Une réforme orientale à l'âge baroque: les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle)
Gespeichert in:
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cb4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV047459613 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20220928 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 210909s2021 it a||| m||| 00||| fre d | ||
| 020 | |a 9782728314706 |c 40,00 EUR |9 978-2-7283-1470-6 | ||
| 035 | |a (OCoLC)1247894698 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV047459613 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a fre | |
| 044 | |a it |c IT | ||
| 049 | |a DE-12 |a DE-210 |a DE-521 |a DE-1102 |a DE-1046 |a DE-Bo133 |a DE-1028 |a DE-1050 |a DE-573 |a DE-M347 |a DE-92 |a DE-1051 |a DE-898 |a DE-859 |a DE-860 |a DE-1049 |a DE-861 |a DE-863 |a DE-862 |a DE-Re13 |a DE-Y3 |a DE-255 |a DE-Y7 |a DE-Y2 |a DE-70 |a DE-2174 |a DE-127 |a DE-22 |a DE-155 |a DE-91 |a DE-384 |a DE-473 |a DE-19 |a DE-355 |a DE-703 |a DE-20 |a DE-706 |a DE-824 |a DE-29 |a DE-739 | ||
| 050 | 0 | |a BR | |
| 082 | 0 | |a 274 | |
| 084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
| 100 | 1 | |a Tatarenko, Laurent |d 1981- |e Verfasser |0 (DE-588)1240859244 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Une réforme orientale à l'âge baroque |b les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) |c par Laurent Tatarenko |
| 246 | 1 | 3 | |a Une réforme orientale à l’âge baroque |
| 264 | 1 | |a Rome |b Ecole française de Rome |c 2021 | |
| 300 | |a XI, 645 Seiten |b Illustrationen, Diagramme, Karten, Faksimiles |c 24 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 1 | |a Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome |v 392 | |
| 500 | |a Dissertation | ||
| 502 | |b Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne ; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Lublin |c 2014 |g version revisée | ||
| 610 | 2 | 7 | |a Ruthenische Kirche |0 (DE-588)4136731-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 648 | 7 | |a Geschichte 1550-1650 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 650 | 0 | 7 | |a Brester Union |0 (DE-588)4146585-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 651 | 7 | |a Großfürstentum Litauen |0 (DE-588)4499060-1 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 651 | 7 | |a Rom |0 (DE-588)4050471-2 |2 gnd |9 rswk-swf | |
| 655 | 7 | |0 (DE-588)4113937-9 |a Hochschulschrift |2 gnd-content | |
| 689 | 0 | 0 | |a Großfürstentum Litauen |0 (DE-588)4499060-1 |D g |
| 689 | 0 | 1 | |a Rom |0 (DE-588)4050471-2 |D g |
| 689 | 0 | 2 | |a Brester Union |0 (DE-588)4146585-4 |D s |
| 689 | 0 | 3 | |a Ruthenische Kirche |0 (DE-588)4136731-5 |D b |
| 689 | 0 | 4 | |a Geschichte 1550-1650 |A z |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe |o 10.4000/books.efr.12348 |z 978-2-7283-1471-3 |
| 830 | 0 | |a Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome |v 392 |w (DE-604)BV000006106 |9 392 | |
| 856 | 4 | 1 | |u https://doi.org/10.4000/books.efr.12348 |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
| 856 | 4 | 1 | |u https://directory.doabooks.org/handle/20.500.12854/85189 |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Ortsregister |
| 912 | |a ZDB-183-OEB | ||
| 912 | |a ZDB-94-OAB | ||
| 940 | 1 | |n oe | |
| 940 | 1 | |q BSB_NED_20220823 | |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09031 |g 4793 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09032 |g 478 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09031 |g 4 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09032 |g 47 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09032 |g 4793 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09031 |g 47 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09031 |g 478 |
| 942 | 1 | 1 | |c 200.9 |e 22/bsb |f 09032 |g 4 |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032861405 | |
Datensatz im Suchindex
| DE-BY-TUM_katkey | 2686559 |
|---|---|
| _version_ | 1822086369194803200 |
| adam_text |
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Sources Sources manuscrites AGAD = Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. • Archiwum Radziwiłłów (AR), dz. V, n° 947, 7299, 14536; dz. X, n° 523, 669. • Archiwum Zamoyskich, n° 693. APF = Archivio storico di Sacra Congregazione de Propaganda Fide. • Biglietti e Risoluzioni del S.O., t. 1. • Miscellanee Diverse, voi. 21. • Miscellanee Varie, vol. XIX. • Scritture Originale riferite nelle Congregazioni Generali (SOCG), voi. 182, 367, 370, 378. • Scritture riferite nei Congressi (SC). • Ser. I, Moscovia, Polonia, Ruteni, Senza data. • Ser. I, Moscovia, Polonia, Ruteni, voi. 1 (1624-1674). • Ser. II, Collegi Vari, n° 66. • Ser. II, Ospizio dei Ruteni, voi. 1 (1639-1800). • Ser. II, Visite e Collegi, voi. 1 (1622-1624). • SC, Ser. II, Visite e Collegi, voi. 3 (1625). • SC, Ser. II, Vìsite e Collegi, voi. 5 (1627). ASPblI RAN = Архив Санкт-Петербургского института истории РАН. • F. 52, inv. 1, livres n° 344. • F. 52, inv. 1, n° 51, 61. AAV = Archivio Apostolico Vaticano. • Archivům Arcis (A. A.), Ann. I-XVIII, n° 1731, 1732, 1859. • Archivio Consistoriale (Arch. Consist.), Processus Consist., vol. ΙΟ Ι 1, 25, 37. • Sacra Congregazione del Concilio (Congr. Concilio), Relat. Dioec., n° 428. BCz = Biblioteka Książąt Czartoryskich - Muzeum Narodowe w Krakowie. • n° 11676/1, n° 1273 I. Bibliothèque-Médiathèque d’Évreux. • Ms. Etr. 3. BN = Bibliothèque nationale de France. • Mss. Ital. 2144. CDIAUL = Центральный державний історичний архів України, м. Львів. • F. 408, inv. 1, п° 955.
584 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE LMAB = • • • • • • Lietuvos Mokslu Akademijos Biblioteka. F. 9, n° 684. F. 16, n° 21, 58, 202. F. 17, n° 137. F. 21, n° 1114, 1424, 1618-1619. F. 43, n° 25599. F 264, n° 82, 191, 213, 412, 418, 420, 422, 464, 550, 564, 688, 908, 1148. • F. 273, n° 2087, 3454. • F. 273,
n° 2460. LVIA = Lietuvos Valstybes Istorijos Archyvas. • F 11, inv. 1, n° 759, 764a, 766, 782, 1053-1054. • F. 21, inv. 1, n° 3, 6, 8, 10, 13-14, 20-21, 26. • F. 22, n° 12. • F. 604, inv. 10, n° 1. • F. 610, inv. 3, n° 1, 100, 103, 206, 269-271, 352. • F. 634, inv. 1, n° 53. • F. 634, inv. 3, n° 12,
36, 87a, 460, 619. • F. 634, inv. 4, n° 239. • LM (.Lietuvos Metrika), n° 85, 93, 106, 287, 292. NIAB = Национальный Исторический Архив Беларуси. • F. 1774, inv. 1, n° 3. OR RNB = Отдел рукописей Российской национальной библиотеки. • F 678, п° 26. • F. 958, Divers Q. I, n° 60. • F. 971, inv. 2, aut.
133, 150. • Pol., F. I, n° 50, 51. RGADA = Российский государственный архив древних актов. • F 356, inv. 2, n° 18, 31. RGIA = Российский государственный исторический архив. • F 823, inv. 1, n° 198, 246, 247, 249, 306, 313, 323, 325, 326, 369, 371, 460, 461, 501, 502, 506. • F. 823, inv. 3, n° 46,
56, 64, 67, 81, 82, 101, 102, 103, 129, 154, 171, 172, 183, 264, 283, 375. VUB = Vilniaus Universiteto Biblioteka (Rankraščiai). • F. 57, B-53, n° 37, 40, 42. • F. 4, A-147, A-733, A-3900, A-3902. ZNiO = Zaklad Narodowy im. Ossolińskich. • n° 96ЯІ, 1462З/Ш, 12750ЯІ, • Акс. 135/81. Sources imprimées
Acta Nuntiaturae Polonae, 41 vol., Rome-Cracovie, 1990-2017. Abecedarskij 1963 = Л. С. Абецедарский
(éd.), Русско-белорусские связи. Сборник документов (1570-1667 гг.), Minsk, 1963. ACW = Н. Łowmiański (éd.), Akty cechów wileńskich (1495-1759), Poznań, 2006.
SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE 585 ADS - A. Prochaska (éd.), Archiwum Domu Sapiehów, t. 1 : 1575-1606, Ľviv, 1892. AI = Акты исторические, собранные и изданные Археографической комиссией, 5 t., Saint-Pétersbourg, 1841-1842. AJuZR = Архив Юго-Западной России, 38 t., Kiev, 1859-1914. Akty JuZR = Акты,
относящиеся к истории Южной и Западной России, 15t., Saint-Pétersbourg, 1863-1892. ALM = Ф. И. Леонтович (éd.), Акты Литовской метрики, t. 1/1-2, Varsovie, 1896-1897. Ambrosius 1933 = Ambrosius a S. Theresia, Hierarchia Carmelitana, seu series illustrium praesulum ecclesiasticorum ex Ordine
Carmelitarum discalceatorum. fase. 1 : De Episcopis ecclesiae Ispahanensis in Persia, Rome, 1933. AS = Археографический сборник документов, относящихся к истории СевероЗападной Руси, 14 t., Vilnius, 1867-1904. ASCPF = А. Welykyj (éd.), Acta S. Congregationis de Propaganda Fide Ecclesiam Catholicam
Ucrainae et Bielarusjae spectantia, 5 t., Rome, 1953-1955. AVAK = Акты, издаваемые Виленскою Археографическою коммисиею, 39 t., Vilnius, 1865-1915. AZR = Акты, относящиеся к истории Западной России, 5 t., Saint-Pétersbourg, 1846-1853. Baronius 1598 = C. Baronius, Legationes Alexandrina et Ruthenica
ad elementem VIIL Pont. Max. pro Unione et communione cum Sede Apostolica Anno Domini MDXCV die 15 lanuarii 23 Decembris, Ingolstadt, Adam Sartorius, 1598. BDP = A. Tomassetti (éd.), Bullarum diplomatům et priuilegiorum Sanctorum Romanorum Pontificum Taurensis editio, 27 vol., Turin-Naples,
1857-1872. BDV = R. Firkovičius (éd.), Breslaujos dekanato vizitacija (1782-1783 m.), Vilnius, 2008. Beneševič 1906 = B.
H. Бенешевич, Древнеславянская кормчая XIV титулов без толкования, t. 1, Saint-Pétersbourg, 1906. Berednikov - Býčkov 1856 = Я. И. Бередников, А. Ф. Бычков (éd.), Летопись по воскресенскому списку, PSRL, t. 7, Saint-Pétersbourg, 1856. Botero 1595 = G. Botero, Relationi universali, Vicence, Heredi di Perin, 1595. Breuis orthodoxae fidei professio 1595 = Breuis orthodoxae fìdei professio, quae ex praescripto Sanctae Sedis Apostolicae ab Orientalibus ad Sacrosanctae Ecclesiae unitatem uienientibus facienda proponitae, Rome, Typographia Medicea, 1595. Broniewski 1596 = (M. Broniewski), Apokrisis abo odpowiedź na książki о synodzie brzeskim 1596, imieniem ludzi starożytnej religiej greckiej przez Chrystophora Philaletha, dans J. Byliński, J. Długosz (éd.), Wrocław, 1994. Cnoglerus 1604 = Q. Cnoglerus, Pompa Casimiriana, sive de Labaro D. Casimiri Casimiro Regis Poloniae etc., Vilnius, Typis Academicis, 1604. CP = A. Welykyj (éd.), Congregationes particulares Ecclesiam Catholicam Ucrainae et Bielarusjae spectantes, 2 t., Rome, 1956-1957. Daniłowicz 1860 = I. Daniłowicz (éd.), Skarbiec diplomatów papiezkich, cesarskich, królewskich, książęcych; uchwał narodowych, postanowień różnych władz i urzędów posługujących do krytycznego wyjaśnienia dzie jów Litwy, Rusi Litewskiej i ościennych im krajów, t. 1, Vilnius, 1860
586 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE DIU = М. В. Довбищенко (éd.), Документи до історії унії на Волині і Київщині кінця XVI-першої половини XVII cm., Kiev, 2001. Dokumenty 1897 = Документы Московского архива Министерства юстиции, է. 1, Moscou, 1897. DPR = A. Welykyj (éd.), Documenta Pontifİcum Romanorum historiam Ucrainae illustrantia, 2 t., Rome, 1953-1954. DUB = A. Welykyj (éd.), Documenta Unionis Berestensis eiusque auctorum (1590-1600), Rome, 1970. Dubinski 1788 = R Dubiński (éd.), Zbiór praw i przywilejów miastu stołeczne mu W. X. L. Wilnowi nadanych na żądanie wielu miast koronnych, jako też Wielkiego Księstwa Litewskiego, Vilnius, Drukarnia J. K. Mci przy Akademij. 1788. Dubowicz 1627 = J. Dubowicz, Kazanie na pogrzebie jaśnie wielmożney Paniey Paniey Barbary Naruszewiczowny Januszowey Skuminowey Tiszkiewiczowey, Vilnius, (S. n., 1627). Dubowicz 1637 = A. Dubowicz, Pióro lekkie cięszki świat noszące na po grzebie J. M. P. Jana Kolendy Woiewodztwa Wileńskiego, Trybunalskiego, Ziemskiego Pisarza. W Wilnie w cerkwi S. Troyce Oyców Bazylianów w Iednośći S. będących. Roku 1636. Dnia 18. Miesiąca Dec., Vilnius, Akademia Societatis Jesv, 1637. Dubowicz 1642 = A. Dubowicz, Wyprawienie Osoby, którą od Boga wziął, y na Theatrum świata, szczęśliwie odprawił Jamie Wielmożny Jego Mość Pan Ianvsz Skvmin Tyszkiewicz Woiewoda Wileński,, Vilnius, Monaster wileński S. Troyce, 1642. Dubowicz 1644 = J. Dubowicz, Kalendarz prawdziwy cerkwi Chrystusowej, Vilnius, Drukarnia oyców Bazylianów monast. S. Troyce, 1644. Dubowicz 1645a = A. Dubowicz, Haft ręką Bożą nadobrey duszy Wielmożney Jey Mości
Paniey Heleny Sapieżanki Kvncewiczowey, Chorążyney Lidżkiey, Koniawskiey Dubickiey c. Starośćiney, Vilnius, Monaster wileński S. Troyce, 1645. Dubowicz 1645b = A. Dubowicz, Kazanie na pogrzebie Jdśnie Wielmożnego Jego Mości Pana P. Theophila Tryzny Woiewody Brzeskiego, Wołkowiskiego, Błudnieńskiego c. Starosty Miañe w cerkwi Byteńskiey, Vilnius, Monaster wileński S. Troyce, 1645. EM = T. Haluscynskyj, A. Welykyj (éd.), Epistolae Metropolitarum, Archiepiscoporum et Episcoporum, 8 t., Rome, 1956-1970. Eremin 1955 = И. П. Еремин (éd.), Иван Вишенский, Сочинения, Moscou- Leningrad, 1955. Fortes 1990 = A. Fortes (éd.), Acta capituli generalis O.C.D. Congregationis S. Eliae, vol. 1 : (1605-1641), Rome, 1990. Frick 1987 = D. A. Frick (éd.), Collected works of Meletij Smotryc'kyj, Cambridge (Mass.), 1987. Frick 2008 = D. A. Frick (éd.), Wilnianie : żywoty siedemnastowieczne, Varsovie, 2008. Giordano 2003 = S. Giordano (éd.), Le istruzioni generali di Paolo V ai diplo matici pontifici (1605-1621), 3 voi., Tübingen, 2003. Golovackij 1859 = (Я. Ф. Головацкий), Справа Братства церковнаго Виленскаго перед судом трибунальным Виленским с иеродиаконом Антонием Грековичем,
SOURCES ET BIBILIOGRAPfflE 587 передавшимся в Унию и осужденным на смерть 1605 года, dans ČIOIDR, 3/3, 1859, р. 1-22. Golovackij 1888 = (Я. Ф. Головацкий), Протест Пинского православного духовенства 1595 года против введения унии, Vilnius, 1888 (tiré à part du périodique Литовские Епархиальные
Ведомости). Golubev 1891 = С. Голубев, Материалы для истории западно-русской церкви, vol. 1, Kiev, 1891. Gorczak 1890 = В. Gorczak (éd.), Archiwum książąt Lübartowiczów Sanguszków w Slawucie, t. 3 : 1432-1534, Lviv, 1890. Harasiewicz 1862 = M. Harasiewicz, Annales Ecclesiae Ruthenae, Ľviv, 1862. Hiľ
- Skočyljas 2012 = А. Ґіль, І. Скочиляс (éd.), Генеральні візитації церков 1 монастирів Володимирської унійної єпархії кінця XVII - початку XVIII століть : книга протоколів та окремі описи / Wizytacje generalne cerkwi і monasterów unickiej eparchii włodzimierskiej końca XVII początku XVIII wieku :
księga protokółów oraz inne opisy, Ľviv-Lublin, 2012. IJuM = Историко-юридические материалы, извлечённые из актовых книг губерний Витебской и Могилёвской, 32 t., Vicebsk, 1871-1906. Jabłonowski 1910 = А. Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geo graficzno-statystycznym, t. 6/3 : Podlasie
(województwo), Varsovie, 1910. Jaitner 1984 = K. Jaitner (éd.), Die Hauptinstruktionen Clemens' VIII. für die Nuntien und Ռgaten an den europäischen Fürstenhöfen, 1592-1605, 2 voi., Tübingen, 1984. Jaitner 1997 = K. Jaitner (éd.), Die Hauptinstruktionen Gregors XV. für die Nuntien und Gesandten an
den europäischen Fürstenhöfen (1621-1623), 2 voi., Tübingen, 1997. Jakubowski 1934 = J. Jakubowski, Powiat
grodzieński w w. XVI : mapa w skali 1:400.000 (z tekstem), Cracovie, 1934 (Prace Komisji Atlasu Historycznego Polski 3). Jankowski ֊ Łapicz 2000 = H. Jankowski, C. Lapiez (éd.), Klucz do raju : księga Tatarów litewsko-polskich z XVIII wieku, Varsovie, 2000. Jaskevič 1996 = А. А. Яскевіч, Старабеларускія граматыкі, Minsk, 1996. Jegelevičius 2009 = S. Jegelevičius (éd.), Ukmergės dekanato vizitacija 1784 m., Vilnius, 2009. Jesu 1613 = Thomas á Jesu, De procuranda salute omnium gentium, schismaticorum, haeriticorum, ludaeorum, Sarracenorum, caeterorumque Infidelium, t. 6, Anvers, sumptibus viduae (et) haeredum Petri Belleri, 1613. Jovaiša 1998 = L. Jovaiša (éd.), Visitatie dïoecesis Samogitiae (A. D. 1579), Vilnius, 1998. Juškov - Zimin 1952 = С. В. Юшков, А. А. Зимин (éd.), Памятники русского права, t. 1, Moscou, 1952. Karalevskij 1913 = C. Karalevskij, L’istruzione di Clemente VIII «super aliquibus ritibus Graecorum» (1595) e le Congregazioni per la riforma dei Greci (1593), dans Bessarione, 17/1, 1913, p. 344-365, 466-481. Kiaupiené - Korczak 2013 = J. Kiaupienė, L. Korczak (éd.), 1413 m. Horodlės aktai I Akty Horodelskie z 1413 roku, Vilnius-Cracovie, 2013. Koropeckyj - Miller 1995 = R. Koropeckyj, D. R. Miller (éd.), Lev Krevzas A Defense of Church Unity and Zaxarija Kopystens’kyj’s Palinodia, 2 vol., Cambridge (Mass.), 1995.
588 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Korzeniowski 1891 = J. Korzeniowski (éd.), Orichoviana. Opera inedita et epistulae Stanislai Orzechowski, vol. 1 : 1543-1566, Cracovie, 1891. Krajcar 1966a = J. Krajcar (éd.), Cardinal Giulio Antonio Santoro and the Christian East : Santoro's Audiences and Consistorial Acts, Rome, 1966. LB = A. Welykyj (éd.), Litterae Basilianorum Historiam Ucrainae illustrantes, 2 t., Rome, 1979. LE = A. Welykyj (éd.), Litterae Episcoporum Historiam Ucrainae illustrantes, 4 t„ Rome, 1972-1974. Legrand 1895 = É. Legrand, Bibliographie hellénique du dix-septième siècle, t. 3, Paris, 1895. LM 254 = N. Šlimienė, I. Valikonytė (éd.), Lietuvos Metrika (1559-1563) ; 40-oji Teismų bylų knyga : (XVII a. pradžios Խույս), Vilnius, 2015. LMMPA = A. Tyla (dir.), Lietuvos magdeburginių miestų privilegijos ir aktai, 7 t., Vilnius, 1991-2010. LNA = A. Welykyj (éd.), Litterae Nuntiorum Apostolicorum Historiam Ucrainae illustrantes, 13 t., Rome, 1959-1969. LSCPF = A. Welykyj (éd.), Litterae S. Congregationis de Propaganda Fide Ecclesiam Catholicam Ucrainae et Bielarusjae spectantes, 7 t., Rome, 1954-1957. Maroszek 1994 = J. Maroszek, Prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłudów XV-XVIII w., Białystok, 1994. MCSL = W. Milkowicz (éd.), Monumenta confratemitatis stauropigianae Leopoliensis, t. 1/1-2, Ľviv, 1895-1898. Miklosich - Müller 1860-1890 = F. Miklosich, J. Müller (éd.), Acta et diplo mata graeca medii aevi sacra et profana, 6 t., Vienne, 1860-1890. MLs = A. Rachuba, S. Dumin (éd.), Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo
smoleńskie 1650 r., Varsovie, 2009. MLt = H. Lulewicz (éd.), Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo trockie 1690 r, Varsovie, 2000. MLw = A. Rachuba (éd.), Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Województwo wileńskie 1690 r., Varsovie, 1989. MOLŠ = E. Meilus et al. (éd.), XVII amžiaus vidurio Maskvos okupacijos Lietuvoje šaltiniai, 4 vok, Vilnius, 2011-2016. MPV = Monumenta Poloniae Vaticana, 10 t., Cracovie, 1913-2002. MUH = A. Šeptyckyj (éd.), Monumenta Ucrainae Historica, 14 t., Rome, 1964-1975. MVKL 28 = В. Мянжынскі, У. Свяжынскі (éd.), Метрика Вялікага Княства Літоўскага (1522-1552) : кніга запісаў 28, Minsk, 2000. ОАМ = С. Г. Рункевичъ (éd.), Описаніе документовъ архива западнорусскихъ уніатскихъ митрополитовъ, t. 1 : (1470-1700), t. 2: (1700-1839), Saint- Pétersbourg, 1897-1907. ORO = Описание рукописного отделения Виленской публичной библиотеки, 5 t., Vilnius, 1895-1906. Orzechowski 1584 = S. Orzechowski, Fidelis subditus sive de instìtutione regia ad Sigismundum Augustium, libri duo, Cracovie, Officina Lazaři, 1584. Paknys 2006 = M. Paknys (éd.), Vilniaus miestas ir miestiečiai 1636 m. : namai, gyventojai, svečiai, Vilnius, 2006.
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 589 Papadopulos-Kerameus 1909 = A. Papadopulos-Kerameus (éd.), Texte greceşti privitoare la istoria românească, Bucarest, 1909 (Documente privitoare la istoria Românilor, է. 13/1). PDV = A. A. Baliulis (éd.), Pabaisko dekanato vizitacija 1782-1784 m., Vilnius, 2010.
Petruševič 1868 = А. C. Петрушевич (éd.), Акты, относящиеся к истории Южнозападной Руси, L’viv, 1868. Petruševič 1874 = А. С. Петрушевич (éd.), Сводная Галицко-Русская летопись с 1600 по 1700 г., L’viv, 1874. PKGE = Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Втенскою комиссиею для
разбора древних актов, 2 t., Vilnius, 1881-1882. РКК2 = Памятники, изданные Киевскою комиссиею для разбора древних актов, 3 t„ Kiev, 1897-1898 (2е éd.). PNH = М. Капраль (éd.), Привілеї національних громад міста Львова (XIVXVIII cm.), L’viv, 2010 (2е éd.). Pociej 1597 = (Н. Pociej), Antirresis abo
apologija przeciwko Krzysztofowi Philaletowi, który niedawno wydal książki imieniem starożytnej Rusi, religiej greckiej, przeciw książkom o synodzie brzeskim, napisanym w Roku Pańskim 1597, dans. J. Byliński, J. Długosz (éd.), Wrocław, 1997. Pociej 1606 = H. Pociej, O Przywileiach Nadanych od
Naiaśnieyszych Królów Polskich, y przednieyszych niektórych dowodach, które świętą Unią wielce zalecaią y potwierdzaią, (Vilnius, 1606 ?). Pociej 1609 = (H. Pociej), Relacia y uważenie postępków niektórych około cerkwi ruskich wileńskich roku 1608 y 1609, Vilnius ?, (1609) dans Studyns’kyj 1906, p.
230-249. Poplatek 1936 = J. Poplatek, Wykaz alumnów seminarium papieskiego w Wilnie (1582-1773), dans Ateneum
Wileńskie, 11, 1936, p. 218-282. Pritsak - Strumiński 1987 = O. Pritsak, B. Strumiński (éd.), Lev Krevza’s Obrona iednosci cerkiewney and Zaxaija Kopystens’kyj’s Palinodija, Cambridge (Mass.), 1987. PSRL = Полное собрание русских летописей, 43 t., Saint-Pétersbourg-MoscouRjazan’, 1841-2012. Rabikauskas 1971-1978 = P. Rabikauskas (éd.), Relationes status dioecesium in Magno Ducatu Lituaniae, 2 t., Rome, 1971-1978. Rasporjazenija 1859 = Распоряжения константинопольского патриарха, Иеремии, и киевского митрополита, Михаила, о освящении в день Воскресения Христова в церкви хлебов и мяс, и праздновании полога Богородицы на завтрие Рождества Христова, также пятницы в место воскресения, dans ČIOIDR, 3/3, 1859, р. 41-44. Reestr 1859 = Реестр уписования братии братства церковного Святой Живоначальной Троице, олтаря Сретения Господня, в месте Виленском, року от воплощения Господа Бога и Спаса нашего Иисуса Христа 1584, dans ČIOIDR, 3/3, 1859, p. 29-40. Regenvolscius 1652 = A. Regenvolscius, Systema historico-chronologicum ecclesiarum Slavonicarum per provincias varias, Utrecht, Johannis a Waesberge, 1652. RFA = В. И. Буганов (dir), Русский феодальный архив XIV - первой трети XVI века, 4 t., Moscou, 1986-1988. RIB = Русская историческая библиотека, 40 t., Saint-Pétersbourg, 1872-1927.
590 SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE Rozemond 1974 = К. Rozemond (éd.), Cyrille Lucar: sermons (1598-1602), Leyde, 1974. Sakowicz 1642 = К. Sakowicz, Dialog abo rozmowa Maćka z Dionizym, popem schizmatyckim wileńskim, o Wielkiejnocy ruskiej, Cracovie, Walerian Piątkowski, 1642. Saverčanka 2007 = I.
Саверчанка (éd.), Старажытная Беларуская літаратура (XI1-XV11 стст.), Minsk, 2007. Sawicki 1948 = J. Sawicki, Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, t. 2 : Synody diecezji wileńskiej i ich statuty, Varsovie, 1948. Ščapov 1976 = Я. Н. Щапов (éd.), Древнерусские княжеские уставы ХІ-ХѴ вв.,
Moscou, 1976. Segelevičius 2009 = S. Segelevičius (éd.), Ukmergės dekanato vizitacija 1784 m., Vilnius, 2009. SEU = A. Welykyj (éd.), Supplicationes Ecclesiae Unitae Ucrainae et Bielarusjae, 3 t„ Rome, 1960-1965. SHRM = Supplementum ad Historica Russiae Monumenta, t. 1, SaintPétersbourg, 1848.
Sipayłło 1983 = M. Sipayłło (éd.), Acta synodalia ecclesiarum Poloniae refor mátorům, t. 3, Varsovie, 1983. SJH = A. Welykyj (éd.), S. Josaphat Hieromartyr. Documenta Romana Beatifìcationis et Canonizationis, 3 t., Rome, 1952-1967. Skočyljas 2004 = І. Скочиляс, Генеральні візитації Київськоїунійної
митрополії ХѴП-ХѴШ століть : Львівсько-Галицько-Кам ’янецька єпархія, t. 2 : Протоколи генеральних візитацій, L’viv, 2004. Smotryskyj 1619 = М. Смотриский, Грамматіки славєнскил правилноє Сѵнтатма, Vievis, 1619 (fac-similé В. В. Німчук (éd.), Kiev, 1979). Sprogis 1897 = И. Я. Спрогис, Попытка
Виленского магистрата обвинитъ одного га братчиков Виленского православного Св. Троицкого братства в государственной
измене (1597 г.), dans 300-летний юбилей Виленского Св.-Духов. Братства и построенного им во имя Св. Духа храма, Vilnius, 1897, р. 114-130. Sprogis 1898 = И. Я. Спрогис, Духовное завещание Мстиславского каштеляна Семёна Войны - 1599 г., 1-го марта, dans ČIONL, 12/3 (1898), р. 3-23. SRP = Scriptores rerum polonicarum, 22 t., Cracovie, 1872-1917. Starczewski 1842 = A. de Starczewski (éd.), Históriáé Ruthenicae scriptores exteri saeculi XVI, t. 2, Berlin-Saint-Pétersbourg, 1842. Starnawski 1972 = J. Starnawski (éd.), Stanisław Orzechowski. Wybór pism, Cracovie, 1972. Studyns’kyj 1895 = К. Студинський (éd.), Пересторога, руський памятник поч. XVII в., L’viv, 1895. Studyns’kyj 1906 = К. Студинський (éd.), Памятки полемічного письменства кінця XVI і поч. XVII в., L’viv, 1906. Susza 1665 = J. Susza, Cursus vitae et certamen martyrii В. Josaphat Kuncevicii, dans J. Martinov (éd.), Paris, 1865. Svjažynski 1990 = У. М. Свяжынскі, « Гістарычныя запіекі» Ф. Еўлашоўскага, Minsk, 1990. Szehda 1963 = M. Szehda, “Vita Rutscii". Prima biographia Josephi Velamin Rutskyj, metropolitae Kioviensis, dans AOSBM, 4, 1963, p. 135-182. UDV = S. Jegelevičius (éd.), Ukmergės dekanato vizitacija 1784 m., Vilnius, 2009.
SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE 591 Uľjanovs’kyj 1992 = В. И. Ульяновський, Колекція та архів єпископа Павла Доброхотова, Kiev, 1992. VL = Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie od roku 1732 do roku 1782 wydanego, 8 t., Saint-Pétersbourg, 1859-1860. VUČ = Д. В. Лісейчыкаў
(éd.), Візіты уніяцкіх цэркваў Мінскага і Навагрудскага сабораў 1680-1682 гг. : зборнік дакументаў, Minsk, 2009. Wijuk Kojałowicz 1650 = A. Wijuk Kojałowicz, Miscellanea rerum ad statüm ecclesiasticum in Magno Lithuaniae Ducatu pertinentium, Vilnius, 1650. Woś 1981 = J. W. Woś (éd.), Itinerario in
Polonia del 1596 di Giovanni Paolo Mucante cerimoniere pontificio. Parte Prima: Cracovia, Rome, 1981. Woś 1982 = J. W. Woś (éd.), I due soggiorni del card. Legato E. Caetani a Varsavia (1596-1597) nella "Relazione” del maestro di cerimonie Giovanni Paolo Mucante, Florence, 1982. ZZDA = Собрание
древних грамот и актов городов Вильны, Коена, Трок, православных монастырей, церквей, и по разным предметам / Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast Wilna, Kowna, Trok, prawosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach, 2 voi., Vilnius, 1843. ZDDAm = Собрание древних грамот и актов городов
Минской губернии, православных монастырей, церквей и по разным предметам / Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast mińskiej gubernii, prawosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach, Minsk, 1848. Zema - Zinčenko - Fris 2010 = В. Зема, С. Зінченко, В. Фрис (éd.), Metropolis Kijoviensis : каталог
і тексти петербурзьких зібрань, Kiev, 2010. Żochowski 1680 = С. Żochowski, Colloquium lubelskie, Lviv,
Collegium Societatis lesu, 1680. Žukovič 1897 = Π. Η. Жукович, К истории Виленского Свято-Духовского монастырского храма, dans 300-летний юбилей Виленского Св.-Духов. Братства и построенного им во имя Св. Духа храма, Vilnius, 1897, р. 131-134. Bibliographie Adamczyk 1935 = W. Adamczyk, Ceny w Lublinie od XVI do końca XVIII wieku/Les prix à Lublin dès le XVIIe siècle jusqu’à a fin du XVIIIe siècle, L’viv, 1935. Aleksandrowicz 1964 = S. Aleksandrowicz, Powstanie i rozwój miast wo jewództwa podlaskiego (XV w.-i рої. XVII w.), dans Acta Baltico-Slavica, 1, 1964, p. 137-156. Aleksandrowicz 1965 = S. Aleksandrowicz, Zaludnienie miasteczek Litwy i Białorusi w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, dans Roczniki Dziejów Społeczno-Gospodarczych, 27, 1965, p. 35-65. Aleksandrowicz 1968 = S. Aleksandrowicz, Miasta Białorusi w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, dans Kwartalnik Historyczny, 75/2, 1968, p. 411-420. Aleksandrowicz 1970 = S. Aleksandrowicz, Genem i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., dans Acta Baltico-Slavica, 7, 1970, p. 47-108. Aleksandrowicz 1980 = S. Aleksandrowicz, Powstanie sieci miejskiej Podlasia
592 SOURCES ET BIBILIOGRAPfflE na tle wczesnych procesów urbanizacyjnych w Wielkim Księstwie Litewskim, dans Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 28/3, 1980, p. 413-428. Aleksandrowicz 1989 = S. Aleksandrowicz, Rozwój kartografii Wielkiego Księstwa Litewskiego (od XV do połowy XVIII wieku),
Poznań, 1989. Aleksandrowicz 1996 = S. Aleksandrowicz, Gospodarcze, prawne i etniczne osobliwości sieci miejskiej ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVIXVII w., dans J. Wyrozumskiego (éd.), Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Pobki i Ukrainy, Cracovie, 1996, p. 61-86. Alekseev
2010 = С. Л. Алексеев, Православная конфессионализация в Великом княжестве Литовском во второй половине XVI в. : к постановке проблемы, dans А. И. Филюшкин (éd.), Балтийский вопрос в конце ХѴ-ХѴІ в. : сборник научных статей, Moscou, 2010, р. 445-453. Almazov 1894 = А. И. Алмазов, Тайная исповедь в
Православной восточной Церкви. Опыт внешней истории, 3 t., Odessa, 1894. Ammann 1967 = А. М. Ammann, Eine Sprachenverordnung Papst Paub V. Ihr Denkmal im Vatikan, dans OCP, 33/1, 1967, p. 294-302. Argenti 2004 = C. Argenti, L'Union de Brest (1596), dans Comité mixte ca tholique-orthodoxe en France,
Catholiques et orthodoxes : ետ enjeux de l’uniatisme. Dans le sillage de Balamand, Paris, 2004, p. 93-106. Atamanenko 2011 = В. Атаманенко, Наливайко, Дем’ян (Даміан), dans OA, p. 254-257. Aubrun 1986 = M. Aubrun, La paroisse en France des origines au XVe siècle, Paris, 1986. Augustyniak 2006 = U.
Augustyniak, Jeszcze raz w sprawie tumultu wileńskie go 1639 i jego następstwach, dans Odrodzenie i
Reformacja w Polsce, 50, 2006, p. 169-189. Baliński 1836 = M. Baliński, Historya miasta Wilna, 2 t., Vilnius, 1836. Babulis - Mikulionis - Miškinis 1991 = A. Babulis, S. Mikubonis, A. Miškinis, Trakų miestas ir pilys : btorija ir architektūra, Vilnius, 1991. Balovnev 2000 = Д. А. Баловнев, Приходское духовенство в Древней Руси. Х-ХѴ вв., dans РЕо, р. 252-258. Balovnev 2004 = Д. А. Баловнев, Приходское духовенство XV-начала XVI века по новгородским писцовым книгам (численность и особенности состава), dans Отечественная история, 4, 2004, р. 131-139. Bantyš-Kamenskij 1805 = H. Н. Бантыш-Каменский, Историческое известие о возникшей в Польше унии, Saint-Pétersbourg, 1805. Bardach 1967 = J. Bardach, Bractwa cerkiewne na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej (XVI-XVH w.), dans Kwartalnik Historyczny, 74, 1967, p. 77-82. Bardach 1970 = J. Bardach, Zwyczajowe prawo małżeńskie ludności niskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego (XV-XVII w.), dans J. Bardach (éd.), Studia z ustroju i prawa Wielkiego Księstwa Litewskiego, Varsovie, 1970, p. 261-315. Baronas 2000 = D. Baronas, Trys Vilniaus kankiniai : istorija ir gyvenimas (istorinė studija ir šaltiniai), Vilnius, 2000. Baronas 2004 = D. Baronas, The Three martyrs of Vilnius : a fourteenth-cen tury martyrdom and its documentary sources, dans Analecta Bollandiana, 122-1, 2004, p. 83-134.
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 593 Baronas 2012 = D. Baronas, Stačiatikių Šv. Dvasios brolijos įsisteigimas Vilniuje 1584-1633 m., dans LKMAM, 36, 2012, p. 47-98. Baronas 2017 = Д. Баронас, Православна Ойкумена серед язичників і католиків, dans NPK, р. 29-38. Baronas - Rowel 2015 = D. Baronas, S. C.
Rowell, The Conversion ofLithuania : From Pagan Barbarians to Late Medieval Christians, Vilnius, 2015. Basdevant-Gaudemet 2007 = B. Basdevant-Gaudemet, Jalons pour une his toire des lieux de culte, dans M. Flores-Lonjou, F. Messner (éd.), Les lieux de culte en France et en Europe : statuts,
pratiques, fonctions, Louvain, 2007, p. 9-38. Batjuškov 1890 = П. H. Батюшков, Белоруссия и Литва. Исторические судьбы Северо-Западного края, Saint-Pétersbourg, 1890. Beaulande-Barraud ֊ Charageat 2014 = V. Beaulande-Barraud, M. Charageat (dir.), Les officialités dans l’Europe médiévale et moderne :
des tribunaux pour une société chrétienne, Turnhout, 2014. Beljakova 2006 = E. В. Белякова, К вопросу о первом издании Кормчей книги, dans ѴСІ, 1/1, 2006, p. 131-150. Beljakova 2008 = E. В. Белякова, Источники Печатной Кормчей, dans ѴСІ, 11/3, 2008, p. 99-115. Besters-Dilger 2005 = J. Besters-
Dilger, Die Akademie und Druckerei von Ostroh (1575/77-1636), dans M. Moser (éd.), Das Ukrainische als Kirchensprache, Vienne, 2005, p. 65-150. Bičiūnas 1954 = J. Bičiūnas, Commémoration de la fête célébrée à Wilno en 1604 à l’occasion de la canonisation de saint Casimir, dans Antemurale, 1, 1954,
p. 126-131. Bieńkowski 1970 = L. Bieńkowski, Organizacja Kościoła wschodniego w Polsce, dans J. Kłoczowski (éd.),
Kościol w Polsce, t. 2, Cracovie, 1970, p. 779-1048. Blažejowskyj 1973 = D. Blažejowskyj, De potestate metropolitarum kiovensium in clerum regularem (1595-1805), Rome, 1973. Blažejowskyj 1984 = D. Blažejowskyj, Byzantine Kyivan Rite Students in Pontifical Colleges, and in Seminaries, Universities and Institutes of Central and Western Europe (1576-1983), Rome, 1984. Blažejowskyj 1996 = Д. Блажейовський, Ієрархія Київської Церкви, Lviv, 1996. Bobryk 2005 = W. Bobryk, Duchowieństwo unickiej diecezji chełmskiej w XVIII wieku, Lublin, 2005. Bobryk 2011 = W. Bobryk, Popowicza - synowie kapłańscy. O dziedzicze niu profesji ojców w unickiej metropolii kijowskiej, dans A. Karpiński, I. Dacka-Górzyńska (éd.), Społeczeństwo Staropolskie. Seria nowa, t. 3, Varsovie, 2011, p. 203-209. Bogdan 1971 = D. Bogdan, Le Syntagme de Blastarès dans la version du chroniqueur roumain Macaire, dans Actes du premier congrès interna tional des études balkaniques et sud-est européennes, t. 7, Soña, 1971, p. 187-191. Bogucka 2004 = M. Bogucka, Women in Early Modem Polish Society, Against the European Background, Aldershot, 2004. Bogucka - Samsonowicz 1986 = M. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Pobce przedrozbiorowej, Wrocław, 1986. Bojanivs’ka 2001 = M. Б. Боянівська, Книгописання, dans IUK, t. 2, p. 591-608.
594 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Bondač 2007 = A. Г. Бондач, Νόμοι καί κανόνες в византийском церковном праве, dans С. Н. Малахов et al. (éd.), Власть, общество и церковь в Византии, Armavir, 2007, р. 74-88. Boniecki - Reiski 1899-1913 = А. Boniecki, А. Reiski, Herbarz polski, 16 t., Varsovie, 1899-1913. Borkowska 2008 = M. Borkowska, Leksykon zakonnic pohkich epoki prze drozbiorowej, t. 3 : Wielkie Księstwo Litewskie i Ziemie Ruskie Korony Polskiej, Varsovie, 2008. Borkowski 2007 = A. Borkowski, Patriarcha konstantynopolitański Jeremiasz II Tranos w Rzeczypospolitej (1588-1589), dans A. Mironowicz, U. Pawluczuk, W. Walczak (éd.), The Orthodox Church in the Blakans and Poland: Connections and Common Traditions, Białystok, 2007, p. 55-75. Borowik 2004 = R Borowik, Skidel w II poi. XVII i w XVIII w., dans M. Żemło (éd.), Mate Miasta : kultura i oświata, Supraśl, 2004, p. 33-39. Borowik 2005 = P. Borowik, Jurydyki miasta Grodna w XV-XVIII wieku, Supraśl, 2005. Borowik 2012 = P. Borowik, Cerkiew w Balii Wołłowiczów, dans R. Dobrowolski, M. Żemło (éd.), Dziedzictwo unii brzeskiej, LublinSupraśl, 2012, p. 149-177. Brückner 1891 = A. Brückner, Polnisch-russische Intermedien des XVII. Jahrhunderts, dans Archiv für slavische Philologie, 13, 1891, p. 398-417. Brüning 2008a = A. Brüning, Unio non est unitas. Polen-Litauens Weg im konfessionellen Zeitalter (1569-1648), Weisbaden, 2008. Brüning 2008b = A. Brüning, Confessionalization in the Slavia Orthodoxa (Belorussia, Ukraine, Russia) ? - Potential and Limits of a Western Historiographical Concept, dans T. Bremer (éd.), Religion and the
Conceptual Boundary in Central and Eastern Europe : Encounters of Faiths, New York, 2008, p. 66-97. Budzyński 1990 = Z. Budzyński, Sieć parafialna prawosławnej diecezji prze myskiej napzelomie XVi XVI wieku, dans S. Stępień (éd.), Polska-Ukraina, 1000 lat sąsiedztwa, t. 1, Przemyśl, 1990, p. 140-155. Budzyński 1996 = Z. Budzyński, Sieć cerkiewna ziemi przemyskiej w świetle rejestru poborowego z 1628 roku, dans Rocznik Przemyski, 32/1, 1996, p. 109-124. Budzyński 1997 = Z. Budzyński, Sieć cerkiewna ziemi przemyskiej w świetle rejestru poborowego z 1651 roku, dans Prace Historyczno-Archiwalne, 5, 1997, p. 13-30. Budzyński 2005-2008 = Z. Budzyński, Kresy południowo-wschodnie w drugiej połowie XVIII wieku, 3 t., Przemyśl-Rzeszów, 2005-2008. Bulgakov 1917 = Г. И. Булгаков, Западнорусские православные церковные соборы как органы церковного управления : опыт историко-канонического исследования, Kursk, 1917. Buri 1931 = V. Buri, L’unione della Chiesa copta con Roma sotto Clemente VIII, Rome, 1931. Burkardt 2004 = A. Burkardt, Les clients des saints. Maladie et quête du miracle à travers les procès de canonisation de la première moitié du XVIIe siècle en France, Rome, 2004. Büttgen 2010 = P. Büttgen, Qu’est-ce qu'une culture confessionnelle ? Essai
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 595 d'historiographie (1998-2008), dans P. Büttgen, C. Duhamelle (dir.), Religion ou confession : un bilan franco-allemand sur l'époque moderne (XVP-XVIIP siècles), Paris, 2010, p. 415-437. Cameron 2010 = E. Cameron, Enchanted Europe : Superstition, Reason, and Religion, 1250-1750, New York, 2010. Čerepica 2000 = B. H. Черепица, Очерки истории Православной Церкви на Гродненщине : с древнейших времен до наших дней, է. 1, Hrodna, 2000. Černiauskas - Gudavičius - Vaitkevičius 2004 = A. Černiauskas, H. Gudavičius, V. Vaitkevičius, Merkienė : istorijos bruožai, Vilnius, 2004. Chodynicki 1919-1920 = K. Chodynicki, Geneza równouprawnienia schyzmatyków w W. Ks. Litewskim, dans Przegląd historyczny, 22, 1919-1920, p. 54-135. Chodynicki 1925 = K. Chodynicki, O stosunkach wyznaniowych w cechach wileńskich od XV do XVIII w., dans W. Abraham, L. Piniński, P. Dąbkowski (éd.), Księga pamiątkowa ku czci Oswalda Balzera, t. 1, Ľviv, 1925, p. 117-131. Chodynicki 1934 = K. Chodynicki, Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska: zarys historyczny 1370-1632, Varsovie, 1934. Chodynicki 1939-1946 = K. Chodynicki, Dubowicz, Jan, dans PSB, t. 5, p. 436-437. Chomik 2004 = P. Chomik, Bractwo Św. Ducha w Wilnie w XVI-XVIII wieku, dans P. Chomik (éd.), «Pokazanie Cerkwie prawdziwej.». Studia nad dziejami i kulturą Kościoła Prawosławnego w Rzeczypospolitej, Białystok, 2004, p. 21-36. Chomik 2013 = P. Chomik, Życie monastyczne w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI wieku, Cracovie, 2013. Christin 1997 = O. Christin, Les paix de religion. L'autonomisation de la raison politique au
XVIe siècle, Paris, 1997. Chynczewska-Hennel 1993 = T. Chynczewska-Hennel, «Do praw i przywilejów dawnych». Prawo jako argument w polemice prawosławnych w pierwszej połowie XVII w., dans T. Chynczewska-Hennel (éd.), Między Wschodem i Zachodem. Rzeczpospołita XVI-ХУШ w. Studia ofiarowane prof. Zbigniewowi Wójcikowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Varsovie, 1993, p. 53-60. Chynczewska-Hennel 2017 = T. Chynczewska-Hennel, Tożsamość religijna i narodowościowa Rusinów w Pierwszej Rzeczypospolitej, dans MWZ, p. 56-80. Chynczewska-Hennel - Kroll - Nagielski 2008 = T. Chynczewska-Hennel, P. Kroll, M. Nagielski (éd.), 350-lecie Unii Hadziackiej (1658-2008), Varsovie, 2008. Constant 1938 = C. Constant, Une source trop négligée de l’histoire ecclésias tique locale : ks registres de marguilliers, dans RHEF, 24,1938, p. 170-183. Croq - Garrioch 2013 = L. Croq, D. Garrioch (dir), La religion vécue: les laïcs dans l'Europe moderne, Rennes, 2013. Čuba 1998 = Г В. Чуба, Лінгво-текстологічний аналіз Учительних Євангелій другої половини XVI-XVII cm., résumé de la thèse de doctorat, Université nationale de L’viv, 1998. Cuba 2003 = Г В. Чуба, Учительні Євангелія другої половини XVI-першої половини XVII cm. в історії українського проповідництва, dans W. Mokry (éd.),
596 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Język, literatura, kultura, historia Ukrainy: materiały międzynarodowej konferencji naukowej poświęconej dziesięcioleciu krakowskiej ukrainistyki uniwersyteckiej, Cracovie, 2003, p. 61-76. Čuba 2007 = Г В. Чуба, Текстологічне дослідження українських учительних Євангелій
другої половини ХѴІ-початку XVII cm. : перемишльський тип, dans Вісник Львівського університету. Книгознавство, бібліотекознавство та інформаційні технології, 2, 2007, р. 5-38. Čuba 2011 = Г В. Чуба, Українські рукописні учительні Євангелія : дослідження, каталог, описи, Ľviv/Kiev, 2011. Ćwikła
2006а = L. Ćwikła, Polityka władz państwowych wobec Kościoła prawosławnego i ludności prawosławnej : w Królestwie Pohkim, Wielkim Księstwie Litewskim oraz Reczypospolitej Obojga Narodów (1344-1795), Lublin, 2006. Ćwikła 2006b = L. Ćwikła, Sytuacja prawna mieszczan wyznania prawosław nego w
Rzeczypospolitej po unii brzeskiej (1595-1596 r), dans Prace historyczno-archiwalne, 17, 2006, p. 5-26. Cygan 1981 = J. Cygan, Valerian Magni und die Frage der Verständigung mit der orthodoxen Kirche unter Ladislas IV Wasa in den Jahren 1633/34, dans Collectanea Franciscana, 51, 1981, p. 333-368.
Cypin 2001 = В. Цыпин, Алфавитная Синтагма, dans PE, t. 2, p. 63-64. Czuba 2004 = H. Czuba, Geografìa rozprzestrzenienia się ukraińskich rękopiśmiennych ewangeliarzy kaznodziejskich, dans J. Gwioździk, E. Różycki (éd.), Kultura książki ziem wschodniego i południowego pogranicza Polski (XVI-XX wiek).
Paralele i różnice, Katowice, 2004, p. 283-292. DACL = F. Cabrol et H. Leclercq (éd.), Dictionnaire d'archéologie
chrétienne et de liturgie, 15 t., Paris, 1907-1953. Danylenko 2006a = A. Danylenko, "Prostaja Mova”, "kitah", and Polissian Standard, dans Die Welt der Slaven, 51/1, 2006, p. 80-115. Danylenko 2006b = A. Danylenko, On the Name(s) of the Prostaja Mova in the Polish-Lithuanian Commonwealth, dans Studia Slavica, 51/1-2, 2006, p. 97-121. Danylenko 2006c = A. Danylenko, On the language of early Lithuanian Tatar manuscripts or, have Lithuanian Tatars ever written in Ukrainian ?, dans Slavonic and East European Review, 84/2, 2006, p. 201-236. Dauvillier - de Clercq 1936 = J. Dauvillier, C. de Clercq, Le mariage en droit canonique oriental, Paris, 1936. Davis 1979 = N. Z. Davis, Les cultures du peuple. Rituels, savoirs et résistances au XVIe siècle, Paris, 1979. De Clercq 1949 = C. De Clercq, Histoire des conciles, t. 11, Paris, Letouzey et Ané, 1949. Degiel 2000 = R. Degiel, Protestanci i prawosławni : patronat wyznaniowy Radziwiłłów birzańskich nad Cerkwią prawosławną w księstwie sluckim w XVII w., Varsovie, 2000. Delumeau - Cottret 2010 = J. Delumeau, M. Cottret, Le catholicisme entre Luther et Voltaire, Paris, 2010 (7e édition). Derwich - Dmitriev 2003 = M. Derwich, M. V. Dmitriev (éd.). Être catholique - être orthodoxe - être protestant : confessions et identités culturelles en Europe médiévale et moderne, Wrocław, 2003.
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 597 Deže 1985 = Л. Дэже, Украинская лексика середины XVI века. Няговские поучения (словарь и анализ), Debrecen, 1985. Dmitriev 1990 = М. В. Дмитриев, Православие и реформация. Реформационные движения в восточнославянских землях Речи Посполитой во второй половине XVI в.,
Moscou, 1990. Dmitriev 1998 = M. V. Dmitriev, Les dissidents russes. Feodosij Kosoj, Baden- Baden-Bouxwiller, 1998. Dmitriev 1999 = M. V. Dmitriev, Les dissidents russes II. Matvej Baškin, le starec Artemij, Baden-Baden-Bouxwiller, 1999. Dmitriev 2002 = M. V. Dmitriev, L’Union de Brest (1595-1596),
les Catholiques, les Orthodoxes : un malentendu ?, dans M. Dygo, S. Gawlas, H. Grala (éd.), Stosunki międzywyznaniowe w Europie Środkowej i Wschodniej w XIVXVII wieku, Varsovie, 2002, p. 39-60. Dmitriev 2003 = M. В. Дмитриев, Между Римом и Царградом : генезис брестской церковной унии, 1595-1596 гг.,
Moscou, 2003. Dmitriev 2008 = М. В. Дмитриев, Религиозные войны в Речи Посполитой ? К вопросу о последствиях Брестской Унии 1596 года, dans Studia Slavica et Balcanica Petropolitana, 1, 2008, p. 3-22. Dmitriev 2012 = М. В. Дмитриев, «Православная конфессионализация» в Восточной Европе во второй
половине XVI века, dans DKL, 16, 2012, p. 133-152. Dobrjanskij 1904 = Ф. Н. Добрянский, Старая и Новая Вшьна, Vilnius, 1904. Dolgaja 2011 = М. Г. Долгая, Некоторые аспекты правового регулирования имущественного положения православной церкви в Великом Княжестве Литовском до сер. XVII в., dans
Христианское чтение, 39/4, 2011, р. 108-148. Dompnier 1997 = В. Dompnier, La France du premier XVIIe siècle et les
fron tières de la mission, dans MEFRIM, 109/2, 1997, p. 621-652 Dovbiscenko 2003 = M. Dovbiscenko, La proclamation de l'Union et les controverses religieuses en Volhynie (fin du XVI' siècle - première moitié du XVIIe siècle) : mythes et réalités, dans Dix-septième siècle, 220, 2003, p. 467-499. Dovbyščenko 2003 = M. В. Довбищенко, Entaodu з історії унії в Могилеві (малодосліджені аспекти релігійних рухів на Білорусі кінця XVI - першої половини XVII cm.), dans DKL, 7, 2003, p. 136-152. Dovbyščenko 2008 = M. В. Довбищенко, Волинська шляхта у релігійніх рухах кінця XVI-першої половини XVII cm., Kiev, 2008. Dovgjallo 1911 = Д. Довгялло, Виленская Св,-Духова обитель и начало в ней иноческаго общежития, dans Ю. В. Татищев (éd.), Памятная книжка Виленской губернии на 1911 год, Vilnius, 1911, р. 1-19. Dovnar-Zapolskij 1905 = М. Довнар-Запольский, Очерки по организации западнорусского крестьянства в XVI веке, Kiev, 1905. Drėma 2008 = V. Drėma, Vilniaus bažnyčios : iš Vlado Drėmos archyvų, Vilnius, 2008. Dumanowski 2010 = J. Dumanowski, Identité et rivalité. La culture maté rielle de la noblesse polonaise au XVIe siècle, dans M.-M. de Cevins (dir.), L’Europe centrale au seuil de la modemté : mutations sociales, religieuses et culturelles (Autriche, Bohême, Hongrie et Pologne, fin du XIVe -milieu du XVIe siècle), Rennes, 2010, p. 77-84.
598 SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE Dupâquier 1991 = J. Dupâquier (dir.), Histoire de la population française, t. 2 : De la Renaissance à 1789, Paris, 1991. Dupuy 1990 = B. Dupuy, L’Union de Brest jugée avec le recul du temps, dans Istina, 35, 1990, p. 17-49. Dzięgielewski 1983 = J. Dzięgielewski, Pociej
(Potij) Adam, dans PSB, t. 27, p. 28-34. Dymyd 2000 = M. Димид, Єпископ Київської Церкви (1589-1891), L’viv, 2000. EK = Encyklopedia katolicka, 20 t., Lublin, 1973-2014. E. P. R. - Bud’ko 2009 = Э. Π. Ρ, И. В. Будько, Зизании (Куколи), dans РЕ, t. 20, р. 117-123. Erdő 2016 = Р. Erdő, Ecclesiastical
procedure in Eastern Central Europe, dans W. Hartmann, K. Pennington (éd.), The History of Courts and Procedure in Medieval Canon Law, Washington D.C., 2016, p. 426-462. Filipczak-Kocur 1994 = A. Filipczak-Kocur, Skarb litewski za pierwszych dwu Wazów (1587-1648), Wrocław, 1994. Flórja 1992 = Б. Н.
Флоря, Отношения государства и Церкви у восточных и западных славян, Moscou, Наука, 1992. Flórja - Ščapov 2000 = Б. Н. Флоря, Я. Н. Щапов, Епархиальное управление и епископат Русской Церкви. Х-ХѴІІ вв., dans РЕо, р. 230-241. Flórja 2003 = В. Flórja, Les conflits religieux entre adversaires et
partisans de l’Union dans la «conscience de masse» du peuple en Ukraine et en Biélorussie (première moitié du XVIIe siècle), dans Dix-septième siècle, 220, 2003, p. 431-448. Flórja 2004 = Б. H. Флоря, Виленский собор, dans PE, t. 8, p. 479-480. Flórja 2007 = Б. Н. Флоря, Исследования по истории
Церкви. Древнерусское и славянское Средневековье, Moscou, 2007. Flórja 2008 = Б. Н. Флоря, Православие в
Ливонии и Великом княжестве Литовском (2-я половина 1650-х начало 1660-х гг.), dans ѴСІ, 3, 2008, p. 65-73. Flórja 2010 = Б. Н. Флоря, Иосиф (Нелюбович-Тукальский Афанасий), dans PE, t. 25, p. 638-645. Flórja - Ščapov 2000 = Б. H. Флоря, Я. H. Щапов, Епархиальное управление и епископат Русской Церкви. Х-ХѴІІ вв., dans РЕо, р. 230-241. Foumel - Zancarini 2002 = J.-L. Foumel, J.-C. Zancarini, La politique de l’expérience : Savonarole, Guicciardini et le républicanisme florentin, Alessandria, 2002. Fournier 1940 = É. Fournier, L'orìgine du vicaire général et des autres membres de la curie diocésaine, Paris, 1940. Frick 1984 = D. A. Frick, Meletij Smotryc’kyj and the Ruthenian Question in the Early Seventeenth Century, dans HUS, 8, 1984, p. 351-375. Frick 1985 = D. A. Frick, Meletij Smotryc’kyj and the Ruthenian Language Question, dans HUS, 9, 1985, p. 25-52. Frick 1988 = D. A. Frick, Petro Mohyla’s Revised Version ofMeletij Smotryc’kyj’s Ruthenian Homilary Gospel, dans American Contributions to the Tenth International Congress of Slavists : Linguistics, Columbus, 1988, p. 107-117. Frick 1995 = D. A. Frick, Meletij Smotryc’kyj, Cambrigde (Mass.), 1995. Frick 2003 = D. A. Frick, The Betts of Vilnius : Keeping Time in a City of Many Calendars, dans L. Cormack et al. (éd.), Making Contact : Maps, Identity and Travel, Edmonton, 2003, p. 23-59.
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 599 Frick 2006 = D. A. Frick, “Since All Remains Subject to Chance”. Poor Relief in Seventeenth-Century Wilno, dans Zeitschrift für OstmitteleuropaForschung, 55, 2006, p. 1-54. Frick 2008-2009 = D. A. Frick, “Ruski człowiek”: Muscovites and Ruthenian Identity in Occupied Wilno, 1655-1661, dans Journal of Ukrainian Studies, 33-34, 2008-2009, p. 135-160. Frick 2013 = D. A. Frick, Kith, kin, and neighbors : communities and confes sions in seventeenth-century Wilno, Ithaca, 2013. Frost 2015 = R. Frost, The Oxford History of Poland-Lithuania, voi. 1 : The making of The Polish-Lithuanian Union, 1385-1569, Oxford, 2015. Fyrigos 1979-1980 = A. Fyrigos, Catalogo cronologico degli alunni e dei convit tori del Pont. Collegio greco in Roma (1576-1640), dans Bollettino della Badia greca di Grottaferrata, 33, 1979, p. 9-56, et 34, 1980, p. 75-103. Gallagher 2002 = C. Gallagher, Church Law and Church Order in Rome and Byzantium, Aldershot, 2002. Gerasimova 2011 = И. В. Герасимова, Занятие Вильны русскими войсками 8 августа 1655 г. : сопоставление нарративных и документальных источников, dans Senoji Lietuvos literatūra, 32, 2011, p. 135-154. Gerasimova 2015 = И. В. Герасимова, Под властьюрусского царя : социокультуральная среда Вильны в середине XVII в., Saint-Pétersbourg, 2015. Gerlach 1923 = J. Gerlach, Stanowisko duchownych wedle statutu litewskiego III (1588 roku), dans Ateneum Wileńskie, 2, 1923, p. 205-225. Gil 1999 = A. Gil, Prawosławna eparchia chełmska do 1596 roku, Lublin- Chełm, 1999. Gil 2000 = A. Gil, Chełmskie diecezje obrządku wschodniego.
Zagadnienie organizacji terytorialnej w XVII i XVIII wieku, dans S. Stępień (éd.), Polska-Ukraina, 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, Przemyśl, 2000, p. 29-60. Gil 2003 = A. Gil, Testament unickiego biskupa chełmskiego i bełskiego Atanazego Pakosty z 1625 roku, dans Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne, 1, 2003, p. 76-79. Gil 2005a = A. Gil, Chełmska diecezja unicka 1596-1810 : dzieje i organizacja, Lublin-Chełm, 2005. Gil 2005b = C. Gil (éd.), Karmelici bosi w Polsce 1605-2005. Księga jubileuszowa, Cracovie, 2005. Gil - Skoczylas 2014 = A. Gil, I. Skoczylas, Kościoły wschodnie w państwie polsko-litewskim w procesie przemian i adaptacji : metropolia kijowska w latach 1458-1795, Lublin, 2014. GKCL = Л. Лаўрэш, Грэка-каталіцкая (уніяцкая) Царква на Лідчыне, Polack, 2012. Golovackij 1877 = Я. Ф. Головацкий, Книга о новом календаре напечатанная в Риме в 1596 г., dans Сборник отделения русского языка и словесности Импереторской Академии наук, 17, 1877, р. ХХѴІІІ-ХХХІѴ. Golubev 1892 = С. Т. Голубев, Древний помянник Киево-Печерской лавры (конца XV- нач. XVI cm.), dans ČIONL, 6/3, 1892, p. 188. Golubev 1893 = C. T. Голубев, Объяснительные параграфы по истории Западнорусской Церкви, dans Киевские епархиальные ведомости, 12, 1893, р. 316-319. Golubev 1883-1898 = С. Т. Голубев, Киевский митрополит Петр Могила и его сподвижники, 2 t., Kiev, 1883-1898.
600 SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE Gralja 1994 = И. Граля, Иван Михайлов Висковатый : Карьера государственного деятеля в России XVI в., Moscou, 1994. Grickevič 1975 = А. П. Грицкевич, Частновладельческие города Белоруссии в ХѴІ-ХѴІІІ вв. (социально-экономическое исследование истории городов), Minsk,
1975. Grickevičius 1997 = А. Grickevičius, The Seminary of Gregory XIII in Vilnius (1583-1655), dans Lithuanian historical studies, 2, 1997, p. 72-96. Grickevičius 2008 = A. Grickevičius, Vilniškė popiežiškoji seminarija 15831655 metais, Vilnius, 2008. Griffe 1927 = E. Griffe, Les origines de
l’archiprêtre de district, dans RHEF, 58, 1927, p. 16-50. GSS = П. П. Семенов (dir.), Географическо-статистический словарь Российской империи, 5 t., Saint-Pétersbourg, 1863-1885. Gudziak 2001 = В. A. Gudziak, Crisis and reform : the Kyivan Metropolitanate, the Patriarchate of Constantinople, and the
Genesis of the Union of Brest, Cambrigde (Mass.), 2001. Guérin 1997 = P. Guérin, «La petite clé des secrets». De la performativité du discours savonarolien, dans A. Fontes, J.-L. Foumel, M. Plaisance (éd.), Savonarole : enjeux, débats, questions. Actes du Colloque International (Paris, 25-26-27
janvier 1996), Paris, 1997, p. 19-33. Halecki 1953 = O. Halecki, Possevino’s last statement on Polish-Russian relations, dans OCP, 19, 1953, p. 261-302. Halecki 1958 = O. Halecki, From Florence to Brest : 1439-1596, Rome, 1958. Hamilton 2006 = A. Hamilton, The Copts and the West (1439-1822) : the
European discovery of the Egyptian Church, Oxford, 2006. Hardzeew 2008 = Ю. Гардзееў, Магдэбургская Гародня
(сацыяльная топографія і маёмасныя адносіны ў 16-18 cm.), Hrodna-Wrocław, 2008. Hedemann 1930 = O. Hedemann, Historja powiatu brastawskiego, Vilnius, 1930. Hedemann 1934 = О. Hedemann, Druja : magdeburskie miasto, Vilnius, 1934. Hedemann 1935 = О. Hedemann, Głębokie: szkic dziejów, Vilnius, 1935. Herklotz 2008 = I. Herklotz, Die Academia Basiliana. Griechische Philologie, Kirchengeschichte und Unionsbemühungen im Rom der Barberini, RomeFribourg-Vienne, 2008. Heyberger 1988 = B. Heyberger, Les chrétiens ďAlep (Syrie) à travers les récits des conversions des missionnaires Carmes Déchaux (1657-1681), dans Mélanges de l’École française de Rome. Moyen Âge, Temps modernes, 1001, 1988, p. 461-499. Heyberger 1994 = B. Heyberger, Les chrétiens du Proche-Orient au temps de la Réforme catholique, Rome, 1994. Hiľ - Skočyljas 2013 = A. Ґіль, І. Скочиляс, Володимирсько-Берестейська єпархія X-XVIII століть : історичні нариси, Lviv, 2013. Holowackyj 1957 = R. R. Holowackyj, Seminarium Vilnense SS. Trinitatis (1601-1621), Rome, 1957. Holubew 2008 = B. Голубеў, Сельская абшчына ў Беларусі ХѴІ-ХѴІІІ. стст, Minsk, 2008. Hoszowski 1954 = S. Hoszowski, Les prix à Lwow (XVF-XVIľ siècles), Paris, 1954 (lre éd. polonaise : L’viv, 1928).
SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE 601 Hovhera 2014 = В. Говгера, Організаційна структура Львівської єпархії XVIII cm. (1700-1772), Ľviv, 2014. Hryniewicz 1995 = W. Hryniewicz, Przeszłość zostawić Bogu. Unia i uniatyzm w perspektywie ekumenicznej, Opole, 1995. Huard 1938 = G. Huard, Considérations sur
l’histoire de la paroisse rurale, des origines à la fin du Moyen Âge, dans RHEF, 102, 1938, p. 12-13. Huculjak 2004 = Л. Д. Гуцуляк Божественна літургія Йоана Золотоустого в Київській митрополії після Унії з Римом (період 1596-1839 рр.), Ľviv, 2004. Humec’ka - Kernyc’kyj 1977-1978 = Л. Л. Гумецька,
І. М. Керницький (éd.), Словник староукраїнської мови ХГѴ-ХѴ cm., 2 t., Kiev, 1977-1978. Iljaszewicz 1938 = T. Iljaszewicz, Drukarnia domu Mamoniczów w Wilnie (1575-1622), Vilnius, 1938. Iodkovskij 1915 = И. И. Иодковский, Церкви приспособленные к обороне в Литве и Литовской Руси, dans Древности.
Труды Комиссии по сохранению древних памятников Императорского Московского археологического общества, 6, 1915, р. 249-311. Isaevyč 1996 = Я. Д. Ісаевич, “Lycaeum trilingue”: концепція тримовної школи у Європі в XVI cm., dans Я. Д. Ісаевич (éd.), Україна давня і нова: народ, релігія, культура, Ľviv,
1996, р. 308-318. Isaievych 1990 = J. Isaievych, Between Eastern Tradition and Influences from the West : Confraternities in Early Modem Ukraine and Byelorussia, dans Ricerche Slavistiche, 37, 1990, p. 269-293. Isajewiycz 2005 = J. Isajewycz, Z dziejów parafialnych bractw cerkiewnych w metropolii
kijowskiej od XVI do XX wieku, dans Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 3, 2005, p. 129-140. IUK =
Історія Українськой Культури, 5 t., Kiev, 2001-2011. IUR = M. C. Грушевський, Історія України-Руси, 10 t., Kiev-Ľviv, 1898-1936 (rééd., Kiev, 1991-1998). Ivanenko-Kolenda 2006 = C. І. Іваненко-Коленда, Митрополит київський, галицький та всієї Русі Гавриїл Коленда, dans Український історичний журнал, 470/5, 2006, р. 131-143. Jakovenko 2002 = Н. Яковенко, Паралельний світ : дослідження з історії уявлень та ідей в Україні ХѴІ-ХѴІІ cm., Kiev, 2002 Janeczek = A. Janeczek, Między sobą. Polacy i Rusini na wspólnym pogra niczu w XIV-XV w., dans T. Chynczewska-Hennel, N. Jakowenko (éd.), Między sobą : szkice historyczne polsko-ukraińskie, Lublin, 2000, p. 37-55. Janów 1929 = J. Janów, Tłumaczenia ruskie z «Postylli» M. Reja w ewangeliarzach kaznodziejskich XVI і XVII w., dans Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności, 34/8, 1929, p. 2-10. Janów 1931 = J. Janów, Przyczynek do źródeł ewangeliarza popa Andrzeja z Jarosławia (przekład ruski Pasji z «Postylli» M. Reja), dans Prace filolo giczne, 15/2, 1931, p. 119-163. Janów 1947 = J. Janów, Problem klasyfikacji ewangeliarzy “uczytelnych" (kaznodziejskich). Część I. Grupa środkowa-podolska, dans Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności, 48/8, 1947, p. 296-306. Jaroszewicz-Pieresławcew 2003 = Z. Jaroszewicz-Pieresławcew, Druki cyrylickie z oficyn Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XVI1I wieku, Olsztyn, 2003.
602 SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE Jobert 1955 = A. Jobert, L’État polonais, la liberté religieuse et l’Église or thodoxe au XVIIe siècle, dans Revue internationale d’histoire politique et constitutionnelle, 5, 1955, p. 236-243. Jobert 1974 = A. Jobert, De Luther à Mohila : la Pologne dans la crise de
la chrétienté, 1517-1648, Paris, 1974. Jonaitis 2011 = R. Jonaitis, Orthodox churches in the Civitas Rutenica area of Vilnius: localization problem, dans Archaeologia Baltica, 16, 2011, p. 110-128. Jonaitis 2013 = R. Jonaitis, «Civitas Rutenica» Vilniuje XIII-XV a., thèse de doctorat, Université de
Klaipėda, 2013. Juškov 1913 = С. В. Юшков, Очерки из истории приходской жизни на севере России в ХУ-ХУII вв., Saint-Pétersbourg, 1913. Kaczala 1879 = S. Kaczala, Polityka Polaków względem Rusi, L’viv, 1879. Kakareko 1996 = A. Kakareko, La riforma della vita del clero nella diocesi di Vilna dopo il
Concilio di Trento (1564-1796), Rome, 1996. Kampe 1938 = П. Кампе, Православная церковь ce. Николая Чудотворца в гор. Риге, dans Вера и Жизнь, 2-3, 1938, р. 174-181, 192-200. Kapral’2003 = М.Капраль, Національні громади Львова ХѴІ-ХѴІІІ cm. (соціальноправові взаємини), Ľviv, 2003. Kapterev 1874 = Н.
Ф. Каптерев, Светские архиерейские чиновники в Древней Руси, Moscou, 1874. Kagamlyk 2011 = С. Р. Кагамлык, Исаия (Трофимович-Козловский), dans PE, t. 27, p. 144-145. Karataev 1883 = И. П. Каратаев, Описание славянорусских книг, напечатанных кирилловскими буквами, t. 1, Saint-Pétersbourg, 1883.
Karvelis 2006 = D. Karvelis, Przymus wyznaniowy w «księstwie birżańskim» u schyłku XVI i w pierwszej
połowie XVII wieku, dans W. Kriegseisen, A. Rachuba (éd.), Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Varsovie, 2006, p. 257-275. Karwowska - Andrzejewski - Pivavarchyk 2008 = H. Karwowska, A. Andrzejewski, S. Pivavarchyk (éd.), Czerłona : z dziejów rezydencji, Białystok, 2008. Kawecka-Gryczowa - Korotajowa - Krajewski 1959 = A. Kawecka-Giyczowa, K. Korotajowa, W. Krajewski, Drukarze dawnej Pohki od XV do XVIII wieku, vol. 5 : Wielkie Księstwo Litewskie, Cracovie-Wrocław, 1959. Kazanecki - Mikalaevič 2008 = П. Казанецкі, В. Мікалаевіч (éd.), Гістарычны атлас Беларусі, t. 1 : Беларусь ад старажытных часоў да конца XVIII cm, Minsk-Varsovie, 2008. Keenan 1971 = E. L. Keenan, The Kurbskii-Groznyi Apocrypha: the Seventeenth-Century Genesis of the «Correspondence» Attributed to Prince A. M. Kurbskii and Tsar Ivan TV, Cambridge (Mass.), 1971. Kempa 1997a = T. Kempa, Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka a unia brzeska, dans Czasy Nowożytne, 2, 1997, p. 47-63. Kempa 1997b = T. Kempa, Poparcie magnaterii litewskiej i ruskiej dla unii brzeskiej w pierwszych latach po jej wprowadzeniu, dans Rocznik Bialskopodlaski, 5, 1997, p. 7-22. Kempa 1999 = T. Kempa, Działalność hetmana Konstantego Iwanowicza Ostrogskiego na polu prawosławia, dans BZH, 12, 1999, p. 5-21.
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 603 Kempa 2000a = T. Kempa Mikotaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka, Varsovie, 2000. Kempa 2000b = T. Kempa, Nieznane listy dotyczące genezy unii brzeskiej (1595/1596), dans Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 44, 2000, p. 107-128. Kempa 2001 = T. Kempa, Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku, dans A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik (éd.), Życie monastyczne w Rzeczypospolitej, Białystok, 2001, p. 74-102. Kempa 2002 = T. Kempa, Metropolita Micha1 Rahoza a unia brzeska, dans Klio, 2, 2002, p. 48-100. Kempa 2004 = T. Kempa, Wileńskie bractwo Św. Ducha jako centrum obrony prawosławia w Wielkim Księstwie Litewskim w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII w., dans BZH, 21, 2004, p. 47-69. Kempa 2005a = T. Kempa, Czy męczeńska śmierć arcybiskupa Jozafata Kuncewicza przyczyniła się do rozwoju unii brzeskiej na obszarze archidie cezji połockiej ?, dans A. Gil (éd.), Kościoły wschodnie w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku : zbiór studiów, Lublin, 2005, p. 93-105. Kempa 2005b = T. Kempa, Recepcja unii brzeskiej na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego i ziem ruskich Korony do połowy XVII wieku, dans Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 3, 2005, p. 141-170. Kempa 2006 = T. Kempa, Wyrugowanie prawosławnych mieszczan z rady mie jskiej Wilna w 1621 roku, dans W. Kriegseisen, A. Rachuba (éd.), Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Varsovie, 2006, p. 277-290. Kempa 2007 = T. Kempa, Wobec Kontrreformacji : protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych
w Rzeczypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Toruń, 2007. Kempa 2008a = T. Kempa, Animatorzy współpracy protestancko-prawosławnej w okresie Kontrreformacji, dans T. Ciesielski, A. Filipczak-Kocur (éd.), Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań (XVI-XVIII wiek), Varsovie-Opole, 2008, p. 321-341. Kempa 2008b = T. Kempa, Prawoławni wobec rokoszu Zebrzydowskiego, dans W. Polak (éd.), Homo doctus in se semper dividas habet : księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi Januszowi Malikowi z okazji sie demdziesiątej rocznicy urodzin i pięćdziesiątej rocznicy rozpoczęcia pracy naukowej, Toruń, 2008, p. 263-283. Kempa 2010a = T. Kempa Nieznane listy metropolity kijowskiego Hipacego Pocieja - ważne źródło do początków unii brzeskiej, dans Odrodzenie i Reformacja w Роксе, 54, 2010, p. 179-218. Kempa 2010b = T. Kempa, Wydarzenia wileńskie z lat 1608-1609 - konflikt duchowieństwa obrządku greckiego z metropolitą kijowskim Hipacym Pociejem, dans Przegląd Wschodni, 11/1, 2010, p. 457-488. Kempa 2013 = T. Kempa, Sprawy bractwa wileńskiego na sejmikach litewskich w czasie panowania Zygmunta III, dans H. Lulewicz, M. Wagner (éd.), Po unii - sejmiki szlacheckie w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku, Siedlce, 2013, p. 99-124. Kempa 2016 = T. Kempa, Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku refor macji do końca XVII wieku, Toruń, 2016.
604 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Kempa 2017 = T. Kempa, Prawosławie oraz unia w Polsce i na Litwie: sy tuacja prawna, polityka władców i rola świeckich, dans MWZ, p. 17-55. Kharlampovič 1898 = К. В. Харлампович, Западнорусские православные школы XVI и начала XVII века, Kazan’, 1898. Kharlampovič 1914 =
К. В. Харлампович, Малороссийское влияние на великорусскую церковную жизнь, t. 1, Kazan', 1914. Khoma 1973 = І. Хома, Ідея спільного синоду 1629 p., dans Bohoslovia, 37, 1973, p. 21-64. Kiaupa - Kiaupienė - Kuncevičius 2007 = Z. Kiaupa, J. Kiaupienė, A. Kuncevičius, Historia Litwy : od czasów
najdawniejszych do 1795 roku, Varsovie, 2007. Kiaupienė 2008 = J. Kiaupienė, Rola klienteli w procesie jednoczenia narodu politycznego Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI w., dans T. Ciesielski, A. Filipczak-Kocur (éd.), Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań (XVI-XVIII wiek), Varsovie-
Opole, 2008, p. 167-178. Kirillova 2006 = Л. А. Кириллова, Православный приход киевской митрополии во второй половине XVI века, résumé de la thèse de doctorat, Université d’État de Saratov, 2 novembre 2006. Kirillova 2007 = Л. A. Кириллова, Православная проповедь в киевской митрополии второй
половины XVI века, dans И. Р. Плеве (éd.), Проблемы истории российской цивилизации, Saratov, 2007, р. 9-15. Kirkene - Teslenko 2017 = Ґ. Кіркєнє, І. Тесленко, Князь Костянтин Острозький та його фундації, dans NPK, р. 55-62. Ķjaupene 2003 = Ю. Кяупене, К вопросу о купеческой общине Вильнюса в первой
половине XVII века, dans А. В. Юрасов, От Древней Руси к России нового времени. Сборник статей к 70-летию Анны
Леонидовны Хорошкевич, Moscou, 2003, р. 300-306. Klimov 2006 = А. Ю. Климов Влияние греческого Номоканона на русское светское законодательство в русле церковно-государственных отношений (конец Х-середина XVII вв.), résumé de la thèse de doctorat, Université pédagogique d’État de Moscou, 2006. Kmeť 2001a = В. Ф. Кметь, Львівська єпархія y ХѴІ-на початку XVII століття, résumé de la thèse de doctorat, Université nationale de L’viv, 28 mars 2001. Kmet' 2001b = В. Ф. Кметь, Юрисдикційний статус ma організаційна структура Галицької (Львівської) єпархії (XII-середина XVI століття), dans Ковчег, З, 2001, р. 131-155. Kojalovič 1859-1861 = М. О. Коялович, Литовская церковная уния, 2 t., SaintPétersbourg, 1859-1861. Kolankowski 1927 = L. Kolankowski, Pomiaru włóczna, dans Ateneum Wileńskie, 4/13, 1927, p. 235-251. Kołbuk 2009 = A. D. Kołbuk, Sytuacja materialna duchowieństwa unickiej diecezji chełmskiej w latach 1596-1875, Thèse de doctorat, Université catholique de Lublin Jean-Paul II, 2009. Kołbuk 1998 = W. Kołbuk, Kościoły wschodnie w Rzeczypospolitej około 1772 roku, Lublin, 1998. Kollmann 1980 = J. E. Kollmann, The Stoglav and Parish Priests, dans Russian History/Histoire russe, 7/1-2, 1980, p. 65-91. Kondratuk 2007 = L. Kondratuk, Les Institutiones iuris canonici de
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 605 G. P. Lancellotti : l’émergence du systématisme moderne en droit cano nique (XVľ-XVIIľ siècles), Thèse soutenue à l’Université Marc Bloch- Strasbourg 2 en 2007. Kopczyński 2000 = M. Koczyński, Subsidium charitativum 1662 r. Uchwala і wykonanie, dans Miscellanea
Histórico-Archivistica, 11, 2000, p. 253-265. Kopysskij 1975 = 3. Ю. Копысский., Социально-политическое развитие городов Белоруссии в XVI - первой половине XVII вв., Minsk, 1975. Korogodina 2006 = М. В. Корогодина, Исповедь в России в ХІѴ-ХІХ веках. Исследование и тексты, Saint-Pétersbourg, 2006.
Korotajowa 1974а = К. Korotajowa, Mamonicz, Kuzma, dans PSB, t. 19, p. 464-466. Korotajowa 1974b = K. Korotajowa, Mamonicz, Leon, dans PSB, t. 19, p. 466. Korzo 2007 = M. Корзо, Украинская и белорусская катехетическая традиция (конца XVI-XVIII вв.) : становление, эволюция и проблема заимствований,
Moscou, 2007. Kosman 1972а = М. Kosman, Konflikty wyznaniowe w Wilnie (schyłek XVIXVII w.), dans Kwartalnik Historyczny, 79, 1972, p. 3-23. Kosman 1972b = M. Kosman, Litewskie kazania pogrzebowe z pierwszej połowy XVII wieku, dans Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 17, 1972, p. 87-114. Kosman 2003 =
M. Kosman, Relacje o stanie diecezji wileńskiej jako źródło do dziejów wyznaniowych Wielkiego Księstwa Litewskiego, dans M. Nagielski, A. Rachuba, Sławomir Górzyński (éd.), Świat pogranicza, Varsovie, 2003, p. 155-164. Kowalówka 1975 = L. Kowalówka, Z naszej przeszłości misyjnej, Rome, 1975.
Kozyrski 2013 = R. Kozyrski, Duchowieństwo, Kościoły i religia w doku mentach sejmików województwa ruskiego w epoce
konfesjonalizacji Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1648-1768), Lublin, 2013. Krahel 1993 = T. Krahel, Dokumenty Lwa Sapiehy dla kościołów w Ikaźni i w Nowym Pohoście, dans Studia Teologiczne, 11, 1993, p. 341-346. Krajcar 1964 = J. Krajcar, The Ruthenian Patriarchate : Some Remarks on the Project for its Establishment in the 17th century, dans OCP, 30, 1964, p. 65-84. Krajcar 1965 = J. Krajcar, The Greek College under the Jesuits for the First Time (1591-1604), dans OCP, 31, 1965, p. 85-118. Krajcar 1966b = J. Krajcar, The Greek College in the Years of Unrest (16041630), dans OCP, 32, 1966, p. 5-38. Krajcar 1968 = J. Krajcar, Early-printed Slavonic Books in the Library of the Pontifical Oriental Institute, dans OCP, 34/1, 1968, p. 105-128. Krajcar 1969 = J. Krajcar, Konstantin Basil Ostroiskij and Rome in 15821584, dans OCP, 35, 1969, p. 193-214. Krajcar 1970 = J. Krajcar, The Paschalia Printed in Rome in 1596, dans Oxford Slavonic Papers, 3, 1970, p. 107-118. Kraljuk 2003 = П. Кралюк, Культурно-просвітницька діяльність князя Андрія Курдського на Ковельщині : міф чи реальність ?, dans Г. В. Бондаренко (éd.), Минуле і сучасне Волині та Полісся : Ковель і Ковельщина в історії України та Волині, t. 1, Luc’k, 2003, p. 78-81. Kraljuk 2011a = П. Кралюк, «Кормча» (Старокостянтинів, 1599), dans OA, p. 185-186.
606 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Kraljuk 2011b = П. Кралюк, Освітня система Острозької академії, dans OA, p. 275-282. Kraljuk 2011c = П. Кралюк, Острозька академія : основні етапи розвитку, dans OA, p. 299-307. Kraszewski 1840-1842 = J. I. Kraszewski, Wilno od pocątków jego do roku 1750, 4 t„ Vilnius,
1840-1842. Kriegseisen 2016 = W. Kriegseisen, Between State and Church. Confessional relations from Reformation to Enlightenment. Poland - Lithuania Germany - Netherland, Francfort-sur-le-Main, 2016. Krochmal 2013 = J. Krochmal, Duchowieństwo unickie eparchii prze mysko-samborskiej w latach
1596-1609, dans Miscellanea HistoricoArchivistica, 20, 2013, p. 135-167. Krumenacker 2009 = Y. Krumenacker, La coexistence confessionnelle. Quelques problèmes de méthode, dans D. Boisson, Y. Krumenacker (éd.), La coexistence confessionnelle à l’épreuve : études sur les relations entre protestants et
catholiques dans la France moderne, Lyon, 2009, p. 107-125. Kruteckij 2006 = В. Ю. Крутецкий, Максим Грек и русская культура последней четверти XVI века, résumé de la thèse de doctorat, Université pédago gique d'État de Jaroslavl’, décembre 2006. Krylovskij 1904 = A. С. Крыловский, Львовское
ставропигиальное братство : опыт церковно-исторического исследования, Kiev, 1904. Kuc 2007 = М. Kuc, Pojęcie narodu u Stanisława Orzechowskiego, dans К. Łopatecki, W. Walczak (éd.), Nad społeczeństwem staropolskim, t 1 : Kultura - Instytucje - Gospodarka w XVI-XVIII stuleciu, Białystok, 2007, p.
83-96. Kuczyńska 2004 = M. Kuczyńska, Ruska homiletyka XVII wieku w Rzeczypospolitej : ewolucja gatunku - specyfika
funkcjonalna, Szczecin, 2004. Kuczyńska 2017 = M. Kuczyńska, Homiletyka cerkiewna Pierwszej Rzeczypospolitej na pograniczu kultur (do połowy XVII wieku), dans MWZ, p. 196-237. Kuklo 2009 = C. Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Varsovie, 2009. Kulczyński 1733 = I. Kulczyński, Specimen ecclesiae ruthenicae, ab origine susceptae fìdei ad nostra usque tempora, in suis capitibus seu primatibus Russiae cum S. Sede Apostolica Romana semper unitae, Rome, 1733 (rééd. Paris-Toumai, 1859) Kumor 1987 = В. Kumor, Michał Rahoza, dans PSB, t. ЗО, 1987, p. 453-457. Kumor 1996 = В. Kumor, Sielawa Antoni, dans PSB, t. 36, 1996, p. 585-588. Kurczewski 1908-1916 = J. Kurczewski (éd.). Kościół Zamkowy czyli Katedra wileńska (w jej dziejowym, liturgicznym, architektonicznym i ekono micznym rozwoju), 3 vol., Vilnius, 1908-1916. Kurczewski 1912 = J. Kurczewski, Biskupstwo wileńskie od jego założenia aż do dni obecnych, Vilnius, 1912. Kurczewski 1913 = J. Kurczewski, Święci biskupi i apostołowie Litwy i Rusi litewskiej, Vilnius, 1913. Kušnjarevič 1993 = А. М. Кушнярэвіч, Культовое дойлідства Беларусі XIII-XVI стст., Minsk, 1993.
SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE 607 Kvlividze 2004 = H. В. Квливидзе, Ветхий денми, dans РЕ, է. 8, р. 54-55. Łaszkiewicz 2004 = Н. Łaszkiewicz, Le latin et le ruthène face aux langues vernaculaires sur le territoire du royaume de Pologne et du grand-duché de Lituanie aux XIVe et XVe siècles, dans A.
Adamska, M. Mostert (éd.), The Development of Literate Mentalities in East Central Europe, Turnhout, 2004, p. 269-276. Laužikas 2000 = R. Laužikas, Šv. Mikolaus bažnyčia - krikščioniškoji erdvė ir laikas pagoniškai Lietuvai, dans LKMAM, 17, 2000, p. 233-246. Le Brun 2000 = J. Le Brun, Orthodoxie et
hétérodoxie. L’émergence de la notion dans le discours théologique à l’époque moderne, dans S. Elm, É. Rebillard, A. Romano (éd.), Orthodoxie, christianisme, histoire! Orthodoxy, Christianity, history, Rome, 2000, p. 333-342. Leclercq 1938 = H. Leclercq, Paroisses rurales, dans DACL, t. 13/2, p.
2198-2235. Lefebvre-Teillard 1973 = A. Lefebvre-Teillard, Les ojficialités à la veille du concile de Trente, Paris, 1973. Lemaître 1990 = N. Lemaître, Le traitement des objets dans les visites pasto rales des XVe et XVIe siècles, dans Mémoire Vive, 3, 1990, p. 2-12. Lemaître 2002 = N. Lemaître,
Histoire des curés, Paris, 2002. Leskinen 1995 = M. Лескинен, Этноконфессиональная проблематика в творчестве Ивана Вишенского, dans Исследования по истории Украины и Белоруссии, 1, 1995, р. 18-27. Levickij 1885 = О. Левицкий, Кирилл Терлецкий, епископ Луцкий и Острожский, deras Памятники русской
старины в западных губерниях, 8,1885, р. 308-341. Levšun 2008 = Л. В. Левшун, « .Православие с еретычеством
мешают.» : к вопросу об обрядовых, канонических и догматических нестроениях в «Руской Церкви» Великого княжества Литовского на кануне Брестской церковной унии, dans Вестник Тверского государственного университета. Серия История, 34, 2008, р. 30-45. Liebreich 1985-1986 = К. Liebreich, Piarist Education in the Seventeenth cen tury, dans Studi Secenteschi, 26, 1985, p. 225-276 et 27, 1986, p. 57-88. Liedke 1995 = M. Liedke, Związki z możnymi oraz kontakty z Koroną jako przyczyny przemian językowych i kulturalnych szlachty ruskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego w drugiej połowie XVI wieku, dans BZH, 4, 1995, p. 16-22. Liedke 2002 = M. Liedke, Szlachta ruska Wielkiego Księstwa Litewskiego a reformacja, Część I, dans BZH, 18, 2002, p. 21-50. Liedke 2004 = M. Liedke, Od prawosławia do katolicyzmu: ruscy możni i szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec wyznań reformacyjnych, Białystok, 2004. Liedke 2006 = M. Liedke, Zależność klientalna a wyznanie przedstawicieli szlachty ruskiej na przykładzie ich związków z birżańską linią Radziwiłłów w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, dans E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz (éd.), Patron i Dwór : magnateria Rzeczypospolitej w XVXVIII wieku, Varsovie, 2006, p. 321-333. Likowski 1906 = E. Likowski, Dzieje Kościoła unickiego na Litwie i Rusi w ХѴШ-ХІХ wieku, 2 t„ Varsovie, 1906. Liseichykau 2017 = D. Liseichykau, Zasięg osadnictwa ruskiej społeczności etniczno-wyznaniowej w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XVII do
608 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE połowy XVIII wieku (w świetle materiałów wizytacji generalnych cerkwi unickich, dans Rocznik lituanistyczny, 3, 2017, p. 121-133. Lisejčikov 2013 = Д. Лисейчиков, Завещание митрополита Иосифа ВельяминаРутского, dans А. Гиль (éd.). Завещания униатских иерархов киевской
митрополии XVII и XVIII вв. как пример религиозной культуры общества Речи Посполитой, Lublin, 2013, р. 47-73. Lisejčykaw 2011 = Д. В. Лісейчыкаў, Штодзённае жіццё ўніяцкага парафіяльного святара беларуска-літоўскіх зямель 1720-1839 гг., Minsk, 2011. Lisejčykaw 2015 = Д. В. Лісейчыкаў, Святару
беларускім социуме : прасапаграфія ўніяцкага духовенства 1596-1839 гг., Minsk, 2015. Litak 1990 = S. Litak, Études sur l’organisation des paroisses en Pologne aux XVP-XVIIP siècles et leurs résultats, dans C. D. Fonseca, C. Violante (dir.), Pievi e parrocchie in Europa dal Medioevo all’Età
contemporanea, Rome, 1990, p. 91-107. Litak 2004 = S. Litak, Parafie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, Lublin, 2004. Litak 2006 = S. Litak, Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku, Lublin, 2006. Litwin 1996 = H. Litwin, Status prawny Cerkwi prawosławnej i
grekokatolickiej w Rzeczypospolitej w XVII wieku, dans Barok, 2, 1996, p. 11-22. Ljubavskij 1892 = M. К. Любавский, Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания Первого Литовского Статута, Moscou, 1892. Ljubaščenko 2001 = В. І. Любащенко, Реформаційний рух,
dans IUK, է. 2, p. 491-505. Lojka 2002 = П. А. Лойка, Шляхта беларускіх зямель у грамадска-палітычным жыцці Рэчы
Паспалітай другой половы ХѴІ-першай трэці XVII cm., Minsk, 2002. Lojka 2010 = П. А. Лойка, Афармленне шляхецкага саслоўя ў Вялікш княстве Літоўскім, dans У. К. Коршук et al. (éd.), Працы гістарычнага факультэта БДУ, t. 5, Minsk, 2010, p. 102-115. Lotoc’kyj 1896 = O. Лотоцький, Соборні крилоси на Україні та Білій Руси e XVXVI вв., dans ZNTŠ, 9, 1896, р. 1-34. Lotoc’kyj 1931 = О. Лотоцький, Українські джерела церковного права, Varsovie, 1931. Lotz-Heumann2001 = U. Lotz-Heumann, The Concept of«Confessionalization» : a Historiographical Paradigm in Dispute, dans Memoria y Civilización, 4, 2001, p. 93-114. Louthan 2004 = H. Louthan, Mediating Confessions in Central Europe : The Ecumenical Activity of Valerian Magni, 1586-1661, dans The Journal of Ecclesiastical History, 55/4, 2004, p. 681-699. Lowmiańska 1929 = M. Łowmiańska, Wilno przed najazdem moskiewskim 1655 roku, Vilnius, 1929. Lukášová 2000 = С. С. Лукашова, Конфликт епископа Гедеона Балабана и львовского Успенского братства в 80-х гг. XVI в. : попытки реформы церкви или борьба за имущественные интересы, dans Славянский альманах за 1999 г., Moscou, 2000, р. 36-52. Lukášová 2001 = С. С. Лукашова, «Мы ниже подписанные.» : Львовский синод
SOURCES ET BffilLIOGRAPHIE 609 1595 г. в истории Брестской Унии, dans Славянский альманах за 2000 г., Moscou, 2001, р. 12-19. Lukášová 2006 = С. С. Лукашова, Миряне и Церковь : религиозные братства киевской митрополии в конце XVI века, Moscou, 2006. Lukášová 2008 = С. С. Лукашова, Роль братств в
подписании Брестской Унии : историографические мифы, dans О. Б. Неменский (éd.). Между Москвой, Варшавой и Киевом. К 50-летию проф. М. В. Дмитриева, 2008, р. 93-104. Łukaszewicz 1842-1843 = J. Łukaszewicz, Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, 2 t., Poznań, 1842-1843. Lukšaitė 1999 = I.
Lukšaitė, Reformacija Lietuvos Didžiojoje Kunigaikštystėje ir Mažojoje Lietuvoje (XVI a. trečias dišimtmetis - XVII a. pirmas dešimt metis), Vilnius, 1999. Luksza 1938 = W. Łuksza, W sprawie prawosławnych bractw miodowych w Wilnie, dans Ateneum wileńskie, 13/2, 1938, p. 288-290. Lulewicz 1989 = H.
Lulewicz, Walka Radziwiłłów z Chodkiewiczami o dziedzic two słuckie, dans Miscellanea Histórico-Archivistica, 3, 1989, p. 201-215. Luria 2005 = К. Р. Luna, Sacred Boundaries : Religious Coexistence and Conflict in Early-Modern France, Washington D. C., 2005. Luźny 1968 = R. Luźny, Sylwester Kossow,
dans PSB, t. 14, p. 325-327. Luźny 1997 = R. Luźny, Piotra Mohyly "Opowieści o niezwykłych, cudownych wydarzeniach w życiu cerkwi prawosławnej", dans Prace komisji wschod nioeuropejskiej, 4, 1997, p. 87-108. Lysenko 2003 = С. Лисенко, Тестамент Павла Незабитовського з 1740 року як генеалогічне
джерело, dans DKZ, 7, 2003, p. 539-545. Macha 1974 = J. Macha, Ecclesiastical Unification. A Theoretical
Framework Together With Case Studies from the History of Latin-Byzantine Relations, Rome, 1974. Makarij 1857-1883 = Макарий (M. П. Булгаков), История Русской Церкви, 12 t., Saint-Pétersbourg, 1857-1883. Malinowska 2002 = J. Malinowska, Stanisław Orzechowski - gente Ruthenus, dans Roczniki Humanistyczne, 50/3, 2002, p. 57-63. Malyševskij 1872 = И. И. Малышевский, Александрийский патриарх Мелетий Пигас и его участие в делах Русской Церкви, 2 t., Kiev, 1872. Maroszek 1999 = J. Maroszek, Ulice Wilna w XTV-XVHI wieku, dans Kwartalnik historii kultury materialnej, 47/1-2, 1999, p. 163-186. Marozava 2001 = C. B. Марозава, Уніяцкая царква ў этнокультурным развіщі Беларусі (1596-1839 гады), Hrodna, 2001. Martel 1938 = A. Martel, La langue polonaise dans les pays ruthènes (Ukraine et Russie Blanche, 1569-1667), Lille, 1938. Martynowicz 2009 = A. Martynowicz, Sobory lokalne na ziemiach ruskich i w Wielkim Księstwie Litewskim do końca XV wieku, dans BZH, 32, 2009, p. 21-100. Marusyn 1943-1963 = M. Марусин, Погляд на виховання кандидатів духовного стану на Україні, dans Bohoslovia, 21-24, 1943-1963, p. 40-94. Marusyn 1966 = M. Марусин, Чини Святительських Служб в Київському Евхологюні з початку XVI cm., Rome, 1966. Marusyn 1967 = М. Марусин, Пастирсько-літургічна діяльність святого Йосафата, dans Bohoslovia, 31, 1967, p. 5-99.
610 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Marcaljuk 2007 = I. А. Марзалюк Этнічны і канфесійны свет беларускага города ХѴІ-ХѴШ стст., Mahilew, 2007. MČBČ = Б. Гудзяк, О. Турій (éd.), Беретейська унія і внутрішнє життя Церкви в XVII столітті. Матеріали Четвертих «Берестейських читань», Львів, Луцьк, Київ, 2-6
жовтня 1995 р, Lviv, 1997. Meilus 2006 = E. Meilus, Życie codzienne w Wilnie w czasie okupacji moskiewskiej 1655-1661, dans W. Kriegseisen, A. Rachuba (éd.), Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Varsovie, 2006, p. 129-143. Micallef 2010 = F.
Micallef, L’autonomisation de la raison politique. Bilans, enjeux et perspectives historiographiques, dans D. Do Paço, M. Monge, L. Tatarenko (éd.). Les religions dans la vilk : ressorts et stratégies de coexistence dans l’Europe des XVP-XVIIľ siècles, Rennes, 2010, p. 211-216. Miller 1981 = D. B.
Miller, The Viskovatyi Affair of 1553-1554 : Official Art, the Emergence of Autocracy, and the Disintegration of Medieval Russian Culture, dans Russian History/Histoire russe, 8/3, 1981, p. 293-332. Miranovič 2006 = А. Мірановіч, Манастыр у Супраслі як цэнтр праваслаўя і белорускай культуры ў XVI
cm., dans BZH, 26, 2006, p. 5-28. Mironowicz 1991 = A. Mironowicz, Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI і XVII wieku, Białystok, 1991. Mironowicz 1996 = A. Mironowicz, Geneza bractw cerkiewnych, dans BZH, 6, 1996, p. 22-30. Mironowicz 1997a = A. Mironowicz, Teodozy Wasilewicz:
archimandrita słucki, biskup białoruski, Białystok, 1997. Mironowicz 1997b = A. Mironowicz, Prawosławie i unia za
panowania Jana Kazimierza, Białystok, 1997. Mironowicz 2003a = A. Mironowicz, Bractwa cerkiewne w Rzeczypospolitej, Białystok, 2003. Mironowicz 2003b = A. Mironowicz, Józef Bobrykowicz : biskup białoruski, Białystok, 2003. Mironowicz 2007 = A. Mironowicz, Monaster Zaśnięcia NMP w Zabłudowie, dans BZH, 28, 2007, p. 5-22. Mironowicz 2011 = A. Mironowicz, Biskupstwo turowsko-pińskie w XI-XVI wieku, Białystok, 2011. Mironowicz 2012 = A. Mironowicz, Ewangelizacja „prostą mową” w XVI wieku, dans U. Pawluczuk (éd.), Latopisy Akademii Supraskiej, vol. 3 : Język naszej modlitwy - dawniej i dziś, Białystok, 2012, p. 9-18. Mironowicz 2014 = A. Mironowicz, Sobory wileńskie 1509 i 1514 roku, dans M. Kuczyńska, U. Pawluczuk (éd.), Latopisy AJkademii Supraskiej, vol. 5 : Synody Cerkwi prawosławnej w I Rzeczypospolitej, Białystok, 2014, p. 7-82. Morozov 1888 = П. O. Морозов, Очерки из истории русской драмы ХѴІІ-ХѴІІІ столетий, Saint-Pétersbourg, 1888. Morzy 1959 = J. Morzy, Geneza i rozwój cechów wileńskich do końca XVII w., dans Zeszyty naukowe uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 24, 1959, p. 3-93. Morzy 1965 = J. Morzy, Kryzys demograficzny na Litwie i Białorusi w II połowie XVII wieku, Poznań, 1965.
SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE 611 Moskova 2005 = Л. В. Мошкова, Западнорусская Кормчая особого состава, dans Хризограф, 2, 2005, р. 231-241. Mozer 2002 = М. Мозер, Что такое „простая мова" ?, dans Studia Slavica Academiae Scientiarum Hungaricae, 47/3-4, 2002, p. 221-260. MPBČ = Б. Гудзяк, О. Турій
(éd.), Історичний контекст, укладення Берестейської Унії і перше поунійне покоління. Матеріали Перших «Берестейських читань», Львів, Івано-Франківськ, Київ, 1-6 жовтня 1994 р., Lviv, 1995. Mrozowski 2011 = Р. Mrozowski, Cracovie-Vilnius-Varsovie : trois capitales de l'État polono-lituanien au XVIe
siècle, dans J.-M. Le Gall (éd.), Les capitales de la Renaissance, Rennes, 2011, p. 103-112. MWZ = M. Kuczyńska (éd.). Między Wschodem a Zachodem : prawosławie і unia, Varsovie, 2017. Myc’ko 2001 = I. 3. Мицько, Осередки культури при магнатських і шляхетських дворах : Острозька академія.
Літературно-перекладацький гурток князя Андрія Курбського в Миляновичах, dans ПІК, t. 2, р. 531-539. Narys 1992 = Нарис історії Васильянського чину Святого Йосафата, Rome, 1992. Navroc’ka 2009 = А. Навроцька, Найдавніша книга духовного суду Львівської православної єпархії 1668-1674 років (зі збірки
національного музею у Львові), dans Український археографічний щорічник, 13-14, 2009, р. 284-302. Navroc’ka 2010 = А. Навроцька, Інститут духовного суду у Київській митрополії до середини XVII століття, dans Історія релігій на Україні : Науковий щорічник 2010 рік, t. 1, Lviv, 2010, p. 624-630.
Nemirovskij 2012 = E. Л. Немировский, Славянские издания кириловского (церковнославянского) шрифта 1491-2000, t. 2/2:
1593-1600, Moscou, 2012. Neselovskij 1906 = A. 3. Неселовский, Чины хиротесий и хиротоний : опыт историко-археологического исследования, Kam’janec’-Podiľs’kyj, 1906. Nescjarovič 2003 = В. I. Несцяровіч Старажытныя рукапісы беларускіх татар (Графіка. Транслітарацыя. Агульная характарыстыка мовы.
Фразеологія), Vìcebsk, 2003. Niedźwiedź 2012 = J. Niedźwiedź, Kultura literacka Wilna (1323-1655), Cracovie, 2012. Niemcewicz 1860 = J. U. Niemcewicz, Dzieje panowania Zygmunta III, t. 1, Cracovie, 1860. Niendorf 2011 = M. Niendorf, Wielkie Księstwo Litewskie : studia nad ksz tałtowaniem się narodu
u progu epoki nowożytnej (1569-1795), Poznań, 2011 (lrc éd. allemande : Wiesbaden 2006). Nikolaj 1892 = Николай (Далматов), Супрасльский Благовещенский монастырь. Историко-статистическое описание, Saint-Pétersbourg, 1892. Nikolaj 1917 = Николай (Б. Д. Ярушевич), Церковный суд в России до издания
Соборного Уложения Алексея Михайловича (1649), Petrograd, 1917. Nosevič 2004 = В. Л. Носевич Традиционная белорусская деревня в европейской перспективе, Minsk, 2004 (version numérique : http://vln.by/node/192). Nosilia 2017 = V. Nosilia, Oświata ruska na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w XVII
wieku, dans MWZ, p. 141-173. Nowak 2008 = A. Z. Nowak, Testament - integralna cześć przygotowań dobrej śmierci w refleksji prawosławnych kręgu kijowskiego (XVII w.), dans Київська Академія, 6, 2008, p. 48-62.
612 SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE Nowak 2017a = A. Z. Nowak, Priesthood in the Teachings for the Clergy, Cracovie, 2017. Nowak 2017b = A. Z. Nowak, Reforma duchowieństwa wschodniego w Rzeczypospolitj w świetle ogólnego programu odnowy Kościoła, dans MWZ, p. 174-195. Nowakowski 2004 = P. Nowakowski, Problematyka liturgiczna w międzywy znaniowej polemice po Unii Brzeskiej (1596-1720), Cracovie, 2004. Nowicki 2010 = T. Nowicki, Oficjał, dans EK, է. 14, p. 406-408. NPK = А. Бумблаускас, C. Кулявічус, І. Скочиляс (éd.), На перехресті культур : монастир і храм Пресвятої Трійці у Вільнюсі, Vilnius, 2017. OA - І. Пасічник et al. (éd.), Острозька академія XVI-XVH cm. : енциклопедія, Ostroh, 2011. Obušnyj 2011 = M. І. Обушний (éd.), Історія унії на Київщині (1596-1839), Lviv, 2011. Ochmański 1958 = J. Ochmański, W kwestii agrarnego charakteru miast Wielkiego Księstwa Litewskiego, dans A. Gieysztor et al. (éd.), Studia Historica w 35-lecie pracy naukowej Henryka Łowmiańskiego, Varsovie, 1958, p. 279-294. Ochmański 1972 = J. Ochmański, Biskupstwo wileńskie w średniowieczu, Poznań, 1972. Ochmański 1986a = J. Ochmański, Reforma włóczna na Litwie i Białorusi w XVI wieku, dans J. Ochmański, Dawna Litwa : studia historyczne, Olsztyn, 1986, p. 158-174. Ochmański 1986b = J. Ochmański, Reforma włóczna w dobrach magnackich i kościelnych w Wielkim Księstwie Litewskim w drugiej połowie XVI wieku, dans J. Ochmański, Dawna Litwa: studia historyczne, Olsztyn, 1986, p. 175-197. Ochmański 1990a = J. Ochmański, Powstanie, rozwój i kryzys sieci parafialnej w diecezji wileńskiej od chrystianizacji Litwy w
roku 1387 do przełomu XVI/XVII wieku, dans Roczniki Humanistyczne, 38/2, 1990, p. 23-60. Ochmański 1990b = J. Ochmański, Historia Litwy, Wroclaw-Varsovie- Cracovie, 1990. Okoń 2006 = J. Okoń, Na scenach jezuickich w dawnej Polsce, Varsovie, 2006. Olczak 1987-1988 = S. K. Olczak, Rozwój sieci parafialne w diecezji wileńskiej do IIpol. XVIII w., dans Studia Teologiczne, 5-6, 1987-1988, p. 102-117. Ostrovskaja 2012 = R. Ostrovskaja, Kruonio maldos namų konfesinės priklau somybės klausimas, dans Soter, 41, 2012, p. 89-102. Panev 2003 = J. Panev, La réception du Syntagma de Matthieu Blastarès en Serbie, dans Études balkaniques, 10, 2003, p. 27-45. Pasičnyk 2011a = І. Пасічник, Борецький Іван (loe), dans OA, p. 55-58. Pasičnyk 2011b = І. Пасічник, Смотрицький Герасим, dans OA, p. 413-416. Paszkiewicz 1963 = H. Paszkiewicz, The Making of the Russian Nation, Londres, 1963. Pavlov 1885 = А. Павлов, Заметки о Кормчей люблинского священника Василия, писанной в 1604 г., dans Памятники русской старины в западных губерниях, t. 8, 1885, р. 217-228. Pavlov 1897 = А. Павлов, Номоканон при Большом Требнике, Moscou, 1897. Pawluczuk 2011 = U. Pawluczuk, Wykładowcy greccy w szkołach bractw cerkiewnych we Lwowie i w Wilnie, dans U. Pawluczuk (éd.), letopisy
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 613 Akademii Supraskiej, vol. 2 : Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce ֊ wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, Białystok, 2011, p. 59-69. PE = Православная энциклопедия, 50 t., Moscou, 2000-2018. PEo = Православная энциклопедия : русская православная церковь,
Moscou, 2000. Pekar 1996 = А. Пекар, įnamiu Потій - провісник з’единения, dans AOSBM, 15, 1996, p. 145-246. Pelesz 1881-1882 = J. Pelesz, Geschichte der Union der ruthenischen Kirche mit Rom von der ältesten Zeiten bis auf die Gegenwart, 2 t., Vienne, 1881-1882. Perete 1926 = В. Н. Перетц, К вопросу
об «Учительных Евангелиях» ХѴІ-ХѴІІ вв., dans В. Н. Перетц (éd.), Исследования и материалы по старинной украинской литературе ХѴІ-ХѴІІ веков. Сборник отделения русского языка и словесности АН СССР, Léningrad, 1926, р. 5-14. Peri 1967 = V. Peri, La Congregazione dei Greci (1573) e і suoi primi docu
menti, dans Studia Gratiana XIII, Collectanea Stephan Kuttner, 3, 1967, p. 129-256. Peri 1970 = V. Peri, Inizi e finalità ecumeniche del Collegio Greco in Roma, dans Aevum, 44, 1970, p. 1-71. Peri 1973 = V. Peri, Chiesa latina e Chiesa greca nell’Italia posttridentina (1564-1596), dans La Chiesa
greca in Italia dalľVIII al XVI secolo : Atti del Convegno Storico (Bari, 30 Apr.-4 Mag. 1969), voi. 1, Padoue, 1973, p. 271-469. Peri 1975 = V. Peri, Chiesa romana e «rito» greco: G. A. Santoro e la Congregazione dei Greci (1566-1596), Brescia, 1975. Peri 1995 = В. Пері, Берестейська Унія у
римському баченні, dans МРВС, р. 7-25. Peri 1996 = V. Peri, Trento : un concilio tutto occidentale, dans A. Melloni
et al. (éd.), Cristianesimo nella storia. Saggi in onore di Giuseppe Alberigo, Bologne, 1996, p. 213-277. Petruševič 1901 = A. С. Петрушевич, Архиератикон Киевской митрополии c половины XIV столетия, по списку с конца XVI столетия, Lviv, 1901. Picchio 1963 = R. Picchio, A proposito della Slavia ortodossa e della comu nità linguistica slava ecclesiastica, dans Ricerche slavistiche, 11, 1963, p. 105-127. Pičeta 1917 = В. Пичета, Аграрная реформа Сигизмунда Августа в литовскорусском государстве, 2 t., Moscou, 1917 (rééd. : Moscou, 1958). Pidgajko - Flórja 2010 = В. Г. Пидгайко, Б. Н. Флоря, Иосиф Бобрикович (Бобрикович-Анехожский, Бобрикевич), dans РЕ, t. 25, р. 618-620. Pidručnyj 1974 = П. В. Підручний, Два програмови писання Рутського: «Discursus» і «Programma Unionis», dans AOSBM, 9/1-2, 1974, p. 24-47. Pidručnyj 1997 = П. В. Підручний, Початки василіанського чину і Берестейська унія, dans MČBČ, р. 79-101. Pidrutchnyj 1973 = Р. В. Pidrutchnyj, Pietro Arcudio - promotore dell’Unione, dans AOSBM, 8, 1973, p. 254-277. Pizzorusso 2004 = G. Pizzorusso, I satelliti di Propaganda Fide : il Collegio Urbano e la tipografia poliglotta, dans MEFRIM, 116-2, 2004, p. 471-498. Plokhij 2006 = C. Плохій, Наливайкова віра : козацтво та релігія в ранньомодерній Україні, Kiev, 2006 (lre éd. anglaise : Oxford-New-York, 2001).
614 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Plokhy 2006 = S. Plokhy, The Origins of the Slavic Nations. Premodern Identities in Russia Ukraine and Belarus, Cambridge, 2006. Ploščanskij 1899 = B. M. Площанский, Пройшов Холмской Руси по архивным документам XV-XVIII в. и другим источникам, է. 1, Vilnius, 1899.
Pluguzov 1994 = А. I. Pluguzov, Canon Law as a field for Ecclesiastical Debate : The Sixteenth-Century Kormchaia ofVassian Patrikeev, dans HUS, 18/3-4, 1994, p. 191-209. Pokrovskij 1897 = И. M. Покровский Русские епархии в XVI-XIXвв. : их открытие, состав и пределы, է. 1, Kazan, 1897. Poloznev -
Flórja - Ščapov 2000 = Д. Ф. Полознев, Б. Н. Флоря, Я. Н. Щапов, Высшая церковная власть и её взаимоотношения с государственной властью. Х-ХѴІІвв., dans РЕо, р. 190-212. Praszko 1944 = J. Praszko, De Ecclesia Ruthena Catholica : sede metropolita na vacante 1655-1665, Rome, 1944. Pritsak 1986 = O.
Pritsak, The Origins of the name Rūs/Rus’, dans Ch. Lemercier-Quelquejay, G. Veinstein, S. E. Wimbush (éd.), Passé turco-tatar, présent soviétique. Études offertes à Alexandre Bennigsen, Pairs-Louvain, 1986, p. 45-65. Prochaska 1896 = A.Prochaska, Z dziejów unii brzeskiej, dans Kwartalnik
historyczny, 10, 1896, p. 522-577. Prokopjuk 2008 = О. Прокоп’юк, Духовна консисторія в системі єпархіального управління (1721-1786 pp.), Kiev, 2008. Przekop 1973 = E. Przekop, Archiprezbiter, dans EK, t. 1, p. 875-876. PSB = Polski słownik biograficzny, 52 t., Cracovie-Varsovie, 1935-2018. Puškin ֊
Judzin 2003 = І. A. Пушкін, В. В. Юдзін (éd.), Гісторыя Магілева : мінулае і сучаснасць : 36. навук. працудзелънікау
Трэццяй Міжнар. навук. канф. «Гісторыя Магілева: мінулае і сучаснасць», 22-23 мая 2003 г., 2 t., Mahilew, 2003. Rachuba 2007 = A. Rachuba (éd.), Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1582-1696) : spis, Varsovie, 2007. Radwan 2004 = M. Radwan (éd.), Wizytacje generalne parafii unickich w województwie Kijowskim i Bracławskim po 1782 roku, Lublin, 2004. Ragauskas 2002 = A. Ragauskas, Vilniaus miesto valdantysis elitas : XVII a. antrojoje pusėje (1662-1702 m.), Vilnius, 2002. Reinhard 1998 = W. Reinhard, Papauté, confessions, modernité, Paris, 1998. Rohdewald 2005 = S. Rohdewald, „Vom Polocker Venedig”: Kollektives Handeln sozialer Gruppen einer Stadt zwischen Ost- und Mitteleuropa (Mittelalter, frühe Neuzeit, 19. Jh. bis 1914), Stuttgart, 2005. Roty 2010 = M. Roty, Dictionnaire russe-français des termes en usage dans l'Église russe, Paris, 2010 (4e éd.). Rouba 1909 = N. Rouba, Przewodnik po Litwie i Bialejrusi, Vilnius, 1909. Rudovyč 1924 = І. Рудович, Кобринський Синод 1626, dans Bohoslovia, 1, 1924, p. 1-27. Rusyna 2008 = O. В. Русина, Послання Папі Римському Сіксту TV і проблема інтерреляції літературних пам ’яток XV cm., dans Український історичний журнал, 479/2, 2008, р. 16-34. Rybalt 2003 = Е. Rybalt, Clemente VIII e i vescovi ucraini all'epoca dell’Unione di Brest. La preistoria dell’ecumenismo odierno, dans G. De Rosa, F. Lomastro (éd.), L’età di Kiev e la sua eredità nell’incontro con l’Occi dente, Rome, 2003, p. 195-214.
SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE 615 Rybinskij 1891 = В. Рыбинский, Киевская митрополичья кафедра с половины XIII до конца XVI века, Kiev, 1891. Ryżewski 2012 = G. Ryżewski, Cerkiew w Lipsku nad Biebrzą, dans R. Dobrowolski, M. Żemło (éd.), Dziedzictwo unii brzeskiej, LublinSupraśl, 2012, p. 179-198.
Sägmüller 1898 = J. B. Sägmüller, Die Entwicklung des Archipresbyterats und Deskanats bis zum Ende des Karolingerreichs, Tübingen, 1898. Sahanovič 2005 = Г. Сагановіч, Паўночная Беларусь у апісанні Паўля Одэрборна, dans Беларускі Гістарычны Агляд, 12/1-2, 2005, р. 162-166. Santich 1995 = J. J.
Santich, Missio Moscovítica, The Rok of the Jesuits in the Westernization of Russia, 1582-1689, New York, 1995. Sapieha 1995 = E. S. Sapieha, Dom sapieżyński, Varsovie, 1995. Ščapov 1972 = Я. Н. Щапов, Княжеские уставы и церковь в Древней Руси ХІ-ХГѴ вв., Moscou, 1972. Ščapov 1978а = Я. Н. Щапов,
Византийское и южнославянское правовое наследие на Руси в ХІ-ХІІІ вв., Moscou, 1978. Ščapov 1978b = Я. Н. Щапов, Номоканон Иоанна Схоластика и Синтагма 14 титулов у славян в ІХ-Х вв., dans V. Vavřínek (éd.), Beiträge zur by zantinischen Geschichte im 9-11. Jahrhundert, Prague, 1978, p. 387-421.
Ščapov 1989 = Я. Н. Щапов, Государство и Церковь Древней Руси Х-ХІІІ вв., Moscou, 1989. Scepuro 1899 = Д. Сцепуро, Виленское Свято-Духовское братство в XVII и XVIII столетиях, Kiev, 1899. Ščerbickij 1885 = И. В. Щербицкий, Виленский Свято-Троицкий монастырь, Vilnius, 1885. Schilling 1995 = Н.
Schilling, Kirche, Staat und Gesellschaft - Profil, Leistung, Defizite und Perspektiven eines
geschichtswissenschaftlichen Paradigmas, dans W. Reinhard, H. Schilling (éd.), Die katholische Konfessionalisierung. Die katholische Konfessionalisierung. Wissenschaftliches Symposion der Gesellschaft der Herausgabe der Corpus Catholicorum und des Vereins für Refomationsgeschichte, 1993, Gütersloh, 1995, p. 1-49. Šehda = M. Шегда, Життєпис митрополита Йосифа Велямина Рутського на тлі доби, dans Bohoslovia, 54, 1990, p. 45-93. Šejkin 1997 = Г. H. Шейкин, Полоцкая епархия. Историко-статистическое обозрение, Minsk, 1997. Senyk 1982 = S. Senyk, Rutskyjs Reform and Orthodox Monasticism, dans OCP, 48, 1982, p. 406-430. Senyk 1983 = S. Senyk, Women’s Monasteries in Ukraine and Belorussia to the period of suppressions, Rome, 1983. Senyk 1985 = S. Senyk, The Sources of Spiritualty of St. Josaphat Kuncevyč, dans OCP, 51, 1985, p. 425-436. Senyk 1987 = S. Senyk, The Education of the Secular Clergy in the Ruthenian Church before the Nineteenth Century, dans OCP, 53, 1987, p. 387-416. Senyk 1990 = S. Senyk, The Ukrainian Church and Latinization, dans OCP, 56, 1990, p. 165-187. Senyk 1997 = C. Сеник, Берестейська унія і світське духовенство : наслідки унії у перших десятиліттях, dans МСВС, р. 55-66. Senyk 2008 = S. Senyk, Preaching in the Ruthenian Orthodox Church before 1800, dans OCP, 74, 2008, p. 283-320.
616 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Senyk 1993-2011 = S. Senyk, A History of the Church in Ukraine, 2 voi., Rome, 1993-2011. Ševčenko 1984 = I. Ševčenko, lhe Many Worlds of Peter Mohyla, dans HUS, 8/1-2, 1984, p. 9-44. SGKP = F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski (éd.), Słownik geogra ficzny
królestwa polskiego i innych krajów słowiańskich, 15 t., Varsovie, 1880-1902. Shevchenko 2008 = T. Shevchenko, The Uncrowned Kings of Ruthenia and Jesuits. Kostiantyn Ostroz'kyj against Piotr Skarga (1577-1608), dans RHE, 105/1, 2010, p. 74-120. Skakalski 1982 = D. Skakalski, Noblesse lituanienne et
noblesse volhynienne au XVe siècle : contribution à l'étude du vocabulaire social dans la grandeprincipauté de Lituanie, dans Cahiers du monde russe et soviétique, 23/3- 4, 1982, p. 275-311. Skočyljas 1999 = І. Скочиляс, Акти духовних судів українських церковних установ XVII-XVIII cm. (За
матеріалами виЬних засідань єпископськоконсисторського суду Львівської єпархії 1700-1725 років) dans Вісник Львівського університету. Серія історична, 34, 1999, р. 425-438. Skočyljas 2005 = І. Скочиляс, "Дар любові”, фіскальний обов’язок і єрархічна підлеглість : катедратик у системі фінансово-
корпоративних відносин духовенства Київської митрополіїXHI-XVHI століть, dans DKZ, 9, 2005, р. 431-460. Skočyljas 2010 = І. Скочиляс, Галицька (львівська) єпархія XH-XVHI cm., Ľviv, 2010. Skočyljas 2017 = І. Скочиляс, Московська окупація та василіанське відродження, dans NPK, р. 106-130. Skoczylas
2008 = І. Skoczylas, Sobory eparchii chełmskiej XVII wieku : pro gram religijny Slavia Unita w Rzeczypospolitej, Lublin,
2008. Skruteń 1936 = J. Skuteń, Bobrykowicz-Anechożski Józef, dans PSB, t. 2, p. 165. Skruteń 1939-1946 = J. Skuteń, Dubowicz, Aleksy, dans PSB, t. 5, p. 436. Sliž 2008 = H. Сліж, 3 гісторыі Прачысценскай царквы ў Гародні (XVII-XVIII cm.), dans А. Ф. Смаленчук (éd.), Гарадзенскі палімпсест ХІІ-ХХ стст. : Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі (Горадня, 7 лістапада 2008 г.), Hrodna-Bialystok, 2008, р. 64-95. Šmurlo 1928 = E. Šmurlo, Le Saint-Siège et l'Orient orthodoxe russe (16091654), Prague, 1928. SP = S. Bąk, F. Pepłowski Franciszek, M. R. Mayenowa, K. Mrocewicz (éd.), Słownik polszczyzny XVI wieku, 35 t., Wrocław-Varsovie-Cracovie- Gdańsk-Łódź, 1966-2011. Špakovskij 1875 = E. C. Шпаковский, Мелетий Хребтович-ЛитаворовичБогуринский, архимандрит Киево-Печерской лавры, владимирский и брестский епископ (XVI в.), dans TKDA, 8-10, 1875, р. 169-206, 436-462, 108-123. Stefanovič 2000 = П. С. Стефанович, Приход и приходское духовенство в русской церкви. ХѴІ-ХѴІІ вв., dans РЕо, р. 259-266. Stefanovič 2002 = П. С. Стефанович, Приход и приходское духовенство в России в ХѴІ-ХѴІІ веках, Moscou, 2002.
SOURCES ET BIBILIOGRAPME 617 Stradomski 2003 = J. Stradomski, Spory o «wiarę grecką» w dawnej Rzeczypospolitej, Cracovie, 2003. Stradomski 2004 = J. Stradomski, O merytorycznych i konfesyjnych pro blemach reformy kalendarza w świetle XVI- i XVII-wiecznej polemiki religijnej w Rzeczypospolitej, dans P. Chomik (éd.), «Pokazanie Cerkwi prawdziwej. ». Studia nad dziejami i kulturą Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej, Białystok, 2004, p. 37-72. Stradomski 2017 = J. Stradomski, Spór o historię i wartości w świetle katolicko-unicko-prawosławnej polemiki religijnej w Pierwszej Rzeczypospolitej (koniec XVI - początek XVIII wieku), dans MWZ, p. 238-276. Studyns’kyj 1895 = К. Студинський, Пересторога : руський памятник початку XVII віка. Історично-літературна студия, Lviv, 1895. Šustova = Ю. Э. Шустова, Документы Львовского Успенского ставропигийского братства (1586-1788), Moscou, 2009. Sysyn 1979-1980 = F. E. Sysyn, Adam Kysil and the Synods of 1629: An Attempt at Orthodox-Uniate Accomodation in the Reign of Sigismund III, dans HUS, 3-4, 1979-1980, p. 826-845. Szady 2003 = B. Szady, Prawo patronatu w Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych, Lublin, 2003. Szady 2010 = B. Szady, Geografia struktur religijnych i wyznaniowych w Koronie w II połowie XVIII wieku, Lublin, 2010. Szaraniewicz 1875 = I. Szaraniewicz, Rzut oka na beneficja kościoła ruskie go za czasów Rzeczypospolitej Polskiej pod względem historyi, a przede wszystkim o stosunku świeckiego duchowieństwa ruskiego w Galicyi do ziemi w tym okresie, Lviv, 1875. Szegda 1991-1992 = M. Szegda, Ruiski (Welamin Rutski), Jan,
dans PSB, t. 33, p. 256-260. Szulc 2011 = T. Szulc, Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w Rzeczpospolitej szlacheckiej, dans Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, 14, 2011, p. 31-40. Tatarenko 2008 = L. Tatarenko, Violence et luttes religieuses dans la Confédération polono-lithuanienne (fin XVIe - milieu du XVIIe siècle) : l’exemple de la confrontation entre uniates et orthodoxes, dans Revue historique, 648, 2008, p. 857-890. Tatarenko 2012 = Л. Татаренко, Жалоба игуменьи Василисы Сапежанки перед судом Виленской Магдебургии в марте 1609 г. : несколько замечаний по истории женского монашества восточного обряда в первые годы Брестской Унии, dans I. Wodzianowska, Н. Baszkiewicz (éd.). Między Rzymem a Nowosybirskiem. Księga jubileuszowa dedykowana ks. Marianowi Radwanowi SCJ, Lublin, 2012, p. 689-700. Tatarenko 2017a = L. Tatarenko, Normes séculières et conversions religieuses (résistances, promotions et négociations des appartenances confession nelles) : le cas des corporations d’artisans dans la République polono-lituanienne aux XVIe-XVIIe siècles, dans Pouvoir politique et conversion religieuse. 1. Normes et mots, T. Lienhard, I. Poutrin (éd.), Rome, 2017 (http://books.openedition.org/efr/3501). Tatarenko 2017b = L. Tatarenko, L’encadrement paroissial dans la metropolie de Kiev : inerties, adaptations et transformations à l’âge des réformes reli-
618 SOURCES ET BIBILIOGRAPHIE giernes (années 1590-années 1680), dans Cahiers du Monde russe, 58/3, 2017, p. 271-302. Tazbir 2009 = J. Tazbir, Państwo bez stosów. Szkice z dziejów tolerancji w Polsce XVI i XVII w., Varsovie, 2009 (lre éd. : Varsovie, 1967). Temcin 2010a = С. Ю. Темчин, Сколько книг
было в Супрасльском Благовещенском монастыре в 1532 г., dans Здабыткі, 12, 2010, p. 68-75. Temcin 2010b = С. Ю. Темчин, Рукописи кимбаровского собрания Супраслъского Благовещенского монастыря (1532-1557 гг.), dans Knygotyra, 54, 2010, p. 173-185. Temčin 2011 = C. Ю. Темчин, Обращение Литовской
митрополии к константинопольскому патриарху Иоакиму I по вопросу о двух агнцах при поставлений пресвитера, dans U. Pawluczuk (éd.), Latopisy Akademii Supraskiej, vol. 2 : Kościół prawosławny rui Bałkanach i w Polsce - wza jemne relacje oraz wspólna tradycja, Białystok, 2011, p. 135-139. Temčin 2015
= С. Ю. Темчин, Виленский православный церковный собор 1546 года и сообщение Симона Будного о конфликте супраслъского монаха Арсения с архимандритом Сергием Кимбаром, dans Senoji Lietuvos literatūra, 39, 2015, p. 13-29. Temčinas 2008 = S. Temčinas, Bažnytinės knygos rusenu kalba ir religiniai
identitetai slaviškose Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos žemėse ХГѴ-ХѴІІІ a. - stačiatikių tradicija, dans Lietuvos istorijos studijos (specialusis leidi nys), 5, 2008, p. 129-156. Temčinas 2011 = S. Temčinas, Bažnytinės knygos rusenu kalba ir religiniai identitetai slaviškose Lietuvos Didžiosios
Kunigaikštystės žemėse ХГѴХѴІІІ amžiuje - protestantų ir unitų tradicijos, dans Lietuvos istorijos studijos,
28, 2011, p. 44-59. Temčinas 2017 = S. Temčinas, Języki kultury ruskiej w Pierwszej Rzeczypospolitej, dans MWZ, p. 81-120. Thomson 1998 = F. J. Thomson, Meletius Smotritsky and Union with Rome : The Religious Dilemma in Seventeenth-Century Ruthenia, dans B. Groen, W. van den Bereken (éd.), Four hundred years Union ofBrest (1596-1996). A critical re-evaluation. Acta of the congress held at Hemen Castle, the Netherlands, in March 1996, Louvain, 1998, p. 55-126. Topolska 1976 = M. B. Topolska, Książka na Litwie i Białorusi w latach 15531660 (analiza statystyczna), dans Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 21, 1976), p. 145-164. Topolska 2002 = M. B. Topolska, Społeczństwo i kultura w Wilekim Księstwie Litewskim, od XV do XVIII wieku, Poznań-Zielona Góra 2002. Trstenjak 1989 = A. Trstenjak, Alessandro Komulovic S. I. 1548-1608. Profilo biografico, dans Archivům historicum Societatis lesu, 58, 1989, p. 43-86. Turilov 1991 = А. А. Турилов, К истории проектов ликвидации Брестской унии (неизвестное послание князя К. К. Острожского патриарху Иову), dans Славяне и их соседи, vol. 3 : Католицизм и православие в средние века. К XVIII Международному конгрессу византинистов, Moscou, 1991, р. 128-140. Turilov 2010 = А. А. Турилов, Южнославянские переводы ХІѴ-ХѴ вв. и корпус переводных текстов на Руси. Часть 1, dans ѴСІ, 17-18, 2010, p. 147-175. Turnau 1991 = I. Turnau, Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej, Varsovie, 1991. Tyla 2006 = A. Tyla, Rola podymnego w strukturze dochodów skarbu ziemskiego
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE 619 Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1649-1667, dans W. Kriegseisen, A. Rachuba (éd.), Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Varsovie, 2006, p. 175-189. Tyla 2010 = A. Tyla, Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės
iždas per dvidešimt metį karą (1648-1667), Vilnius, 2010. Tymošenko 2000a = Л. Тимошенко, Справа про фальшування документів Берестейської унії: нові джерельні матеріали, dans DKZ, 4, 2000, р. 337-347. Tymošenko 2000b = Л. В. Тимошенко, Михайло Рогоза і Берестейська Унт, dans Київська старовина, 5,
2000, р. 96-105. Tymošenko 2004а = Л. В. Тимошенко, Берестейська унт 1596 p., Drohobyč, 2004. Tymošenko 2004b = Л. В. Тимошенко, Берестейські собори у жовтні 1596 p. : історіографічний досвід, dans DKZ, 8, 2004, p. 77-93. Tymošenko 2005a = Л. В. Тимошенко, Єпископ Кирило Терлецький : родовід і
початок духовної кар’єри, dans DKZ, 9, 2005, p. 202-213. Tymošenko 2005b = Л. В. Тимошенко, Ставропігт церковних братств і генеза Берестейськоїунії, dans A. Gil (éd.). Kościoły wschodnie w Rzeczypospolitej ХѴІ-ХѴІП wieku : zbiór studiów, Lublin, 2005, p. 234-250. Tymošenko 2006 = Л. В. Тимошенко,
«Жаль намъ души и сумнѣнья вашей милости» (київський митрополит Онисифор Дівочка перед викликами часу), dans DKZ, 10, 2006, p. 149-165. Tymošenko 2006-2007 = Л. В. Тимошенко, Ставропігт церковних братств у контексті Берестейської унії. Історіографічний аспект, dans Україна: культурна спадщина,
національна свідомість, державність, 15, 2006-2007, р. 250-267. Tymošenko 2007 = Л. В. Тимошенко, Берестейські
церковні собори у жовтні 1596 р. : підготовка, склад учасників та провідники, dans Україна в ЦентральноСхідній Європі (з найдавніших часів до кінця XVIII cm.), 7, 2007, p. 141-166. Tymošenko 2008 = Л. В. Тимошенко, Криза церковного життя Київської православної митрополії наприкінці XVI cm. :
інтерпретації істориків і свідчення джерел, dans DKZ, 11-12, 2008, p. 96-116. Tymošenko 2009 = Л. В. Тимошенко Діяльність єпископа Кирша Терлецького на уряді Луцько-Острозької кафедри, dans A. Gil (éd.), Studia z dziejów i tradycji metropolii kijowskiej ХІІ-ХІХ wieku, Lublin, 2009, p. 193-211.
Tymošenko 2010 = Л. В. Тимошенко, Парафіальне і братське самоврядування київської митрополії в добу Берестейської унії (друга половина XVI-XVII cm.), dans H. Gmiterek, J. kosowski (éd.), Urzędy państwowe, organy samorządowe i kościelne oraz ich kancelarie, Cracovie, 2010, p. 321-345. Tymošenko 2011
= Л. В. Тимошенко, Лукаріс Киршо, dans OA, p. 199-202. Tymošenko 2017 = Л. В. Тимошенко, Православній монастир Ce. Трійці, dans NPK, p. 70-77. Tymosz 2011 = S. Tymosz, Patronat, prawo patronatu, dans EK, t. 15, p. 60-63. Uľjanovskij 1991 = В. И. Ульяновский, К идее патриашества и восточной миссии
униатской Церкви в первой половине XVII в. Московский патриарх Игнатий в Вшьно, dans Д. Карев (éd.), Наш родавод. Материалы международной научной конференции по региональной истории восточной Европы «Культура народов Великого княжества Литовского и Белоруссии XIII-нач. XX вв.», vol. 3, Р. 2, Hrodna,
1991, р. 231-237.
620 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Uľjanovs’kyj 1996 = В. И. Ульяновський, Московський патріарх Ігнатій - у поні уніатської церкви, dans AOSBM, 15, 1996, р. 301-338. UWKLt = A. Rachuba et al. (éd.), Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : Spisy, t. 2 : województwo trockie X1V-XVIII wiek, Varsovie,
2009. UWKLw = A. Rachuba et al. (éd.), Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego : Spisy, t. 1 : województwo wileńskie ХГѴ-ХѴІІІ wiek, Varsovie, 2004. Vaškevič - Narei’ 2006 = А. Вашкевіч, Д. Нарэль, Поміж Ласоснай і Чорнай Ганчай : гісторыя каталіцкіх парафій у паўднёва-ўсходняй частцы Аўгустоўскай
пушчы, Minsk, 2006. Vavryk 1979 = M. Ваврик, Нарис розвитку і стану Василіянського чина XVIIXXcm., Rome, 1979. Vemikovskaja 2001 = E. А. Верниковская, Иосафат Кунцевич (1618-1623). Полоцкий архиепископ греко-католицеской церкви, dans Славянский альманах за 2002 г., Moscou, 2001, р. 20-41.
Vemikovskaja 2002 = Е. А. Верниковская, Витебское востание 12 ноября 1623 г., dans Славянский альманах за 2001 г., Moscou, 2002, р. 108-132. VKLe = Г. П. Пашкоў et al. (éd.), Вялікае княства Літоўскае : Энцыклапедыя, 3 t., Minsk, 2007-2010. Vladimirov 1890 = П. В. Владимиров, Обзор южно-русских и
западно-русских памятников письменности от XI до XVII cm., dans ČIONL, 4/2, 1890, p. 101-142. Vladimirskij-Budanov 1907 = M. Ф. Владимирский-Буданов, Церковныя имущества в юго-западной России XVI века, dans AJuZR, R 8, t. 4, p. 3-224. Voronin 1954 = H. H. Воронин, Материалы и исследования по
археологии древнерусских городов, t. 3 : Древнее Гродно, Moscou, 1954. Wal-Lokin 1985 = N. van der Wal, J. H. A. Lokin,
Históriáé iuris graeco-romani. Les sources du droit byzantin de 300 à 1453, Groningue, 1985. Walczak 2009 = W. Walczak, Struktura terytorialna unickiej eparchii turowsko-pińskiej w XVH-XVIII w., dans A. Gil (éd.), Studia z dziejów i tradycji metropolii kijowskiej X1I-XIX wieku, Lublin, 2009, p. 213-229. Walczak 2013 = W. Walczak, The structure of the Uniate Тигай-Pinsk eparchy in the 17th and 18th centuries, Białystok, 2013. Wanat 1979 = B. J. Wanat, Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory karmelitów i karmelitanek bosych 1605-1975, Cracovie, 1979. Wanat 1995 = B. J. Wanat, Wkład i zasługi włoskich karmelitów bosych w powstanie prowincji Ducha Świętego w Polsce w pierwszej połowie XVII wieku, dans Analecta Cracoviensia, 27, 1995, p. 637-652. Wasilewski 1978 = T. Wasilewski, Oginski, Bohdan Marcjan, dans PSB, t. 23, p. 599-600. Wawrzeniuk 2005 = P. Wawrzeniuk, Confessional Civilizing in Ukraine : The Bishop Iosyf Shumliansky and the Introduction of Reforms in the Diocese of Lviv (1668-1708), Huddinge, 2005. Welykyj 1949 = A. Welykyj, Joannes Velamin Rutskyj in “exitu viarum” (16031608), dans AOSBM, 1/1-2, 1949, p. 9-38. Welykyj 1963 = A. Welykyj, Josephus Velamin Rutskyj, De corrigendo regi mine in ritu graeco, dans AOSBM, 4/2, 1963, p. 124-134. Wilczewski 2007 = W. F. Wilczewski, Wizytacja diecezji wileńskiej z roku 1633 biskupa Abrahama Wojny, dans T. Kasabuła, A. Szot (éd.), Mój Kościół
SOURCES ET BEBILIOGRAPHIE 621 w historię wpisany. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Tadeuszowi Krahelowi, Białystok, 2007, p. 431-440. Wilczewski 2010 = W. F. Wilczewski, Wizytacje generalne diecezji wileńskiej w XVII-XVIII w. Ewolucja problematyki, dans Soter, 35, 2010, p. 99-109. Wilczewski 2012 = W. F. Wilczewski, Podlaskie wizytacje parafii unickich i rzymokatolickich w XVIII wieku - podobieństwo i różnice, dans R. Dobrowolski, M. Żemło (éd.), Dziedzictwo unii brzeskiej, LublinSupraśl, 2012, p. 415-424. Williams 1978 = G. H. Williams, Protestants in Ukraine during the period of the Polish-Lithuanian Commonwealth, dans HUS, 2, 1978, p. 41-72, 184-210. Wodzianowska 2006 = I. Wodzianowska (éd.), Greckokatolickie dekanaty błoński i puchowicki w latach 1783-1784, Sandomierz, 2006. Wojnar 1949-1958 = M. M. Wojnar, De regimine basilianorum Ruthenorum a metropolita Josepho Velamin Rutskyj instauratorum, 3 voi., Rome, 1949-1958. Woś 1972 = J. W. Woś (éd.), Cronaca degli allievi del Collegio Greco in Roma (1577-1640), dans Archivio storico per la Calabria e la Lucania, 40, 1972, p. 129-193. Woś 1989 = J. W. Woś (éd.), Die Brester Union im Bericht des Giovanni Paolo Mucante, Zeremonienmeister am päpstlichen Hof, dans Zeitschrift für Ostforschnung, 38, 1989, p. 180-190. Wyczawski 1987-1988 = H. E. Wyczawski, Cerkiew wschodnia na teryto rium (archi)diecezji wileńskiej, dans Studia teologiczne, 5-6, 1987-1988, p. 233-292. Zahorski 1905 = W. Zahorski, Kościol św. Anny w Wilnie, Vilnius, 1905. Zajkin 1930 = B. M. Зайкин, Участие светского элемента в церковном
управлении, выборное начало и « соборность »в Киевской митрополии в XVI и XVII веках, Varsovie, 1930. Zamostjanyk 2007 = І. Замостяник, Заповіт львівського протопопа Григорія Негребецького з 1624 року, dans Ковчег, 5, 2007, р. 324-330. Zancarini 1997 = J.-С. Zancarini, La question de l’ennemi dans les sermons et écrits de Savonarole, dans A. Fontes, J.-L. Foumel, M. Plaisance (éd.), Savonarole : enjeux, débats, questions. Actes du Colloque International (Paris, 25-26-27 janvier 1996), Paris, 1997, p. 45-57. Želtov 2004 = M. С. Желтов, Венчание брака, dans PE, t. 7, p. 661-668. Zemova 1959 = А. C. Зернова, Типография Мамоничей в Вильне (XVII век), dans Книга. Исследования и материалы, 1, 1959, р. 167-222. Zielecka-Mikołajczyk 2012 = W. Zielecka-Mikołajczyk, Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI-XVHI wieku wobec życia i śmierci w świetle testa mentów, Varsovie, 2012. Zilitinkevič 1883 = И. П. Зилитинкевич, Учреждение Виленского Св.-Троицкого православного братства, Vilnius, 1883. Zubrycki 1836 = D. Zubiycki, Historyczne badania o drukarniach rusko-słowiańskich w Galicyi, L’viv, 1836. Żuchowska 1987-1988 = Z. Żuchowska, Rozwój organizacji parafialnej w diecezji wileńskiej do 1772 r., dans Studia Teologiczne, 5-6, 1987-1988, Annexe.
622 SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE Žukovič 1901a = Π. H. Жукович, Сеймовая борьба православного западнорусского дворянства с церковной унией (до 1609 г.), Saint-Pétersbourg, 1901. Žukovič 1901b = Π. Η. Жукович, Последняя борьба духовенства митрополичьей епархии с Потием и унией : 1609-1611, dans
Христианское Чтение, 212, 1901, р. 258-291, 370-389. Žukovič 1903-1912 = П. Н. Жукович, Сеймовая борьба православного западнорусского дворянства с церковной унией (с 1609 г.) 6 t., SaintPétersbourg, 1903-1912. Žukovič 1907а = Π. Н. Жукович, Брестский собор 1591 г. (по новооткрытой грамоте,
содержащей деяния его), dans Известия отделения русского языка и словесности императорской академии наук, 12, 1907, р. 45-71. Žukovič 1907b = Π. Н. Жукович, Первое вмешательство запорожских казаков в сеймовую борьбу с церковной унией, dans Христианское Чтение, 223, 1907, р. 54-75, 167-189, 300-323.
Žukovič 1911 = П. Н. Жукович, Киевский собор 1629 года по новым материалам, dans Христианское чтение, 235, 1911, р. 74-92, 353-369. Žuravskij 1984 = А. Журавский, О канцелярском языке Великого княжества Литовского, dans Lietuvos istorijos metraštis, 1983 metai, Vilnius, 1984, p. 17-32. Žužek 1964 =
I. Žužek, Kormčaja kniga : Studies on the Chief Code of Russian Canon Law, Rome, 1964.
INDEX DES NOMS DE PERSONNES La liste ci-dessous ne recense pas les auteurs des ouvrages cités en bibliog raphie ni les individus mentionnés dans les annexes. Abbas Ier, shah de Perse 366 Abel, Leonardo, évêque titulaire de Sidon 279 Abramowicz, Jan 331-332, 432, 449 Agafon, prêtre de Novgorod 281 Akakij, archimandrite 107-108 Aldobrandini, Cinzio, cardinal neveu 267-268 Aleksandrowicz, Jan, prêtre ruthène de Vilnius 293 Alexandre III, pape 70 Alexandre IV Lăpuşneanu, prince de Moldavie 134 Alexandre, grand-prince de Lituanie 35, 110, 138 Alexis Mikhajlovič, tsar 493 Algirdas, grand-prince de Lituanie 32-33 Andrzej, clerc ruthène de Rasos 165 Andrzej, prêtre ruthène de Jarosław 195, 197 Andrzej, prêtre ruthène d’Užupis 164 Andrzejewicz, Fiedorek (Teodor) 464 Andrzejewicz, Jan 315, 320, 326 Anuchna z Brzozowa 27 Arcudio, Pietro, prêtre grec 235, 274, 277, 284, 319, 324, 338, 343344, 366 Arsenios, archevêque d’Elassóna 225 Athanase Ier, patriarche de Constantinople 118 Athanasios, archimandrite grec 250 Baka, Jan 128 Bakowiecki, Józef, évêque ruthène de Brest-Volodymyr 284, 414 Bałaban, Gedeon, évêque ruthène de L'viv 118, 121, 215-217, 219-220, 222, 224-227, 229-232, 234, 242, 244-246, 248, 250, 255, 257-258, 275, 303-304, 321-322, 330, 335,483 Balaban, Grzegorz, archimandrite 275, 284, 304, 405 Balaban, Jan (Iwan), évêque coadju teur de L’viv 116 Bandikowicz, Łukasz 458 Baronio, Cesare, cardinal 60 Basa, Domenico 280 Basile le Grand 136 Bazyli Czarny, prêtre ruthène de Vilnius 291 Bazyli, prêtre ruthène de Lublin 135-137 Bazyli, prêtre ruthène de Vilnius 306, 324, 326, 330
Berynda, Pamwa 136 Bielkiewicz, Sylwester, métropolite de Kiev 168, 179, 292, 295 Bielkiewicz, Teodor 292 Biscia, Lelio, cardinal 389 Blastarès, Matthieu, moine byzantin 134-136 Bobrykowicz, Józef, évêque ruthène de Mahilew 122, 398, 418 Bobrykowicz, Leoncjusz, prêtre ruthène de Vilnius 347 Boczoczka, Samuel 427-428 Bogdana 165 Bogdanowicz, Jan (Iwan) 430 Bokszański, Leon, archiprêtre de Mjadzel 158
626 INDEX DES NOMS DE PERSONNES Bokszański, Paweł, archiprêtre d’Ašmjany 158, 479 Bołoceński, Hilary, archimandrite 123 Borecki, Hiob, metropolite de Kiev Borowik, Eustachy 326 Borowik, Filip, moine basilien 61, 63-64, 373 Borysowicz, Bohdan 459 Botero, Giovanni 60 Brolnicki, Gedeon, archevêque ruthène de Polack 119, 210, 320, 325, 339, 382 Broniewski, Marcin 28, 303, 322 Bryliński, Arseniusz, évêque ruthène de Przemyśl 116, 223, 230 Budė, Guillaume 143 Budny, Szymon 196 Bujwid, Jan 347 Bułharynowicz, Józef, métropolite de Kiev 115 Caetani, Enrico, legat a latere 324 Calliste Ier, patriarche de Constantinople 193, 199 Camblak, Grzegorz, métropolite de Kiev 34 Casimir Jagellón, prince 402 Chalecki, Dymitr 319 Chełmska, Magdalena 27 Chmielnicki, Bohdan, hetman cosaque 16, 435, 499 Chmielnicki, Genadiusz, moine ba silien 339, 370, 391, 420 Chodkiewicz, Aleksander 169 Chodkiewicz, Grzegorz 105 Chodkiewicz, Hieronim 360 Chodkiewicz, Jan Karol 464 Chodkiewicz, Jerzy 445, 477 Chodkiewicz, Krzysztof 372 Chreptowicz, Jerzy 169 Chreptowicz, Melecjusz, évêque ruthène de Brest-Volodymyr 216217, 222, 224, 242, 483 Chruśliński, Walerian 114 Clément VIII, pape 16, 269-270, 277, 279, 281-282, 284, 342, 384, 446, 450, 486 Commendone, Francesco, nonce de Varsovie 26 Cyrille Lukaris, patriarche de Constantinople 121, 183, 221, 247, 296-297 Czaplejewski, Szymon, prêtre ruthène de Vawkavysk 163 Czapliński, Albrecht 337 Czapliński, Szymon 427, 432 Czerkas, Iwaszek 130 Czudowca, Józef 431 Daniel, roi de la Rus’ 31 Danilewicz, Jan, prêtre ruthène de Hajna 151 Daszkowicz, Gabriel 326 Daumantas,
prince de Pskov 31 David, vicaire 108 Dawid, diacre ruthène de Miľča 163 Dawidowski, Mikołaj 401 Dementjanowicz, Mitrofan 320 Dennica 131 Deza, Pedro de, cardinal 268 Di Capua, Annibale, nonce de Varsovie 235 Dmitrowicz, Jan, prêtre ruthène de Traby 160 Dobiyński, Damian, prêtre ruthène de Rasos 152, 301-302, 315, 333, 423, 460 Dominika, moniale ruthène 191 Domna 165 Dorofíejewicz, Daniel, moine ruthène de Vilnius 480 Dorofíejewicz, Paweł 430 Draba, Paweł, prêtre latin 38 Drucka-Sokolińska, Maryna 439 Drucki-Sokoliński, Mitrofan, archi mandrite 479 Dubiecki, Erazm, vicaire ruthène de Sanok 329 Dubowicz, Aleksy, archimandrite 438-439 Dubowicz, Ignacy 367, 399, 459, 465 Dubowicz, Jan, archimandrite 399-400 Dziewoczka, Onezyfor, métropolite de Kiev 209-210, 220, 293-294, 449 Emilian, archiprêtre de Sluck 250 Étienne Báthory, roi de Pologne 46, 96, 180, 184, 293, 363,
INDEX DES NOMS DE PERSONNES Eugène IV, pape 364 Fabri de Peiresc, Nicolas Claude 396 Falilejewicz, Nafanaił, prêtre ruthène de Brest 163 Faux Dimitri, tsar 367, 380 Fedko (Teodor), prêtre ruthène de Khažova 165 Fedorowicz, Sebastian, prêtre ruthène de Vilnius 152 Filipowicz, Teodor, prêtre ruthène de Barkalabava 223 Filonowicz, Atanazy 458 Fimaniolicz, Piotr 317 Focjusz, métropolite de Kiev 179 Gabriel Ier, patriarche de Constantinople 324 Gabriel VIII, patriarche copte d’Ale xandrie 269 Gabriel, clerc ruthène de Rasos 165 Gallus Anonymus, moine bénédictin 17 Gdaszycki, Joachim, vicaire métro politain 113 Gediminas, grand-prince de Lituanie 30-32 Gerazym, prêtre ruthène de Vilnius 198, 234, 306, 324, 326, 330 Giedroyé, Jan, prêtre ruthène de Hudzevičy 75-76 Gieysz, Melchior Eliaszewicz, prêtre latin 406 Godkiński, Klemens, archimandrite 325, 346, 360 Goślicki, Wawrzyniec, évêque latin de Przemyśl 262-263, 329 Granjon, Robert 280 Grégoire XIII, pape 270-271, 285, 384 Grekowicz, Antoni, vicaire ruthène de Kiev 110,114,121,127, 334-337,423 Grzegorz, archiprêtre de L'viv 216 Grzegorz, archiprêtre de Łazów 163 Gułkewicz, Jakub, archiprêtre de Kiev 109 Harasimowicz, Atanazy, archiprêtre de Sluck 111, 447 Hawryłowicz, Teodor, diacre ruthène de Vilnius 347 627 Henri de Valois, roi de Pologne 140, Henri IV, empereur du Saint-Empire 17 Hervet, Gentian 135 Hohol, Jonasz, évêque ruthène de Pińsk 249, 253, 257, 300, 322, 358-359 Holszański, Paweł, évêque latin de Vilnius 76 Horodiski-Żaba, Grzegorz, ar chiprêtre de Kovel’ 159 Horodiski-Żaba, Kuźma, prêtre ruthène de Volodymyr 166
Hrebnicki, Florian, métropolite de Kiev 80-81, 98 Hrehorowicz, Konstanty, archiprêtre de Navahrudak 347 Ignace XVII Ni’mat Allah, patriarche d’Antioche 279 Ignatij, patriarche de Moscou 379-380 Iliaszewicz, Zachariasz, évêque ruthène de Chełm 116 Ilinicz, Łukasz 458 Ilis, Melchior 429 Innocent IV, pape 30, 270 Isakowicz, Hellasz 315 Ivan IV, tsar 134 Ivan Vasiľevič, prince de Rjazan' 71 Iwanowicz, Bazyli prêtre ruthène de Vilnius 347 Iwanowicz, Lew 326 Iwanowicz, Paweł, prêtre ruthène d’Azjery 163, 167, 171 Iwanowicz, Grzegorz 167 Iwanowicz, Piotr 419 Iwanowicz, Sergiusz, prêtre ruthène de Zdzitava 301 Iwanowicz, Teodor (Fiodor) 430 Iwanowicz, Teofflakt, moine ruthène 320 Iwanówna, Helena (Elena) 430 Jacewicz, Jan 458 Jackowicz, Józef, prêtre ruthène de Vilnius 336 Jakov Svetoslav, despote de Vidin 134 Jakub, prêtre ruthène de Vilnius 164 Jan 165
628 INDEX DES NOMS DE PERSONNES Jan, archiprêtre de Kiev 109 Jan, prêtre ruthène de Vilnius 164 Janewski, Piotr, clerc ruthène 135 Jarmołowicz, Bazyli 401 Jaroslav, grand-prince de Kiev 138 Jean II Casimir, roi de Pologne 433 Jean III le Scholastique, patriarche de Constantinople 132 Jean ГѴ le Jeûneur, patriarche de Constantinople 136 Jeło-Maliński, Eustachy, évêque ruthène de Luc’k 405 Jérémie II Tranos, patriarche de Constantinople 121, 185, 187, 208, 210-212, 214-220, 223, 229, 246, 274, 482 Jesman, Krzysztof 419 Jewlaszewski, Teodor 16 Joachim V, patriarche d'Antioche 144, 209, 224-225 Joachim, archimandrite 361 Joannes ab Assumptione, carme déchaussé 366 Joannes Thaddaeus a S. Elisaeo, carme déchaussé 366 Joazaf, archimandrite 329 Jonasz, métropolite de Kiev 155, 293 Józef, archimandrite 198 Jules III, pape 25 Juliana, princesse de Tver 33 Justa, Michał 458 Kamiński, Bazyli, prêtre ruthène de Kamen’ 152 Kamiński, Malcher 319 Kantakouzenos, Nikephoros, protosyncelle du patriarche de Constantinople 183, 298, 316, 318, 322, 324, 329, 449 Kamkowski, Stanisław, archevêque latin de Gniezno 274, 276 Karp 165 Karpowicz, Jan 326 Karpowicz, Leoncjusz, archimandri te 376, 458 Kiszka, Stanisław, évêque latin de Samogitie 72-74, 414 Kleczkowski, Paweł, chanoine de Vilnius 470 Klimowicz, Hieron, vicaire diocé sain ruthène 122 Klukowski, Jan 75-76 Kolenda, Gabriel, métropolite de Kiev 62-63, 106, 119, 126, 372, 390, 396, 439, 479 Kolenda, Jan 439 Komajewski, Jan 97 Komulovič, Aleksandar, jésuite 246, 450, 452, 470 Konaszewicz-Sahajdaczny, Piotr 184 Kononowicz, Izaak 326, 352, 469
Koptewicz, Piotr 128, 458 Kopysteński, Melecjusz, moine basilien 114 Kopysteński, Michał, évêque ruthè ne de Przemyśl 244, 248, 250, 257-258 Kopysteński, Zachariasz, archiman drite 84, 135-136, 161, 224 Korecka-Holszańska, Tatiana 36 Korecki, Bogusz 211 Korolkiewicz, Marek 468-469 Korsak, Bohumila 127 Korsak, Grzegorz 439 Korsak, Jan 127 Korsak, Marcin 127 Korsak, Paweł, moine basilien 392 Korsak, Rafał, métropolite de Kiev 119, 145, 342-343, 384, 389-390, 402, 404, 438-440, 452, 462-463, 465 Korsak, Roman 439 Korsak, Stanisław 127 Korsak-Hołubicki, Eustachy 439, 452 Korwin Gosiewski, Aleksander 348, 411 Kostrowski, Samuel, archiprêtre de Dawhinava 163 Kotłubaj, Artemiusz, prêtre ruthène de Vilnius 158 Kotłubaj, Bohdan, prêtre ruthène de Vilnius 158 Kotłubaj, Michał, archiprêtre de Vilnius 158, 419 Kotłubaj, Sylwester, moine basilien 114, 158 Kotowicz, Jan 459
INDEX DES NOMS DE PERSONNES Kreuza, Leon, évêque ruthène de Smolensk 161 Krzyżkowski, Laurenty 196 Kucza, Eliasz 116 Kuncewicz, Jozafat, archevêque ruthène de Polack 52, 105, 119, 145, 161, 339, 348, 362-363, 370, 381-383, 399, 401 407, 409-413, 417, 419-420, 439, 459, 465, 472, 489 Kurbskij, Andrej 182-183, 195, 227, 460 Kuźminicz, Nestor, archiprêtre de Zabłudów 121, 231, 250, 322, 346 Kyryl, métropolite de Kiev 133 Kyzyma, Bohdan 409 Ladislas II Jagellón, roi de Pologne 33, 37 Ladislas III, roi de Pologne 35 Ladislas IV, roi de Pologne 41, 77, 371, 374, 414, 443, 453, 489 Lahowski, Teodor, évêque ruthène de Chełm 116 Łazarowicz, Karp, prêtre ruthène de Vilnius 121, 330 Łazowski, Teodozy, évêque ruthène de Brest-Volodymyr 197 Le Laboureur, Jean 26 Ledesma, Diego de 382, 489 Lemaire de Belges, Jean 26 Leszczyński, Andrzej 70 Leunclavius, Johannes 136 Lewonowicz, Prokopiusz, prêtre ruthène de Vilnius 295 Limoni, Filip, prêtre ruthène de Trakai 105, 152 Lossowski, Jan 465 Lubbertus, Sibrandus 197 Łubka 165 Lucjan, diacre ruthène de Vilnius 156, 165 Luka, métropolite de Belgrade 330 Łukasz, prêtre ruthène de Drohiczyn 154 Lwow, Aleksander, prêtre ruthène de Vilnius 152, 172, 347, 352 Łyczanka, Katarzyna 334 Macarie, évêque orthodoxe de Roman 134 629 Maciej, prêtre ruthène de Rasos 155157, 164-167, 199 Maciej, prêtre ruthène de Drohiczyn 154 Maciejowski, Bernard, évêque latin de Luc’k 208, 235, 246-247, 251, 317 Mackiewicz, Szymko 169 Makarij, métropolite moscovite de toute la Rus’ 228 Makary, évêque ruthène de Pinsk 16 Makary, métropolite de Kiev 110, 169, Makary, prêtre
ruthène 165 Malaspina, Germanico, nonce de Varsovie 233, 235, 246, 256, 261262, 265-266 Mamonicz, Aleksander 458 Mamonicz, Ignacy 457 Mamonicz, Jan 455 Mamonicz, Kuźma 186, 455-456, 458 Mamonicz, Leon 128, 186, 381, 457-458 Mamonicz, Łukasz 455-456 Manojłowicz, Paszko 171 Maria, princesse de Vicebsk 33 Marie-Anne de Bavière 266 Maryna (1) 164 Maryna (2) 165 Masja 165 Massalski, Hilarión, archimandrite 211, 250, 339, 360 Massalski, Teodor 70 Matwiejewicz, Jan, prêtre ruthène de Vilnius 163 Maxime le Grec, moine grec 137, 227 Mélèce Pigas, patriarche de Constantinople 121, 212 Metody, prêtre ruthène de Trakai 164 Michajlowicz, Teodor 458 Michał, prêtre ruthène de Miľča 163 Michał, prêtre ruthène 179 Michałowicz, Grzegorz, évêque ruthène de Pinsk 119 Mikhail, archidiacre 108-109 Mindaugas, grand-prince de Lituanie 30-32
630 INDEX DES NOMS DE PERSONNES Mizael, métropolite de Kiev 379 Mlyniecki, Adalbert Szymon, chanoine de Vilnius 470, 472, 475 Mohyla, Piotr, métropolite de Kiev 123, 197, 399, 418-419, 480, 490 Monej, Jan 326 Morochowski, Joachim, évêque ruthène de Brest-Volodymyr 113, 181, 301, 380, 384, 392, 395 Moschetti, Giorgio, prêtre grec 277, 284, 319 Moskal, Michał 469 Mstislav le Grand, grand-prince de Kiev 30 Myszyński, Andrzej, archiprêtre de Starokostjantyniv 135 Nahaj, Kaspar, jésuite 244, 320 Nalewajko, Damian, prêtre ruthène 416 Nalewajko, Seweryn 213, 307, Nannini, Gianbattista 394 Naruszewicz, Stanisław 438 Naruszewiczówna, Barbara 438 Nestor, prêtre ruthène 33 Niechrebecki, Grzegorz, archiprêtre de Lviv 163, 167 Nikon, patriarche de Moscou 198 Niphon П, patriarche de Constantinople 337, 379 Oderborn, Paul, pasteur luthérien 180, 200 Odonej, Atanazy, archiprêtre de Kiev 109 Ogińska, Polonia 442 Ogiński, Bohdan 331 Ogiński, Bohdan Marcjan 331, 442 Ogiński, Jan 443 Ogiński, Samuel Lew 442 Oleksejewicz, Teodor 419 Olelkowiczówna, Zofia 445-446, 477 Olszanica, Teofil, moine basilien 431 Olszanica, Tomasz 458 Orański, Heliasz 284 Orański, Michał 283 Orański, Paweł 283-284 Orzechowski, Stanisław, chanoine de Przemyśl 24-27 Ostrogski, Janusz 207 Ostrogski, Konstanty 443 Ostrogski, Konstanty Iwanowicz 36-37 Ostrogski, Konstanty Wasyl 28, 121, 180, 182-184, 208, 212, 235, 252253, 259, 261-266, 287-288, 299, 302-303, 306-308, 316, 324, 334, 341, 360, 372, 378, 424, 434, 436, 443 Otroszkiewiczowa, Katarzyna 432 Otroszkiewicz, Atanazy 432 Pakhomios, moine grec 364 Pakosta, Atanazy,
évêque ruthène de Chełm 115, 119 Parfienowicz, Jan, archiprêtre de Vilnius 105, 111, 114, 288-291, 296, 302, 324, Paszko, sacristain 165 Patrikeev, Vassian, moine muscovite 137 Paul V, pape 368, 385-386 Paulus Simon a Jesu Maria, carme déchaussé 366 Paweł, moine ruthène 347 Paweł, prêtre ruthène de Brest 250 Pawłowicz, Józef 172 Pełczycki, Leoncjusz, évêque ruthène de Pińsk 217, 249, 257-258, 483 Petrowicz, Andrzej, prêtre ruthène de Laša 163, 171 Petrowski, Tomasz 127 Pies lak, Mikołaj, prêtre ruthène de Baruny 167 Pimen, patriarche de Moscou 446 Pinelli, Domenico, cardinal 268 Pinelli, Gian Vincenzo 267 Piotr, prêtre latin de Vilnius 38 Pociej, Hipacy, métropolite de Kiev 28, 59-60, 64, 66, 111, 113-114, 121, 181, 188, 207-208, 211, 222, 235, 245, 247-249, 251-258, 261263, 265, 268-269, 271, 274-280, 282-282, 290, 299-301, 304-305, 316-317, 329-331, 333-337, 339, 342-346, 349-350, 352, 354, 357, 359-360, 362, 364-367, 378-381, 384, 398, 407, 410, 416, 420, 446447, 456, 458, 486, 487. Pociej, Piotr 384
INDEX DES NOMS DE PERSONNES Podhajecki, Mojżesz, prêtre ruthène de Rožyšče 163 Poroszko, Jan 326, 448-449 Possevino, Antonio, jésuite 187 Protasewicz, Jonasz, métropolite de Kiev 116 Pukszta Klawsgiełowicz, Stanisław 331 Puzyna, Atanazy, évêque ruthène de Luc'k 414 Pyliński, Eustachy, jésuite 466-467, 478 Rabko, Jan 460 Radek 165 Radziwiłł, Janusz 443, 445-446, 477 Radziwiłł, Krzysztof (la Foudre) 288, 331, 333, 436, 443, 445, 449 Radziwiłł, Mikołaj Krzysztof 183, 207, 261-262, 287, 303, 315, 319, 334, 344, 434 Radziwiłł, Stanisław 287 Radzwiłł, Jerzy, cardinal 262-263 Rahoza, Michał, métropolite de Kiev 111, 182, 197, 209-210, 212, 214, 216, 218, 226, 230, 233, 243-245, 249-255, 257, 259, 261-263, 282, 284, 288-290, 295-304, 306, 309310, 314-315, 318, 321, 325, 329, 331, 354, 358-360, 378, 416, 424, 448, 482-484 Rej, Mikołaj 193, 196, Riodolid de Peralta, Francisco 366 Rodion, archiprêtre de Minsk 324 Rohatyniec, Jan 225 Rohatyniec, Jerzy 225, 235, 288, Rotundus, Augustyn 22, 39 Rusin, Andrzej, évêque ruthène de Pińsk par expectative 116 Rusin, Józef, métropolite de Kiev 38, 113 Rusowski, Gelazjusz, archimandrite 340 Rutski, Józef, métropolite de Kiev 6061, 98, 113-114, 118-119, 122, 127, 129,173-174, 183, 191, 339, 342-345, 347-348, 350-351, 362, 365-373, 375376, 380-381, 385, 390, 395, 399, 402-404, 408, 410, 412, 414, 417, 420, 440, 454, 459, 462, 468, 488 631 Rybiński, Mikołaj, prêtre ruthène de Vilnius 428 Sachowski (Onikiewicz-Sachowski) Paisiusz, évêque ruthène de Pinsk 119, 325 Šakhovskoj, Mikhail 479 Sakowicz, Kasjan, moine ruthène 196, 370, 400, 466 Sanguszko,
Hanna 426 Sanguszko, Roman 70 Santorio, Giulio Antonio, cardinal 268-270, 276, 279-280, 392-394 Sapieha, Andrzej Stanisław 440 Sapieha, Bohdan 234, 441 Sapieha, Fryderyk 68, 440, 464 Sapieha, Jan 362 Sapieha, Jan Piotr 170 Sapieha, Jan Stanisław 440 Sapieha, Kazimierz Lew 440 Sapieha, Lew 172, 262-263, 319, 328, 331, 333, 335-336, 338-339, 364, 379, 440, 448, 457-458, 462 Sapieha, Mikołaj (1) 393 Sapieha, Mikołaj (2) 440 Sapieha, Mikołaj (3) 440 Sapieha, Paweł 168 Sapieha, Paweł Stefan 440 Sapieżanka, Elżbieta 414 Sapieżanka, Eufrozyna 441 Sapieżanka, Helena 439 Sapieżanka, Katarzyna 362 Sapieżanka, Katarzyna (Eudoksja), supérieure basilienne 362 Sapieżanka, Krystyna 440 Sapieżanka, Raina 439 Sapieżanka, Wasylissa (Barbara), supérieure basilienne 348, 362, 370 Satanicz, Łukasz 458 Sava, archevêque de Serbie 134 Savonarole, Girolamo, dominicain 311 Sévèros, Gabriel, métropolite de Philadelphie 267 Sfondrati, Paolo Emilio, cardinal 268-269 Sforza, Bona 69 Sidorowicz, Michał, prêtre ruthène de Hajna 151
632 INDEX DES NOMS DE PERSONNES Sielawa, Antoni, métropolite de Kiev 118-119, 196, 345, 370-371, 411, 439 Sielawa, Teodor 439 Sielawianka, Maryna 439 Sielicki, Natanael, archevêque de Polack 249, 289, 360 Siemaszko, Józef, métropolite ortho doxe de Lituanie 3 Siemienowicz, Jan, prêtre ruthène de Vilnius 336-337 Sieńczyło, Samuel, archimandrite 336, 344-345, 347-349, 354, 373, 407 Sigismond Ier, roi de Pologne 6, 33, 36, 39, 41, 44, 65, 87, 130-131 Sigismond II Auguste, roi de Pologne 25, 36, 40, 42, 65, 67, 96-97, 116, 358 Sigismond III, roi de Pologne 6, 24, 103, 185, 209, 212, 235, 253, 263, 277, 284, 287, 289, 293-294, 297, 299, 300, 303, 308, 314, 326, 330, 334-335, 336, 341, 345, 347, 352, 402, 442, 450-451, 484, Sigismond Kęstutaitis, grand-prince de Lituanie 38 Simonetta, Francesco, nonce de Varsovie 207, 369 Skarga, Piotr, jésuite 21, 27, 183, 320, 364, Skoryna, Franciszek 460 Skuminowicz, Teofan, évêque auxil iaire de Vilnius 124 Skumin-Tyszkiewicz, Dymitr 444 Skumin-Tyszkiewicz, Grzegorz 438 Skumin-Tyszkiewicz, Jan 438 Skumin-Tyszkiewicz, Janusz 438 Skumin-Tyszkiewicz, Jerzy 444 Skumin-Tyszkiewicz, Teodor 250,259, 261-262, 287, 300, 307, 321, 342, 345, 424, 434, 437-438, 444, 456 Smotrycki, Daniel, clerc ruthène 181 Smotrycki, Gerazym 181, 183 Smotrycki, Melecjusz, archevêque ruthène de Polack 20, 118, 122, 181, 184, 197, 221, 370, 398, 409410, 420, 424, 442 Sofroniusz, archimandrite 324, 360 Sokoliński, Jerzy 328 Sokolski Sofroniusz, moine basilien 405 Solikowski, Jan Dmytr, archevêque latin de L’viv 257 Sołomerecki, Bohdan 223 Sohan, Józef, métropolite de Kiev
105, 112, 130, 164, 292 Sosnowski, Iwaszko, évêque ruthène de Chełm 116 Spihalski, Samuel, prêtre ruthène de Kuranec 152 Stanislas-Auguste (Poniatowski), roi de Pologne 150 Stefanowicz, Rodion prêtre ruthène de Nesukhojiži 215 Surażski, Bazyli, prêtre ruthène d'Ostroh 280 Susza, Jakub, évêque ruthène de Chełm 61, 63, 375 Suromietnik, Piotr, clerc ruthène 338, 343 Suromietnik, Teodor 338 Szawłowicz, Jerzy, prêtre latin de Kaunas 98 Szujski, Jan 319 Szycik-Zaleski, Samuel, archiman drite 122 Szymon, archevêque ruthène de Polack 169 Szymon, prêtre ruthène de Halyč 198, 227-228, 234 Teodor 156, 164 Teodor, prêtre ruthène de Hlynjany 198, 234 Teodor, prêtre ruthène de Merkinė 6 Teodor, prêtre ruthène de Vilnius 164 Teofil, prêtre ruthène de Bielsk 123 Terlecki, Atanazy, archevêque ruthène de Polack 223 Terlecki, Cyryl, évêque ruthène de Luc’k 59-60, 66, 121, 177-178, 181182, 212-218, 220, 222-224, 230, 236, 243-249, 251-255, 257-259, 261, 263, 265, 268-269, 271, 275, 278, 282-284, 299, 304-305, 307, 322, 482-483, 485-486. Terlecki, Jarosz 275
INDEX DES NOMS DE PERSONNES Terlecki, Szymon 66 Théodore Studite, moine byzantin 136 Théolepte, patriarche de Constantinople 225 Théophane III, patriarche de Jérusalem 122, 408-409 Théophanès, évêque orthodoxe de Durrës 225 Thomas á Jesu, carme déchaussé 60, 226, 267 Titowicz, Jan, prêtre ruthène de Pyra 166 Toledo, Francisco de, cardinal 268-269 Trankwilion-Stawrowiecki, Cyryl, moine ruthène 197, 234 Treniota, grand-prince de Lituanie 31 Trofim 165 Trofimowicz-Kozłowski, Izajasz, moine ruthène 490 Tryzna, Andrzej 440 Tryzna, Grzegorz 439 Tryzna, Marcjan, évêque coadjuteur de Vilnius 397, 439 Tryzna, Mikołaj 66, 463 Tryzna, Piotr 27 Tryzna, Teofil 439 Tryźnianka, Eufrozyna, moniale ruthène 375 Tuczapski, Makary, évêque ruthène de L’viv 117-118 Tupieka, Jan 128, 352 Tur, Nicefor, archimandrite 231, 245, 255, 284, 321 Tumowski, Szymon Teofil 436 Tyszkiewicz, Janusz 438 Tyszkiewicz, Jerzy, évêque latin de Vilnius 425 Tyszkiewicz, Teodor Fryderyk 438 Unichowska, Maryna 444 Urbain VIII, pape 118, 371, 385-386, 388, 394, 400, 403 Vincentius a S. Francisco, carme déchaussé 366 Viskovatyj, Ivan 228 Vladimir, grand-prince de Kiev 138, 331, Vorbek-Lettow, Maciej 430 633 Vsevolod, grand-prince de Kiev 17 Vytautas, grand-prince de Lituanie 34-35 Warsonofiusz, archimandrite 407 Warsonofiusz, prêtre ruthène de Vilnius 339 Wasilewicz, Aleksy, prêtre ruthène de Merkinė 6 Wasilewicz, Krzysztof 459 Wasilewicz, Piotr 413 Wasilewicz, Teodozy, archimandrite 123 Wasilewski, Laurenty, prêtre ruthène de Hrodna 346 Wierzbiński, Andrzej 401 Wierzbowiecki, Bazyli, archiprêtre de Hrodna 346, 352, 354
Wiesiołowski, Krzysztof 75 Wilczopolski, Stefan Stanisław, cha noine de Vilnius 174-175 Wiśniowiecka, Hanna 426 Własowicz, Jan prêtre ruthène de Rasos 347 Wojna, Abraham, évêque latin de Vilnius 124, 402, 472 Wojna, Benedykt, évêque latin de Vilnius 27, 89, 96, 176, 343 Wojna, Szymon 96-97, 169 Wojna-Orański, Pachomiusz, archi mandrite 284 Wojsławski, Marcin 398-399, 406 Wołłowicz, Eustachy 228 Wołłowicz, Grzegorz 332 Wołłowicz, Roman 440 Wołłowiczówna, Aleksandra 439 Wołłowiczówna, Dorota 332, 432, 449 Wołłowiczówna, Teodora 332-333, 425 Wyszeński, Jan, moine ruthène 29, 191-192, 203 Zachariasz, archimandrite 250 Zagorski, Grzegorz, archevêque ruthène de Polack 116, 216, 249, 257, 261, 288-290, 300, 312, 360 Zakrzewski, Bazyli 459 Zaleński, Kalikst, vicaire diocésain ruthène 122
634 INDEX DES NOMS DE PERSONNES Zaliwski, Kasper, chanoine de Vilnius 470-471 Załuski, Bazyli, vicaire ruthène de Kovel’ Zamojski, Jan 244-246, 253, 255, 477 Zaragoza de Heredia, Pedro Juan, dominicain 267-268, 272-273 Zasławski, Janusz 70, 215, 255 Żaszkowski, Bartłomiej, archiprêtre de Vilnius 336, 347, 352, 354, 366 Zbirujski, Dionizy, évêque ruthène de Chełm 116, 212, 217, 244-245, 248-249, 257-258, 326, 483 Żdanowicz, Grzegorz, prêtre ruthène de Vilnius 121, 326, 330 Żebrowski, Feliks (Szczęsny) 197 Zebrzydowski, Mikołaj 341 Zenowicz, Krzysztof 332-333 Zizania, Laurenty, clerc ruthène 20, 234, 378 Zizania, Stefan, clerc ruthène 197, 234-235, 250, 255, 288-289, 291, 298-299, 304-306, 310-311, 313314, 322, 324, 326, 329, 378 Złoba, Tymoteusz, archimandrite 211 Żochowski, Cyprian, métropolite de Kiev 153 Zosima, archimandrite 105, 155 Żyżnewski, Grzegorz, prêtre ruthène de Rečki 152
INDEX DES NOMS DE LIEUX Les lieux mentionnés dans les annexes n’ont pas été indiqués ci-dessous. Il en est de même pour les toponymes présents dans les titulatures des individus, que le lecteur pourra retrouver à partir de l’index des noms de personnes. Alekšycy 76 Alep 464 Alexandrie 268-269 Andrusovo (traité ď) 63, 491 Antakalnis 36 Antioche (concile ď) 19 Anykščiai 96 Ašmjany 86, 88, 158 Ašmjany (archiprêtré / doyenné de) 80, 106 Ašmjany (district ď) 79-82, 88, 9192, 106, 153, 155, 163, 463, 472 Astryna 463-464 Azjery 163, 167, 171 Azjery (massif) 87 Babrujsk 27 Bâle 443 Barawki 170 Baruny 167 Bélarus 7, 10, 31 Berestavica 70 Berestavica Vjalikaja 89 Bielsk 123, 244 Braclav (voïvodie de) 435 Braniewo 186, 383, 385-388, 390392, 394 Braslaw 80, 88, 90, 92, 156, 158, 164, 173, 359, 360, 373 Braslaw (archiprêtré / doyenné de) 106, 154 Braslaw (district de) 10, 79, 81-82, 88-89, 91-92, 96, 105, 153 Brest 66, 75, 109, 163, 178, 184-186, 188, 204, 208, 212, 216, 218, 219, 230-231, 234, 236, 242, 244, 249, 250, 256, 258, 262, 292, 296, 307, 309, 314-316, 318-319, 321, 323, 325-326, 336, 345, 359, 365, 416, 443, 447, 456-457, 483, 487 Brest (Union de) 1, 3, 8, 10-11, 17, 24, 28, 47, 61, 74-75, 83-84, 101, 131, 143, 146, 155, 171, 189-190, 204, 212, 222, 357, 361, 363, 405, 433, 436, 461, 482, 491 Brest (voïvodie de) 48, 50-53, 66 Brest-Volodymyr (diocèse ruthène de) 34, 58-59, 63-64, 113, 145, 153, 166, 170, 215, 320, 345, 380 Bulgarie 132 Bus’k 109 Bycen’ 325, 371, 375, 387, 391, 399, 463 Bykhaw 464 Candie 277 Čareja (archiprêtré / doyenné de) 154 Čarlena 68, 440 Čemihiv
(diocèse ruthène de) 34, 63 Cēsis 97, 240 Chalcédoine (concile de) 77, 306 Chełm 114-115, 263 Chełm-Belz (diocèse ruthène de) 34, 58-59, 61-63, 119, 145-146, 155, 157, 170, 320 Constantinople (patriarcat de) 63, 85, 132, 162, 214, 229, 246, 281, 298, 313, 324, 359, 373, 408, 415, 421, 433, 444, 480, 485 Courlande (duché de) 30
636 INDEX DES NOMS DE LIEUX Cracovie 25, 27, 252, 255, 262, 265- Hrodna (archiprêtré / doyenné de) 266, 367, 382 80, 105-106 Crimée (khanat de) 36 Hrodna (district de) 68, 79, 81-82, Dawhinava 86, 90 87-89, 92, 93-95, 153, 328, 346, Dawhinava (archiprêtré / doyenné 440, 463 de) 80-81, 106 Hudzevičy 75-77 Dawspuda 93 Italie 25, 48, 263, 270, 272, 278, 458 Derman’ 335 Jaczno 171 Dokšycy, 86 Jarokgrodek (Haradok) 72, 74, 199 Drohiczyn 154 Jatvesk 89 Druja 89 Kalisz 386 Dubno 236, 372 Kam’janec' (Kam’janee’-Podil’s’kyj) Dzikuski 438 110,113,217,263 Dzisna 474 Kamen’ 152 Dzjatlava, 36 Kamjanec 317 Écosse 52 Kańczuga 188 Empire byzantin 133, 327 Kaunas 81, 87, 96-98, 415 Empire ottoman 52, 307, 492 Kaunas (district de) 81, 91 Empire russe 3-4, 6, 154 Khažova 165 Estonie 30 Khowkhlava 72-74 Évreux 280 Kiev 4, 10, 15, 31, 33-34, 102, 107Ferrare-Florence (concile de) 256, 109, 114, 126, 129, 136, 197, 199, 268-269, 271-272, 327, 364, 379, 231, 284, 321, 335, 338, 359, 373, 382, 393, 485 409, 418, 423, 489, 491 Florence, 256, 311 Kiev (diocèse latin de) 33 France 26, 126 Kiev (metropolie ruthène de) 1, 4, Francfort 136 12, 15, 18, 57, 58, 61-64, 67-69, Galide 3, 30-31, 57 77, 90, 98, 105, 107, 108, 123, 132, Gniezno (archidiocèse latin de) 33 133, 141, 146, 154, 159, 174, 179, Grande-Pologne 49 212, 232, 242, 253, 264, 269, 274, Graz 387, 392 312, 318, 320, 323, 340, 350, 359, Hadjač (traité de) 18 383, 386, 389, 403, 412, 479, 481, Hajna 90, 151 492 Hal sany 243, 361, 463 Kiev (voïvodie de) 15, 22, 58, 114, Halyč 112-113, 118, 184, 198, 226354, 360, 407, 410, 426, 435, 227, 229, 347
461-462 Halyč (metropolie ruthène de) 32, Kleck 472 113 Klevan’ 177 Hataevičy 90 Kobryn 146, 178, 253, 255, 359, 403, 414 Hetmanat cosaque 18 Hlybokae 86, 169, 333 Kodeń 441 Hlynjany 198 Kołomyja 113 Horodło (Union de) 35 Komárno 184 Horodok 184, 224 Königsberg 428 Horodyšče 163, 166, 167 Koren’ 90 Hrodna 31, 58, 75, 81, 83, 87, 90-92, Koryst’ 468-469 106, 114, 158, 231, 262, 325, 345- Kosava 474 346, 359, 360-361, 371, 373, 415, Kovel’ 166 431, 437-438, 466 Kovel’ (archiprêtré / doyenné de) 158
INDEX DES NOMS DE LIEUX Kramjanica 471 Krasniki 75-76 Krasnybór 87, 89 Krasnystaw 180 Krėva 174 Krosty 36 Krošyn 472 Kruonis 442 Kucejna 374 Kuranec 152, 180, 243 L’viv 7, 109, 113, 118, 121, 135-136, 163, 166-167, 185, 187-190, 197198, 203, 210, 216-217, 221, 225, 228, 230-235, 237, 238-239, 241243, 250, 274, 288, 295, 299, 301, 304, 307, 313, 330, 347, 456, 483 Lviv-Halyč-Kam'janec’ (diocèse ruthène de) 58-59, 60, 63-64, 71, 74, 84, ПО, 113, 116, 118, 121, 147, 195, 228-229, 320354 Lahojsk 438 Lahojsk (archiprêtré / doyenné de) 106 Laša 163, 171 Lawryšava 210, 325, 359, 375, 378 Łazów 163 Leipalingis 93, 170 Lešča 326 Leyde 297 Lida 86, 88, 415 Lida (archiprêtré / doyenné de) 106, 199 Lida (district de) 79, 81-82, 91-92, 94, 153, 327, 463 Lippe (comté de) 310 Lipsk 87 Lituanie (grande-principauté de) 5, 10, 11, 15, 23-24, 30, 31, 32-33, 35, 47-50, 54, 59, 62-63, 65-66, 121-122, 153, 170, 182, 185, 211, 247, 263, 290, 301, 346, 351, 358, 366-367, 374, 426, 431, 435-436, 441, 482-483, 489, 491 Livonie 30, 50-51, 180 Losk 361 Lublin 184, 244, 262 Lublin (Union de) 22 Lublin (voïvodie de) 435 Luc'k 177, 258, 405 637 Luc’k (diocèse latin de) 33, 173 Luc’k-Ostroh (diocèse ruthène de) 34, 63-64, 120, 153, 166, 213, 320, 359, 414 Luka 34 Luki 476 Lukiškės (faubourg de Vilnius) 34 Mahilew 48, 54, 184, 223, 410, 411, 418 Maladzečna 86 Malbork 449 Markava (archiprêtré / doyenné de) 105 Mažejkawa 169 Mazovie (voïvodie de) 49 Medžybiž 113 Merešlėnai 344 Merkinė 6, 87 Mielnik 345, 401, 423 Miľča 163 Minsk 85, 114-115, 127, 145, 158, 173, 184, 210, 325, 331, 333, 346, 360, 362, 371, 375
Minsk (archiprêtré / doyenné de) 106 Minsk (voïvodie de) 48, 50-51, 53, 72, 80-81, 90, 172, 182, 388, 438, 463, 468 Mjadzel 72, 158, 165, 415, 463 Mjadzel (archiprêtré / doyenné de) 80, 106 Moldavie 298, 307-308, 329 Mont Athos 134, 191, 250 Morač 210 Moscou 5, 67, 107, 108, 134, 136137, 208, 367-368, 380, 408, 448449, 480 Moscou (patriarcat de) 123 Moscovie 22, 32, 51-52, 63, 104, 127, 134, 136-137, 162, 196, 208, 227, 351, 366-367, 380, 414, 448, 461 Mscislaw 4, 54 Mscislaw (voïvodie de) 48, 50-51, 53 Mscislaw-Mahilew-Orša (diocèse ruthène de) 63-64, 123, 415, 418 Muravanka 169 Myljanovyči 182 N’jasviž 342 Navahrudak 31, 34-35, 53-54, 114,
638 INDEX DES NOMS DE LIEUX 141, 145, 173, 178, 215, 262, 289, 303-304, 306-307, 314, 322, 325, 326, 342, 347, 371, 375, 378, 403, 463 Navahrudak (district de) 328, 463 Navahrudak (voïvodie de) 48, 50-51, 53, 80, 199, 388 Nesukhojiži 215 Njahovo (Dobrjans’ke) 194 Njas’viž 384, 386 Nowy Dwór 169 Olomouc 186, 383, 386-387, 392, 456 Osińska Buda 93 Ostroh 121, 182-183, 186, 203, 306, 416 Pahost 172-173 Paris 15, 395, 443 Parudaminys, 438 Paštuva 97 Pavilnys 455 Pečerska 338 Peralom (massif) 87 Perejaslavľ 71 Perstun’ (massif) 87 Pińsk 116, 121, 182, 300, 346, 371, 375 Pińsk (principauté de) 69 Pinsk-Turaw (diocèse ruthène de) 4, 58-59, 62-64, 69, 119, 320, 322 Piotrków 403 Podlachie (voïvodie de) 47, 58, 72, 106, 120, 170, 231, 463 Podlachie (archiprêtré / doyenné de) 80 Podolie (voïvodie de) 195 Polack 9, 54, 86, 97, 114, 116, 145, 201, 300, 339, 410-411, 413, 419, 431 Polack (diocèse ruthène de) 34 Polack (principauté) 31 Polack (voïvodie de) 48, 50-51, 53, 173 Polack-Vicebsk-Mscislaw (diocèse ruthène de) 58, 62-63 98, 105-106, 116, 119-120, 145, 154, 173, 223, 242, 248, 289, 345, 360, 382, 469 Pologne (royaume de) / Couronne 10, 19, 22, 25, 35, 37, 49, 50, 5759, 66, 104, 124, 167, 182, 185, 196, 202, 233, 242-243, 246-247, 250, 252, 259, 268, 284, 301, 367, 389, 398, 406, 415, 421, 426, 434, 436, 441, 482-483, 491 Prague 386-387, 389, 390, 392 Provinces-Unies 48 Przemyśl 25-26, 114-116, 184, 185, 223, 263 Przemyśl-Sambir (diocèse ruthène de) 34, 58-59, 60, 63-64, 84, 110, 120, 195, 230, 242, 320, 329, 354 Pułtusk 386 Pyra 166, 171 Raczki 93 Radomyšľ 4 Rakavičy 89, 94 Rasos
(faubourg de Vilnius) 42-45, 155, 163-165, 290, 298, 301-302, 315 Ratne 19 Ratne (archiprêtré / doyenné de) 170 Reiki 152 République polono-lituanienne / Pologne-Lituanie 1, 3, 7, 10, 16-18, 20-21, 24, 27-29, 33, 57-59, 62, 68, 89, 95, 96, 104, 111, 121, 144, 154, 161, 172,176, 180, 183, 185-186, 190, 192-193, 198,208-209, 214215, 217-220, 223, 228, 235, 246, 254, 256, 259, 264-265, 273,277, 280, 285, 287, 291, 298-299, 304, 313, 315-316, 319, 326, 327, 332, 335, 340, 342, 350-351, 366-367, 377, 380, 390, 396, 405, 408-410, 421, 425, 431, 433, 436, 443, 447, 450, 455, 461, 476, 482-483, 486, 491-493 Riga 97, 240 Rjazan’ 71 Rodez 17 Rodez (diocèse de) 200 Rohatyn 184, 226-227, 229 Rome 1, 3, 7, 15, 27-28, 59, 61, 63, 66, 118, 176, 186, 211, 213, 235, 245, 247, 249, 251, 256, 258-259, 262, 265-266, 268, 270, 272-273, 275, 277, 280, 282, 285, 287, 299, 301, 305, 315, 318, 342, 344, 357, 359, 366-369, 379, 380, 384-385,
INDEX DES NOMS DE LIEUX 387, 389, 390, 392, 394, 396, 404, 415, 433, 441, 444, 454, 456, 462, 480, 485, 488 Ros’ 199 Rožyšče 163 Rus’ de Kiev 16-17, 19, 29, 30-31, 6869, 75, 88, 102, 133, 138, 141, 331 Ruthénie (voïvodie de) 185, 195, 198, 229, 235, 301, 435, 442 Ruthénie noire 31 Saint-Empire romain germanique 2, 25, 313, 387, 390, 392, 394 Saint-Pétersbourg 4, 142, 253 Sambir 110 Samogitie (diocèse latin de) 33 Samogitie (principauté de) 48-52, 54, 55, 96-97, 169 Sandomierz (voïvodie de) 435 Sardique (Sofía) (concile de) 142 Seredžius 96-97 Šešuoliai 36 Sjalec 444 Slavensk 464 Slonim 31, 328 Slonim (district de) 131, 463 Sluck 111, 123, 201, 210, 354, 374, 435, 446 Sluck (principauté de) 120 Smarhon’ 86, 165 Smolensk (diocèse latin de) 33, 55, 173 Smolensk (diocèse ruthène de) 33, 55, 173 Smolensk (voïvodie de) 48, 50-51, 55 Smolensk-Čemihiv (diocèse ruthène de) 55, 63 Smotryč 181 Snjatyn 113 Snow 474 Sokal' 244, 245-246, 248, 258, 263, 414, 485 Spjahlo 72, 152 Starodub 173 Starokostjantyniv 135 Supraśl 128, 211, 325, 359-361, 363, 372-373, 375 Svir 92, 475 Svironys 36 Szczebrzeszyn 109 639 Tamėnai 36 Temopiľ 217 Thessalonique 134 Torčyn 247, 248, 249-251, 254, 258, 317 Toruń 263, 265 Trakai 6, 30-31, 34, 83, 87, 96, 128, 164, 240, 415, 440 Trakai (district de) 81, 91-92 Trakai (voïvodie de) 10, 48-56, 65, 67, 83, 86, 88-89, 95, 98, 103, 105, 158, 161, 170, 325, 327, 361, 388, 415, 437, 463, 488 Transylvanie 492 Trente (concile de) 125, 146, 160, 176, 271 Tübingen 274 Turaw 180 Turaw (diocèse ruthène de) 34 Turec 36 Ţuţora 409 Ukmergė, 86 Ukmergė (district ď) 15, 81,
91-92, 96 Ukraine 7, 57 Unev 217 Upytė (district ď) 81, 91, 95 Užupis (faubourg de Vilnius) 38, 164 Varsovie 22, 323-324 Vatican 249 Vawča 476 Vawkavysk 31, 86, 163, 471 Vawkavysk (district de) 325, 328, 463 Veliuona 97 Venise 267, 277 Vîcebsk 97, 106, 196, 201, 407, 410412, 489 Vicebsk (district de) 328 Vîcebsk (principauté de) 52 Vîcebsk (voïvodie de) 48, 50-53, 339 Vienne 386-387, 390, 392 Vievis 375, 442, 458 Vilkija 96-97 Vilnius 4, 7-8, 15, 20-31, 33-37, 39, 40, 42-47, 54, 81-86, 96, 102ЮЗ, 105-106, 108, ПО, 112-114, 121-123, 127-129, 141-144, 152, 156, 158, 160, 163-166, 168-169,
640 INDEX DES NOMS DE LIEUX 172, 174, 180, 184-190, 193-198, 200-201, 203-204, 207-211, 219221, 228, 231, 233-239, 241-243, 250-251, 253, 262, 274, 280, 281, 287-295, 297-302, 304-305, 308316, 318, 322, 324-326, 328-330, 332-333, 335-337, 339-340, 342346, 349, 350-354, 360, 362-367, 369-371, 373-382, 384-392, 394, 398-399, 402-403, 405-409, 412, 414-418, 420, 423-431, 433, 436, 438-439, 441-442, 444-445, 448450, 452-460, 463-465, 467-470, 475, 479, 482, 483, 484, 488, 489 Vilnius (archiprêtré / doyenné de) 105-106 Vilnius (diocèse latin de) 27, 50, 58, 89, 173, 327 Vilnius (district de) 81, 91 Vilnius (voivodie de) 10, 48-56, 65, 67, 72, 83, 86, 88-90, 93, 95, 98, 103, 105-106, 153, 158, 161, 163, 170, 180, 327, 361, 388, 415, 437, 442, 463, 488 Višneva 72-73, 92 Vladimir 32 Vokė 36, 344 Voľna 201 Volhynie (voïvodie de) 22, 61, 144, 152, 181, 196, 211, 287, 301, 330, 360, 405, 426, 435, 438, 442 Volodymyr 116, 159, 163, 167, 180, 283-284, 359 Volodymyr (diocèse latin de) 33 Vydubyčy 335 Wroclaw (diocèse latin de) 30 Wurtzbourg 342 Zabłudów 171, 180, 193, 199, 325, 470 Zagor’e 288 Zamość 212 Zanarač 72, 73 Zdzitava 300 Zelva 471 Žydačiv 113 Žydyčyn 213, 215, 275, 284, 304 Žyrovičy 371, 468 Žyznava 152
LAURENT TATARENKO,
ANCIEN
MEMBRE DE
L'EFR, EST CHARGE
DE RECHERCHE AU CNRS (INSTITUT
D'HISTOIRE MODERNE ET CONTEMPO
RAINE - UMR 8066). SES TRAVAUX
PORTENT SUR LES REGULATIONS SOCIALES
ET LES CULTURES INSTITUTIONNELLES DES
COMMUNAUTES UNIATES ET ORTHO
DOXES DANS LES ETATS CATHOLIQUES.
L'UNION DE BREST DE 1595-1596, ENTRE LES ORTHODOXES
RUTHENES DE POLOGNE-LITUANIE ET ROME, OFFRE L'EXEMPLE
LE PLUS PRECOCE ET LE PLUS ABOUTI DES UNIONS ECCLESIAS
TIQUES LOCALES, NEES SUR LES MARGES DE L'EUROPE CATHOLIQUE
AU COURS DES XVIE-XVIIF SIECLES. POUR CETTE RAISON, SON
HISTOIRE EST DEVENUE RAPIDEMENT L'OBJET D'UNE CONTRO
VERSE FACONNEE PAR LA RADICALITE PROPRE A LA SPIRITUALITE
BAROQUE, AVANT D'ALIMENTER LES RECITS NATIONAUX DES
DIFFERENTES COMMUNAUTES SLAVES ORIENTALES. EN REMETTANT
A PLAT CES NARRATIONS CONCURRENTES, CE LIVRE REEXAMINE
LES ORIGINES DE L'UNIATISME ET DE L'ANTI-UNIATISME DE LA
PERIODE POST-TRIDENTINE DU POINT DE VUE DES ACTEURS.
A PARTIR DES DONNEES RELATIVES AU TERRITOIRE LITUANIEN,
IL ASSOCIE LES APPROCHES MACRO- ET MICRO-HISTORIQUES
POUR OBSERVER CES SITUATIONS D'INTERFACE, DE COEXISTENCE
OU DE CONFLIT A L'INTERIEUR DE LEURS CONTEXTES INSTITUTION
NELS, CULTURELS ET SOCIAUX. L'ETUDE DE CETTE SOCIETE EN
TRANSFORMATION, ENTRE LES ANNEES 1550 ET 1650, MONTRE
QUE LES RUTHENES NE SE SONT ENGAGES QUE LENTEMENT
DANS LA CONSTRUCTION DES FRONTIERES CONFESSIONNELLES QUI
CONTINUENT DE MARQUER LES IMAGINAIRES CONTEMPORAINS.
LE PROCESSUS NE S'EST ACCELERE QUE VERS LE MILIEU DU
XVIIE SIECLE AVEC L'ADOPTION PROGRESSIVE DES MODELES
ROMAINS ET, PLUS ENCORE, SOUS L'EFFET -DE LA POLITISATION
DU DEBAT RELIGIEUX, PRODUITE PAR LA RIVALITE ENTRE ETATS.
CE PRISME LOCAL CONDUIT AUSSI A EVALUER D'EN BAS LE ROLE
DE LA PAPAUTE DANS L'EXPRESSION DES APPARTENANCES DES
SLAVES ORIENTAUX A L'EPOQUE MODERNE.
I
314706
TOU
TABLE DES MATIERES
AVANT-PROPOS
VII
AVERTISSEMENT
IX
ABREVIATIONS
XIII
INTRODUCTION
1
UN PARADIGME EN QUESTION
1
UN CORPUS A (RE)CONSTRUIRE
3
DE LA PAROISSE A LA CURIE : UNE HISTOIRE MULTISCALAIRE DES
CIRCULATIONS
8
PREMIERE PARTIE
L'UNITE BIGARREE :
UNE ESQUISSE SOCIO-INSTITUTIONNELLE
DE L'EGLISE RUTHENE
CHAPITRE 1 -
LES ACCENTS LITUANIENS D'UN DIOCESE ECLATE
15
LES RUTHENES : GENS, NATIO OU COMMUNAUTE DE CROYANTS ?
15
LE PRISME DE LA LANGUE
18
LE REGARD DE L'INTERIEUR
24
LES VISAGES DE LA DIVERSITE RELIGIEUSE : LE CAS DE VILNIUS .
29
CONSTRUIRE LES CADRES D'UNE COEXISTENCE
29
LE FACE-A-FACE INSTITUTIONNEL
34
LA RELIGION DES METIERS
34
DES VILLES A LA CAMPAGNE
46
L'URBANISATION DE LA LITUANIE OCCIDENTALE
47
LA PROPRIETE DE LA TERRE
54
CHAPITRE 2 -
LES TRACES DES CADRES ECCLESIASTIQUES
57
LE REGARD DES HISTORIENS ET LE RECIT DES CONTEMPORAINS .
58
LES RECHERCHES ACTUELLES : UN PROJET EN COURS
58
LES COMPILATIONS DE L'EGLISE UNIATE
59
LA PLACE DES ENQUETES PRINCIERES
64
642
TABLE DES MATIERES
LE RESEAU PAROISSIAL : STATUTS ET DEFINITIONS
67
L'EGLISE RUTHENE ET LE DROIT DE PATRONAGE
67
PAROISSES OU EGLISES "YY
72
APPROCHE CARTOGRAPHIQUE
78
LES REGISTRES DES FOUAGES : UNE SOURCE INDISPENSABLE
MAIS INCOMPLETE
78
LES DEFIS D'UNE PERSPECTIVE CHRONOLOGIQUE
82
LES FRONTIERES DES RITES
85
RUTHENES ET LATINS : ENTRE VIS-A-VIS ET COMPLEMENTA-
RITE
85
1.' ESPACE VECU
92
CHAPITRE 3 - LES PRATIQUES DE L'AUTORITE METROPOLITAINE
101
LES FAIBLESSES ET LES ADAPTATIONS DE L'ADMINISTRATION DIO-
CESAINE
102
LA FORMATION DES STRUCTURES LOCALES : DES HERITAGES
RENEGOCIES
102
LES ENJEUX DU VICARIAT
107
VERS LE RENFORCEMENT DES STRUCTURES CENTRALES
115
DES LAICS AU SERVICE DE L'EGLISE
126
LE CONTROLE DE LA DISCIPLINE ECCLESIASTIQUE
131
LA POLYPHONIE DES SOURCES JURIDIQUES
132
DU DROIT CANON AUX DECISIONS SYNODALES
141
CHAPITRE 4 - UN CLERGE DEPASSE'
149
LE PERSONNEL PAROISSIAL : UN STATUT EN QUESTION
149
UN GROUPE AUX PORTES DE LA NOBLESSE 149
LA COHESION PAR L'ENDOGAMIE
155
LES ASPIRATIONS SOCIALES ET LE SACERDOCE
161
LES SOURCES DU PATRIMOINE FAMILIAL
161
LA COMPARAISON AVEC LES LATINS : UN STATUT JALOUSE . .
171
FORMATION ECCLESIASTIQUE ET CULTURE PROFANE
176
LES INSUFFISANCES DES STRUCTURES TRADITIONNELLES
176
LES INITIATIVES LAIQUES ET L'EMERGENCE D'UN RESEAU
SCOLAIRE ORTHODOXE
182
LES VOIES DU RENOUVEAU SPIRITUEL
192
TABLE DES MATIERES
643
DEUXIEME PARTIE
UN HERITAGE EXCLUSIF A PARTAGER (1589-1609)
CHAPITRE 5 - DES DISSENSIONS A L'UNION : INCERTITUDES, CONFLITS
ET NEGOCIATIONS
205
LES INERTIES LOCALES ET LES SOLUTIONS EXTERIEURES : LES VISITES
DES PATRIARCHES ORIENTAUX
208
UNE REFORME
IN CAPITE :
LE CHANGEMENT METROPOLI-
TAIN
208
I: EXARCHAT RUTHENE : CONCURRENCE OU COLLABORA-
TION?
212
LITIGES INSTITUTIONNELS ET RENOUVEAU RELIGIEUX
220
UNE HIERARCHIE DIVISEE
222
LA DISCIPLINE ET LES CONFLITS CULTUELS
224
L'APAISEMENT AVORTE ET L'ECLOSION DES POLES LITUANIENS DU
CONFLIT
230
LE SYNODE METROPOLITAIN D'OCTOBRE
230
LES NOUVEAUX LIEUX DU DEBAT : LA CONFRERIE DE VILNIUS
233
DES PROGRAMMES REFORMATEURS DISCORDANTS
236
LA NAISSANCE HESITANTE DE L'UNION
245
LE PRISME ROMAIN ET LES PREMIERS COMPROMIS
265
LE FACE-A-FACE ECCLESIOLOGIQUE
266
UNE UNION INCOMPLETE
277
CHAPITRE 6 - LA NOUVELLE UNION ET LES ANCIENNES DIVISIONS . . .
287
TENSIONS CONFESSIONNELLES ET CONCURRENCE JURIDICTION-
NELLE : L'EXEMPLE DU MONASTERE DE LA SAINTE-TRINITE DE
VILNIUS
291
DES TUTELLES EN CONCURRENCE
291
L'ECHEC DE LA REACTION INSTITUTIONNELLE
296
L'EMERGENCE DES FRACTURES JURIDICTIONNELLES
299
L'EGLISE LOCALE FACE AU SCHISME
307
LES LOYAUTES CLERICALES EN NEGOCIATION
314
LES PREPARATIFS DE L'UNION LOCALE
314
LES LITIGES CONFESSIONNELS EN REPRESENTATION
316
L'ENLISEMENT DES PROCEDURES JUDICIAIRES : LE CAS DE
VILNIUS
323
LA CRISE DES ANNEES 1608-1609
340
LES ENJEUX D'UN CONFLIT ENTRE CLERCS
340
CONFESSION ET AUTONOMIE LOCALE
345
644
TABLE DES MATIERES
TROISIEME PARTIE
UNE RELIGION ENTRE DEUX EGLISES
(VERS 1610-VERS 1650)
CHAPITRE 7 - CONSTRUIRE L'ENNEMI
357
LA DESUNION DES MOINES
357
UN CONSERVATISME EN QUESTION
358
DES COMMUNAUTES REDUITES
361
LE MONACHISME AU SERVICE DE L'UNION : ENTRE TRADITION
ORIENTALE ET INSPIRATION LATINE
365
DES MODELES ET DES NORMES
377
DES LIGNES CONFESSIONNELLES IMPOSEES "?
377
LES ELEVES RUTHENES DANS LES COLLEGES PONTIFICAUX. . .
383
LES DIFFERENCES VISIBLES
400
LA VIOLENCE ET LE SACRE
405
LA BRUTALITE DES CLERCS : UNE DISTINCTION CODIFIEE
405
LES NOUVELLES FRONTIERES DE L'AFFRONTEMENT
408
LES PAROLES DE LA DISCORDE
415
CHAPITRE 8 - LES VOIX DES UICS
423
LA RELIGION DES PRINCES.ET DES AUTRES : QUELQUES REMARQUES
SUR LA PLURICONFESSIONNALITE
424
UNE TYPOLOGIE SOCIALE EN QUESTION
424
DES APPARTENANCES RELIGIEUSES STRATIFIEES
426
LE JEU DES STRATEGIES NOBILIAIRES
433
LE MIROIR DE LA REFORME
434
UNIATISME ET AFFIRMATIONS LIGNAGERES
439
LES VILLES : UN CLOISONNEMENT NEGOCIE
447
LA DISTINCTION PAR LA SUSPICION
448
UNION ET INSTITUTIONS : LES REDEFINITIONS CONFESSION-
NELLES DES METIERS
450
LES ENJEUX DU LOYALISME RELIGIEUX
455
LA FOI DES HUMBLES : UNE CONFESSIONNALISATION MARGI-
NALE 7
460
ENTRE DEPENDANCE ET INDIFFERENCE
461
LA CONFESSION ET LA JUSTICE
467
LE PRISME LATIN DE LA COEXISTENCE
469
CONCLUSION
479
TABLE DES MATIERES
645
GLOSSAIRE
495
ANNEXES
505
SOURCES ET BIBLIOGRAPHIE
583
LISTE DES ILLUSTRATIONS ET DES TABLEAUX
623
INDEX DES NOMS DE PERSONNES
625
INDEX DES NOMS DE LIEUX
635
TABLE DES MATIERES
641 |
| any_adam_object | 1 |
| author | Tatarenko, Laurent 1981- |
| author_GND | (DE-588)1240859244 |
| author_facet | Tatarenko, Laurent 1981- |
| author_role | aut |
| author_sort | Tatarenko, Laurent 1981- |
| author_variant | l t lt |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV047459613 |
| callnumber-first | B - Philosophy, Psychology, Religion |
| callnumber-label | BR |
| callnumber-raw | BR |
| callnumber-search | BR |
| callnumber-sort | BR |
| callnumber-subject | BR - Christianity |
| collection | ZDB-183-OEB ZDB-94-OAB |
| ctrlnum | (OCoLC)1247894698 (DE-599)BVBBV047459613 |
| dewey-full | 274 |
| dewey-hundreds | 200 - Religion |
| dewey-ones | 274 - History of Christianity in Europe |
| dewey-raw | 274 |
| dewey-search | 274 |
| dewey-sort | 3274 |
| dewey-tens | 270 - History, geographic treatment, biography |
| discipline | Theologie / Religionswissenschaften |
| doi_str_mv | 10.4000/books.efr.12348 |
| era | Geschichte 1550-1650 gnd |
| era_facet | Geschichte 1550-1650 |
| format | Thesis Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>00000nam a2200000 cb4500</leader><controlfield tag="001">BV047459613</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20220928</controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">210909s2021 it a||| m||| 00||| fre d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9782728314706</subfield><subfield code="c">40,00 EUR</subfield><subfield code="9">978-2-7283-1470-6</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1247894698</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV047459613</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">fre</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">it</subfield><subfield code="c">IT</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-210</subfield><subfield code="a">DE-521</subfield><subfield code="a">DE-1102</subfield><subfield code="a">DE-1046</subfield><subfield code="a">DE-Bo133</subfield><subfield code="a">DE-1028</subfield><subfield code="a">DE-1050</subfield><subfield code="a">DE-573</subfield><subfield code="a">DE-M347</subfield><subfield code="a">DE-92</subfield><subfield code="a">DE-1051</subfield><subfield code="a">DE-898</subfield><subfield code="a">DE-859</subfield><subfield code="a">DE-860</subfield><subfield code="a">DE-1049</subfield><subfield code="a">DE-861</subfield><subfield code="a">DE-863</subfield><subfield code="a">DE-862</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield><subfield code="a">DE-Y3</subfield><subfield code="a">DE-255</subfield><subfield code="a">DE-Y7</subfield><subfield code="a">DE-Y2</subfield><subfield code="a">DE-70</subfield><subfield code="a">DE-2174</subfield><subfield code="a">DE-127</subfield><subfield code="a">DE-22</subfield><subfield code="a">DE-155</subfield><subfield code="a">DE-91</subfield><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-473</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-355</subfield><subfield code="a">DE-703</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield><subfield code="a">DE-706</subfield><subfield code="a">DE-824</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-739</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">BR</subfield></datafield><datafield tag="082" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">274</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Tatarenko, Laurent</subfield><subfield code="d">1981-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)1240859244</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Une réforme orientale à l'âge baroque</subfield><subfield code="b">les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle)</subfield><subfield code="c">par Laurent Tatarenko</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Une réforme orientale à l’âge baroque</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Rome</subfield><subfield code="b">Ecole française de Rome</subfield><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">XI, 645 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme, Karten, Faksimiles</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome</subfield><subfield code="v">392</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Dissertation</subfield></datafield><datafield tag="502" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne ; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Lublin</subfield><subfield code="c">2014</subfield><subfield code="g">version revisée</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Ruthenische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4136731-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1550-1650</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Brester Union</subfield><subfield code="0">(DE-588)4146585-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Großfürstentum Litauen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4499060-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Rom</subfield><subfield code="0">(DE-588)4050471-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4113937-9</subfield><subfield code="a">Hochschulschrift</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Großfürstentum Litauen</subfield><subfield code="0">(DE-588)4499060-1</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Rom</subfield><subfield code="0">(DE-588)4050471-2</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Brester Union</subfield><subfield code="0">(DE-588)4146585-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Ruthenische Kirche</subfield><subfield code="0">(DE-588)4136731-5</subfield><subfield code="D">b</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Geschichte 1550-1650</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield><subfield code="o">10.4000/books.efr.12348</subfield><subfield code="z">978-2-7283-1471-3</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome</subfield><subfield code="v">392</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000006106</subfield><subfield code="9">392</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="1"><subfield code="u">https://doi.org/10.4000/books.efr.12348</subfield><subfield code="x">Verlag</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield><subfield code="3">Volltext</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="1"><subfield code="u">https://directory.doabooks.org/handle/20.500.12854/85189</subfield><subfield code="x">Verlag</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield><subfield code="3">Volltext</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Ortsregister</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ZDB-183-OEB</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ZDB-94-OAB</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSB_NED_20220823</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">4793</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">478</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">4</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">47</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">4793</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">47</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09031</subfield><subfield code="g">478</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">200.9</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09032</subfield><subfield code="g">4</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032861405</subfield></datafield></record></collection> |
| genre | (DE-588)4113937-9 Hochschulschrift gnd-content |
| genre_facet | Hochschulschrift |
| geographic | Großfürstentum Litauen (DE-588)4499060-1 gnd Rom (DE-588)4050471-2 gnd |
| geographic_facet | Großfürstentum Litauen Rom |
| id | DE-604.BV047459613 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2025-01-23T23:01:58Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9782728314706 |
| language | French |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032861405 |
| oclc_num | 1247894698 |
| open_access_boolean | 1 |
| owner | DE-12 DE-210 DE-521 DE-1102 DE-1046 DE-Bo133 DE-1028 DE-1050 DE-573 DE-M347 DE-92 DE-1051 DE-898 DE-BY-UBR DE-859 DE-860 DE-1049 DE-861 DE-863 DE-BY-FWS DE-862 DE-BY-FWS DE-Re13 DE-BY-UBR DE-Y3 DE-255 DE-Y7 DE-Y2 DE-70 DE-2174 DE-127 DE-22 DE-BY-UBG DE-155 DE-BY-UBR DE-91 DE-BY-TUM DE-384 DE-473 DE-BY-UBG DE-19 DE-BY-UBM DE-355 DE-BY-UBR DE-703 DE-20 DE-706 DE-824 DE-29 DE-739 |
| owner_facet | DE-12 DE-210 DE-521 DE-1102 DE-1046 DE-Bo133 DE-1028 DE-1050 DE-573 DE-M347 DE-92 DE-1051 DE-898 DE-BY-UBR DE-859 DE-860 DE-1049 DE-861 DE-863 DE-BY-FWS DE-862 DE-BY-FWS DE-Re13 DE-BY-UBR DE-Y3 DE-255 DE-Y7 DE-Y2 DE-70 DE-2174 DE-127 DE-22 DE-BY-UBG DE-155 DE-BY-UBR DE-91 DE-BY-TUM DE-384 DE-473 DE-BY-UBG DE-19 DE-BY-UBM DE-355 DE-BY-UBR DE-703 DE-20 DE-706 DE-824 DE-29 DE-739 |
| physical | XI, 645 Seiten Illustrationen, Diagramme, Karten, Faksimiles 24 cm |
| psigel | ZDB-183-OEB ZDB-94-OAB BSB_NED_20220823 |
| publishDate | 2021 |
| publishDateSearch | 2021 |
| publishDateSort | 2021 |
| publisher | Ecole française de Rome |
| record_format | marc |
| series | Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome |
| series2 | Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome |
| spellingShingle | Tatarenko, Laurent 1981- Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) Bibliothèque des Ecoles françaises d'Athènes et de Rome Ruthenische Kirche (DE-588)4136731-5 gnd Brester Union (DE-588)4146585-4 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4136731-5 (DE-588)4146585-4 (DE-588)4499060-1 (DE-588)4050471-2 (DE-588)4113937-9 |
| title | Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) |
| title_alt | Une réforme orientale à l’âge baroque |
| title_auth | Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) |
| title_exact_search | Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) |
| title_full | Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) par Laurent Tatarenko |
| title_fullStr | Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) par Laurent Tatarenko |
| title_full_unstemmed | Une réforme orientale à l'âge baroque les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) par Laurent Tatarenko |
| title_short | Une réforme orientale à l'âge baroque |
| title_sort | une reforme orientale a l age baroque les ruthenes de la grande principaute de lituanie et rome au temps de l union de brest milieu du xvie siecle milieu du xviie siecle |
| title_sub | les Ruthènes de la grande-principauté de Lituanie et Rome au temps de l'Union de Brest (milieu du XVIe siècle - milieu du XVIIe siècle) |
| topic | Ruthenische Kirche (DE-588)4136731-5 gnd Brester Union (DE-588)4146585-4 gnd |
| topic_facet | Ruthenische Kirche Brester Union Großfürstentum Litauen Rom Hochschulschrift |
| url | https://doi.org/10.4000/books.efr.12348 https://directory.doabooks.org/handle/20.500.12854/85189 http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032861405&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV000006106 |
| work_keys_str_mv | AT tatarenkolaurent unereformeorientalealagebaroquelesruthenesdelagrandeprincipautedelituanieetromeautempsdeluniondebrestmilieuduxviesieclemilieuduxviiesiecle AT tatarenkolaurent unereformeorientalealagebaroque |