (mona styczne i genealogiczne) oraz geograficzne konteksty powstania. Toruń. 600 Kruszwica wczesnośredniowieczna Weymann Stefan. 1938. Cła i drogi handlowe w Polsce Piastowskiej. Poznań. Węcowski Piotr. 2004. Mazowsze w Koronie. Propaganda i legitymizacja władzy Kazimierza Jagiellończyka na Mazowszu. Kraków. Węcowski Piotr. 2014. Początki Polski w pamięci historycznej późnego średniowiecza, Kraków. Wędzki Andrzej. 1966. Rozwój osadnictwa i podziały terytorialne ziemi lądzkiej do końca ХГѴ wieku. Slavia Antiqua 13,1-141. WIDAJEWICZ Józef. 1948. Początki Polski. Wrocław-Warszawa. Wieczorek Szymon. 2010. Omnibus omnia factus sum. Na marginesie książki Tomasza Jasińskiego o Pochodzeniu Galla Anonima. Kwartalnik Historyczny 117,87-106. Wieczorkowski Tadeusz. 1939. Zabytki ze szkła, szkliwa, kamieni półszlachetnych, bursztynu itd. z nawarstwień z Gniezna. W: J. Kostrzewski (red.), Gniezno w zaraniu dziejów (od VIII do XIII wieku). Poznań. Wielgosz Zbigniew. 1980. Kronika polska - metoda prezentacji dzie jów. W: K. Gajda (red.), Dawna historiografia śląska. Materiały z se sji naukowej odbytej w Brzegu w dniach 26-27 listopada 1977 r. Opo le, 44-60. Wielgosz Zbigniew. 2001. Kronika polska w twórczości dziejopisarskiej klasztoru lubiąskiego. W: D. Zydorek (red.), Scriptura custos memoriae. Poznań, 233-253. Jerzy. 1981. Produkcja rolno-hodowlana. W: W. Hensel (red.), Prahistoria ziem polskich. T. 5. Późny okres lateński i okres rzymski. Warszawa. WIELOWIEJSKI Wierzbicki Bogusław. 1971. Uzbrojenie średniowieczne na Kujawach (w świetle źródeł ze stanowiska 4 w Kruszwicy). Mps pracy magi sterskiej w Instytucie Prahistorii UAM Poznaniu. Wiewióra Marcin. 2000. Kolegiata w Kruszwicy w świetle najnow szych badań. W: A. Buko, Z. Świechowski (red.), Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego. Warsza wa, 101-108. Witczak Krzysztof T. 2000. Z problematyki Słowiańszczyzny ple miennej, część 6: „Goplanie" i Bierdzanie czyli rzecz o prapol skim zasiedleniu Kujaw. Slavia Occidentalis 57,149-165. Wiśniewski Edward. 1974. Dolina Bachorzy - problem jej genezy i znaczenia w okresie wczesnośredniowiecznym. Przegląd Geo graficzny 46/2, 262 i n. Włodarski Bronisław. 1966. Ruś w planach politycznych Bolesława Krzywoustego (1102-1138). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. M. Kopernika, Nauki Humanistyczno-Społeczne. Historia II, 20,27-58. Wojciechowski Mieczysław (red.). Zasłużeni dla Włocławka. Włocła wek 1991. Wojciechowski Tadeusz. 1925. Szkice historyczne jedenastego wieku. Warszawa. Wojciechowski Zygmunt. 1955. Studia historyczne. Warszawa. Wojtasik Jerzy. 1957. Znaleziska bursztynowe ze stanowiska w Woli nie. Materiały Zaclwdniopomorskie 6,99-160. Wojtasik Jerzy. 1960. Wczesnośredniowieczne wyroby ze skóry zna lezione na stanowisku 4 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 6,159-208. Wojtasik Jerzy. 1963. Przedmioty drewniane znalezione na stano wisku 4 w Wolinie. Materiały Zaclwdniopomorskie 9,273-314. Wojtasik Jerzy. 1986. Materiały bursztynowe ze Srebrnego Wzgórza w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 32,139-151. Wojtyła-Świerzowska Maria. 1992. Prasłowiańskie abstractum. Słowotwórstwo. Semantyka: formacje tematyczne. Warszawa. Wojtkowiak Joanna. 2014. Konrad Mazowiecki dux iniquus w Kroni ce Wielkopolskiej. W: P. Wiszewski, J. Wojtkowiak (red.), Poszu kiwanie przeszłości. Szkice z historii i metod badań historycznych T. 1. Potestas et societas w średniowiecznej Europie. Wrocław. Wojtowicz Witold. 2018. Waltharius. W: J. Banaszkiewicz, A. Dą brówka, P. Węcowski (red.), Przeszłość w kulturze Polski średnio wiecznej. Cz. I. Warszawa, 89-104. Więckowska Hanna. 1975. Społeczności łowiecko-zbierackie wczesnego holocenu. W: W. Chmielewski (red.), Prahistoria ziem polskich. T. 1. Paleolit i mezolit. Warszawa. WOLAŃSKI Wilamowska Elżbieta. 1980. Kronika polsko-śląska. Zabytek pocho dzenia lubiąskiego. Studia Żródłoznawcze 25,79-95. Wolański Tadeusz. 1845. Tadeusza Walońskiego listy o starożytnościach słowiańskich. Gniezno. WILKOŃ-MICHALSKA Jadwiga. 1971. Szata roślinna Kujaw. Przewodnik florystyczny. Toruń. Wolański Tadeusz. 1846. Brief über shnoische Alterthümer, Zweite Sammlung. Gniezno. Wiklak Henryk. 1960. Obuwie gdańskie w X-XIII wieku. W: Gdańsk wczesnośredniowieczny 3. Gdańsk. Wolf Maria. 2004. Niello diszes bronz csat Edelény-Borsodrôl. A Herman Ottó Muzeum Évkânyve 43,139-161. Wiklak Henryk. 1969. Polskie obuwie wczesnośredniowieczne z VIII-XIII w. na podstawie wykopalisk. Materiały Wczesnośre dniowieczne 6,475-517. Wołoszyn Marcin. 2011. Bizantyński i łaciński model chrystianiza cji w świetle danych archeologicznych - uwagi dyskusyjne. W: S. Cygan, M. Glinianowicz, P.N. Kotowicz (red.) In silvis, campis. et urbe. Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim. Rzeszów, 13-30,. Wiklak Henryk. 1994. Obuwie wykopaliskowe z Gniewa. Pomorania Antiqua 15, 75-130. Wiklak Henryk. 1995. Ze studiów nad średniowiecznym obuwiem pomorskim. Pomorania Antiqua 16, 75-95. Wilkens Barbara. 1995. Le vertebre di salmonidi della triplice sepoltura del Paleolitico superiore della Barma Grande (IM). In: Atti del l°Convegno Nazionale di Archeozoologia. PADUSA. Rovigo, p. 365. Wiśniewski Edward. 1974. Dolina Bachorzy - problem jej genezy i znaczenia w okresie wczesnośredniowiecznym. Przegląd Geo graficzny 46/2,262 i n. Witczak Krzysztof T. 1993. Dwa studia nad Geografem Bawarskim. Roczniki Historyczne 59, 5-18. Tadeusz. 1843. Odkrycie najdawniejszych pomników narodu polskiego. Z. 2. Poznań. Wołoszyn Marcin. 2000. Zabytki pochodzenia ruskiego lub bizan tyńskiego prezentowane w Gnieźnie w 1998 r. na wystawie „Civitates principales". Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Nauko wych PAN (Oddział Kraków) 43/1,5-7. Wołoszyn Marcin. 2004a. Zabytki pochodzenia wschodniego we wczesnośredniowiecznej Polsce - wędrówka ludzi, rzeczy, czy idei? W: Sławomir Moździoch (red.), Wędrówka rzeczy i idei w średniowieczu, Spotkania Bytomskie 5, Wrocław, 241-259. Wołoszyn Marcin 2004b. Obecność ruska i skandynawska w Polsce w X-XII w. - wybrane problemy. W: M. Salomon, J. Strzelczyk (red.), Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu. Kraków, 245-276. Bibliografia 601 Wołoszyn Marcin. 2006a. Ze studiów nad obecnością ruską i skan dynawską na ziemiach polskich w X-XII wieku. W: M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Szczecin-Wrocław, 595-613. Wyczółkowski Dariusz, Kędzierski Adam. 2016. Przez Kalisz droga na północ. W: D. Cyngot, A. Kędzierski, D. Wyczółkowski (red.), Wokół początków Kalisza. 60 lat Stacji Archeologicznej Instytutu Ar cheologii i Etnologii PAN w Kaliszu. Warszawa-Kalisz, 121-133. Wołoszyn Marcin. 2006b. Archäologische Kleinfunde der byzanti nischen und altrussischen Herkunft aus Südpolen im 10.-13. Jts. W: W. Blajer, J. Poleski (red.), Recherches Archéologiques de 1999 - 2003. Kraków, 487-496. Wydra Wiesław., Rzepka Wojciech R. 1995. Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543. Wroclaw. Wołoszyn Marcin. 2009. Vor Vladislaw von Varna. Polen und die Kreuzfahrerstaaten. Ein archäologischer Beitrag. W: V. Grigo rov, M. Daskalov, E. Komatarova-Balinkova (eds.), Eurika. In ho norem Ludmilae Donchevae-Petkovae. Sofia, 157-169. Wołoszyn Marcin. 2014. Teofilakt Simokatta i Słowianie znad brzegu Oceanu Zachodniego — najstarsze świadectwo obecności Słowian nad Bałtykiem? Przyczynek do studiów nad obrazem Słowian w literaturze wczesnobizantyńskiej. Kraków. Wołoszyn Marcin 2018. Wybrane ozdoby i części stroju z okolic Gródka nad Bugiem w zbiorach Muzeum im. ks. Stanisława Sta szica w Hrubieszowie. W: M. Wołoszyn (red.), Wczesnośrednio wieczny zespół osadniczy w Gródku nad Bugiem w świetle znalezisk luźnych w zbiorach Muzeum im. księdza Stanisława Staszica w Hru bieszowie. Katalog, analiza typologiczno-chronologiczna. U źródeł Europy Środkowo-Wschodniej 5. Kraków-Leipzig-RzeszówWarszawa, 185-220. Wołoszyn Marcin, Florkiewicz Iwona, Jusufovic Adrian, Michalik Marek, Paszkowski Marcin, Kuligiewicz Artur, Osiadacz Mate usz, Pavlenko Sergyi, TomaSevskij Andrèj. 2016. Między skryp torium a laboratorium. Przęślik z Czermna (badania 1952 roku) w świetle analiz archeologicznych, geologicznych i paleogeograficznych. W: B. Chudzińska, M. Wojenka, M. Wołoszyn (red.), Od Bachorza do Światowida ze Zbrucza. Tworzenie się słowiańskiej Europy w ujęciu źródłoznawczym. Księga jubileuszowa Profesora Mi chała Parczewskiego. Kraków-Rzeszów 597-612. Woszczyk Jerzy. 1967, Kraniologiczne materiały z cmentarzysk w Kruszwicy. Przegląd Antropologiczny 23/1, 65-81. Woźnicka Zofia. 1961. Wyroby bednarskie i tokarskie średniowie cznego Międzyrzecza. Prace Komisji Archeologicznej, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół NaukN/l. Poznań. Wójcik Marek L. 1993. Ród Gryfitów do końca XIII wieku. Pochodzenie - genealogia - rozsiedlenie. Wrocław Wrona Adrian. 2021. Podstawy klasyfikacji pradziejowych żużli kowal skich. wydanie internetowe, Academia, edu. https://www.academia. edu/10310289/Podstawy_kIasyfikacjipradziejowych.(dostępl5.03.2022). Wrona Adrian, (w druku). Pozostałości mechanicznej obróbki żelaza jako podstawa archeologicznej identyfikacji warsztatu kowalskiego. Wroński Marek. 1985. Tradycyjne garncarstwo z Brodel i budownictwo z nim związane. Gliwice. WRZESIŃSKA Anna. 1998. Odtworzenie stanu i dynamiki biologicznej ludności pochowanej na cmentarzysku wczesnośredniowiecz nym Dziekanowice, stanowisko 22. Studia Lednickie 5,29-40. Wrzesińska Anna, Wrzesiński Jacek. 2000. Wczesnośredniowieczna gliniana pisanka-grzechotka z cmentarzyska w Dziekanowicach. Archeologia Historica Polona 8,107-113. Wrzesiński Jacek. 1998. Tarło - kim był mężczyzna pochowany na cmentarzysku w Dziekanowicach? Studia Lednickie 5,65-68. Wrzesiński Jacek. 2000. Theutonici fundas cum lapidibus rotabant - proca broń zapoznana. Studia Lednickie 6,125-137. Wrzesiński Jacek. 2019. W poszukiwaniu dźwięków przeszłości. Zagadkowy przedmiot z Ostrowa Lednickiego. Studia Lednickie 17,151-179. Wyrost Piotr. 1994. Dawna fauna Polski w świetle badań kostnych materiałów archeologicznych. Rozmieszczenie w czasie i prze strzeni. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 259, Archeozoologia 19,75-176. 1965. Tkactwo w Polsce w X-XIII w. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 13/3,499-519. WYROZUMSKI Jerzy. Elżbieta. 1989. Kafle późnośredniowieczne i nowożytne z Kruszwicy (stan. 2 i 4). Mps pracy magisterskiej w Instytucie Prahistorii UAM Poznaniu. WYRWIŃSKA Wysocka Irena. 2001. Wyroby drewniane. Produkcja i dystrybucja. W: C. Buśko (red.), Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych. Cz. 1. Wratislavia Antiqua 3. Wrocław, 147-208. Yotov Valeri. 2018. Data about Northmen's presence in the Lower Danube area. W: D. Aparaschivei, G. Bilavschi (eds.), Studia romana et mediaevalia europaensia. Miscelanea in honorem annos LXXXV peragentis professoris emeriti Dan Gh. Oblata. Bucureçti, 467-484. Zajączkowski Stanisław F. 1959.0 krainach szczepowych i plemien nych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 7,775-788. Zajączkowski Stanisław F. 1962. Podziały plemienne Polski w okresie po wstania państwa. Geografia plemienna ziem polskich. W: K. Tymie niecki (red.), Początki państwa polskiego. Księga Tysiąclecia. T. 1. Or ganizacja polityczna. Poznań, 73-109. Zakrzewski Zygmunt. 1923. Sprawozdanie z działalności Państwo wego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych na Okrąg Wielkopolski za rok 1922. Wiadomości Archeologiczne 7,225-229. Zakrzewski Zygmunt. 1924-1925. Sprawozdania Państwowego Kon serwatora Zabytków Przedhistorycznych Okręgu Wielkopol skiego za rok 1923. Wiadomości Archeologiczne 8,342-344. Zakrzewski Zygmunt. 1925. Nasyp na Rzępowskim Ostrowie w pow. strzelińskim. Wiadomości Archeologiczne 9,176-190. Zakrzewski Zygmunt. 1935. Legenda o królach polskich którzy śpią pod Mysią Wieżą. Dziennik Poznański 157. Zakrzewski Zygmunt. 1948. Kilka słów o Kruszwicy. Z otchłani wieków XVII/11-12, s. 177-179. Zamelska Kinga. 1998. Graphittonkeramik in Polen - Chronologie und Verbreitung. W: L. Polâcek (red.). Frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mitteleuropa. Internationale Tagungen in Mikulöice 4. Brno, 33-36. Zarzycki Kazimierz., Trzcińska-Tacik Helena, Różański Wojciech, Szeląg Zbigniew, Wołek Jerzy, Korzeniak Urszula. 2002. Ecolo gical indicator values ofvascular plants ofPoland. W: Z. Mirek (red.), Biodiversity of Poland 2. Kraków. Zaväel Jan, Cihakovâ Jarmila. 2019. Stfibna Praha. Vÿsledky analÿz z ranë stfedovèkÿch archeometalurgickÿch nâlezû z Male Strany. Archeologické rozhledy LXXI, 475-528. Zećević Emina. 2006. Jewelry from Novo Brdo. From the Archaeological Collection of the Late Middle Ages. Belgrade. Zielińska-Melkowska Krystyna. 2001. Opat byszewsko-koronowski Engelbert i jego żywot św. Jadwigi śląskiej. Nasza Przeszłość 96,33-62. 602 Kruszwica wczesnośredniowieczna ZERVOS Orestes H., Rohn Arthur H., Barnes Ethne, Sanders Guy D. 2009. An Early Ottoman Cemetery at Ancient Corinth. Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens 78:4, 501-615. Zielonka Bonifacy. 1951. Igielnik rogowy z Kruszwicy, pow. ino wrocławski. Z otchłani wieków 20/2. Zielonka Bonifacy. 1952. Lachmirowice. Przegląd Zachodni 5/6,328-329. Zielonka Bonifacy. 1952. Badania w Lachmirowicach w pow. ino wrocławskim w r. 1951. Z Otchłani Wieków 21/1,19-24. Zielonka Bonifacy. 1957. Gliniane narzędzie do odlewnictwa w miej scowości Lachmirowice, pow. Inowrocław. Wiadomości Archeolo giczne 24,263-264. Zielonka Bonifacy. 1969. Rejon Gopła w okresie późnolateńskim i rzymskim. Fontes Archaeologici Posnaniensis 20,147-218. Zielonka Bonifacy. Przedmioty metalowe. Mps złożony w Archiwum IAE PAN w Poznaniu. Zientara Benedykt. 1970. Polityczne i kościelne związki Pomorza Za chodniego z Polską Bolesława Krzywoustego. Przegląd Historycz ny 61/2,212-227 Zimmermann Bernd. 2000. Mittelalterliche Geschossspitzen. Kulturhisto rische, archäologische und archäometallurgische Untersuchungen. Schweizer Beiträge zur Kulturgeschichte und Archäologie des Mittelalters. Basel. Znamierowska-Prüfferowa Maria. 1957. Rybackie narzędzia koine w Polsce i krajach sąsiednich. Toruń. Zoll-Adamikowa Helena. 1971. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski. Cz. II. Analiza. Prace Komisji Archeolo gicznej 11, Wrocław. Żabko-Potopowicz Antoni. 1959. Dotychczasowy stan badań nad roz mieszczeniem lasów i zasięgiem poszczególnych gatunków drzew w Polsce do poł. XII w. Sylwan 103/2,1-14. Żak Jan. 1956. Z dziejów znajomości pisma w Polsce. Slavia Antiqua 5, 377-397. Żak Jan. 1957. Czy grób uzbrojonego jeźdźca z Ciepłego, pow. tczew ski, jest grobem skandynawskim. Archeologia Polski 1,164-180. Żak Jan. 1959.0 pochodzeniu „szpil" pierścieniowatych na ziemiach polskich. Slavia Antiqua 7, 407-442. Żaki Andrzej. 1972. Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk. Żivković Branislav. 1992. Mileseva. Crtezifresaka. Beograd. Żmudzki Paweł. 2000. Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny. Warszawa. Żołądź-Strzelczyk Dorota. 2002. Moda w dawnym Poznaniu. Kro nika Miasta Poznania 4,19-34. Żuchowska Magdalena. 2006. Plomby „typu drohiczyńskiego” z Gródka nad Bugiem, pow. hrubieszowski i Czermna, pow. Tomaszowski. Mps pracy magisterskiej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Żukov Igor. 2014. Vislye pećati knâzâ Andrea Vladimiroviôa Dobrogo (1102-1135). Numizmatika i sfragistika 2(70), 25-26. Żukowska Małgorzata. 2012. Gry nie z tego świata. W: A. Stempin (red.), Magia gry, sztuka rywalizacji. Poznań, 125-134. Żółkowska Joanna. 2016. Przyczynek do badań nad wczesnośred niowiecznymi zawieszkami z wizerunkami przypisywanymi św. Jerzemu: znaleziska z obszaru Polski. Materiały i Sprawozda nia Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego ВТ, 247-278. Żygulski Zdzisław jr. 1982. Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Euro py i Bliskiego Wschodu. Warszawa. Żylińska Jadwiga. 1975. Piastówny i żony Piastów. Warszawa.
any_adam_object	1
author2	Dzieduszycki, Wojciech 1946- Sawicka, Joanna ca. 20./21. Jh
author2_role	edt edt
author2_variant	w d wd j s js
author_GND	(DE-588)133192253 (DE-588)1298777593
author_facet	Dzieduszycki, Wojciech 1946- Sawicka, Joanna ca. 20./21. Jh
building	Verbundindex
bvnumber	BV049093365
ctrlnum	(OCoLC)1401186068 (DE-599)BVBBV049093365
era	Geschichte gnd
era_facet	Geschichte
format	Book
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV049093365</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20231024</controlfield><controlfield tag="007">t\|</controlfield><controlfield tag="008">230808s2023 xx dc\|\| \|\|\|\| 00\|\|\| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788366463738</subfield><subfield code="9">978-83-66463-73-8</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1401186068</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV049093365</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield><subfield code="a">eng</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Kruszwica wczesnośredniowieczna</subfield><subfield code="c">redakcja Wojciech Dzieduszycki, Joanna Sawicka</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk</subfield><subfield code="c">2023</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">640 Seiten</subfield><subfield code="b">Porträts, Pläne, Diagramme, Tabellen</subfield><subfield code="e">DVD-R (12 cm)</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Origines Polonorum</subfield><subfield code="v">Tom 16</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite [565]-602</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Text polnisch, Zusammenfassungen der Beiträge und Bildunterschriften auch englisch</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Mittelalter</subfield><subfield code="0">(DE-588)4129108-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Funde</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071507-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Ausgrabung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4129464-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Mittelalterliche Archäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4138633-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kruszwica (Polska) / średniowiecze</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kruszwica (Polska) / zabytki</subfield><subfield code="2">jhpk</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Kruszwica</subfield><subfield code="0">(DE-588)4603437-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Kruszwica</subfield><subfield code="0">(DE-588)4603437-7</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Ausgrabung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4129464-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Funde</subfield><subfield code="0">(DE-588)4071507-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Mittelalter</subfield><subfield code="0">(DE-588)4129108-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Mittelalterliche Archäologie</subfield><subfield code="0">(DE-588)4138633-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="5"><subfield code="a">Geschichte</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Dzieduszycki, Wojciech</subfield><subfield code="d">1946-</subfield><subfield code="0">(DE-588)133192253</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Sawicka, Joanna</subfield><subfield code="d">ca. 20./21. Jh.</subfield><subfield code="0">(DE-588)1298777593</subfield><subfield code="4">edt</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Origines Polonorum</subfield><subfield code="v">Tom 16</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV022754920</subfield><subfield code="9">16</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20231024</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">930.1</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0902</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034355040</subfield></datafield></record></collection>
geographic	Kruszwica (Polska) / średniowiecze jhpk Kruszwica (Polska) / zabytki jhpk Kruszwica (DE-588)4603437-7 gnd
geographic_facet	Kruszwica (Polska) / średniowiecze Kruszwica (Polska) / zabytki Kruszwica
id	DE-604.BV049093365
illustrated	Illustrated
indexdate	2025-01-29T17:02:01Z
institution	BVB
isbn	9788366463738
language	Polish English
oai_aleph_id	oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-034355040
oclc_num	1401186068
open_access_boolean
owner	DE-12
owner_facet	DE-12
physical	640 Seiten Porträts, Pläne, Diagramme, Tabellen DVD-R (12 cm)
psigel	BSB_NED_20231024
publishDate	2023
publishDateSearch	2023
publishDateSort	2023
publisher	Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
record_format	marc
series	Origines Polonorum
series2	Origines Polonorum
spelling	Kruszwica wczesnośredniowieczna redakcja Wojciech Dzieduszycki, Joanna Sawicka Warszawa Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk 2023 640 Seiten Porträts, Pläne, Diagramme, Tabellen DVD-R (12 cm) txt rdacontent n rdamedia nc rdacarrier Origines Polonorum Tom 16 Literaturverzeichnis Seite [565]-602 Text polnisch, Zusammenfassungen der Beiträge und Bildunterschriften auch englisch Geschichte gnd rswk-swf Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica jhpk Mittelalter (DE-588)4129108-6 gnd rswk-swf Funde (DE-588)4071507-3 gnd rswk-swf Ausgrabung (DE-588)4129464-6 gnd rswk-swf Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 gnd rswk-swf Kruszwica (Polska) / średniowiecze jhpk Kruszwica (Polska) / zabytki jhpk Kruszwica (DE-588)4603437-7 gnd rswk-swf Kruszwica (DE-588)4603437-7 g Ausgrabung (DE-588)4129464-6 s Funde (DE-588)4071507-3 s Mittelalter (DE-588)4129108-6 s Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 s Geschichte z DE-604 Dzieduszycki, Wojciech 1946- (DE-588)133192253 edt Sawicka, Joanna ca. 20./21. Jh. (DE-588)1298777593 edt Origines Polonorum Tom 16 (DE-604)BV022754920 16 Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Inhaltsverzeichnis Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Personenregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Register // Ortsregister Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment application/pdf http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA Literaturverzeichnis
spellingShingle	Kruszwica wczesnośredniowieczna Origines Polonorum Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica jhpk Mittelalter (DE-588)4129108-6 gnd Funde (DE-588)4071507-3 gnd Ausgrabung (DE-588)4129464-6 gnd Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 gnd
subject_GND	(DE-588)4129108-6 (DE-588)4071507-3 (DE-588)4129464-6 (DE-588)4138633-4 (DE-588)4603437-7
title	Kruszwica wczesnośredniowieczna
title_auth	Kruszwica wczesnośredniowieczna
title_exact_search	Kruszwica wczesnośredniowieczna
title_full	Kruszwica wczesnośredniowieczna redakcja Wojciech Dzieduszycki, Joanna Sawicka
title_fullStr	Kruszwica wczesnośredniowieczna redakcja Wojciech Dzieduszycki, Joanna Sawicka
title_full_unstemmed	Kruszwica wczesnośredniowieczna redakcja Wojciech Dzieduszycki, Joanna Sawicka
title_short	Kruszwica wczesnośredniowieczna
title_sort	kruszwica wczesnosredniowieczna
topic	Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica jhpk Mittelalter (DE-588)4129108-6 gnd Funde (DE-588)4071507-3 gnd Ausgrabung (DE-588)4129464-6 gnd Mittelalterliche Archäologie (DE-588)4138633-4 gnd
topic_facet	Wykopaliska archeologiczne / Polska / Kruszwica Mittelalter Funde Ausgrabung Mittelalterliche Archäologie Kruszwica (Polska) / średniowiecze Kruszwica (Polska) / zabytki Kruszwica
url	http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=034355040&sequence=000009&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
volume_link	(DE-604)BV022754920
work_keys_str_mv	AT dzieduszyckiwojciech kruszwicawczesnosredniowieczna AT sawickajoanna kruszwicawczesnosredniowieczna

Verfügbarkeit

‌

Inhaltsverzeichnis