Szucha 25: pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens
Gespeichert in:
| Beteiligte Personen: | , |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polnisch |
| Veröffentlicht: |
Warszawa
Instytut Pamięci Narodowej
2022
|
| Schlagwörter: | |
| Links: | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| Abstract: | Publikacja ukazuje niezwykłe dziedzictwo architektoniczne siedziby Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz jej losy na tle burzliwych wydarzeń XX w. Gmach ministerstwa to pierwsza wzniesiona od podstaw siedziba ministerialna w II RP. Budynek odznacza się wysokim materialnym standardem i jest przykładem nowoczesnej architektury sięgającej do tradycji klasycznej i akademickiej. Unikatowe są wnętrza gmachu utrzymane w stylistyce polskiego art déco. W czasie II wojny światowej w przedwojennej siedzibie ministerstwa ulokowano niemiecki Urząd Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego. Od tamtej pory adres Szucha 25 kojarzy się z miejscem męczeństwa Polaków i jest symbolem martyrologii narodu polskiego i niemieckiego terroru okupacyjnego. Mamy nadzieję, że publikacja przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o dziejach gmachu i ukaże szerszej grupie odbiorców doskonale zachowane i zarazem mało znane wnętrza budynku. |
| Beschreibung: | Text polnisch, Zusammenfassung deutsch und englisch. - Quellen- und Literaturverzeichnis: Seite 194-196. - Personenregister |
| Umfang: | 207 Seiten Fotografien, Karten 30 cm |
| ISBN: | 9788396424105 9788382295122 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV048515063 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20230421 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 221018s2022 pl o||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788396424105 |c MEiN |9 978-83-964241-0-5 | ||
| 020 | |a 9788382295122 |c IPN |9 978-83-8229-512-2 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1349545774 | ||
| 035 | |a (DE-599)KXP1816637394 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 044 | |a pl |c XA-PL | ||
| 049 | |a DE-255 |a DE-12 | ||
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 084 | |a 15.72 |2 bkl | ||
| 084 | |a 56.82 |2 bkl | ||
| 084 | |a 2 |2 KUBA2 | ||
| 100 | 1 | |a Mika, Grzegorz |d 1985- |e Verfasser |0 (DE-588)1151971758 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Szucha 25 |b pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens |c Grzegorz Mika, Patryk Pleskot |
| 246 | 1 | 3 | |a 25 Szucha avenue |
| 246 | 1 | 1 | |a 25 Szucha avenue |
| 246 | 1 | 1 | |a Szucha 25 |
| 264 | 1 | |a Warszawa |b Instytut Pamięci Narodowej |c 2022 | |
| 300 | |a 207 Seiten |b Fotografien, Karten |c 30 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 336 | |b sti |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 500 | |a Text polnisch, Zusammenfassung deutsch und englisch. - Quellen- und Literaturverzeichnis: Seite 194-196. - Personenregister | ||
| 520 | 3 | |a Publikacja ukazuje niezwykłe dziedzictwo architektoniczne siedziby Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz jej losy na tle burzliwych wydarzeń XX w. Gmach ministerstwa to pierwsza wzniesiona od podstaw siedziba ministerialna w II RP. Budynek odznacza się wysokim materialnym standardem i jest przykładem nowoczesnej architektury sięgającej do tradycji klasycznej i akademickiej. Unikatowe są wnętrza gmachu utrzymane w stylistyce polskiego art déco. W czasie II wojny światowej w przedwojennej siedzibie ministerstwa ulokowano niemiecki Urząd Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego. Od tamtej pory adres Szucha 25 kojarzy się z miejscem męczeństwa Polaków i jest symbolem martyrologii narodu polskiego i niemieckiego terroru okupacyjnego. Mamy nadzieję, że publikacja przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o dziejach gmachu i ukaże szerszej grupie odbiorców doskonale zachowane i zarazem mało znane wnętrza budynku. | |
| 610 | 2 | 7 | |a Polen |b Ministerstwo Edukacji i Nauki |0 (DE-588)10126960-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1939-1945 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1918-1939 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Architektur |0 (DE-588)4002851-3 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Besetzung |0 (DE-588)4006020-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 650 | 0 | 7 | |a Zweiter Weltkrieg |0 (DE-588)4079167-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Warschau |0 (DE-588)4079048-4 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 689 | 0 | 0 | |a Warschau |0 (DE-588)4079048-4 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Polen |b Ministerstwo Edukacji i Nauki |0 (DE-588)10126960-2 |D b |
| 689 | 0 | 2 | |a Architektur |0 (DE-588)4002851-3 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Geschichte 1918-1939 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 689 | 1 | 0 | |a Warschau |0 (DE-588)4079048-4 |D g |
| 689 | 1 | 1 | |a Besetzung |0 (DE-588)4006020-2 |D s |
| 689 | 1 | 2 | |a Zweiter Weltkrieg |0 (DE-588)4079167-1 |D s |
| 689 | 1 | 3 | |a Geschichte 1939-1945 |A z |
| 689 | 1 | |5 DE-604 | |
| 700 | 1 | |a Pleskot, Patryk |d 1980- |e Verfasser |0 (DE-588)139531777 |4 aut | |
| 710 | 2 | |a Instytut Pamięci Narodowej |0 (DE-588)5525847-5 |4 isb | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20230421 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 709 |e 22/bsb |f 09042 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 709 |e 22/bsb |f 09043 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09044 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09042 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 307.09 |e 22/bsb |f 09043 |g 438 |
| 942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 09044 |g 438 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033892001 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1819253746211749888 |
|---|---|
| adam_text | SPIS TRESCI 9 Przedmowa ministra edukacji i nauki oraz dyrektora generalnego MEiN II Przedmowa prezesa IPN Grzegorz Miko Gmach i styl 13 Wstęp 15 N legatowi na stołeczność 16 Nowy Ujazdów 1916-1919 4 Ujazdowska dzielnica rządowa 29 Przygotowania do konkursu i „konkurs urzędniczy 32 Konkurs otwarty 34 Projekt budowlany 38 Budowa 47 Wnętrza 102 Modernizm i styl narodowy 104 Od al. Sejmowej do al. Piłsudskiego 112 Gmach bez ministerstwa Patryk Pleskot Okołowojenne konteksty historyczne 117 Preludium. Czasy przedwojenne 131 Kulminacja. Epicentrum terroru (1939-1944) I3I Instalacja machiny terroru I56 „Dzielnica policyjna” I43 Ludzie ludziom... I46 Terror na Szucha - modus operandi I49 ,Tramwaje I5O Cele izolatki I58 Na dnie. Przesłuchania-tortury I62 „Trupiarnia - i nie tylko I65 Ucieczki.,. 168 Odwet - odbijanie więźniów 172 176 Odwet - egzekucje w paszczy Iwa Tragiczny finał - powstanie warszawskie 182 Epilog. Czasy powojenne 194 Najważniejsza bibliografia 197 Wykaz skrótów 198 Indeks osób 202 Summary 205 Zusammenfassung 5
NAJWAŻNIEJSZA BIBLIOGRAFIA Źródła (w tym online) Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (AIPN) strony internetowe: Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego, Mauzoleum Walki i Męczeństwa, Muzeum Niepodległości Zapisy terroru: repozytorium Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami Relacje, dzienniki, wspomnienia, powieści Bartoszewski Władysław, Lewinówna Zofia, Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939֊1945, Kraków 2013. Borodziej Włodzimierz, Terrori polityka. Policja niemiecka a polski ruch oporu w GG 1939-1944, Warszawa 1985. Broniewski Stanisław, Akcja pod Arsenałem, Wrocław 1993. Drewnowski Jerzy, Koźniewski Kazimierz, Pierwsza bitwa z Gestapo: wspo mnienie o Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej (PLAN), Warszawa 1965. Jankowski Stanisław, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie, Warszawa 1980. Kamiński Aleksander, Kamienie na szaniec, Warszawa 2018. Landau Ludwik, Kronika /at wojny i okupacji, t. 1, Warszawa 1962. Ossowska Wanda, Przeżyłam... Lwów-Warszawa 1939-1946, Kraków 2009. Pamiętniki lekarzy, oprać. Kazimierz Bidakowski, Tadeusz Wójcik, Warszawa 1964. Pawiak byt etapem. Wspomnienia z lat 1939-1945, oprać. Regina Domańska, Warszawa 1987. Pollak Michał, Nowa siedziba Ministerstwa WRiOP, „Oświata i Wychowanie” 1931, z. 2. Porwit Marian, Obrona Warszawy, wrzesień 1939 r. Wspomnienia i fakty, Warszawa 1969. Reński Antoni, Tramwaj z alei Szucha, Warszawa 1979. Szelągowski Kazimierz, Ostatnie dni Ministerstwa Wyznań Religij nych i Oświecenia Publicznego, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1973, nr1. Wanat Leon, Za murami Pawiaka, Warszawa
1985. I94
Albumy, przewodniki, artykuły, opracowania Aleja Szucha 25. Historia gmachu polskiej edukacji, red. Magdalena Marchlewska eta!.. Warszawa2014. Aleja Szucha. Mauzoleum Walki i Męczeństwa 1939-1944, Warszawa 1967. Bartoszewski Władysław, 1859 dni Warszawy, wyd. 3, Kraków 2008. Bartoszewski Władysław, Warszawskipierścień śmierci 1939-1944, Warszawa 2008. Bilewicz Hubert, Dzieje gmachu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, „Rocznik Warszawski” 1994, t. 24. Boryta-Nowakowska Jadwiga, Aleja Szucha 25. Mauzoleum Walki i Męczeństwa 1939-1945, „Barbakan” 1995, nr 4. Böhler J., Najazd 1939. Niemcy przeciw Polsce, wyd. 2, Kraków 2015. Böhler Jochen, Mallmann Klaus-Michael, Matthäus Jürgen, Einsatzgruppen w Polsce, Warszawa 2009. Czubiński Antoni, Historia drugiej wojny światowej 1939-1945, Poznań 2004. Davies Norman, Europa walczy, 1939-1945. Nie takie proste zwycięstwo, Kraków 2008. Długosz Jan Μ., Przed powstaniem byla „Akcja Stamm . Bardzo tragiczna i nie udana, www.polityka.pl (dostęp 26 XI 2020 r). Domańska Regina, Pawiak- kaźń i heroizm, Warszawa 1988. Domańska Regina, Policja Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego ijej więzienie śledcze Pawlak, „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” 1978, t. 28. Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Warszawa w latach 1939-1945, Warszawa 1984. Encyklopedia Warszawy, Warszawa 1994. Gmitruk Janusz, Jan Plekafkiewicz (1892-1943) - współtwórca Polskiego Państwa Podziemnego (w 70. rocznicę śmierci), „Niepodległość i Pamięć” 2013, nr3/4. Grabowski Waldemar, Polska tajna administracja cywilna 1939-1945,
Warszawa 2003. Handke Kwiryna, Słownik nazewnictwa Warszawy, Warszawa 1998. Henzler Marek, Wojna osądzona, „Polityka 2016, nr 8. Historia gmachu przy al. J.Ch. Szucha 25, https://www.gov.pl/web/edukacja/ historia-gmachu-przy֊al-jchszucha֊25 (dostęp 26 XI 2020 r.). Izdebska Barbara, Muzeum Więzienia „Pawiak”, „Niepodległość i Pamięć” 1995, nr4. Jochem Clemens, Der Fall Foerster. Die deutsch-japanische Maschinenfabrik in Tokio und das Jüdische Hilfskomitee, Berlin 2017. Kasprzycki Jerzy, Korzenie miasta, 1.1 : Śródmieście Południowe, Warszawa 2004. Klee Ernst, Das Personenlexikon zum Dritten Reich, Frankfurt am Main 2007. Kopka Bogusław, KonzentrationsiagerWarschau. Historia i następstwa, Warszawa 2007. Kotecki Andrzej, Muzeum Walki i Męczeństwa przy alei Szucha w Warszawie, „Spotkania z Zabytkami. Kultura, tradycje, pamiątki” 2019, nr 7/8. Kowalski Waldemar, Hitler w Warszawie - wizyta, która mogła odmienić losy wojny, www.dzieje.pl (dostęp 24 XI 2020 r.). Kula Ewa, Pękowska Marzena, Działalność Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w dwudziestoleciu międzywojennym na rzecz mię dzynarodowej współpracy intelektualnej, „Studia Edukacyjne” 2016, nr 39. I95
Ku ne rt And rzej Krzysztof, Stownik biograficzny konspiracji warsza wskiej 1939-1944, t. 1-3, Warszawa 1987-1991. KurTadeusz, Inskrypcje z alei Szucha, „Stolica 1965, nr9. Kur Tadeusz, Sprawiedliwość pobłażliwa. Proces kata Warszawy Ludwiga Hahna w Hamburgu, Warszawa 1975. Leśniakowska Marta, Architektura w Warszawie 1918-1939, Warszawa 2006. Maliszewska Izabella, Maliszewski Stanisław, Śródmieście Południowe:przewodnik historyczny po miejscach walk i pamięci z lat 1939-1944, Warszawa 2001. Matka dzieci Holokaustu. Historia Ireny Sendlerowej, oprać. Anna Mieszkowska, Warszawa 2007. Mauzoleum Walki i Męczeństwa [katalog], oprać. Regina Domańska, Warszawa 1974. Mauzoleum Walki i Męczeństwa. Oddział Muzeum Historii Polskich Ruchów Nie podległościowych ¡Społecznych. Informator, oprać. FelicjaTerejowa, Warszawa 1990. Michalska Hanna et al., Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 19391945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej, Warszawa 1988. Osiński Zbigniew, Janusz Jędrzejewicz - pitsudczyk i reformator edukacji (1885֊ 1951), Lublin 2008. Pawiak. Przewodnik po ekspozycji stałej, Warszawa 2009. Stachiewicz Piotr, „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1984. Stańczyk Piotr, Wykształcenie ludności II Rzeczypospolitej w świetle badań GUS, „Społeczeństwo i Ekonomia 2016, nr 1. Strzembosz Tomasz, Odbijanie więźniów w Warszawie 1939-1944, Warszawa 197 2. Strzembosz Tomasz, Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939-1945, Warszawa 1983. Szarota Tomasz, Okupowanej Warszawy dzień
powszedni. Studium historyczne, wyd. 1, Warszawa 1988; wyd. 4, Warszawa 2010. Szwankowski Eugeniusz, Ulice i place Warszawy, Warszawa 1970. Śląski Jerzy, Polska walcząca, wyd. 2, Warszawa 1990. Tomaszewski Jerzy, Landau Zbigniew, Polska w Europie i świecie 1918-1939, Warszawa 2005. Warszawa walczy 1939-1945. Leksykon, red. Krzysztof Komorowski, Warszawa 2015. Wojdyło Witold, Minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Sławomir Czerwiński (1885-1931) - pitsudczyk i reformator edukacji [w:] Pitsudczycy i senatorzy drugiego planu (1926-1939). Portrety zbiorowe i indywidualne, red. Robert Litwiński, Marek Sioma, Lublin 2019, s. 285-298. Wysoczański Wiktor, System zwierzchnictwa państwowego nad związkami wyzna niowymi w Polsce lat 1918-1939, „Rocznik Teologiczny 1969, nr 2. Zarnowski Witold, Mauzoleum na Szucha: przed 70. rocznicą udostępnienia spo łeczeństwu, „Niepodległość i Pamięć. Czasopismo muzealno-historyczne 2016, nr 2. Żarnowski Witold, Raczej zginąć, niż zdradzić sprawę. Areszt śledczy gestapo w al. Szucha 25, Warszawa 2014. I96
NDEKS OSOB Adamiec Sławomir 9 85,86, 89,90, 93-99,101,112,115, Agapijew Marla 118 129, 184 „Alek zob. Dawidowski Aleksy Czechowicz Gabriel 38 „Anoda” zob. Rodowicz Jan Czerwiński Sławomir 44, 120, 125, 127 Batuk Stefan („Kubuś”, „Starba”) 143 Ćwiktowski Jan 141,142,168,170 Banach Leon 158, 159 Bartel Kazimierz 32, 33, 38, 47 Daluege Kurt 164 Barttomiejczyk Edmund 50, 95 Dawidowski Aleksy („Alek”) 170,171 Bartoszewski Władysław 146,147,167 Dąbrowiecki Stanisław 183 Beseler Hans von 16 Długosz Jan Μ. 174 Beutel Lothar 135, 143, 144, 146 Dobrucki Gustaw 38 Bidakowski Kazimierz 160 Domańska Regina 138,141,146, 150 Bielska Marla 48 Dowgiatto Wojciech 118 Blehkuhski Stanisław 104 Drewnowski Jerzy 166 Bilewicz Hubert 120 Duchnowski Czesław 25 Binental Leopold 120 Dunin-Wąsowicz Krzysztof 147, 164 Blaskowitz Johannes 132 Dygat Antoni 22 BlumAbrasza 157 Böhler Jochen 132,135,144 Eber Edward 18 Boni Andrzej 106 Eichmann Adolf 145 Borowski Karol 120 Eychhorn Franciszek 29, 33 Borys Adam („Pług”) 173 Filipkowski Stanisław 106 Boryta-Nowakowska Jadwiga 184,191 Brandysiewicz Jerzy 104 Braniccy 22 Gawrońscy 138 Broniewski Stanisław („Orsza”) 171 Gelbard Jerzy 25, 27 Brukalska Barbara 103,104 Gmitruk Janusz 157 Brukaiski Stanisław 102-104 Goebbels Josef 133 Brzeziński Wacław 120 Goebl Stefan 38 BuchbergerSiegmund 146 Gomułka Władysław 191 Buckiewiczówna Maryla 106 Goździewska Regina 163,167 Bukowska Helena 77 Goździewski Mieczysław 163 Bürki Franz 172 Grabski Władysław 29 Bytnar Jan („Rudy”) 170,171 Graefe Jan 106 Gromadzki Aleksy 120 Chmielewski Jan Olaf 109,110 Grzelińska Anna 162
Choynowski Piotr 120 Gutt Romuald 33,35,46,102 Colonna-Walewski Stefan 25, 29 Czajkowski Józef 46, 47 Hahn Ludwig 145, 146, 166, 167 Czarnek Przemysław 9 Handke Kwiryna 182 Czartoszewski Michał 36, 43, 53, 54, 57, „Heniek zob. Nowak Henryk Henzler Marek 144 61,65, 67,69,71,72,77,78, 81,83, I98
Himmler Heinrich 146 Koźnlewski Kazimierz 166 „Hipek” zob. Królikowski Stefan Królikowski Stefan („Hipek ) 175, Hitler Adolf 112, 133,137,146, 180 176 Kruglowska Iwona 161 Jagodziński Józef 150 Krzyżanowski Wacław 27, 33 Jankowska J. 152 „Kubuś” zob. Bałuk Stefan Jankowski Józef 18, 34, 35, 46 Kudelski Jan Tomasz 27, 33, 47 Jankowski Karol 33 Kukulski Jan 25, 27 Janta-Potczyński Leon 120 Kula Ewa 127 Jastrzębowski Wojciech 9, 46-51,65, 66,72,77,98 KulczykWanda 161,162 Kuna Henryk 47,106 Jawornicki Antoni 18,34,35 Kunicki Aleksander („Rayski ) 173 Jędrzejewicz Janusz 120,127 Kur Tadeusz 146,152 Jędrzejewicz Wacław 27 Kurzątkowski Jan 50,115 Jochem Clemens 144 Kusociński Janusz 147 Jurkiewicz Stanisław 38 Kutrzeba Tadeusz 131 Kutschera Franz 172, 173 Kaban (vel Korski) Józef 34 Kwiatkowski Eugeniusz 38 Kaden-Bandrowski Juliusz 120 Kakowski Aleksander 44,120,123 Lachert Bohdan 102,103 Kamiński Aleksander 171 Landau Ludwik 138 Kardaś Kazimierz („Orkan”) 175,176 Landau Zbigniew 125 Karin-Dębnicka Halina 143 Lange Ewald 171 Karpińska Halina 48 Laskowiecka Irena 184 Kasprzycki Jerzy 118,184 Lechner Joseph 163,173 Kercelli Grzegorz 152 Léon Auguste 46 Klee Ernst 145 Leśniakowska Marta 118,120, Klein Stephen 172 184 Kocjan Antoni 157 Leśniewski Tadeusz 25, 29,138 Kolendo Zbigniew 103 Lewinówna Zofia 167 Komaszewski Stanisław 50, 86 Ligler Piotr 21, 23 Komorowski Krzysztof 141 Litwiński Robert 120 Kopka Bogusław 162 Loth Felicjan 160 Koral Tadeusz 143 Korompay Elżbieta 168 Lukasiewicz Juliusz 27 Korompay Mieczysława 168 Korski Józef zob. Kaban Józef Maliszewska Izabella 164
Kostrzewski Tadeusz („Niemira”) 173 Maliszewski Stanisław 164 Koszczyc-Witkiewicz Jan 46 Mallmann Klaus-Michael 135,144 Kotecki Andrzej 153,163,190 Małecki Kacper 141 Kott Kazimierz Andrzej 165,166 Małecki Marian 141 Kowalski Antoni 34 Małgorzewski Józef 132 Kowalski Waldemar 133 Marchlewska Magdalena 120 I99
Marciniak Antoni 93,95-99 Piwnicki Zygmunt 164 Matthäus Jürgen 135,144 Plater-Zyberk Zygmunt 103,118 Męczeński Zdzisław 9, 25, 27, 29, ЗО, 32-35, „Pług zob. Borys Adam 38,42,44,46,47,101-103,110,112,118, Pniewski Bohdan 120, 123, 127 109, 110 Meisinger Josef („Rzeźnik Warszawy ) 144, Poddębski Henryk 42, 45, 52, 54, 61,69, 71, 145, 166, 167 Meysztowicz Aleksander 38 33, 35, 102-104, 106, 72, 91, 112, 122, 125, 127, 129 Podgórski Antoni 141,142,180 Miedziński Bogusław 38, 118 Pollak Michał 14, 120 Mieszkowska Anna 157 Porwit Marian 132 Mika Grzegorz 25, 103 Pospieszalski Marian 27 Miklaszewski Bolesław 29 Poszepczyński Eugeniusz („Ssak”) 173 Mikołajczyk Stanisław 182 Prądzyński Witold 38 Milicer Napoleon 118,184 Prystor Aleksander 120 Milke Alfred 173 Przerwa-Tetmajer Michał 104 Miłosz Czesław 143 Przybylski Czesław 24-26 Minkiewicz Witold 34 „Przygoda zob. Wronowski Tadeusz Moraczewski Jędrzej 38 Puterman Julian zob. Sadłowski Julian Mościcki Ignacy 25, 38 Mozotowski Stefan 118 Rabski Zdzisław 29 „Mściwy” zob. Nurkowski Kazimierz Radwan Wacław 47 Müller Johannes Hermann 144,145 Raniecki Aleksander 27 Munik Alicja 178, 179 Rataj Maciej 157 „Rayski” zob. Kunicki Aleksander Nawrocki Karol 11 Reński Antoni 117, 131, 149, 150, 156-158, „Niemira” zob. Kostrzewski Tadeusz 161-165, 168, 172, 182 Niezabytowski Karol 38 Reński Józef 106 Norwerth Edgar Aleksander 46 Riefenstahl Leni 132,133 Nowak Henryk („Heniek ) 173 Rodowicz Jan („Anoda”) 170,171 Nurkowski Kazimierz („Mściwy”) 173 Romanowicz Arseniusz 104 Romocki Paweł 38 Okocimski Karol 106 Rościszewski Karol 27 Olszewski Czesław
110, 111 Różański Stanisław 106 „Orkan zob. Kardaś Kazimierz „Rudy zob. Bytnar Jan „Orsza” zob. Broniewski Stanisław Rusiński Jan 169 Osiński Zbigniew 127 Rychtowski Stanisław 104 Ossowska Wanda 156,161,163, 167 „Rzeźnik Warszawy zob. Meisinger Josef Otto Alfred 165 Sadłowski (od 1942 r. Puterman) Julian 46 Pękowska Marzena 127 Sadłowski Władysław 47 Piekatkiewlcz Jan 156,157 Schultz Herbert 171 Piłsudski Józef 14, 25, 32, 38, 106, 118 Sendlerowa Irena 157,167 Piprek Mieczysław 104 Sienicki Stefan 33, 35, 48, 49, 51 200
Sigalin Jakub 25 Świerczyński Rudolf 27, 29,33,35,46,47,103 Sigalín Roman 25, 27 Świętostawski Wojciech 127 Sioma Marek 120 Sktadkowski Felicjan Sławoj 38 Tchorek Karol 50, 115, 191 Stawek Walery 44,120 Tołwiński Tadeusz 16,18 Snawadzki Antoni 179 Tomaszewski Jerzy 125 Sokołowski Stefan 141,142 Sosnowski Oskar 21-23 Wanat Leon 164,166, 167 „Ssak zob. Poszepczyński Eugeniusz Wedel Jan 110 Stachiewicz Piotr 141 Weffels Ernst 172 Stalin Józef 11, 188,191 Weinz Stanisława 160,161 Stamm Walter 175,176 Weker Wacław 27 Stani Tadeusz 148-150,156,159-163,184, Wnuk Marian 106 189,190 Wojciechowski Jarosław 47,120 Staniewicz Witold 38 Wojdyło Witold ì 20 Stanisław August Poniatowski 117, 141 Woyn iewicz Wito I d 25 Stańczyk Piotr 127 Woźnicki Stanisław 44 „Starba zob. Batuk Stefan Wójcik Tadeusz 160 Starzyński Stefan 106,135 Wronowski Tadeusz („Przygoda ) 173 Staszkiewicz Jan 141 Wycech Czesław 182 Stefanowicz Jan 27 Wysoczański Wiktor 125 Strzembosz Tomasz 143, 157, 171-174 Syrkus Helena 104 Z.R. 150 Syrkus Szymon 104 Zachariewicz Alfred 27,33 Szablewski Bronisław 162 Zachwatowicz Jan 135 Szabłowski Jerzy 135 Zagórska Aniela 120 Szanajca Józef 103 Zagrzejewski Kazimierz 38 Szarota Tomasz 132,141, 143 Zaleski August 38 Szczepaniak Władysław 141 Zamoyski Andrzej 16 Szczepkowski Jan 106 Zawadzki Tadeusz („Zośka ) 170,171 Szelągowski Kazimierz 157 „Zośka zob. Zawadzki Tadeusz Szerer Mieczysław 47 Szlagowski Antoni 120 Żarnowski Witold 131, 132, 136, 138, 141, Szuch (Schuch) Jan Chrystian 117 147, 150, 152, 157, 161, 162, 164, 166, Szuchowie 117 168,170,172,176,180,184,188,191,192
Szwankowski Eugeniusz 118,184 Żółkowski Marian 141,142,168 Szymaniak Piotr 104 Żórawski Juliusz 102-104 ЮІ
SZUCHA 25 Das erste Ministerium des freien Poiens Zusammenfassung Die Publikation Szucha 25. Pierwsze Ministerstwo Wolnej Polski (dt. Szu cha 25. Das erste Ministerium des Freien Polens) ist ein Versuch, die einzigartige Geschichte und Architektur des Gebäudes des Ministeriums für Bildung und Wissenschaft, dessen ursprünglicher Name Ministerium für Religiöse Bekenntnisse und Öffentliche Aufklärung war, darzustellen. Es war das erste von Grund auf neu errichtete Ministerialgebäude in der Zweiten Republik Polen. Das Ministerium hatte seinen Sitz in derSzucha-Allee 25, seine Zuständigkeiten umfassten wiederum alle Arten und Stufen des Bildungswesens, die Pflege von Wissenschaft, Literatur und Kunst, Archiven, Bibliotheken, Lesesäle, Museen und Theater sowie religiöse Fragen. Die Fertigstellung dieser Publikation fällt mit den Bemühungen des Ministeriums um die Anerkennung des Gebäudes als historisches Denkmal zusammen. Das Album besteht aus zwei Texten. Im ersten Beitrag vom Architekten und Warschauer Geschichtsexperten Grzegorz Mika wird die Geschichte des Gebäudes im Kontext der Veränderungen in der Architektur und Stadt planung der Zwischenkriegszeit dargestellt. Der zweite Beitrag wiederum wurde von Patryk Pleskot, einem Geschichtsforscher des 20. Jahrhunderts, verfasst, der die Geschichte des Gebäudes mit Schwerpunkt auf der Zeit des Zweiten Weltkriegs beschreibt. Grzegorz Mika skizziert ein Bild der räumlichen Anordnung Warschaus zu Beginn des 20. Jahrhunderts-voller Kontraste und Unzulänglichkeiten, eindeutig mit dem Stigma der russischen Vorherrschaft gebrandmarkt.
Nach der Wiedererlangung der Unabhängigkeit litt die Hauptstadt unter einem Mangel an Ämtern, öffentlichen Gebäuden und repräsentativen Räumen. Mika stellt das Konzept des Ministeriumsgebäudes in einer breiten Perspektive der Pläne für den Bau der „Ujazdowski Dzielnica Rządowa“ vor, d.h. eines repräsentativen öffentlichen Viertels entlang des Weichse lufers in der Nähe der sog. Stanislawowska-Achse. Das Grundstück für den Bau wurde 1923 vom Ministerium für Militärische Angelegenheiten zurVerfügung gestellt. Zunächst wurde ein sog. behördlicher Wettbewerb ausgeschrieben, im Dezember 1926 hingegen ein offener Wettbewerb für die Gestaltung des Sitzes des Ministeriumsfür religiöse Bekenntnisse und Volksaufklärung. Insgesamt 54 Beiträge wurden innerhalb der vorgegebe nen Frist eingereicht. Die Jury berücksichtigte Elemente wie Komposition und Stil, Kubatur, räumliche Anordnung und Kommunikation. Gewonnen 205
hat der Beitrag von Zdzisław Mączeński, dem Leiter der Schulbauabteilung im Ministerium, der eine überarbeitete und verbesserte Version des im „offiziellen Wettbewerb“ eingereichten Entwurfs war. Der preisgekrönte Entwurf ist ein Beispiel für moderne Architektur, die sich auf die klassische und akademische Tradition stützt. Die Form des Gebäudes sollte „die Kraft des wiedergeborenen Geistes der nationalen Kultur“ ausdrücken. Am 15. März 1928 wurde ein separater Wettbewerb für die Gestaltung der Einrichtung und der Innenausstattung des Gebäudes ausgeschrieben. Die wichtigsten Räume sollten als Ausstellungsräume dienen, in denen die Errungenschaften der polnischen dekorativen Kunst präsentiert werden sollten. Ausgezeichnet wurde das Konzept von Professor Wojciech Jastrzę bowski. Aufgrund finanzieller Schwierigkeiten wurde sein Projekt jedoch nicht vollständig umgesetzt. Dennoch bleibt es eines derherausragendsten Beispiele der dekorativen Kunst dieser Zeit. Der Bau des Gebäudes in der Szucha-Allee 25 begann Ende Juli 1927 und wurde erst 1930, drei Jahre nach der Grundsteinlegung, abgeschlossen. Das Gebäude wurde am 19. Dezember 1930 eingeweiht. DerText endet mit einer Erörterung der Pläne zur Entwicklung eines repräsentativen Viertels, dessen Herzstück die Gedenkstätte des Marschalls Józef Piłsudski auf dem Mokotowskie-Feld sein sollte. Der Autor des zweiten Teils der Veröffentlichung, Patryk Pleskot, beginnt seine Geschichte mit einer Beschreibung der Anfänge des Gebäudes in der Szucha-Allee und geht dann auf seine Kriegsgeschichte ein. Den meisten Unterkapiteln sind
Auszüge aus den Memoiren von Antoni Reński, eines ehemaligen Häftlings dieses Gefängnisses, u.d.T. Tramwaj z alei Szucha (Die Straßenbahn aus der Szucha-Allee) vorangestellt. Sie enthüllen dem Leser nach und nach die tragische Geschichte dieses Gebäudes. Nach der Kapitulation Warschaus wurde der Sitz des Ministeriums schnell von den deutschen Besatzungsbehörden übernommen. Bereits in den ersten Oktobertagen 1939 befanden sich Offiziere der Einsatzgruppe IV, des SD, der Sipo und der Gestapo in dem Komplex in der Szucha-Allee 25. Ende des Monats wurde das Büro des Kommandeurs der Sicherheits polizei und des Sicherheitsdienstes für den Distrikt Warschau offiziell in dem Gebäude eingerichtet. Die Deutschen zerstörten die im Ministerium verbliebene Dokumentation, beeinträchtigten aber nicht das Aussehen des Gebäudes und seine Ausstattung. Das ministeriale Gebäude wurde zusammen mit dem benachbarten Gebäude des heutigen Außenministeriums, das Sitz der Orpo war, schnell zum Herzstück des sog. Polizeiviertels. Von diesem Moment an wurde die Szucha-Allee 25 zu einem Symbol des Besatzungsterrors und zu einem Ort des Martyriums des polnischen Volkes. DerText stellt verschiedene Aspekte des deutschen Repressionsappa rats detailliert dar. Die Profile der Leiter des Büros des Chefs der Sicher heitspolizei, die die Bürger Warschaus während der Kriegs- und Besat zungsjahre terrorisierten, werden dabei dem Leser nähergebracht. Einer von ihnen, Josef Meisinger, erhielt sogar den Spitznamen „Schlächter von Warschau“. Anschließend werden die Organisationsstrukturen und die Methoden der
Verhöre im Detail vorgestellt. Meistens wurden Häftlinge 206
aus dem Pawiak-Gefängnis in die Szucha-Allee gebracht, manchmal aber auch infolge von Straßenrazzien, Sie wurden in Zellen, sog. Straßenbahnen, in Isolationsräume oder in einen Ort gebracht, der im Häftlingsjargon „Leichensaal“ genannt wurde. Die berühmten „Straßenbahnen“ waren all jene Zellen im Erdgeschoss des Gebäudes, in denen die Gefangenen auf ihre Verhöre warteten. Sie erhielten ihren Namen nicht nur von ihrer länglichen Form, sondern auch von den Reihen kurzer Bänke, auf denen die Gefangenen mit dem Rücken zum Gang und dem Gesicht zurWand saßen. Den in den „Straßenbahnen“ zusammengepferchten Häftlingen war es strengstens untersagt, sich zu unterhalten. Zur gleichen Zeit ertönten aus dem Verhörraum Schläge und Stöhnen. In seinem Beitrag über die Einzelzellen richtet der Autor seine Auf merksamkeit auf die zahlreichen Inschriften, die an den Wänden dieser Räume erhalten geblieben sind. Die meist mit den Fingernägeln eingeritz ten Texte sind „ein Zeugnis des Leidens und der Resignation, aber auch des Kampfes um Menschenwürde und Erinnerung“. Sie vermitteln dem Leserauch eine Vorstellung vom tragischen Schicksal der Häftlinge, die von den Gestapo-Funktionären geschlagen, gefoltert und gedemütigt wurden. Der erschüterndste Teil des Textes ist die Beschreibung der brutalen Folterungen während der Verhöre, die durch die Berichte von Opfern und Zeugen ergänzt werden. Die Gestapo wandte verschiedene Methoden an, um den Vernehmern Geständnisse zu entlocken, unter anderem durch den Einsatz von Hilfsmitteln, die im Gefängnisjargon als „Dolmetscher“ bezeichnet werden. Zu den
häufigsten Foltermethoden gehörten das Auf hängen der Gefangenen in Ketten, das Aufhetzen mit dressierten Hun den, das Ausschlagen der Vorderzähne, das Ausreißen von Fingernägeln, Stromschläge, Ertränken und die Verletzung der Augäpfel. Die Häftlinge wurden mit Knüppeln, Peitschen, Ruten und Pistolenstößen geschlagen. Oft überlebten sie die brutalen Verhöre nicht und starben an den Folgen ihrer Verletzungen. Es ist schwierig, die Zahl der Opfer dieser Verbrechen sowie die Zahl der Personen, die in die Haftanstalt Szucha gebracht wur den, zu bestimmen. Schätzungen zufolge sollen zwischen Ende 1939 und Ende 1944 Zehntausende von Menschen verhört worden sein, von denen mindestens ein Fünftel zum Tode verurteilt wurde. In der gesamten Geschichte des Gefängnisses gab es nur zwei erfolg reiche Fluchten - die erste gleich zu Beginn der Inbetriebnahme, die zweite kurz vor dem Warschauer Aufstand. Es gab auch einige wenige Fälle, in denen deutsche Funktionäre von Häftlingen bestochen wurden, um freizukommen. Eine davon war die Aktion „Żegota“, dank derer Irena Sendlerowa entlassen wurde. Der schwächste Punkt im gesamten Sicherheitssystem war derTransport der Häftlinge vom Gefängnis Pawiak zur Gestapo-Zentrale. Auf einem dieser Transporte wurde Janek Bytnar aka Rudy vor den Deutschen gerettet. Bytnarwurde im Gefängnis inhaftiert nachdem bei ihm Untergrundpresse gefunden worden war. Die gesamte Operation wurde-obwohl sie tragisch endete (nicht nur „Rudy” starb, sondern auch derim Kampf verletzte Aleksy Dawidowski aka Alek - zu einer der berühmtesten militärischen Aktionen 207
des polnischen Untergrunds. Siewurdevon Aleksander Kaminski in seinem Buch Kamienie na szaniec verewigt und einem breiteren Publikum vor- gestellt. Vergeltungsaktionen des polnischen Untergrunds im „Polizeirevier“ waren äußerst riskant und schwierig. Sie nahmen oft einen dramatischen Verlauf und endeten mit einem Fehlschlag. Die Gestapo-Funktionäre aus dem Gefängnis in der Szucha-Allee verwischten systematisch die Spu ren ihrer Verbrechen. Dies ist einer der Hauptgründe, warum es heute so schwierig ist, die Zahl der Gefangenen und Opfer zu schätzen. Das Gebäude des Ministeriums hat die Kriegswirren und die konse quente Kampagne zur Zerstörung Warschaus überstanden. Im November 1945 kehrten die Beamten des Ministeriums in das Gebäude zurück, das in das Ministerium für Bildung umbenannt wurde. Gleichzeitig brachten bereits Anfang 1945 Bürger, die in der Hauptstadt ankamen, Blumen zum einstigen Gefängnis in der Szucha-Allee und zündeten Kerzen an. Die von der Basis ausgehenden und spontanen Gedenkaktivitäten nahmen bald einen formellen Charakter an - die ersten Berichte wurden verfasst, eine Gedenktafel wurde angebracht, 1946 wiederum wurde die ehemali ge Haftanstalt als Ort des Martyriums und des Heldentums der Nation anerkannt. Kurze Zeit später wurde hier das Mausoleum des Kampfes und des Martyriums errichtet. Die Gedenkveranstaltungen wurden jedoch gleichzeitig zu einem Propagandainstrument und zu einem Werkzeug für die ideologische Gestaltung der Vergangenheit. Im Jahre 1973 wurde das ehemalige ministeriale Gebäude in die Denkmalliste eingetragen, was es vor
unbedachten architektonischen Veränderungen schützte. Bayarische Staatsbibliothek München
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Mika, Grzegorz 1985- Pleskot, Patryk 1980- |
| author_GND | (DE-588)1151971758 (DE-588)139531777 |
| author_facet | Mika, Grzegorz 1985- Pleskot, Patryk 1980- |
| author_role | aut aut |
| author_sort | Mika, Grzegorz 1985- |
| author_variant | g m gm p p pp |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV048515063 |
| ctrlnum | (OCoLC)1349545774 (DE-599)KXP1816637394 |
| era | Geschichte 1939-1945 gnd Geschichte 1918-1939 gnd |
| era_facet | Geschichte 1939-1945 Geschichte 1918-1939 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>04849nam a2200769 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV048515063</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20230421 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">221018s2022 pl o||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788396424105</subfield><subfield code="c">MEiN</subfield><subfield code="9">978-83-964241-0-5</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788382295122</subfield><subfield code="c">IPN</subfield><subfield code="9">978-83-8229-512-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1349545774</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)KXP1816637394</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">pl</subfield><subfield code="c">XA-PL</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">15.72</subfield><subfield code="2">bkl</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">56.82</subfield><subfield code="2">bkl</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">2</subfield><subfield code="2">KUBA2</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Mika, Grzegorz</subfield><subfield code="d">1985-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1151971758</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Szucha 25</subfield><subfield code="b">pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens</subfield><subfield code="c">Grzegorz Mika, Patryk Pleskot</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">25 Szucha avenue</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">25 Szucha avenue</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Szucha 25</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Instytut Pamięci Narodowej</subfield><subfield code="c">2022</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">207 Seiten</subfield><subfield code="b">Fotografien, Karten</subfield><subfield code="c">30 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">sti</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Text polnisch, Zusammenfassung deutsch und englisch. - Quellen- und Literaturverzeichnis: Seite 194-196. - Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="520" ind1="3" ind2=" "><subfield code="a">Publikacja ukazuje niezwykłe dziedzictwo architektoniczne siedziby Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz jej losy na tle burzliwych wydarzeń XX w. Gmach ministerstwa to pierwsza wzniesiona od podstaw siedziba ministerialna w II RP. Budynek odznacza się wysokim materialnym standardem i jest przykładem nowoczesnej architektury sięgającej do tradycji klasycznej i akademickiej. Unikatowe są wnętrza gmachu utrzymane w stylistyce polskiego art déco. W czasie II wojny światowej w przedwojennej siedzibie ministerstwa ulokowano niemiecki Urząd Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego. Od tamtej pory adres Szucha 25 kojarzy się z miejscem męczeństwa Polaków i jest symbolem martyrologii narodu polskiego i niemieckiego terroru okupacyjnego. Mamy nadzieję, że publikacja przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o dziejach gmachu i ukaże szerszej grupie odbiorców doskonale zachowane i zarazem mało znane wnętrza budynku.</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="b">Ministerstwo Edukacji i Nauki</subfield><subfield code="0">(DE-588)10126960-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1939-1945</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1918-1939</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Architektur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4002851-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Besetzung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4006020-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Zweiter Weltkrieg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079167-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Warschau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079048-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Warschau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079048-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Polen</subfield><subfield code="b">Ministerstwo Edukacji i Nauki</subfield><subfield code="0">(DE-588)10126960-2</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Architektur</subfield><subfield code="0">(DE-588)4002851-3</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1918-1939</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Warschau</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079048-4</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Besetzung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4006020-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Zweiter Weltkrieg</subfield><subfield code="0">(DE-588)4079167-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Geschichte 1939-1945</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Pleskot, Patryk</subfield><subfield code="d">1980-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)139531777</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Instytut Pamięci Narodowej</subfield><subfield code="0">(DE-588)5525847-5</subfield><subfield code="4">isb</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20230421</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">709</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">709</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09044</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09042</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">307.09</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09043</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09044</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033892001</subfield></datafield></record></collection> |
| geographic | Warschau (DE-588)4079048-4 gnd |
| geographic_facet | Warschau |
| id | DE-604.BV048515063 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-12-20T19:47:11Z |
| institution | BVB |
| institution_GND | (DE-588)5525847-5 |
| isbn | 9788396424105 9788382295122 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-033892001 |
| oclc_num | 1349545774 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-255 DE-12 |
| owner_facet | DE-255 DE-12 |
| physical | 207 Seiten Fotografien, Karten 30 cm |
| psigel | BSB_NED_20230421 |
| publishDate | 2022 |
| publishDateSearch | 2022 |
| publishDateSort | 2022 |
| publisher | Instytut Pamięci Narodowej |
| record_format | marc |
| spellingShingle | Mika, Grzegorz 1985- Pleskot, Patryk 1980- Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens Polen Ministerstwo Edukacji i Nauki (DE-588)10126960-2 gnd Architektur (DE-588)4002851-3 gnd Besetzung (DE-588)4006020-2 gnd Zweiter Weltkrieg (DE-588)4079167-1 gnd |
| subject_GND | (DE-588)10126960-2 (DE-588)4002851-3 (DE-588)4006020-2 (DE-588)4079167-1 (DE-588)4079048-4 |
| title | Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens |
| title_alt | 25 Szucha avenue Szucha 25 |
| title_auth | Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens |
| title_exact_search | Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens |
| title_full | Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens Grzegorz Mika, Patryk Pleskot |
| title_fullStr | Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens Grzegorz Mika, Patryk Pleskot |
| title_full_unstemmed | Szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens Grzegorz Mika, Patryk Pleskot |
| title_short | Szucha 25 |
| title_sort | szucha 25 pierwsze ministerstwo wolnej polski 25 szucha avenue the first ministry of free poland szucha 25 das erste ministerium des freien polens |
| title_sub | pierwsze ministerstwo wolnej Polski = 25 Szucha avenue : the first ministry of free Poland = Szucha 25 : das erste Ministerium des freien Polens |
| topic | Polen Ministerstwo Edukacji i Nauki (DE-588)10126960-2 gnd Architektur (DE-588)4002851-3 gnd Besetzung (DE-588)4006020-2 gnd Zweiter Weltkrieg (DE-588)4079167-1 gnd |
| topic_facet | Polen Ministerstwo Edukacji i Nauki Architektur Besetzung Zweiter Weltkrieg Warschau |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=033892001&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT mikagrzegorz szucha25pierwszeministerstwowolnejpolski25szuchaavenuethefirstministryoffreepolandszucha25dasersteministeriumdesfreienpolens AT pleskotpatryk szucha25pierwszeministerstwowolnejpolski25szuchaavenuethefirstministryoffreepolandszucha25dasersteministeriumdesfreienpolens AT instytutpamiecinarodowej szucha25pierwszeministerstwowolnejpolski25szuchaavenuethefirstministryoffreepolandszucha25dasersteministeriumdesfreienpolens AT mikagrzegorz 25szuchaavenue AT pleskotpatryk 25szuchaavenue AT instytutpamiecinarodowej 25szuchaavenue AT mikagrzegorz szucha25 AT pleskotpatryk szucha25 AT instytutpamiecinarodowej szucha25 |