Przerwana droga do Niepodległej: Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915)
Gespeichert in:
Beteilige Person: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Polnisch |
Veröffentlicht: |
Warszawa
Instytut Historii PAN
2016
Warszawa Wydawnictwo Neriton |
Ausgabe: | Mariusz Wołos |
Schlagwörter: | |
Links: | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
Umfang: | 340 Seiten, 21 ungezählte Seiten Bildtafeln |
ISBN: | 9788363352714 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV043791344 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20190830 | ||
007 | t| | ||
008 | 160922s2016 xx |||| 00||| pol d | ||
020 | |a 9788363352714 |9 978-83-63352-71-4 | ||
035 | |a (OCoLC)1096366057 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV043791344 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
041 | 0 | |a pol | |
049 | |a DE-12 | ||
084 | |a OST |q DE-12 |2 fid | ||
100 | 1 | |a Wołos, Mariusz |d 1968- |e Verfasser |0 (DE-588)133563170 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Przerwana droga do Niepodległej |b Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
246 | 1 | 1 | |a Interrupted way to the independent Poland |
250 | |a Mariusz Wołos | ||
264 | 1 | |a Warszawa |b Instytut Historii PAN |c 2016 | |
264 | 1 | |a Warszawa |b Wydawnictwo Neriton | |
300 | |a 340 Seiten, 21 ungezählte Seiten Bildtafeln | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
546 | |a Zusammenfassung in englischer Sprache | ||
600 | 1 | 7 | |a Piątek, Kazimierz Jan |d 1886-1915 |0 (DE-588)1119115035 |2 gnd |9 rswk-swf |
655 | 7 | |0 (DE-588)4006804-3 |a Biografie |2 gnd-content | |
689 | 0 | 0 | |a Piątek, Kazimierz Jan |d 1886-1915 |0 (DE-588)1119115035 |D p |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Register // Personenregister |
940 | 1 | |n oe | |
940 | 1 | |q BSBWK1 | |
942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 09034 |g 438 |
942 | 1 | 1 | |c 355.009 |e 22/bsb |f 09041 |g 438 |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029202332 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1819292839257833472 |
---|---|
adam_text | Spis treści Wstęp................................................................................................................. 9 Rozdział I. Rodzina, edukacja, praca....................................................... 21 Rozdział II. Wśród strzelców (luty 1912 - sierpień 1914) ................. 52 Rozdział III. Na czele Pierwszej Kompanii Kadrowej (sierpień-wrzesień 1914).................................................................. 99 Wyprawa do Królestwa..................................................................... 99 „Rzeczpospolita kielecka”.....................................................................115 W ofensywnej obronie Wisły............................................................... 146 Rozdział IV. Bitewny szlak (wrzesień-grudzień 1914) ..........................161 Na czele batalionu pod Laskami......................................................... 161 Krzywopłoty............................................................................................ 187 Podhale i Łowczówek.......................................................................... 207 Rozdział V. Z Kęt pod Konary (styczeń-maj 1915)............................... 228 Na zapleczu frontu (styczeń-luty 1915)............................................. 228 Walki pozycyjne nad Nidą (marzec-maj 1915)............................... 233 Ostatnia bitwa......................................................................................... 254 Pogrzeb i pamięć................................................................................... 281
Zakończenie..................................................................................................289 Aneksy...........................................................................................................294 Wykaz skrótów............................................................................................ 303 Wykaz źródeł i opracowań........................................................................305 Abstract........................................................................................................ 325 Indeks osób..................................................................................................329 Ilustracje........................................................................................................341
Wykaz źródeł i opracowań Źródła archiwalne Archiwum Akt Nowych w Warszawie Polska Organizacja Narodowa Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Nowy Jork Archiwum Józefa Piłsudskiego Archiwum Michała Sokolnickiego Legiony, POW, Naczelny Komitet Narodowy Zespół archiwalny 154, sygn. 160 (Chybowski Władysław) Archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie Akta osobowe Mariana Gumowskiego, sygn. TO 74 Akta osobowe Kazimierza Piątka (Herwina), sygn. TO 23 Akta osobowe Bronisława Urbańskiego, sygn. TO 72 Kancelaria Kopery Archiwum Narodowe w Krakowie Gimnazjum i Liceum św. Jacka Naczelny Komitet Narodowy 1914-1920 Spis ludności miasta Krakowa z r. 1890 Spis ludności miasta Krakowa z r. 1900 Spis ludności miasta Krakowa z r. 1910 Związek Strzelecki Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego S II 188, Rodowód. Rok szk. 1906/7. Półrocze I S II 190a, Rodowód. Rok szk. 1906/7. Półrocze letnie (II) S II 197a, Rodowód. Rok szk. 1907/8. Półrocze zimowe (III) S II 198a, Rodowód. Rok szk. 1907/08. Półrocze letnie (IV) S II 205a, Rodowód. Rok szk. 1908/1909. Półrocze zimowe (V) S II 206a, Rodowód. Rok szk. 1908/09. Półrocze letnie (VI) S II 215, Rodowód. Rok szk. 1909/1910. Półrocze zimowe (VII) S II 217, Rodowód. Rok szk. 1909/10. Półrocze letnie (VIII) S II 235b, Rodowód. Rok szk. 1911/12. Półrocze zimowe (IX)
306 Wykaz źródeł i opracowań S II 236a, Rodowód. Rok szk. 1911/1912. S II 515, Album Universitatis Iagellonicae Cracoviensis ab anno 1893/94-1910/11. S II 738, Wiec ogólnoakademicki odbyty dnia 29 października 1910 r. o godz. 3pp. w sali Kopernik S II 785, A. Bystroń, Stosunki polityczne wśród młodzieży Wszechnicy Jagiellońskiej S II 785, Ulotki pt. „Do młodzieży polskiej”, kwiecień 1911, i „Do młodzieży postępowej, maj 1911” S II 975, Komitet uczczenia pamięci studentów UJ poległych w latach 1914-1920 WF II 344, Rok szk. 1906/1907. Półrocze zimowe (I) WF II 345, Rok szk. 1906/1907. Półrocze letnie (II) WF II 347, Rok szk. !907/1908. Półrocze zimowe (III) WF II 349, Rok szk. 1907/1908. Półrocze letnie (IV) WF II 351, Rok szk. 1908/1909. Półrocze zimowe (V) WF II 353, Rok szk. 1908/1909. Półrocze letnie (VI) WF II 355, Rok szk. 1909/1910. Półrocze zimowe (VII) WF II 357, Rok szk. 1909/1910. Półrocze letnie (VIII) WF II 363, Rok szk. 1911/1912. Półrocze zimowe (IX) WF II 365, Rok szk. 1911/1912. Półrocze letnie (X) Biblioteka Jagiellońska, Dział Rękopisów Drozdowski M., Naczelny Komitet Narodowy (1914-1917). Polityczne i organizacyjne zaple cze Legionów Polskich (rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Michała Bączkowskiego, prof. UJ), Kraków 2014 sygn. 6400 III, Stowarzyszenie pod nawą „Promień” sygn. 8713 IV, T. Dąbrowski, Działania wojskowe legionów polskich [1914-1916] sygn. 9075 III, J. Zamorski, Pamiętniki z lat 1914-1919, t. 3, z. 1-2, Dziennik pisany od 10 VIII 1914 do 25 XI 1914 sygn. 9075 III t. 3, J. Zamorski, Pamiętniki z lat 1914-1919, t. 3, z. 5-9
„Le mie prigioni I-V” (relacja rozszerzona) sygn. 9879, A.S. Tomaszewski, Z Oleandrów w świat Biblioteka Naukowa Instytutu Nafty i Gazu - Państwowego Instytutu Badawczego, Kraków K. Miński, Życiorysy narciarzy (mps) Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie, Archiwum i Zbiór Rękopisów Dziennik gen. Antoniego Listowskiego Marian Kukieł. Dokumenty osobiste Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Dział Rękopisów rkps 12004/1, E. Bobrowski, Pamiętniki 1912-1918, t. 1: 1912-1914 rkps 14082/11, L. Krobicka-Modzelewska, Kartki z autentycznych notatek sierżanta 1 Pułku Piłsudskiego ob. „Ludki”, t. 1: Kobieta w Legionach i t. 2: Polska Organizacja Wojskowa w Krakowie Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie Akta Personalne: ap 7209 Piątek Kazimierz Kolekcja Orderu Wojennego Virtuţi Militari, sygn. 1.482.72-6561, Kazimierz Piątek
Wykaz źródeł i opracowań 307 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości, KN 23.12.1933 Piątek Kazimierz Legiony Polskie i Polski Korpus Posiłkowy (grupa zespołów): I Brygada Legionów Polskich Komenda Legionów Polskich (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego) Österreichisches Staatsarchiv, Kriegsarchiv, Wien Qualifikationslisten, 2461: Piaszczynski-Picek Verzeichnis der Generale und Flaggenoffiziere 1911-1918 Verzeichnis der Stabsoffiziere 1911-1915 Российский государственный военный архив, Москва ф. 482 (Polskie organizacje burżuazyjno-nacjonalistyczne i wojenno-dywersyjne) Zbiory prywatne Drzewo genealogiczne rodziny Piątków opracowane przez Jana Jasickiego (w posiadaniu Jana Jasickiego) Genealogia rodziny Piątków od urodzenia Pawła Piątka opracowana przez Jana Jasickiego (w posiadaniu Jana Jasickiego) Pamiętnik Janiny Jasickiej z domu Piątek 1902-1978, oprać. Jan Jasicki, Kraków 2009 (wydruk komputerowy w posiadaniu Jana Jasickiego). Zofia Skąpska o pobycie legionistów w Brzeżnej w grudniu 1914 roku - fragmenty wspomnień (w posiadaniu Bogdana Rogatki i w dyspozycji Rafała Skąpskiego) Zofia z Odrowąż Pieniążków po mężu Skąpska (nota biograficzna przekazana autorowi przez Rafała Skąpskiego) Źródła drukowane Babinetz P., Krośnieńscy strzelcy i ochotnicy do Legionów w świetle relacji Józefa Kwaciszewskiego i Franciszka Ptaka, [w:] Z dziejów walk o niepodległość, t. 3, red. M. Gałęzowski, Warszawa 2015, s. 423-448. Borowicz-Pomarański S., Materiały do historii I Brygady. Historia organizacji 3/III. 1 pułku L.P., „Żołnierz Legionów i POW”, V-VIII 1939, nr 3-4, s. 152-153. Cisek
J., Stepan К., Lista strat Legionów Polskich 1914-1918, Kraków 2006. Dokumenty Naczelnego Komitetu Narodowego 1914-1917, Kraków 1917. Dziennik bojowy III batalionu, oprać. H. Zieliński, „Żołnierz Legionów i POW”, I-IV 1939, nr 1-2, s. 5-13. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, 4 I 1923. Galicyjska działalność wojskowa Piłsudskiego 1906-1914. Dokumenty, zebrali i oprać. S. Arski, J. Chudek, Warszawa 1967. Gaul J., Józef Piłsudski. Źródła z lat 1914-1918 w Austriackim Archiwum Państwowym w Wied niu, t. 1: Archiwum Wojny / Józef Piłsudski. Quellen 1914-1918 im Österreichischen Staatsarchiv in Wien, t. 1: Kriegsarchiv, Warszawa 2015. Jeziorski W., Nowy śpiewnik polski 1914-1917, Kraków 1917. Jużją widzieli idącą... Marsz szlakiem Kadrówki w 101. rocznicę Czynu Legionowego, w 100. rocz nicę szarży pod Rokitną, w 85. rocznicę ustanowienia Krzyża Niepodległości, w 80. rocz nicę śmierci Józefa Piłsudskiego, wybór i oprać. D. Nowiński, Łódź 2015. Kalendarz legionistów na rok 1917, Lwów [b.r.w.].
308 Wykaz źródeł i opracowań Karasiewicz [M. Tokarzewski-Karaszewicz], Ćwiczenia okręgowe krakowskie, „Strzelec”, VII-VIII 1914, z. 4, s. 157-159. Kronika 1-ej Brygady, [w:] Legionista Polski. Kalendarz Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, Kraków 1916, s. 161-164. Landau M., Materjały do historji artylerji Legjonów Polskich Rozdział III (C.d.), „Przegląd Artyleryjski”, 12, II 1934, z. 2, s. 117-138. Legionista polski. Kalendarz Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, Kraków 1916. Legiony Polskie 16 sierpnia 1914 - 16 sierpnia 1915 (dokumenty), Piotrków 1915. Legiony Polskie 1914. Wybór materiałów źródłowych z zasobu Centralnego Archiwum Woj skowego, red. A.C. Żak, Warszawa-Kraków 2014. Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Piotrków [b.r.w.]. Lista strat Legionu Polskiego. Od 1 maja do 1 lipea 1915, Piotrków 1915. Mansperl [B.] Haber, Brodowski M., Historia organizacyjna 1 Komp. Kadrowej. III Baon 1 Pułk I Brygady L.P. Materiały do historii I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW”, 1939, nr 3-4, s. 149-150. Materiały do historii I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW”, V-VIII 1939, nr 3-4, s. 145-227. Materiały do historii I Brygady. Historia organizacji 4 kompanii III batalionu 1 P. L. P., „Żołnierz Legionów i POW”, V-VIII 1939, nr 3-4, s. 153-155. Materiały do historii I Brygady. Kronika VI baonu w krótkości na podstawie pamiętnika, „Żołnierz Legionów i POW”, V-VIII 1939, nr 3-4, s. 215-226. „Monitor Polski”, 9 I 1934. Olstowski P., Sprawozdanie Kasy Oficerskiej I Brygady Legionów Polskich za lata 1915-1916. Przyczynek do
dziejów samorządu oficerskiego I Brygady, „Czasy Nowożytne. Periodyk poświęcony dziejom polskim i powszechnym od XV do XX wieku”, 11 (12), 2001, s. 149-173. Orlot R. [R.I. Leroch], Materiały do historii I Brygady. Historia organizacji I baonu 1 pułku, „Żołnierz Legionów i POW”, V-VIII 1939, nr 3-4, s. 145-149. Piłsudski J., Korespondencja 1914-1917, oprać. S. Biegański, A. Suchcitz, London 1986. Piłsudski J., Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 3, Warszawa 1937. Piłsudski J., Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 4, Warszawa 1937. [Piskor T.], Bitwa pod Krzywopłotami, [w:] Rok 1914 w dokumentach i relacjach, wstęp i oprać. J. Cisek, Kraków 2005, s. 137-144. Podhorodecki P., Wołos M., Nieznane relacje gen. Władysława Jaxy-Rożena, gen. Stanisława Roupperta i gen. Henryka Odrowąża-Minkiewicza z przebiegu pracy niepodległościowej przed 1914 rokiem, [w:] Z dziejów walk o niepodległość, t. 3, red. M. Gałęzowski, War szawa 2015, s. 393-422. Regulamin służby Polowej (R.S.P.), Kraków 1914. Rok 1914 w dokumentach i relacjach, wstęp i oprać. J. Cisek, Kraków 2005. Sosnkowski K., Materiały historyczne, oprać. J. Matecki, Londyn 1966. Sosnkowski K., [słowo wstępne], [w:] Konary 16-25.5.1915, oprać. H. Zieliński, Warszawa 1935, s. VII-XIV. Sosnkowski K., Wybór pism, wstęp J. Kirszak, K. Polechoriski, wybór i oprać. J. Kirszak, Wrocław 2009. Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krakowie za rok 1909, Kraków 1910.
Wykaz źródeł i opracowań 309 Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krakowieza rok 1910, Kraków 1911. Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krakowieza rok 1911, Kraków 1912. Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krakowieza rok 1912, Kraków 1913. Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krakowieza rok 1913, Kraków 1915. Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krakowie za rok 1914/15, Kraków 1916. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. facka w Krakowie za rok szkolny 1898, Kraków 1898. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. facka w Krakowie za rok szkolny 1899, Kraków 1899. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1900, Kraków 1900. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1901, Kraków 1901. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1902, Kraków 1902. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1904, Kraków 1904. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1905, Kraków 1905. Stefana Mikulskiego Wielka Księga Adresowa Stół. Król. Miasta Krakowa i Król. Woln. Mia֊ sta Podgórza, Kraków 1907. Stefana Mikulskiego Wielka Księga Adresowa zawierająca adresy m. Krakowa, m. Podgórza na rok 1910, Kraków 1910. Stefana Mikulskiego Wielka Księga Adresowa Stoi Król. Miasta Krakowa i Król. Woln. Mia sta Podgórza na rok 1912, Kraków 1912. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1879, Lwów 1879. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1895,
Lwów 1895. Śpiewnik wojenny 1915/16, zebrała A. Piątek-1 Ierwi nówna, Kraków [1916]. Das Verhalten des Tschechen im Weltkrieg, Wien 1918. Список ротмистрам гвардейской кавалерии по старшинству. Составлен по 01.09.1913, Санкт-Петербург 1913. Źródła wywołane List Krzysztofa Kołbuca do autora, З X 2015 r. List Krzysztofa Langowskiego do autora, 5 I 2016 r. List Wojciecha Lubawskiego do autora, 18 XI 2015 r. Prasa i periodyki „Czas” (Kraków), 1910, 1915 „Gazeta Gdańska”, 1934 „Gazeta Szamotulska”, 1925
310 Wykaz źródeł i opracowań „Gazeta Wyborcza”, 2011, 2015 „Głos Narodu” (Kraków), 1915 „Ilustrowana Gazeta Polska” (Kraków), 1914 „Ilustrowany Kuryer Codzienny” (Kraków), 1914, 1933, 1934, 1936 „Ilustrowany Tygodnik Polski” (Wiedeń), 1915 „Kuryer Literacko-Naukowy” (Kraków), 1934 „Naprzód” (Kraków), 1914, 1915 „Nasza Praca. Organ Zarządu Głównego Unji Stowarzyszeń Polskie) Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej” (Kraków), 1912, 1913 „Nowa Reforma” (Kraków), 1910, 1915 „Nurt. Pismo Socjalistyczne” (Kraków), 1913, 1914 „Panteon Polski” (Lwów), 1924, 1928, 1929 „Przyjaciel Ludu” (Kraków), 1914 „Republika” (Łódź), 1936 „Robotnik Śląski” (Frysztat), 1915 „Sprawa Polska. Dwutygodnik Polityczno-Społeczny” (Lublin), 1915 „Strzelec” (Lwów), 1914 „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego” (Warszawa), 1934 „Wiadomości” (Londyn), 1965 „Wiadomości Polskie” (Piotrków), 1914, 1915 „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” (Londyn), !941 „Wiedeński Kurier Polski”, 1915 „Wiarus” (Warszawa), 1918 „Wolne Słowo” (Kraków), 1926 „Żołnierz Legionów i POW” (Warszawa), 1938, 1939 Dzienniki, pamiętniki, wspomnienia, publicystyka, nekrologi A. W. [W. Jodko-Narkiewicz] Pierwszy patrol strzelecki. (Wyjątek z pamiętnika), [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotr ków 1916, s. 57-67. Alf-Tarczyński T., Wspomnienia oficera Pierwszej Brygady, Londyn 1979. Bazgier J.L. (Popiel), Czwórka sztandarowa. Wspomnienia piłsudczyka, Warszawa 1936. Bazgier J.L. (Popiel), W
pościgu. Wspomnienia piłsudczyka, Warszawa 1938. Belina-Prażmowski W., Pierwszy patrol strzelecki, [w:] Wspomnienia legjonowe, t. 2, red. S. Falkiewicz, J. Jędrzejewicz, Warszawa 1925, s. 9-15. Belina-Prażmowski W., W pogoni za wrogiem. Między trepami i podpalaczami, [w:] Wspo mnienia legjonowe, t. 2, red. S. Falkiewicz, J. Jędrzejewicz, Warszawa 1925, s. 30-39. Benisz A., Przeżycia legjonisty, Dąbrowa Górnicza 1934. Bobrowski E., Hej strzelcy wraz! Wspomnienia o Związku Strzeleckim w Podgórzu. Urywki z pamiętnika, „Kuryer Literacko-Naukowy”. Dodatek do nr 216 „Ilustrowanego Kuryera Codziennego”, 6 VIII 1934, nr 32, s. XII-XIII. Bobrowski E., Obchód 500-ej rocznicy Grunwaldu w Krakowie 1910 roku, „Niepodległość”, 14, 1936, s. 125-128.
Wykaz źródeł i opracowań 311 Brzęk-Osiński M.T., Ze wspomnień legionisty i piłsudczyka 1905-1939, spisał W. Dąbkowski, red. P.A. Tusiński, Warszawa 2003. Czerniawski E.J., З-ci Maja 1915 roku nad Nidą, [w:] Wspomnienia legjonowe, t. 2, red. S. Fal kiewicz, J. Jędrzejewicz, Warszawa 1925, s. 26-29. Daniłowski G., Czternastodniowa działalność Strzelców pod komendą Józefa Piłsudskiego, [w:] Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 23-31. Daniłowski G., Pierwsze bitwy, [w:] Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 18-22. Daniłowski G., Szkoła instruktorów Strzelca w Stróży 1913 r. Ze wspomnień szkolnych, „Pan teon Polski”, XII 1929, nr 63, s. 1-4. Daszyński I., Pamiętniki, t. 2, Kraków 1926. Dąbrowski J., Dziennik 1914-1918, wstęp i aneks J. Zdrada, Kraków 1977. Dąbski J., Wojna i ludzie. Wspomnienia z lat 1914-1915: fragmenty, przyg. do druku i przyp. S. Giza, Warszawa 1969. Dobrodzicki A., Łowczówek, [w:] Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 61-66. Dobrodzicki A., Wyprawa sandomierska, [w:] Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 67-72. Dobrodzicki A., Zpod Warszawy, [w:] Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 39-43. Doliński J., W 21-szą rocznicę śmierci kapitana Herwina 1915-1936, Lwów 1936. Dunin-Wąsowicz W., Organizowanie Związków Strzeleckich po wsiach przed wojną, „Panteon Polski”, X 1928, nr 49, s. 4-5. Estreicher K. jr, Dziennik wypadków, t. 1: 1939-1945, Kraków 2001. Falkiewicz S., Atak na las Kozinkowski III baonu l֊go pułku I-szej Brygady Leg. Pol. dnia 22 maja w bitwie pod Konarami, „Panteon Polski”, 1924, nr 3, s. 10-11.
Falkiewicz S., Ze wspomnień o Sarmacie-Szyszłowskim. U por. Sarmata-Szyszłowskiego, „Ilu strowany Tygodnik Polski”, 21 XI 1915, nr 17, s. 268. Furgalski T. „Wyrwa”, Dziennik 1913-1916, wstęp i oprać. P. Cichoracki, Kraków 2011. Gąsiorowski J., Jak wojuje żołnierz polski czyli opowieść o Legionach 1914-1916 r., Piotrków 1916. Gierowski J.A., Dziennik 1 września 1981 - 13 grudnia 1981, wstęp A.L. Sowa, Kraków 2011. Gierowski W., Bitwa pod Laskami, „Niepodległość”, 7, I-VII 1933, s. 385-399. Głuchowski J., Okręg belgijski Związku Walki Czynnej (Z. W.C.) i Związku Strzeleckiego. Lata 1909-1914, „Niepodległość”, t. 6 (po wznowieniu), Londyn 1958, s. 78-86. Graba-Łęcki K., Strzelecka szkoła w Oleandrach, „Strzelec”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 45-48. Gumowski M., Wspomnienia numizmatyka, Kraków 1965. Haller ]., Pamiętniki z wyborem dokumentów i zdjęć, Łomianki 2015. Herzog J., Krzyż Niepodległości. Wspomnienia ze służby w Legionach, oprać. J. Cisek, Kraków 2001. Horoszkiewicz R., Na tle wspomnień, „Ilustrowany Tygodnik Polski”, 31 X 1915, nr 14, s. 225-226. Horoszkiewicz R.W., W pierwszym pułku. Notatnik legjonisty, Warszawa 1935. Hyla W., Z pamiętnika żołnierza pierwszej brygady (fragment), [w:] Rok 1914 w dokumentach i relacjach, wstęp i oprać. J. Cisek, Kraków 2005, s. 83-91. J.U. [J. Ulrych], Beszowa, Ostrowce, Czarkowa, [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierw szego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 198-205. Jabłoński K.P. (Kostek), Jak jechałem do Kadrówki,
„Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII 1934, nr 3!, s. 58-59.
312 Wykaz źródeł i opracowań Janik M., W służbie idei niepodkgłości. Pamięci Hipolita Śliwińskiego. Wspomnienia, Kraków 1934. Jędrzejewicz W., P.O.W. i Batalion Warszawski. Moja służba 1914-1915, Warszawa 1939. Jędrzejewicz W., Wspomnienia, oprać. J. Cisek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1993. Jordan Rozwadowski T., Wspomnienia Wielkiej Wojny, red. i oprać. M. Patelski, Warszawa 2015. Jóźwik S. (Stefanjusz), Ze wspomnień kadrowiaka, „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 63-65. Judym-Englert A.W., Pierwsza Kompanja Kadrowa, [w:] 6 sierpień 1914-1934, Warszawa 1934, s. 12-15. Kaden-Bandrowski J., Bitwa pod Konarami, Kraków 1915. Kaden-Bandrowski J., Mogiły, Zamość 1919. Kaden-Bandrowski ]., Na progu, Warszawa 1928. Kaden-Bandrowski J., Piłsudczycy, Oświęcim 1915. Kasprzycki T., Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934. Kazimierz Luboń-Kamieński, Warszawa 1936. Kmicic-Skrzyński L., Pierwsza rekwizycja, pierwsze strzały, „Strzelec. Organ Związku Strze leckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s.103-104. Knobelsdorf L. (Kruk), Wspomnienia, „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 67-69. Korwin-Sokołowski A.L., U boku Marszałka. Wspomnienia Szefa Gabinetu, [Warszawa 2015]. Kotarba A., Pamiętnik żołnierski sierżanta I֊szej brygady Józefa Piłsudskiego, cz. 1, do druku przyg. J. Olszyna-Wilczyński, Warszawa 1938. Koźmiński K. (M. Gruszczyński), Z ułanami Běliny (1914-1916), Warszawa 1928. Krasicki A., Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914-1916, wstęp P. Łossowski, Warszawa 1988. Kruk-Śmigla J., Za wierną służbę Ojczyźnie. Dziennik legionisty
I Brygady, oprać. J. Kirszak, Krosno 2004. Kuczewski [K.?], Tumiin-Kielce-Nowy Korczyn. (Z opowiadania komendanta plutonu), [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 135-139. Kudelska S., Praca kobiet w Związku Strzeleckim przed wojną, [w:] Wierna służba. Wspo mnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910-1915, red. A. Piłsudska i in., Warszawa 1927, s. 3-6. Kukiel M., Kapitan Herwin, „Wiarus”, 1918, nr 1, s. 6-8. Kunc B. (Kordjan), Od Związku Walki Czynnej do Strzelca (1909-1914), „Niepodległość”, 3, X 1930 - III 1931, s. 115-126. Kuśmierski K. (Leonard), Przejście granicy, „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 74-75. Kwaśny E., „Krakowskie dzieci” (trzynasty pułk) na polu chwały 1914-1915, Kraków 1917. Laski, [w:] Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 31-38. Lenczowski K., Pamiętnik kapelana Legionów, Kraków-Krosno 1989. Lipiński W. (Socha), Szlakiem I Brygady. Dziennik żołnierski, wyd. 3, Warszawa 1935. Litwinowicz A., Pierwsze tygodnie polskiej intendentury wojskowej. Wspomnienia niefachowca, [w:] Wspomnienia legjonowe, t. 1, red. J. Jędrzejewicz, Warszawa 1924, s. 10-17. Lubawski W., Natkaniec T., Małgorzata idzie na wojnę, Kraków 2014. Lubicz[-Zahorski] B., Na mogile Herwina. I, „Naprzód”, 18 VI 1915, nr 243, s. 3.
Wykaz źródeł i opracowań 313 Lubicz[-Zahorski] B., Na mogile Herwina II, „Naprzód”, 20 VI 1915, nr 245, s. 3. Lubicz[-Zahorski] B., Na mogile Herwina (Dokończenie), „Naprzód”, 22 VI 1915, nr 247, s. 3. Lubicz [֊Zahorski] B., Porucznik Sarmat (Mikołaj Szyszłowski), „Wiadomości Polskie”, 6 VIII 1915, nr 38-39, s. 11-13. Luboń-Kamiński [Kamieński] K., Dyariusz Lubonia, [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 82-93. [Luboń-Kamieński K.], Diarjusz Lubonia, [w:] Kazimierz Luboń-Kamieński, Warszawa 1936, s. 43-68. Łowczowski G., Polak jako żołnierz i moje wspomnienia ze służby żołnierskiej 1914-1918, Londyn 1968. M.S. [M. Szukiewicz], Odnośnie do epitafium śp. Herwina, „Głos Narodu”, 1 VI1915, nr 272, s. 2. Maciszewski S. (Wład), Załoga Słomnicka, „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 161-164. Na szlaku bojowym z I Brygadą Legionów Polskich. Pamiętnik Wilhelma Wilczyńskiego, wstęp i oprać. A. Jędrzejewska, P. Waingertner, Warszawa-Bełchatów 2012. Narbut-Łuczyński A.J., U kresu wędrówki. Wspomnienia, Londyn 1966. Olszyna-Wilczyński J.K., Zapiski historyczne (1912-1914), red. i oprać. A. Chmielarz, War szawa 2014. OrszaH. [H. Radlińska], Polski Skarb Wojskowy, [w:] Legionista polski. Kalendarz Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, Kraków 1916, s. 70-74. Pannenko T., Od Nidy do Styru. Z walk II baonu 5 p.p. I Brygady, Warszawa 1917. Pawłowski F., Wspomnienia legionowe, Kraków 1994. Pietrzak H.,
Sześć lat wojny (Pamiętnik polskiego żołnierza): legjony - front włoski - boje polsko-ruskie - wojna polsko-bolszewicka: 1914-1920, Łódź 1936. Piłsudska A., Oddział żeński „Strzelca” w sierpniu 1914 r., [w:] W czterdziestolecie wymarszu Legionów. Zbiór wspomnień, Londyn 1954, s. 7-8. Polniaszek F. (Nowopolski), Urywek z dziennika „kadrowca”, „Strzelec. Organ Związku Strze leckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 85-88. Pomarański S., Pierwsze dnie (Ze wspomnień), [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierw szego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 72-81. Pomarański S., Potyczka pod Uciskowem. (Ze wspomnień uczestnika), [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 188-192. Pomarański S., W awangardzie. Ze wspomnień piłsudczyka, Warszawa 1934. Pomarański S., Z cyklu „Lista Strat”. (Ze wspomnień Piłsudczyka), Lublin 1916. Pomarański S., Z historycznych dni lipea i sierpnia 1914, Warszawa [1936]. Pudełek ]., Komendant o VI Baonie, „Żołnierz Legionów”, 12 V 1937, nr 1, s. 43-44. Pudełek J„ W Drużynie Komendanta. Ze wspomnień żołnierza I Brygady i oficera Adiutantury Generalnej Naczelnika Państwa (1914-1921), Łomianki 2009. Pytlewska-Szydłowska A., Wspomnienia z lazaretu potowego, [w:] Pamiątka strzelecka. Kielce 12.VIII.1924, Kielce [1924], s. 25-27. R.H. [R. Horoszkiewicz], Ze wspomnień o Sarmacie-Szyszłowskim. Ostatnia noc
por. Sarmata (epizod z bitwy pod Konarami), „Ilustrowany Tygodnik Polski”, 21 XI 1915, nr 17, s. 268-269.
314 Wykaz źródeł i opracowań Romín S., Z notatek legionisty, Kraków 1916. S.B.P. [S. Borowicz Pomarański], Legiony na polu bitwy. Potyczka pod Uciskowem (ze wspomnień uczestnika), „Wiadomości Polskie”, 31 III 1915, nr 23, s. 4-5. Sawicki K., Ruchy ideowe młodzieży. Kraków 1908-1914, „Niepodległość”, 8 (po wznowieniu), 1972, s. 137-144. Schally K., Wspomnienia żołnierskie. Z Legionów i rewolucji bolszewickiej, Londyn 1977. Sieroszewski W., Wskazania żołnierskie, Warszawa 1920. Składkowski S.F, Moja służba w Brygadzie. Pamiętnik połowy, Warszawa 1990. Sokolnická M., Początki wojskowości polskiej. (Okres przedlegionowy), [w:] Legionista polski. Kalendarz Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, Kraków 1916, s. 39-44. Sokolnická M., Rok czternasty, Londyn 1961. Sokolnická JVL, Z dni lipea i sierpnia, [w:] Wspomnienia legjonowe, t. 1, red. J. Jędrzejewicz, Warszawa 1924, s. 5-9. Solek W., Pamiętnik legionisty, oprać. W. Budzyński, Warszawa 1988. Starzyński R., Cztery lata wojny w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne 1914-1918, [War szawa] 2012. Strug A. [T. Gałecki], Odznaka za wierną służbę, Warszawa 1921. 6 sierpień 1914-1934, Warszawa 1934. Śp. Herwin - Kazimierz Piątek kapitan I. Brygady Piłsudskiego, „Panteon Polski”, 1924, nr 1, s. 4-5. Ś.p. Kazimierz Piątek (Herwin), [w:] Sprawozdanie Dyrekcyi Muzeum Narodowego w Krako wie za rok 1914/15, Kraków 1916, s. 5-6. Ś.p. Por. Sarmat ֊ Mikołaj Szyszłowski, „Panteon Polski”, 1924, nr 3, s. 8. Thoman A., Legiony a „trzynastka”, „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, 26 II 1933, nr 57, s. 2. Tomaszewski A.S., Własną ścieżką przez
życie. (Fragmenty wspomnień 1913-1970), uwagi wstępne J. Buszko, Kraków 1978. Ulrych J., „Legia Niepodległości”, [w:] W czterdziestolecie wymarszu Legionów. Zbiór wspo mnień, Londyn 1954, s. 30-34. Waligóra [S. Hempel], Strzelcy w Kielcach, [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczest ników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 94-98. Wandycz D.S., Bohaterowie mimo woli, „Wiadomości”, 26 IX 1965, nr 39 (1017), s. 2. [Wasilewski L.], Czem jest Polska Organizacja Narodowa, Piotrków !914. Wasilewski L., Józef Piłsudski. Jakim Go znałem, Warszawa 1935. Wasilewski L., Wspomnienia 1870-1904 (1914). Fragmenty dziennika 1916-1926. Diariusz podróży po kresach 1927, wstęp i oprać. J. Dufrat, P. Cichoracki, Łomianki 2014. Wicz ]J. Stachiewicz], Działania l֊go Pułku pod Nowym Korczynem i Opatowcem, [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotr ków 1916, s. 166-173. Wicz [J. Stachiewicz], Z opowiadań oficera sztabowego, [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 157-165. Wieniawa-Długoszowski B., Wymarsz i inne wspomnienia, oprać. R. Loth, Warszawa 1992. Woźniakowski J.S. (Czywar), Wspomnienia Strzelca, „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII 1934, nr 31, s. 113-114.
Wykaz źródeł i opracowań 315 Wyr... [T. Furgalski „Wyrwa”], Z dziejów mojego batalionu, [w:] Legiony na polu walki. Dzia łania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 174-187. Z bojów brygady Piłsudskiego, Kraków 1915. Z bojów polskich, Warszawa 1915. Z.S. [Z. Skąpska], Wspomnienie o Herwinie. Urywek z pamiętnika, „Głos Narodu”, 30 VI 1915, nr 325, s. 2. Zahorska S., Bilans inteligencji, „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie”, 30 III 1941, nr 13 (55), s. 1. Zapiski porucznika Pększyca Grudzińskiego, oprać. J. Kaden-Bandrowski, Kraków 1915. Zawiszanka Z., Poprzez fronty. Pamiętnik wywiadowczym 1 Pułku Piech. Leg. Z 1914 roku na podstawie notatek spisanych w lutym - marcu 1915 r., Warszawa 1928. Ze spuścizny po Kostku Alexandrowiczu. I, „Niepodległość”, 8, VII-XII 1933, s. 384-400. Ze spuścizny po Kostku Alexandrowiczu. III, „Niepodległość”, 9,1-VI 1934, s. 57-79. Zieliński R., Gry majowe. Pamiętnik spóźnionego, Warszawa 1983. Żmigrodzki S., Przed i po 6 sierpnia. Wspomnienia oficera łączności I. Brygady, Warszawa 1935. Żymirski M., Pod Nowym Korczynem i Opatowcem, [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 225-235. Ивангород в 1914-1915. Из воспоминаний генрала-лейтенанта A.B. фон Шварца комен данта крепости, Париж 1969. Шапошников Б.М., Воспоминания. Военно-научные труды, Москва 1974. Opracowania
Ankieta w sprawie opracowania historji „Polskich Drużyn Strzeleckich”, Warszawa 1934. Arski S., My pierwsza brygada, Warszawa 1962. Babinetz P., Świderski Gustaw (1891-1949), „Niepodległość”, 57 (37 po wznowieniu), 2007, s. 227-234. Bagiński H., U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935. Bargiełowski D., Po trzykroć pierwszy. Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Generał broni, teozof, wolnomularz, kapłan Kościoła liberalnokatolickiego, t. 1, Warszawa 2000. Bator J., Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyj skim) w latach 1914-1915, Kraków 2008. Baumfeld G., Artyleryi Legionów pułk pierwszy, Kraków 1917. Beatty J., The Lost History of 1914. How the Great War Was Not Inevitable, London-Berlin-New York 2012. Bielenin F., Gołba Franciszek, [w:] PSB, t. 8, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959-1960, s. 245. Bieniarzówna J., Małecki J.M., Dzieje Krakowa, t. 3: Kraków w latach 1796-1918, Kraków 1979. Biernacki T., Bratro J., Major Albin Fleszar „Satyr”, Warszawa 1937. Bitwa pod Krzywopłotami 17-19 XI 1914. Wybór tekstów wraz z wykazem legionistów pochodzących z Zagłębia Dąbrowskiego, red. J. Przemsza-Zieliński, współpr. K. Rodek, Sosnowiec 1994. Bitwa pod Łowczówkiem, Piotrków 1916.
316 Wykaz źródeł i opracowań Błońska D., Feliks Kopera (1871-1952). Menadżer kultury, naukowiec i dydaktyk. W 60. rocznicę śmierci, „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie”, seria nowa, 2012, t. 5, s. 317-331. Błońska D., Szukiewicz (Odrowąż-Szukiewicz) Maciej Feliks Cyprian, [w:] PSB, t. 49, Warszawa֊Kraków 2013-2014, s. 206-209. Bogalecki T., Polskie Związki Strzeleckie w latach 1910-1914, „Wojskowy Przegląd History czny”, 1996, nr 2, s. 30-66. Borodziej W., Górny M., Nasza wojna, t. 1: Imperia 1912-1916, Warszawa 2014. Chwalba A., Ostatni salon PRL. Rzecz o Franciszku Xawerym hrabim Puslowskim, Warszawa 2015. Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-1918, Kraków 2014. Cichoracki P., Droga ku anatemie. Wacław Kostek-Biernacki (1884-1957), Warszawa 2009. Ciepiela P., Staszowskie dni Józefa Piłsudskiego, Staszów 1995. Cisek ƒ., Józef Piłsudski w Krakowie, Kraków 2003. Cisek M., Franciszek Pększyc „Grudziński”, zapomniany bohater polskiej irredenty. Szkic do portretu, [w:] Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2008, s. 397-409. Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis ХѴШ-ХХ, t. 3: 1850/51-1917/18 О-Q, oprać. M. Barcik, A. Cieślak, P. Gaszyński, D. Grodowska-Kulińska, U. Perkowska, P.M. Żukowski, red. K. Stopka, Kraków 2011. Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XVIII-XX, t. 3: 1850/51-1917/18 S-Ś, oprać. M. Barcik, A. Cieślak, P. Gaszyński, D. Grodowska-Kulińska, U. Perkowska, P.M. Żukowski, red. K. Stopka, Kraków 2014. Cygan W.K., Działania 1 Pułku Piechoty Legionów Polskich nad
Wisłą i Nidą we wrześniu 1914 roku, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1996, nr 2, s. 67-97. Cygan W.K., Kampania kielecka grupy Piłsudskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1994, nr 3, s. 45-77. Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, t. 1: A-F, Warszawa 2005. Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, t. 2: G-K, Warszawa 2006. Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, t. 3: L-O, Warszawa 2006. Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, t. 4: P-S, Warszawa 2006. Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, t. 5: Ś-Ż, Warszawa 2007. Czernielewski K.A., Polskieformacje zbrojne w Łodzi. Od przybycia Legionów w październiku 1914 r. do powstania garnizonu Wojska Polskiego w listopadzie 1914 r., „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, 12, 2011, cz. 2, s. 101-135. Czy wiesz kto to jest?, red. S. Łoza, Warszawa 1938. Daranowska-Łukaszewska J., Szyszłowski (Sarmat-Szyszłowski) Mikołaj, pseud. Sarmat, [w:] PSB, t. 50, Warszawa-Kraków 2014-2015, s. 426-428. Dąbrowski J., A Lengyel Légiók, Budapest 1915. Dąbrowski J., Wielka Wojna 1914-1918. Z 1256 ilustracjami, 24 tablicami rotograwiurowymi i 76 mapami, t. 1, Oświęcim 2015. Demel F., Lipiński W., Pułkownik Leopold Lis-Kula, Warszawa 1932.
Wykaz źródeł i opracowań 317 Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, 1.10: H - Juzen, oprać. M. Heyne, Leipzig 1877. Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, t. 30: Wilb - Ysop, oprać. L. Sütterlin, Leipzig 1960. Dobrowolski T., Zarys historii Muzeum Narodowego w Krakowie, [w:] Muzeum Narodowe w Krakowie. Sprawozdania i rozprawy. Rok 1951, Kraków 1952, s. 12-50. Drozdowski M.M., Ignacy Jan Paderewski. Zarys biografii politycznej, Warszawa 1981. Dudek D., Sport w Legionach Polskich (1915-1917), „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”, 2004, nr 22, s. 69-79. Durrat J., Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908-1918/1919), Toruń 2001. Dworzyński W., Wieniawa. Poeta, żołnierz, dyplomata, Warszawa 1993. Dybczyński T., Kraina Puszczy Jodłowej (Góry Świętokrzyskie), Lwów 1939. Dziuda K., Fichna Bolesław, [w:] Leksykon piłsudczykowski, t. 1: Słownik biograficzny A-Ł, red. J.H. Szlachetko, K. Dziuda, K. Piskała, Gdańsk 2015, s. 119-125. Egger R., Mietzl von Stende August (1869-1918), [w:] Österreichisches Biographisches Lexikon und biographische Dokumentation 1815-1950, t. 6, Wien 1974, s. 273. Encyklopedia Krakowa, red. A.H. Stachowski, Warszawa-Kraków 2000. Encyklopedia wojskowa, t. 1, red. O. Laskowski, Warszawa 1931. Encyklopedia wojskowa, t. 2, red. O. Laskowski, Warszawa 1932. Encyklopedia wojskowa, t. 4, red. O. Laskowski, Warszawa 1934. Encyklopedia wojskowa, t. 5, red. O. Laskowski, Warszawa 1935. Encyklopedia wojskowa, t. 6, red. O. Laskowski,
Warszawa 1937. Fedorowicz S. ks., Pułkownik Barta. Patriotyczna i niepodległościowa działalność pułkownika Przemysława Barthel de Weydenthal (1893-1919), Kraków 2014. Feldman W., Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, wyd. 2 przejrzał i uzup. J. Feldman, przedm. L. Wasilewski, Warszawa 1933. Ferens B., Kulczyński Władysław Jan, [w:] PSB, t. 16, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 141-142. Franćić M., Między rewolucją a wojną (1905-1914), [w:] Studia z dziejów młodzieży Uni wersytetu Krakowskiego od oświecenia do połowy XX wieku, t. 1, red. C. Bobińska, Kraków 1964, s. 249-270. Friedrich J., 14/18. Der Weg nach Versailles, Berlin 2014. Gałęzowski M., Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, przedm. R. Pipes, Warszawa 2010. Gałęzowski M., Pułkownik „Żegota”. Życie i pisma pułkownika dypl. Tadeusza Münnicha, Warszawa 2009. Gałęzowski M., Wzór piłsudczyka. Wacław Lipiński 1896-1949. Żołnierz, historyk, działacz polityczny, Warszawa 2001. Garlicka A., Czasopisma filareckie 1909-1914. Część I - „Promień”, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, 9, 1970, nr 1, s. 57-75. Garlicki A., Geneza Legionów. Zarys dziejów Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stron nictw Niepodległościowych, Warszawa 1964. Garlicki A., Józef Piłsudski 1867-1935, Warszawa 1990. Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1979. Gaul J., Służby wywiadowczo-informacyjne Austro-Węgier wobec radykalnego ruchu niepodległościowego w Królestwie Polskim 1914-1918, Warszawa 2006.
318 Wykaz źródeł i opracowań Głowiński T., Feliks Młynarski 1884-1972, Wrocław 2012. Gnat-Wieteska Z., Generał brygady Stanisław Zosik-Tessaro, Pruszków 2014. Haczewska B., Historia Oddziału im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie (1903-2006), [w:] „Monumentispatriae...”. Emerykowi Hutten-Czapskiemu w 110. rocznicę śmierci Muzeum Narodowe, red. J. Skorupska, Kraków 2006, s. 39-44. Hapanowicz P., Generał Zygmunt Zieliński (1858-1925). Szkic do portretu, Kraków 2012. Historia 5 Pułku Piechoty Legionów „Zuchowatych”, red. G. Łowczowski, Londyn 1964 (mps powielany). Hobelt L., „Stehen oder Fallen?”. Österreichische Politik im Ersten Weltkrieg, Wien-Köln- Weimar 2015. Hubiak P., Belina i jego ułani, oprać, not biograficznych K. Stepan, wybór iłustr. A. Roliński, Kraków 2003. Jabłonowski M., Stawecki P., Następca Komendanta Edward Śmigły-Rydz. Materiały do bio grafii, Warszawa-Pułtusk 2014. Jarno W., Legiony Polskie w Łodzi w okresie I wojny światowej, [w:] Łódź w drodze do niepodległości, red. J.A. Daszyńska, Łódź 2013, s. 53-71. Jasicki ]., Konary 1915-2015, „Naddłubniańskie Pejzaże. Kwartalnik Społeczno-Kulturalny”, 2015, nr 1-2 (41-42), s. 7-8. Jasicki ]., Kpt. Kazimierz „Herwin” Piątek, „Naddłubniańskie Pejzaże. Kwartalnik Społeczno-Kulturalny”, 2004, nr 3, s. 8-9. Jaskulski W., Generał brygady Józef Konstanty Olszyna-Wilczyński (1890-1939), Włocławek 2013. Jellenta S., Piątek Kazimierz, pseud. Herwin, [w:] PSB, t. 25, Wrocław-Warszawa-Kraków 1980, s. 830. Jelonek-Litewka К., Strojek Ludwik, [w:] PSB, t. 44, Warszawa-Kraków 2006-2007, s. 345-346.
Jędrzejewicz W., Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935, t. 1: 1867-1916, Kraków-Łomianki 2006. Jędrzejewicz W., Józef Piłsudski 1867-1935. Życiorys, Londyn 1996. Kalisz P.A., Oleandry. Kolebka niepodległości, Kraków 2015. Kalisz P.A., Z krakowskich Oleandrów do Niepodległości, Kraków 2014. Kargol A., Emila Bobrowskiego odpowiedź na dylematy pokolenia, [w:] Myśl i polityka. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Jackowi Marii Majchrowskiemu, red. B. Szlachta, Kraków 2011, s. 237-250. Karolczak K., Rodzina Dzieduszyckich herbu Sas w XIX i XX wieku. Linia starsza. Potomkowie Tadeusza Gerwazego, Warszawa 2013. Kiedrzyńska W., Polskie organizacje wojskowe w przededniu wojny światowej, „Żołnierz Legionów i POW”, 1939, nr 3-4, s. 42-54. Kiedrzyńska W., W trzydziestą rocznicę założenia Związku Wałki Czynnej (1908-1938), „Żołnierz Legionów i POW”, 1938, nr 3, s. 11-15. Kilańczyk P., Julian Stachiewicz (1890-1934). Żołnierz i historyk, Poznań 2014. Kirchbach auf Lauterbach, Karl Graf von (1856-1939) Feldmarschalleutnant, [w:] Österreichi sches Biographisches Lexikon und biographische Dokumentation 1815-1950, t. 3, Wien 1964, s. 338. Klimecki M., Gorlice 1915, Warszawa 2009. Klimecki M., Legiony Polskie 1914-1918, [w:] Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2008, s. 5-155. Klimecki M., Łowczówek 1914, Warszawa 1993.
Wykaz źródeł i opracowań 319 Klimecki M., Filipow K., Legiony Polskie. Dzieje bojowe i organizacyjne, Warszawa 2014. Kobylarczyk K., Wielki wybuch 1914-1918, Kraków 2014. Kochanowski J., Zapomniany prezydent... Życie i działalność Ignacego Boernera 1875-1933, Warszawa 1993. Konary 16-25.5.1915, oprać. H. Zieliński, Warszawa 1935. Konspiracyjna Marynarka Wojenna w świetle relacji kmdr. ppor. Bronisława Chybowskiego, wstęp i oprać. J. Romanowicz, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 2015, nr 1 (251), s. 144-157. KopffA., Muzeum Narodowe w Krakowie. Historia i zbiory, Kraków 1962. Korpalska W., Władysław Eugeniusz Sikorski. Biografia polityczna, Wrocław-Warszawa-Kraków 1981. Kowalczyński K.R., Łódzka droga do niepodległości 1914-1918, czyli o przewadze rozumu nad emocjami, [w:] Łódź w drodze do niepodległości, red. ].A. Daszyńska, Łódź 2013, s. 91-108. Kozioł ƒ., Straceńców los, czyli o legionistach spod Łowczówka, wyd. 3, Tuchów 2009. Kozłowska A.A., Góral generałem. Andrzej Galica. Biografia żołnierza, polityka i literata, Łódź 2013. Kozłowski E., Paderewski Stanisław, [w:] PSB, t. 24, Wrocław-Warszawa-Kraków 1979, s. 803. Kraków, ulica imienia..., zebrali i oprać. T. Stanisławska-Adamczewska, J. Adamczewski, Kraków 2000. Kroh A., O Szwejku i o nas, Warszawa 2002. Kudelska Stefania Jadwiga, [w:] PSB, t. 16, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 100-101. Kukieł M., Dzieje Polski porozbiorowe 1795-1921, Paris 1984. Kuliczkowska K., Krüger Edmund, pseud. Edmund Jezierski, [w:] PSB, t. 15, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 449-450. Kurzeja-Świątek M„ Rodzina Skępskich w Sądecczyźnie,
„Rocznik Sądecki”, 35,2007, s. 217-246. Lein R., Pflichterfüllung oder Hochverrat? Die tschechischen Soldaten Österreich-Ungarns im Ersten Weltkrieg, Wien-Berlin 2011. Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905-1918, Warszawa 1990. Lis M., „By nie zatarł ich czas...’’. Śladami mogił i cmentarzy wojennych I wojny światowej w powiatach: sandomierskim, opatowskim i staszowskim, Sandomierz 2001. Loewenstein S., Młodzież promienista w Galicji, „Niepodległość”, 10, 1934, s. 219-241. Łowczowski G., Pięty Pułk Piechoty Legionów „Zuchowatych”, Londyn 1968. Łukasik H„ Turowicz A., Twierdza Kraków. Znana i nieznana. Przewodnik turystyczny, cz. 3: „Żelazny pierścień”, Międzyzdroje-Kraków 2002. Majchrowski J.M., Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału, wyd. 3, Kraków 2014. Majchrowski J.M., Pierwszy ułan Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1993. Majchrowski J.M., Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Zarys biografii, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990. Mandel F., Geschichte des к. и. к. Infanterie-Regiments Guidobald Graf von Starhemberg Nr. 13., Krakau 1893. Maternicki J., Złote lata historiografii polskiej we Lwowie, Rzeszów 2015. Matzke J., Legionowe przygody Jana Jurkowskiego, wnuka Wojciecha Kanarka - młynarza z Michałowic, „Naddłubniańskie Pejzaże. Kwartalnik Społeczno-Kulturalny”, 2015, nr 1-2 (41-42), s. 24-26. Mierzwa ]., Pułkownik Adam Koc. Biografia polityczna, Kraków 2006.
320 Wykaz źródeł i opracowań Milewska W., Mikołaj Sarmat-Szyszłowski (1883-1915). Artysta malarz i żołnierz Legionów Polskich. Zarys biografii, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Mia sta Krakowa”, 19, 1992, s. 109-119. Milewska W., Nowak J.T., Zientara M., Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1998. Milewska W., Zientara M., Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914-1918, Kraków 1999. Mioduszewska W.A., Orzechowska A., Materiały archiwalne związane z bitwą pod Łowczówkiem w zasobie Centralnego Archiwum Wojskowego, „Rocznik Archiwalno-Historyczny Centralnego Archiwum Wojskowego”, 2014, nr 7/36, s. 31-76. Mirowicz R., Edward Rydz-Śmigły. Działalność wojskowa i polityczna, Warszawa 1988. Mleczak J., Akcja werbunkowa Naczelnego Komitetu Narodowego w Galicji i Królestwie Pol skim w latach 1914-1916, Przemyśl 1988. Moczulski L., Przerwane powstanie pohkie 1914, Warszawa 2010. Musiałek J.M., Rok 1914. Przyczynek do dziejów Brygady Józefa Piłsudskiego, Kraków 1915. Myjak J., Szlakiem konarskich bojów (przewodnik historyczno-krajoznawczy), Sandomierz 2000. Nałęcz D., Nałęcz T., Józef Piłsudski - legendy i fakty, Warszawa 1986. Nałęcz T., Irredenta polska, Warszawa 1992. Nałęcz T., Polska Organizacja Wojskowa 1914-1918, Wrocław-Warszawa-Kraków 1984. Narbut-Łuczyński A.J., Historia wojenna Legionów Polskich. Powstanie i działalność bojowa Oddziału Józefa Piłsudskiego (VIII-XI 1914), oprać. A.C. Żak, K. Stepan, Warszawa-Kraków 2014. Od Redakcji, „Niepodległość”, 9, 1934, s. 159-160. Oettingen U., Cmentarze legionowe na ziemiach polskich, „Świętokrzyskie”, 2014, nr 14
(18), s. 93-100. Oettingen U., Czarkowy - na drodze do niepodległości, cz. 1: Bój 16-24 września 1914 r., Kielce 2002. Oettingen U., Grób Herwina. Przyczynek do losów miejsc pochówków żołnierzy I Brygady Legionów Polskich, Kielce 2001. Oettingen U., Łodzianie w 1. Pułku Piechoty Legionów Polskich, „Rocznik Łódzki”, 57, 2010, s. 51-64. Oettingen U., Od Wisły do Jakubowic. Działania 1. Pułku Piechoty Legionów Polskich od 28 września do 13 października 1914 roku, [w:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, t. 5, red. U. Oettingen, Kielce 2004, s. 85-109. Oettingen U., Odwrót 1. Pułku Piechoty Legionów Polskich z Kielc 10-13 września 1914 roku, [w:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, t. 6, red. L. Michalska-Bracha, B. Wojciechowska, Kielce 2005, s. 111-130. Oettingen U., I Brygada Legionów Polskich nad Nidą w 1915 roku, „Europa Orientalis. Stu dia z Dziejów Europy Wschodniej i Państw Bałtyckich”, 2013, nr 4, s. 9-28. Oettingen U, 1. Pułk Piechoty Legionów Polskich w Kielcach 19 sierpnia - 10 września 1914 roku, [w:] Z dziejów Kielc w latach 1914-1918, red. U. Oettingen, Kielce 2004, s. 11-36. Oettingen U., Upamiętnienie pobytu Józefa Piłsudskiego w Majkowie w 1914 roku, „Święto krzyskie”, 2014, nr 14 (18), s. 167-169. Oettingen U., Walki 2. Pułku Piechoty I Brygady Legionów Pobkich pod Konarami w 1915 roku, „Rocznik Świętokrzyski. Seria A: Nauki Humanistyczne”, 29, 2005, s. 155-163. Oettingen U, Wejście strzelców do Kielc w 1914 roku w świetle źródeł legionowych, „Rocznik Świętokrzyski. Seria A: Nauki Humanistyczne”, 29, 2005, s. 85-98.
Wykaz źródeł i opracowań 321 Oettingen, Żandarmeria 1 pułku Legionów Polskich w Królestwie Polskim w 1914 roku, „Stu dia i Materiały do Historii Wojskowości”, 45, 2008, s. 114-139. Olstowski P., Biografistyka piłsudczyków - stan badań oraz potrzeby dalszych prac badawczych, „Czasy Nowożytne. Periodyk poświęcony dziejom polskim i powszechnym od XV do XX wieku”, 7/8, 2000, s. 221-253. Olstowski P., Generał Gustaw Orlicz-Dreszer (1889-1936). Dowódca wojskowy i działacz spo łeczno-polityczny, Toruń 2000. Osiecka T., Osiecki J., Kapitan „Herwin”, „Przemiany. Miesięcznik Społeczno-Kulturalny”, V 1988, nr 5, s. 13-15. Osiecki J., Rzeczpospolita kielecka, „Świętokrzyskie”, 2014, nr 14 (18), s. 6-30. Ósmy ułan Běliny. Generał brygady Józef Marian Smoleński „Kolec” (1894-1978), zebrał M. Smoleński, wybór, oprać, i red. G. Nowik, Warszawa 2008. Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914-1918, Warszawa 1985. Pajewski J., Pierwsza wojna światowa 1914-1918, Warszawa 1998. Pałka J., Poksiński J., Michał Żymierski 1890-1989, Warszawa 2015. Pelczarski T., Komisariaty Wojskowe Rzędu Narodowego w Królestwie Polskim 6 VIII - 5 IX 1914. (Geneza i działalność), Warszawa 1939. Perkowska U., Uniwersytet Jagielloński w latach I wojny światowej, Kraków 1990. Pobóg-Malinowski W., Józef Piłsudski 1867-1914, posłowie P. Cichoracki, Łomianki 2015. Pomarański S., Juljan Stachiewicz (1890-1934), Warszawa 1935. Pomarański S., Zarys historji wojennej 1-go Pułku Piechoty Legjonów, Warszawa 1931. Pomarański S., Związek Walki Czynnej i Związki Strzeleckie, „Strzelec. Organ Związku Strzeleckiego”, 5 VIII
1934, nr 31, s. 8-11. Potkański W., Ruch narodowo-niepodległościowy w Galicji przed 1914 rokiem, Warszawa 2002. Rauchensteiner M., Der Erste Weltkrieg und das Ende der Habsburgermonarchie, Wien-Köln-Weimar 2013. Reinhard-Chlanda M., Budowle sakralne Kleparza і ich rola w kulturze religijnej Krakowa, Kraków 2009. Rejestr pracowników Muzeum Narodowego w Krakowie, cz. 1: Do roku 1950, oprać. J. Skorup ska-Szarlej, Kraków 2004. Rostworowski E.M., Popioły i korzenie. Szkice historyczne i rodzinne, Kraków 1985. Rozmus J., Żołnierskie narracje o wojnie światowej 1914-1918. Strzelcy, legioniści. Polacy w armii austro-węgierskiej, Kraków 2013. Róg R., Sternschuss (Sternszus) Adolf, [w:] PSB, t. 43, Warszawa-Kraków 2004-2005, s. 484-486. Skąpski R., Zofia Skąpska w sądeckiej prasie - nowele, opowiadania, sprawozdania, [w:] Prasa sądecka od zarania do dziś 1891-2011, red. B. Faron, współpr. A. Ogonowska, Kraków 2012, s. 362-374. Skręt R., Mazanowski Mikołaj, [w:] PSB, t. 20, Wrocław-Warszawa-Kraków 1975, s. 291. Słoniński M., Działanie korpusu kawalerji rosyjskiej generała Nowikowa w jesieni 1914 roku, „Przegląd Kawaleryjski”, 1934, nr 2, s. 145-170. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 4, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1883. Smogorzewska M., Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik bio graficzny, t. 1: A-D, red. A.K. Kunert, Warszawa 1998. Smoleński-Kolec J., 1 Pułk Ułanów Leg. Pol. Běliny im. Józefa Piłsudskiego, cz. 2: Rok 1915, „Beliniak”, 1959, nr 10, s. 1-81. Smoleński-Kolec J., I Pułk
Ułanów Leg. Pol. Běliny im. Józefa Piłsudskiego (zarys historyczny), cz. 1: Rok 1914, „Beliniak”, 1958, nr 8-9, s. 3-63.
322 Wykaz źródeł i opracowań Srokowski K., N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923. Stachiewicz )., Polskie plany mobilizacyjne przed wojną światową, „Niepodległość”, 8, 1933, s. 3-55. Stachiewicz J., Rady Główne Związku Walki Czynnej (I), „Niepodległość”, 9, 1934, s. 38-56. Staroń M., Oddziały kobiece Związków Strzeleckich w latach 1912-1914, [w.] Z dziejów walk o niepodległość, t. 2, red. M. Gałęzowski, S. Kalbarczyk, J. Kirszak, Warszawa 2013, s. 177-197. Stawecki P., Listowski Antoni, [w:] PSB, t. 17, Wrocław-Warszawa-Kraków 1972, s. 480-481. Stawecki P., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994. Stevenson D., Der Erste Weltkrieg 1914-1918, Düsseldorf 2006. Stinia M., Państwowe szkolnictwo gimnazjalne w Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej, Kraków 2004. Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1995. Szczuciński W., Mandel F., Pamiętnik c.k. 13go pułku piechoty, Kraków 1890. Szukiewicz M., Dzieje, rozwój i przyszłość Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 1909. Świętek R., Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918, Kraków 1998. Tokarz W., Obrazy z dziejów Wojska Polskiego, Warszawa 1920. Tokarz W., Wstęp. Operacye pod Nowym Korczynem i pod Opatowcem (16.IX-24.IX), [w:] Legiony na polu walki. Działania Pierwszego Pułku Legionów na lewym brzegu Wisły w sierpniu i wrześniu 1914 roku. Relacye uczestników, zebrał i wstępem opatrzył W. Tokarz, Piotrków 1916, s. 5-33. Urbankowski B., Józef Piłsudski marzyciel i strateg, Poznań 2014. VI baon Pierwszej Brygady w bitwie pod Krzywopłotami
(17-19 listopada 1914 r.). Warszawa 1936. Wapiński R., Ignacy Paderewski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999. Wereszycki H., Historia polityczna Polski 1864-1918, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990. Wicherkiewicz B., Über die Lage der Polen in den drei Teilungsmächten und über die polit. Orientation während der Kriegszeit 1914/15, Wien [1915] (mps powielany). Wieliczka-Szarkowa J., Żołnierze niepodległości 1914-1918, wstęp A. Nowak, Kraków 2013. Wiśniewska M., Związek Strzelecki (1910-1939), Warszawa 2010. Wołos M., Biografia generała Juliana Stachiewicza [ree. książki P. Kilańczyka], „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 2015, nr 3, s. 204-214. Wołos M., Europejskie kryzysy dyplomatyczne poprzedzające wojny światowe: 1914 i 1938/1939, [w:] Cywilizacja europejska ֊ różnorodność i podziały, t. 3, red. M. Koźmiński, Kraków 2014, s. 325-345. Wołos M., Generał dywizji Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Biografia wojskowa, Toruń 2000. Wołos M., Kilka refleksji o Kazimierzu Piątku pseud. „Herwin” (2 marca 1886 ֊ 20 maja 1915) i Michałowicach sprzed ponad stu lat, „Naddłubniańskie Pejzaże. Kwartalnik Społeczno-Kulturalny”, 2015, nr 1-2 (41-42), s. 9-13. Wołos M., „Ojczyźnie służy”. Damian Stanisław Wandycz (1892-1974), Bełchatów-Kraków- Warszawa 2015. Wołos M., Pierwsza wojna światowa we współczesnej historiografii rosyjskiej, „Dzieje Najnowsze”, 2014, nr 3, s. 121-134. Wołos M, Die polnische Frage im Jahr 1914, „Jahrbuch des Wissenschaftlichen Zentrums der Polnischen Akademie der Wissenschaften in Wien”, 5, 2014 (Sonderdruck), s. 123-136.
Wykaz źródeł i opracowań 323 Wołos M., „W straży przedniej”. Żołnierska droga Andrzeja Struga do niepodległej Polski, [w:] Andrzej Strug. Dzieło i czasy. Materiały z konferencji naukowej w Warszawie 6~7 grudnia 2012 roku, red. A. Kargol, Warszawa-Kraków 2014, s. 61-97. Wołos M., Związek Strzelecki w Paryżu przed pierwszą wojną światową, [w:] Drogi do niepodległości. Ziemie polskie w dobie odbudowy państwa polskiego, red. Z. Karpus, M. Wojciechowski, Toruń 2003, s. 33-48. Wróbel P.J., Szymon Askenazy (1865-1935), [w:J Nation and History. Polish Historians from the Enlightenment to the Second World War, Toronto-Buffalo-London 2006, s. 221-245. Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918, Warszawa լ 990. Wrzosek M., Skwarczyński Stanisław Eugeniusz, [w:] PSB, t. 38, Warszawa-Kraków 1997-1998, s. 540-542. Włoszek T.S., Kronika 1914-1916, 1919, oprać. J. Główka, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”, 13, 1984, s. 83-122. Z.R. [Z. Reis], Kazimierz Herwin-Piątek, [w:] Bohaterom narodowym w hołdzie. Tym, którzy odeszli..., Lwów 1936, s. 212. Zahorski A., Szymon Askenazy i jego dzieło, [w:] S. Askenazy, Książę Józef Poniatowski 1763-1813, wstęp A. Zahorski, posłowie S. Herbst, Warszawa 1978, s. 5-41. Zamoyski A., Paderewski, tłum. A. Kreczmar, Warszawa 1992. Zeynek Th. von, Ein Offizier im Generalstabskorps erinnert sich, wstęp i oprać. P. Brouček, Wien-Köln-Weimar 2009. Zgórniak M., 1914-1918. Studia i szkice z dziejów I wojny światowej, Kraków 1987. Zuziak J., Generał Marian Kukiel 1885-1973. Żołnierz, historyk, polityk, Pruszków 1997. Zygmuntowicz
Z., Szkoła instruktorów Strzelca w Stróży 1913 r., „Panteon Polski”, VII-VIII 1928, nr 46-47, s. 3-5. Zygmuntowicz Z., Szkoła instruktorów Strzelca w Stróży 1913 r. II, „Panteon Polski”, IX 1928, nr 48, s. 4-6. Zygmuntowicz Z., Szkoła instruktorów Strzelca w Stróży 1913 r. III, „Panteon Polski”, X
1928, nr 49, s. 6-7. Żbikowski A., Żydzi krakowscy i ich gmina w latach 1869-1919, Kraków 1994. Айрапетов O.P., Участие Российской империи в Первой мировой войне. 1914, Москва 2014. Айрапетов О.Р., Участие Российской империи в Первой мировой войне. 1915, Москва 2014. Асташов А., Русский фронт в 1914
- начале 1917года: военный опыт и современность, Москва 2014. Военная энциклопедия, под ред. В.Ф. Новицкого и др., t. 1, Санкт-Петербург 1911. Военная энциклопедия, под ред. В.Ф. Новицкого и др., t. 9, Санкт-Петербург 1912. Военная энциклопедия, под ред. В.Ф. Новицкого и др., t. 12, Санкт-Петербург
1913. Военная энциклопедия, под ред. В.Ф. Новицкого и др., t. 15, Санкт-Петербург 1914. Военная энциклопедия, под ред. В.Ф. Новицкого и др., t 16, Санкт-Петербург 1914. Военный энциклопедический словарь, Москва 1984. Ганин А.В., Накануне катастрофы. Оренбургское казачье войско в конце XIX - начале
XX в. (1891-1917 гг.), Москва 2008. Гильчевский К.Л., Боевые действия второочередных дивизий в мировую войну, Москва-Ленинград 1928.
324 Wykaz źródeł i opracowań Залесский K.A., Кто был кто в Первой мировой войне. Биографический энциклопеди ческий словарь, Москва 2003. Залесский К.А., Первая мировая война. Правители и военачальники. Биографический энциклопедический словарь, Москва 2000. Иминов В.Т., Горлицкий прорыв, 1915, [w:]
Первая мировая война. Энциклопедический словарь, руков. проекта А.О. Чубарьян, отв. ред. Е.Ю. Сергеев, Москва 2014, s. 180-181. Казин В.Х., Казачьи войска. Справочная книжка Императорской главной квартиры, Санкт-Петербург 1912. Корольков Г.К., Варшавско-Ивангородская операция, Москва 1923. Краткая
история 9-го пех. Ингерманландского Императора Петра Великого полка, Калуга 1912. Матвеев Г., Пилсудский, Москва 2008. Наврот Д., Начало Первой мировой войны на западных границах России. Планы поль ского восстания в Домбровском угольном бассейне в августе 1914 г., [w:] Россия в годы Первой мировой
войны 1914-1918. Материалы Международной научной конференции (Москва, 30 сентября - 3 октября 2014 г.), Москва 2014, s. 388-393. Ненароков А., Верность долгу. О Маршале Советского Союза А.И. Егорове, Москва 1983. Пирожников А.И., История 10-го пехотного Новоингерманландского полка, Тула 1913.
Серапионова Е.П., Карел Крамарж и Россия 1890-1937 годы. Идейные воззрения, поли тическая активность, связи с российскими государственными и общественными деятелями, Москва 2006. Соколов Б., Рокоссовский, Москва 2010. Тимошинов А.А., Ситуация с призывом на военную службу в Царстве Польском в начале
Первой мировой войны, [w:] Первая мировая война и судьбы народов Центральной и Юго-Восточной Европы:
очерки истории, отв. ред. Е.П. Серапионова, Москва 2015, s. 372-381. Шкундин Г., Больгария и польский вопрос во время Первой мировой войны, [w:] Рево люционная Россия 1917 года и польский вопрос: новые источники, новые взгляды, отв. ред. М. Волос, А. Орехов, Москва 2009, s. 57-84. Strony internetowe Otwarcie wystawy o Kazimierzu „Herwinie” Piątku, http://www.malopolska.uw.gov.pl/PressArticlePage.aspx?id=8030 (15 VIII 2015). Österreich-Ungarns bewaffnete Macht 1900-1914, http://www.mlorenz.at/index.htm (ЗО 12015). Szumielewicz R., Belka z mostu kapitana „Herwina” Piątka będzie wyeksponowana, http:// www.radio.kielce.pl/pl/post-7081 (14 VIII 2015).
Interrupted Way to the Independent Poland. Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) Abstract The present book is a biography of Kazimierz Jan Piątek, more commonly known as Herwin - his pseudonym used in independence organisations and in the Polish Legions. His short life serves me to present not only his person, but also a whole array of matters, institutions and events he participated in. Thus, his biography is a biography of pretext and of context. It is a micrography which mirrors the history of Poland and Europe of the late 19lh and early 20th century. Herwin belonged to a generation of Poles who were brought up in Romantic tradition and in admiration for Romantic literature, Poles who dreamed of military struggle for independence for their country which was erased from the map of Europe at the end of the 18th century. The protagonist of the book is an example of independence activist who shortly before the outbreak of World War I totally devoted himself to the cause of regaining of independ ence for Poland. For this reason he sacrificed his university studies which he quit just before final exams, despite the fact that his financial situation made it possible for him to finish it. To this end he sacrificed his personal happiness, for he renounced marriage. And he made depended on this end his promising career in the National Museum in Cracow. He was not the only member of his generation who deliberately made this choice. Piątek belonged to this group of the Polish Legions’s officers who had no family traditions of the participation in armed struggle for the
independent Poland. Or at least there is no mention of it in the sources. He did not descend from the landowners or the intelligentsia. His father was a craftsman, and his ancestors were peasants from Galitsia. Kazimierz was the first intellectual of his family, with a high school diploma (matura). But the ideas of struggle for independence of Poland became very dear to him, and for the last three years of his life they made a focus of his life. From this perspective our protagonist seems not to correspond to a typical way of perceiving the elite of the Polish Legions of 1914-1918 as freedom fighters continuing traditions of their ancestors who were fighting in the 19th-century insurrections. Working hard, and struggling with a difficult financial situation of his big family he had to support, Piątek succeed not only in passing final school exams but also in taking up in 1906 studies at the Faculty of Philosophy of the Jagiellonian University. Thanks to his stud ies, he developed his interests in history of art and culture. He became fluent in German, broadened his knowledge of arts, culture, literature, Ukrainian and Russian. He fulfilled his
326 Abstract ambitions. He was a lover of poetry, especially of the national poet Juliusz Słowacki, whose small volume of poems he would carry with him on his war route. He was familiar with the poetry of other poets, and was well read in Russian poetry. Thanks to his university studies at the Jagiellonian University, he met Prof. Feliks Kopera, a director of the National Museum in Cracow. This acquaintance opened to him a way to job in this institution, and thus to better or maybe even to stabilize his financial situation. His superiors assessed him as a metie ulous and dedicated employee, devoted to his duties and especially to the task of taking inventory of the numismatic collection and engravings. His involvement with the museum lasted till the last days of his life. And he had a job waiting for him after his return from the war, but he himself, led by a fatal feeling of his own death, did not believe in this possibility. He was killed in the Eastern Front, near the Vistula River, fighting with the Russians in May 1915, when he was only 29. Undoubtedly, he belonged to the group of the most outstanding instructors and officers of the Association ‘Strzelec’ (Rifleman) in Cracow. It was one of the Polish paramilitary organizations founded on Józef Piłsudski inspiration in preparations to war with Russia. There were several reasons for Kazimierz Piątek to join the association. One of them was his involvement in his self-education, and thus his very youthful at that time thinking about active struggle for the free Poland in the middle school of St. Jack in Cracow. This is
evi denced by his membership of the Szymon Konarski’s Association (called Societas Vistulana), the members of which were led by the ideals of Stefan Buszczyński - a supporter of the struggle for Poland, but also one of the precursors of the united Europe. This activity Piątek continued later in the socialist, independence youth organization ‘Promień’ (Ray), but he was neither its founder nor activist. He was not a good speaker. He preferred practice to theory. It cannot be excluded that his involvement in the independence work was also stim ulated by the atmosphere of his community, and first of all, of his close friends and associ ates. And in my opinion, there was at least one more reason for Piątek to have joined with the paramilitary organization such as the ‘Strzelec’. Most simply, it can be called the ‘bug for army and the military’, quite unusual for a student of history of art. Most probably, Piątek’s interests in military matters developed during his compulsory one-year military service in the Austro-Hungarian Army, or more precisely, in the 13th Infantry Regiment in Cracow. And as soon as four months after finishing the military service he joined the ‘Strzelec’ Association, which can hardly be regarded as a coincidence or pure chance. Having acquired some fundamentals in the field of military service as an Austrian officer cadet, and some remarkable and improved military skills, he quickly climb up the ladder of a military career. And he was very valuable for the ‘Strzelec’ as one of few trained soldiers and a cadet officer in the Austro-Hungarian army. But,
according to what I have been able to establish, he was not commissioned before the outbreak of the Great War. However, he was quickly promoted in the ‘Strzelec”. And it was him who was chosen by Piłsudski from among many to be the commander of the First Cadre Company which was planned to be a picquet of the insurgent troops entering the territory of the Russian Empire in August 1914. He won respect and even admiration of his colleagues, and his commandeering skills at the level of commanding officer of a company or battalion were highly regarded. He demon strated them in battles and skirmishes during the first months of the Great War. His ascetic attitude, together with his modesty and the fact that he did not elevate himself endeared him to many. According to preserved sources, he took care of his subordinates, although he demanded a lot of them. In practice, it led to various results. Surely, some of his men hold it against him that he was putting their lives and health at risk in the frontlines, but Herwin
Abstract 327 was always doing it at his own expenses, setting a good example of himself to others. Some times he would trespass the borderline between courage and recklessness, as, for example in the battle of Krzywopłoty in November 1914, or of Łowczówek in December 1914. In the first was very lucky not to be hit by Russian bullets and shells, but in the latter his luck run out, and his bullet wound made him spend a long time in hospital. Probably he thought that the insurgent army, ill-equipped and ill-prepared for a modern war, needed some bravado and risking of own life bordering on madness. There is one important question left which should be addressed. Was the protagonist of this book a Piłsudski follower? The well-known Polish writer Juliusz Kaden-Bandrowski had no problems with this dilemma, and he included the ‘Bleeding Herwin’ from the Battle of Łowczówek to the parade of the Legions’s heroes presented in his popular book with a mean ingful title Pilsudczycy (Pikudskiites), published for the first time in 1915. Thus, he popular ised the term still functioning today. But for me it is not so obvious. We do not know when precisely and in what circumstances Piątek met Piłsudski. Most probably, it was during one of the lectures delivered by Piłsudski in Cracow on the invitation of the ‘Promień’ members. There is little in the sources about Pilsudski’s attitude towards Herwin, and even less about Herwin’s attitude towards Piłsudski. The Commandant must have observed Piątek during his shooting training and manoeuvres. And he held him in high esteem since he entrusted
him with the command of the Military Academy of ‘Strzelec’ after only eighteen months of training in the organization, then the command of the Cracow and Podgórze Districts, and finally the command of the First Cadre Company being the elite of the whole riflemen movement. Piłsudski respected his important decision to join up the riflemen mobilisation and thus to desert from the Austro-Hungarian army, and it was a move not many dared to make. Did this high evaluation of Herwin’s personal traits and above all of his expert skills remain unchanged? There are some doubts about it. The battalion commanded by Captain Piątek performed poorly in the first stage of the battle of Laski (October 1914). His soldiers, but not only they, panicked and fled from the battlefield under eyes of the Austrian officers, which must have been especially painful for Piłsudski. It is hard to blame them, though, for Herwin was commanding the troops of recruits who were prepared for fighting only in theory or not at all. It was a difficult beginning of the Polish Legions. But this plot evades not only memoirists, publicists and journalists, but also scholars. It does not harmonize with the legend of the Polish Legions and the legion of Herwin himself. Three weeks later Piątek handed over the command of the battalion to another officer and did not return to the post until the late December of 1914. A few months later his soldiers put in a disappointing performance during the positional fights on the Nida River. Their discipline was failing, and the soldiers were not flawless. Often they committed gross
errors, offences, misdeeds and breached the trust of their commanders. The odium was cast upon the commander. During the struggle for Las Kozinkowski in May 1915, Herwin’s soldiers gave their officers reasons for dissatisfaction. It’s true, however, that a large part of blame fell on Austrian officers who did not prove themselves in their role, but were commanding the Polish troops. Herwin’s name was omitted in Pilsudski’s letters of commendation, and it would be difficult to see it as accidental. It was not until after Piątek’s death that he signed the order with a high eval uation of him and many warm words about him. Neither did Captain Piątek belong to these officers of the First Brigade who were highly spoken of by Piłsudski, such as Tadeusz Furgalski, Władysław Prażmowski or Bolesław Długoszowski. There is no doubt, however, that Piłsudski had a high regard of Herwin as a talented line officer. It was in this role that he envisaged him. And probably for this reason Piłsudski did not send him to the hinterland
328 Abstract for conspiratorial work or independence agitation, as he did with several other officers in the first months of the Great War. Undoubtedly, Herwin soon accepted the concepts of armed struggle for independence of Poland that Piłsudski had been developing for several years. In controversies over the policy and direction its direction he clearly supported Pitsudski’s followers. It is evidenced by his participation in slapping in the face of the National Democracy envoy Jan Zamorski, an ardent opponent of socialists and Piłsudskiites. In the political struggle for a concept of restoring independence of Poland which took place before and during the First World War, Piątek decided to follow the path indicated by Piłsudski. This is testified by the whole of his engagement in the riflemen movement. But it is difficult to speculate about Herwin’s attitude towards the person of Piłsudski himself. He could have felt offended by the fact that Piłsud ski disqualified him at the competition for the best solution of an application task at the battalion level shortly before the outbreak of the war. There are no direct traces to suggest Herwin’s fascination or at least attachment to the person of Piłsudski as the command er-in-chief. All such aspects were brought up by memoirists and creators of the Legions’s legend, but post factum in their majority. An explicit answer to the question whether Piątek was or was not Pilsudski’s follower could have been given by his further participation in such events as the dismissal crisis of 1916, or the oath crisis of 1917, which demanded
peo ple to subscribe to or against Piłsudski. But such a verification is impossible. In addition, we should be aware of the difference between the meaning of the term Pilsudskiite at the period of the Polish Legions during the Great War, and its meaning in the interwar period and later. I have no doubts, however, that besides such people as Franciszek Pçkszyc, Tadeusz Furgalski or Leopold Kula ‘Lis’, who also gave their young lives in the struggle for the inde pendent Poland, Kazimierz Piątek was a perfect hero to create the legend of the First Brigade of the Polish Legions, of armed deed, active struggle for the independence. He was becom ing a paragon of soldiery virtues, of chivalry, nobleness, unshaken stance in the face of the enemy, skilful commander steadfastly following in the footsteps of his leader. He was useful as the ideal of officer of the revived Polish Army in 1918. And thus his short life was taken under the wings of a legend, making it very difficult for the historian to write Herwin’s biography. Kazimierz Piątek belongs to the Polish national pantheon of heroes. And he fully deserves his place: with his very short and very modest life, his work for the independent Poland, his heroic death in the battlefield during the struggle for its freedom. At the same time, however, he was a man of flesh and blood, making mistakes like all of us, but belonged to the few who were ready to sacrifice their precious lives for their dreams of free Poland. And he was a man entangled in the developments and events of his times, forced to make difficult choices. At the
same time, like the majority of people, he was a typical and non-typical member of his generation.
Indeks osób Adamczewski Jan 287 Ajrapietow Oleg 18, 130-132, 171, 174, 185, 197, 219, 255, 257 Aleksander II Romanow, car Rosji 140 Aleksandrowicz Konstanty 190 Alexandrowicz Włodzimierz 27, 28, 30 Alf-Tarczyński Tadeusz 70 Arciszewski Tomasz („Stanisław”) 140 Arski Stefan 17, 40, 54, 95, 109, 139 Askenazy Szymon 40 Astaszow Aleksandr 18 Babinetz Piotr 18, 162, 223 Bączkowski Michał 139 Baczyński Rajmund 136-138, 142, 143, 146, 157, 170 Bagiński Henryk 70 Bagniewski Julian („Wujek”) 205, 243 Balek William 164 Baranowski Michał 252 Barcik Mieczysław 32, 108 Bargiełowski Daniel 18, 75, 173 Bartynowski Władysław 47 Batko Stefan 103 Bator Juliusz 18, 255 Baumfeld Gustaw 199, 264 Beatty Jack 91 Bednarski Stanisław 27, 30 Beethoven Ludwig van 214 Belina-Prażmowski Władysław 11, 65, 101, 103-106, 109, 110, 112, 126, 140, 143, 166, 211, 254 Béliért Józef 266, 269 Benisz Adam 17, 115, 125,127, 133, 136,143, 145, 146, 147, 167, 173, 178,179,186, 188 Berbecki Leon 216, 236, 241, 244, 254, 258261, 270, 272 Bernstein Wilhelm 47 Bezdiczka Eduard 218-221 Biegański Stanisław 228 Bielajew Władimir 239 Bielecki Michał (?) 154 Bielenin Franciszek 27 Bienenzucht Adolf 30 Bieniarzówna Janina 27, 39 Bieńkowski Piotr 34 Biernacki Stefan („Dąb”) 222, 230, 231, 235 Biernacki Tadeusz 194, 196, 204, 205, 258 Biernacki Wacław („Kostek”) 135 Biesiadecki Franciszek 47 Blauer Józef („Kratowicz”) 257, 258, 264-266, 268, 277, 278 Błońska Diana 20, 35, 50 Bobińska Celina 39 Bobrowski Emil 17, 38, 39, 52, 79-82, 86, 95, 134, 228, 229 Bobrowski Zygmunt Wiktor („Zdzisław”) 178, 182 Boczkowski Mieczysław 103
Bogalecki Tadeusz 14, 60, 79 Bojarski Kazimierz („Kuba”) 215, 221, 222, 225, 227 Bolesławicz Marian 283 Borodziej Włodzimierz 11, 18, 156, 228, 241, 255, 275 Borończyk Wincenty 89
330 Indeks osób Borowicz-Pomarański Stefan zob. Pomarański Stefan („Borowicz”) Boruszczak Aleksander 272, 278 Brandner Adam 174, 180, 181, 191 Bratkowski Stefan 154 Bratro Jan 169, 194, 196, 204, 205, 258 Brenner Antoni („Mieczysław II”) 79 Brodowski Mieczysław („Mieczysławski”) 161, 281 Brouček Peter 180 Brzeski Aleksander 89 Brzezina Ottokar („Brzoza”) 192, 193, 198200, 204-206, 208 Brzęk-Osiński Michał Tadeusz 18, 97, 103, 119, 251 Brzozowski Stanisław 250 Budzyński Wiesław 137, 219, 235 Bujak Emanuel 28 Bujak Stefan („Szczygieł”) 242 Burhardt Stanisław („Bukacki”) 96, 125, 153, 154, 215, 221, 227, 230 Buszczyński Stefan 29 Buszko Józef 195, 236 Butrymowicz Bogusław 28 Cercha Stanisław 45 Chanukow Aleksandr 224 Chełmoński Józef 44 Chlebowski Bronisław 21 Chmielarz Andrzej 70, 137, 162 Chojnowski Andrzej 20 Chopin Fryderyk 214 Chowaniec Franciszek 28, 30 Chudek Józef 17, 40, 54, 109 Chwalba Andrzej 18, 91, 114, 158, 228, 255 Chybowski Bronisław Klemens („Zbigniew”, „Mazur”, „Jan”, „Zdanowicz”) 53, 54 Chybowski Władysław 53, 54 Cichoracki Piotr 18, 55, 72, 135, 139, 151, 210, 232 Ciecierzyński Zbigniew („Zbych”) 155 Ciepiela Paweł 257, 268 Cieślak Adam 32, 108 Ciołkowski Kazimierz („Ciołek”) 107 Cisek Janusz 14,17, 63, 69, 70, 74, 75, 88, 91, 92, 115, 169, 194, 199, 212, 216, 235, 236, 238, 241, 253, 270, 283 Cisek Marek 18, 246, 280 Creizenach Wilhelm 34, 54 Cygan Wiktor Krzysztof 13, 14, 41, 50, 52, 61, 93, 95, 101, 108, 112-114, 116, 117, 122, 124-127, 149,150,152,157, 159-161,163, 194, 201, 205, 210, 217, 230, 231, 242, 247, 249, 267, 276, 280 Czachor Józef
(„Sułkowski”) 133 Czachowski Dionizy 114 Czaplicki Stanisław 28 Czaykowski Eugeniusz („Tomasz Jastrzębski”) 112 Czechow Antoni 31 Czerniawski Emil Jerzy 244 Czernielewski Konrad A. 194 Czernow Nikołaj 220 Daniłow Jurij 185 Daniłowski Gustaw 40, 74, 106,117, 152, 160 Danki Victor von Kraśnik 147, 165, 166, 235, 261 Daranowska-Łukaszewska Joanna 268, 277 Darocha Jakub 166, 169 Daszyńska Jolanta Alina 194 Daszyński Ignacy 38, 40, 57 Dąbczańska Helena 47 Dąbkowski Mieczysław 183 Dąbkowski Witold 97, 103, 251 Dąbrowski Jan 18, 137, 171, 185, 197, 219, 252, 255 Dąbrowski Tadeusz 148, 173, 187 Dąbrowski Tadeusz jr 103 Dąbski Jan 137 Dec Walenty 214 Demel Franciszek 18, 74, 196, 208, 210-212, 240, 244, 253 Demus-Morán Ferdinand 180, 187, 191 Dietl Józef 44 Długosz 134 Długoszowski Bolesław („Wieniawa”) 18,101, 106,109,110,112,199, 229, 237, 281, 292 Dłużniakiewicz Janusz 271 Dmowski Roman 36, 38 Dobranicki Henryk 213, 215 Dobrodzicki Adam 172,220,257,260,264,277 Dobrowolski Tadeusz 45 Doliński Józef 13, 32, 49, 283, 284
Indeks osób Dołgow Dmitrij 257 Domaniewski Bolesław 214 Dostojewski Fiodor 250 Dreier Władimir von 130 Dreszer Eugeniusz („Słomka”) 199, 227 Dreszer Gustaw („Orlicz”) 113,142,149, 238, 289 Drobner Bolesław 38 Drozdowski Marian Marek 39 Drozdowski Mateusz 139 Dubiel Franciszek 169, 201, 202 Dudek Dobiesław 253 Dufrat Joanna 63, 139 Dunin-Wąsowicz Władysław 89 Durek Franciszek 231 Durko Stanisław 81 Durski-Trzaska Karol 132, 133, 164, 252 Dworzyński Witold 18, 110 Dybczyński Tadeusz 117, 118, 137, 143, 151, 257, 264 Dyląg Józef 281 Dziama Leszek 28 Dzieduszycki Konstanty 194, 213 Dziekanowski Karol 80 Dziuda Karol 202 331 Fornal Marian („Bolesławicz”) 163, 169, 170, 196 Frančič Mirosław 39 Franciszek Ferdynand Habsburg, arcyksiążę 91 Franciszek Józef, cesarz Austrii, król Węgier 136 Friedrich Jörg 174, 255 Fuksiewicz Michał 253 Furgalski Tadeusz („Wyrwa”) 17, 65, 72, 7578, 83, 91, 92,121, 122, 124, 128, 148, 149, 158, 159,172,198, 200, 201, 204, 206-211, 232, 239, 244, 250, 253-255,257-260, 266, 270, 277, 280, 292, 293 Furmanek Jan (?) 252 Gajusz Grakchus 30 Gall Jan 214 Gałęzowski Marek 18, 47, 57, 63, 74, 128, 162, 194, 251, 268 Ganin Andriej 18 Garbowski Tadeusz 33 Garlicka Aleksandra 37 Garlicki Andrzej 14, 57, 123 Gaszyński Paweł 32, 108 Gaul Jerzy 17, 57, 60, 100, 109, 115, 234, 243 Eminowicz Stanisław („Radogost”) 64 Estreicher Karol jr 64 Gąsiorowski Janusz 105 Gąsiorowski Jerzy 10 Gibalski Edward Michał („Franek”) 130 Gierowski Józef Andrzej 286 Fabrycy Kazimierz 281 Gilczewski Konstantin 239 Falkiewicz Stanisław 101, 244, 258, 277 Faron Bolesław 213 Fedorowicz
Szymon ks. 18, 236, 253, 264 Feldman Józef 56 Feldman Wilhelm 38, 56, 60, 61, 83 Giza Stanisław 137 Głowiński Tomasz 57 Główka Jan 130 Ebert Fryderyk 285 Egger Rainer 258 Gierowski Włodzimierz 173 Feliksiewicz Benedykt 243 Ferencowicz Władysław („Graf”) 154 Ferens Bronisław 27 Fichna Bolesław („Semen”) 202 Fijałkowski Czesław („Młot”) 159 Filipow Krzysztof 14, 95, 124, 173, 206, 220, 235, 238, 253, 280 Fleszar Albin („Satyr”) 148, 158, 159, 193- 195, 196, 198, 200, 204-206, 209, 210, 212-216, 236, 258, 292 Głuchowski Janusz 42 Gnat-Wieteska Zbigniew 18, 68, 73, 89, 107, 128 Goldschlag Zygmunt Bronisław 268 Goldstein Edward 47 Gołąb Jan Kazimierz 217, 247, 249, 252, 270, 271 Gołba Franciszek ks. 27, 30 Gorzechowski Jan („Jur”) 281 Gosik Helena 23 Gottlieb Leopold 251 Górny Maciej 11, 18, 156, 228, 241, 255, 275
332 Indeks osób Graba-Łęcki Kazimierz 86 Graba-Łęcki Wacław 155 Griepenkerl Otto 90 Grochowalski Antoni 61 Grodowska-Kulińska Danuta 32, 108 Grossek Michał („Oko”) 116, 283 Grottger Artur 35 Grzesicki Wiktor von 239 Grzybowski Franciszek („Kruk Biały”) 222 Grzywiński Stanisław 41 Gumowski Marian 45-47, 49, 50 Gumplowicz Władysław 38, 47 Haas Karl 191 Haczewska Bogumiła 45 Haecker Emil 38, 105 Hahn Jerzy 27 Haller Józef 70, 200 Hapanowicz Piotr 18, 41, 42 Hašek Jaroslav 102 Hebda Józef 80, 103 Hełczyński Bronisław 259 Hempel Stanisław („Waligóra”) 18, 120, 121 Herbst Stanisław 40 Herman Bronisław („Wicher”) 88, 241 Herzmansky Otto 259, 261 Herzog Józef 235 Heyne Moriz 54 Hobelt Lothar 18, 60 Homer 34 Horacy 190 Horoszkiewicz Roman („Wojnicz”) 18, 51, 155, 160, 213, 219, 225, 267-269 Horowicz Władysław 245, 248, 253, 256 Hubiak Piotr 14, 101 Hutten-Czapski Emeryk 45 Hyla Wincenty 87, 88 Iranek Kazimierz 283 Iszkowski Gustaw 57 Jabłonowski Marek 18, 37, 70, 75, 122, 215, 236 Jabłoński (Kostek) Konstanty Piotr 103 Jaglarz Andrzej 28, 30 Jakowicki Władysław 269 Jakowlew Piotr 175 Janik Michał 59, 62 Janowski Stanisław 203, 214 Januszajtis Marian („Żegota”) 99, 124 Januszkiewicz Nikołaj 197 Jaraczewski Krzysztof 287 Jarno Witold 194 Jarnuszkiewicz Czesław 53, 63, 65, 77 Jarosz Wiktor 220, 222 Jasicka Janina z d. Piątek 16, 22-25 Jasicki Jan 13, 16, 20, 22, 23, 288 Jasiński Ignacy („Zawisza”) 153 Jaskulski Waldemar 18, 94, 217, 220, 253, 265, 276, 281 Jaworowski Rajmund („Światopełk”) 77, 100, 268 Jegorow Aleksandr 223 Jellenta Stefan 13, 23, 41, 52, 161, 265 Jelonek-Litewka
Krystyna 39 Jemielewski Tytus 36 Jędrzejewicz Janusz 94, 100, 101, 244 Jędrzejewicz Wacław 14, 54, 57, 69, 70, 74, 91, 92, 115, 123, 169, 199, 212, 216, 235, 236, 238, 253, 283 Jędrzejewska Agnieszka 172 Jodko-Narkiewicz Witold 38, 101 Jordan Rozwadowski Tadeusz 165-167, !73, 174, 180, 191 Jóźwik (Stefanjusz) Stefan 97, 104 Judym-Englert Adam Wincenty 108 Jurkowski Jan Wojciech 103, 104 Kaden-Bandrowski Juliusz 9, 23, 38, 52, 75, 173, 225,226, 229, 250,264, 271, 272, 277, 280, 282, 284, 291 Kalabiński Stanisław Jan 277 Kalbarczyk Sławomir 63 Kalisz Piotr Andrzej 93 Kamieński Kazimierz („Luboń”) 17, 99, 102, 105, 106,112, 114, 117, 121, 122, 125-127, 133,135-137, 140, 143-145, 147, 149, 150, 152, 155, 157-162, 167, 173, 179, 188, 212 Kannenberg Józef 28, 30 Kant Immanuel 33 Kapłan Alfred 128 Karaszewicz-Tokarzewski Michał Tadeusz („Karasiewicz”) 75, 91, 124, 148, 173, 175-179, 182, 183
Indeks osób Karczewski 134 Kargol Anna 79, 140, 247 Karolczak Kazimierz 194 Karpus Zbigniew 60 Kasprzycki Tadeusz 17, 74, 93-97, 99-109, 111, 112, 114, 117, 120-122, 124-128, 131-133, 136, 140, 143-146, 148, 150, 156, 158-160, 167-169, 173, 176-178, 180, 182, 188-190, 192-194, 212, 215219,221,226, 229-232, 235, 236, 238, 241, 242,251,253,255, 257, 260-262, 264, 265, 277, 279, 280 Kasprzyk Artur 20 Kaszubski Stanisław („Król”) 227, 247 Kazimierz III Wielki, król Polski 144 Kepler Paweł 81 Kiedrzyńska Wanda 14, 57, 72 Kiernik Eugeniusz 57, 58 Kiernik Władysław 58 Kikowsky Karl 271 Kilańczyk Piotr 18, 38, 44, 86, 89, 169, 194 Kirchbach auf Lauterbach Karl von 165 Kirszak Jerzy 63, 82, 227 Kisielewski Nikołaj 257 Kittay Paweł 37, 77 Klimecki Michał 14, 95, 124, 173, 206, 216֊ 218, 220, 235, 238, 253, 255, 280 Kloc Krzysztof 20 Kmicic-Skrzyński Ludwik 104, 105 Knobelsdorf (Kruk) Leon 103, 104 Kobylarczyk Katarzyna 103 Koc Adam („Witold”) 64, 65 Kochanowski Jerzy 18, 139 Kołbuc Krzysztof 281 Kornecki Jan Nepomucen 21 Konarski Szymon 29 Konas Alojzy („Wir”) 179, 181, 230, 257, 258, 262-266, 276, 277 Konieczny Włodzimierz 65, 247 Kopera Feliks 15, 18, 35, 38, 43-50, 290 Kopff Andrzej 45 Korczyński Jan 28 Korda Ignaz 111, 113, 125 Korjata Wójcikowski Paweł 251 Korpákká Walentyna 57, 139 Korwin-Sokołowski Adam Ludwik 38, 235 Koszmovszky Josef 279 333 Kotarba Adolf 18, 22, 25, 80, 89 Kotowicz Jan („Szatan”) 169, 201 Kowalczewski Ignacy („Marian Sępiński”) 109, 110, 112 Kowalczyński Krzysztof Rafał 194 Kowalski Tadeusz 80 Kowalski Wincenty („Huk”) 116 Kozioł Józef 220 Kozłowska
Aleksandra Anna 87 Kozłowski Eligiusz 201 Kozłowski Eugeniusz 169 Koźmiński Karol 131, 248, 250 Koźmiński Maciej 92 Kramář Karel 274, 275 Krasicki August 136 Kraszewski Józef Ignacy 44 Kreczmar Agnieszka 39 Krobicka-Modzelewska Ludmiła („Ludka”) 62, 64, 69, 135, 141, 173 Kroh Antoni 275 Krüger Edmund („Edmund Jezierski”) 284 Kruk-Śmigla Jan 82 Kruszewski Jan („Kruk”, „Kruk Czarny”) 96, 152-154, 159, 216, 221 Kuczewski Kazimierz (?) 144 Kudelska Stefania („Hanna”) 62, 134 Kukiel Marian 10, 16, 18, 37, 40, 42, 56, 57, 63, 72, 75, 89, 91, 161, 162, 164, 169, 266, 275 Kula Leopold („Lis”) 196, 202, 232, 286, 293 Kulczycki Julian 169 Kulczyński Leon 34 Kulczyński Władysław Jan 27 Kulesza Stefan („Hanka”) 112 Kuliczkowska Krystyna 284 Kummer von Falkenfeld Heinrich 109, 111, 115, 122 Kunc Bogusław („Kordian”, „Kordjan”) 53, 61, 65, 66, 69, 73, 75, 77, 78, 83, 94 Kunert Andrzej Krzysztof 79 Kurowski Apolinary 114 Kurowski Józef 28 Kurzeja-Świątek Maria 213 Kuśmierski (Leonard) Kazimierz 102 Kwaśny Emil 42 Kwieciński Mieczysław („Oset”) 281
334 Indeks osób Landau Maksymilian 196, 199 Langiewicz Marian 114 Langowski Krzysztof 54 Laskowski Otto 13, 23, 52, 131, 161, 173, 220, 265, 267, 268 Lasoń Józef 18, 82, 93, 107 Lasson Antoni 28 Lazarini de Colonna Edmund („Powiślak”) 155 Lein Richard 18, 275 Lenczowski Kosma (właśc. Karol Marceli) o. 17, 49, 89, 128, 135, 137, 146, 160, 169, 173, 207-213, 219,225,242,246, 267,270, 277, 281 Leo Juliusz 48, 137 Lermontow Michaił 31 Leroch Rudolf Ignacy 217 Lilienthal Zygmunt 30 Limanowski Bolesław 38 Lipiński Stanisław 133 Lipiński Wacław 14, 17, 59, 60, 72, 74, 117, 194, 197, 200, 207-212, 215, 217, 219, 220, 232, 235, 240, 241, 243, 244, 253, 260, 267, 280 Lis Marek 12, 281 Listowski Antoni 258 Litwinowicz Aleksander 100, 103, 107 Loewenstein Stanisław 37 Loth Roman 101, 237 Lubawski Wojciech 287 Lubicz Bolesław zob. Lubicz-Zahorski Bole sław Lubicz-Zahorski Bolesław 18, 39,50,118,120, 121, 229, 268, 276, 281 Lubieński Roman 169 Luboń-Kamiński zob. Kamieński Kazimierz („Luboń”) Ludendorff Erich 171 Lepki Bohdan 28, 34 Łoginow Aleksandr 151 Łossowski Piotr 136 Łoś Jan 34 Łowczowski Gustaw 14, 40, 137, 143,170, 190, 197, 203, 219, 233, 241, 255, 259, 265 Łoza Stanisław 28, 79 Łubieński Roman 198, 202 Łukasik Henryk 42 Łuszczkiewicz Władysław 44 Machowicz Stanisław („Sawa”) 68, 71 Maciszewski (Wład) Seweryn 106 Maj Adam 103 Majchrowski Jacek Maria 13, 14, 41, 52, 89, 95, 108, 110, 154, 161, 199 Majewski Tadeusz 103, 252 Malczewski Jacek 44 Malinowski Jan („Rudzki”) 154 Maliszewski Paweł 288 Małecki Jan Marian 27, 39 Małkowski Stanisław 35 Mandel Fryderyk 42 Mansperl
Bronisław („Haber”) 153, 161 Mańkowski Henryk 47 Martiszek Adolf 30 Matecki Józef 59 Matejko Jan 44, 45 Maternicki Jerzy 40 Matwiejew Giennadij 18 Matzke Jan 104 Mayer Ignacy 28 Mazanowski Mikołaj 27, 30 Mazur Grzegorz 86 Mazur Józef 80 Mącznik Jan 23 Medyński Eugeniusz 169, 202 Mehoffer Józef 50 Michalska-Bracha Lidia 141 Mickiewicz Adam 250 Mierzwa Janusz 18, 92 Mietzl von Stende August 258-263, 270-274, 278 Mikołaj II Romanow, car Rosji 57, 95, 131, 132 Mikołaj Mikołajewicz Romanow, wielki książę 130-132, 185 Milewska Wacława 14, 95, 124, 160, 167, 169, 172, 173, 186, 194, 197, 198, 200, 206, 216, 220, 227,235, 247, 251, 253, 258, 259, 261, 264, 268, 277, 280, 281, 283 Miodoński Adam 30, 34 Mioduszewska Wioletta Anna 220 Mioduszewski Franciszek („Kruk”) 169, 170, 175-177, 196
Indeks osób Mirowicz Ryszard 18, 75 Miszczenko Paweł 239 Mleczak Jan 238 Młodzianowski Kazimierz („Dąbrowa”) 150, 215 Młynarski Ludwik 36, 37, 85 Moczulski Leszek 14, 95, 108, 110, 111, 114, 116, 128 Monasterski Tadeusz („Kordian”) 122, 196, 199, 202, 213 Moraczewski Jędrzej 163, 164 Morawski Kazimierz 34 Moritz Aleksandr 151 Moszczeński Lucjan 63 Mościcki Ignacy 259 Mrozicki Antoni 134 Müller-Moliński Tadeusz („Puklerz”) 85, 216 Münnich Tadeusz 74 Musiałek Józef M. 14, 93, 97, 101, 108, 114, 117, 118, 120-122, 143, 144, 146, 147, 149, 152, 155, 156, 158-160, 167, 172, 173, 186, 190,195,196, 198-200, 203, 205, 206, 216, 219, 227 Myjak Józef 89 Nabokow Władimir 105 Nalepa Agnieszka z d. Małota 23 Nalepa Józef 23 Nalepa Rozalia 23 Nalepa Rozalia z d. Rosek 22 Nalepa Stanisław 22 Nałęcz Daria 124 Nałęcz Tomasz 18, 57, 124, 139 Nałęcz-Korzeniowski Andrzej 94 Narbut-Łuczyński Aleksander Jerzy 17, 95, 101, 103, 108, 109, 111, 114, 117, 118, 120, 121, 124,125, 133, 140, 143, 147, 150, 152, 161, 163, 170, 172, 173, 183, 188, 194, 197, 205, 206, 229, 276 Natanson Władysław 32 Natkaniec Tomasz 287 Nawrot Dariusz 162 Neugebauer Mieczysław („Norwid”) 69, 107, 124, 126, 148-150, 155, 172, 215, 238 Nitecki Feliks Walerian 216 Nitsch Roman 34 Niwiński Ludwik 281 335 Nizinski Stanisław 30 Nottes Clemens Edler von 220, 221, 223 Nowak Andrzej 49, 203, 229 Nowak Jan 115, 122 Nowak Janusz Tadeusz 14, 95, 124, 160, 167, 169, 172, 173, 186, 194, 197, 198, 200, 206, 216, 220, 227, 235, 247, 258, 259, 261, 264, 277, 280, 281, 283 Nowakowski Wiktor („Wielkopolanin”) 88 Nowik Grzegorz 110 Nowikow
Aleksandr 113, 130, 141, 151 Nowina-Sroczyński Marian 198 Nowiński Dariusz 288 Nowobilski Franciszek ks. 87 Oettingen Urszula 12-15, 114, 126-128, 130, 135, 136, 141, 143-152, 156-161, 165-170, 189, 194, 230, 235, 236, 238, 241, 242, 246, 248, 251, 253, 259, 264-269, 281, 285, 287, 288 Ogonowska Agnieszka 213 Olstowski Przemysław 18, 20, 113, 149, 238, 248, 291 Olszyna-Wilczyński Józef Konstanty zob. Wilczyński Józef Konstanty („Olszyna”) Omachel Karol („Japończyk”) 223 Opieliński Jan Tadeusz („Wojszner”) 243 Orczykowski Romuald 47 Orlot R. zob. Leroch Rudolf Ignacy Orsza Helena zob. Radlińska Helena Orzechowska Agnieszka 220 Osiecka Teresa 287 Osiecki Jerzy 120, 287 Ostoja-Zagórski Włodzimierz 136 Ostrowski Antoni („Biliński”) 152, 153, 155 Paderewski Ignacy Jan 39, 201 Paderewski Stanisław 133, 196, 201 Pagaczewski Julian 45 Pająk Aleksander 26 Pajewski Janusz 18, 57, 255 Palkiewicz Michał 241 Pałka Jarosław 18, 70, 173 Pannenko Tadeusz 280 Parczyński Stanisław Tadeusz („Młot”) 82, 113, 114, 161 Paskiewicz Iwan 173
336 Indeks osób Paszkowski Henryk („Krok”) 96, 111, 124, 126, 127, 140, 145, 153, 154, 160, 161 Pasznikiewicz Wojciech 256 Patelski Mariusz 165 Pattay Edler von Ključ Paul Emil 218-220 Pawlicki Stefan 33 Pawlik Jan 283 Pawłowski Ferdynand 69, 173, 226, 244 Pelczar Jan 28 Pelczarski Tadeusz 138, 139 Perkowska Urszula 32, 108 Perl Feliks 38 Pększyc Franciszek („Grudziński”) 10, 82, 94, 173,178, 182, 210, 217, 246, 280, 281, 293 Piątek Adam 42 Piątek Agnieszka z d. Golonka 21 Piątek Anna z d. Kowalczyk 23-26, 240 Piątek Antoni 42 Piątek Jan 23 Piątek Józef 21 Piątek Józef (młodszy syn Pawła i Anny) 23 Piątek Józef (starszy syn Pawła i Anny) 23 Piątek Kazimierz Jan „Herwin” passim Piątek Maria (Marianna) z d. Nalepa 22, 23, 26 Piątek Marian 23-25 Piątek Paweł 21-23, 25, 26, 33, 89, 240, 284, 285, 289 Piątek Stanisław 42 Piątkówna (Piątek-Herwinówna) Antonina 20 Piątkówna Anna (młodsza córka Pawła i Anny) 23 Piątkówna Anna (starsza córka Pawła i Anny) 23 Piatkówna Antonina 23, 285 Piątkówna Helena 23 Piątkówna Janina zob. Jasicka Janina z d. Piątek Piątkówna Józefa 23, 285 Piątkówna Maria 23 Piątkówna Wanda 23 Piestrzyńska Wanda 141 Pietrowo-Sołowo Borys 130 Pietrzak Henryk 145, 168, 267 Piętka Jan 28 Pilar Antoni („Huragan”) 79 Piłsudska Aleksandra 62 Piłsudski Józef 10, 11, 14, 16, 17, 19, 38, 39, 55-58, 60-62, 69, 70, 72, 73, 78, 80, 90-92, 94-97, 99-116, 121-131, 133, 134, 136-143, 145-149, 156-173, 176, 177, 179-184, 186-195, 199, 204, 207, 208, 210-213, 216, 227-230, 233-240, 246-249, 252, 253, 259-261, 264, 268, 272, 273, 276, 277, 279, 280, 282-287, 291-293 Pipes Richard
47, 128, 162, 251 Piskała Kamila 202 Piskor Tadeusz („Ludwik”) 163, 169, 170, 193, 194, 196, 198-200, 202, 203, 205, 206, 248, 259, 283 Platon 30 Plesner Rafał 287 Płachecki Antoni 214 Pobóg-Malinowski Władysław 55 Podhorodecki Piotr 20, 57 Pobiński Jerzy 18, 70, 173 Polechoński Krzysztof 227 Polniaszek (Nowopolski) Franciszek 101 Polzikow Piotr 175 Pomarański Stefan („Borowicz”) 13, 14, 17, 44, 57, 68, 89, 95-97, 99, 101, 103-109, 111, 112, 114, 117, 118, 120-122, 144, 152, 155, 161, 164, 173, 184, 203, 217, 225, 226, 229, 230, 265, 266, 268, 269 Pomarański Zygmunt („Brzózka”) 116, 154 Poniatowski Józef książę 40 Popielnicki Feliks 217 Potkański Waldemar 77 Princip Gawriło 91 Protassewicz Leon („Suszkowski”) 169, 187, 194, 204, 213, 215 Przemsza-Zieliński Jan 197 Przybylski Zygmunt 36 Pudełek Jan 18, 162, 165-168, 170, 173, 178, 181, 185, 186, 188, 241 Pustelnik Jan 252 Puszkin Aleksander 31, 116, 117, 229 Pytlewska-Szydłowska Alina 121, 203, 269 Radlińska Helena 38, 57 Radoński Zygmunt („Żarski”) 116 Ragoza Aleksan dr 257 Rapaport Tadeusz („Zbigniew”) 68
Indeks osób Rauchensteiner Manfried 18, 100, 171, 255, 275 Rdułtowski Jan 252 Reinhard-Chlanda Małgorzata 25 Reis Zygmunt 23 Rettinger Wacław Kazimierz („Graba”) 145 Rodek Karol 197 Rogalski Władysław 80 Rogatka Bogdan 17, 203 Rokossowski Konstanty 151 Roliński Adam 101 Romanowicz Jerzy 54 Romin Seweryn 244, 257, 264, 266, 269 Rostworowski Emanuel Mateusz 152, 158 Rouppert Stanisław 35, 204, 205, 225 Rozmus Jacek 250 Rozwadowski Jan Michał 34 Róg Rafał 47 Rudzki Maurycy 32 Rybak Józef 57, 93, 100, 111 Rybak Stanisław 53 Rydz Edward („Śmigły”) 53, 61, 66, 68, 71, 74, 83, 122, 124, 126, 127, 148, 149, 152, 155, 156, 158,173,177-180,182-184,186, 215, 220-223, 236, 244, 260, 273, 276-279, 283 Sander Gieorgij 151 Sas-Kulczycki Juliusz 175, 216, 217, 221 Sawicki Jerzy („Sawa”) 230 Sawicki Kazimierz („Andrzej”) 35-37, 39, 65, 85, 86, 118 Schally Kazimierz 169, 196, 199 Schmid Hugo 90 Schmucker Adolf 41 Schönfeld Emil 47 Schwarz Aleksiej von 174 Senarclens de Grancy Hugo von 262 Serapionowa Jelena 18 Siegelbach 134, 135 Siemiradzki Henryk 44 Sienkiewicz Henryk 11, 92, 183, 250 Sieroszewski Wacław 10, 229, 270, 271, 281 Sikorski Władysław 57, 123 Skąpska Zofia z d. Odrowąż Pieniążek 17, 18, 203, 209, 213-215, 225 Skąpski Jan 213, 214 Skąpski Rafał 17, 20, 203, 213, 214 337 Skierski Aleksander 218 Składkowski Sławoj Felicjan 17,127,128, 145, 147, 167, 173, 178, 188, 215-217, 219, 221, 222, 226, 235, 238, 240, 241, 243,244, 246, 247, 249-253, 255-257, 260, 265, 266, 269, 270, 277, 278, 281 Skorupska Janina zob. Skorupska-Szarlej Ja nina Skorupska-Szarlej Janina 39, 46 Skręt Rościsław
27 Skrzyński Ludwik („Kmicic”) 104, 105 Skuba Tadeusz 27 Skwarczyński Adam („Stary”) 169, 182, Skwarczyński Stanisław („Mały”) 230, 257, 258, 263-265, 277, 278 Sławek Walery 93 Słonecki Juliusz („Korab”) 149, 150 Słoniński Marian 151 Słoniowski Modest Longin („Słoń”) 108, 114, 152-155, 159 Słowacki Juliusz 164, 250, 280, 281, 290 Smogorzewska Małgorzata 79 Smoleński Maciej 110 Smoleński-Kolec Józef 14, 101, 105, 106, 110, 117, 131, 136, 140, 152, 158, 172, 192, 236, 254, 271, 277 Sofokles 34 Sokolnicki Michał („Leszek”) 18, 38, 56, 67, 68, 71, 74, 75, 77, 83, 91, 92, 94, 128, 129 Sokołowski Marian 45 Sokołowski Tadeusz 205 Solecki Kacper 185 Solek Wincenty 137, 143, 146, 147, 159, 219, 235, 240 Sosnkowski Kazimierz („Józef”) 10, 17, 55, 58, 59, 69, 77, 78, 95, 97, 99, 107, 110, 111, 115-122, 124, 125, 136, 140, 142-146, 159, 162,163, 165-167, 169,170, 190, 215, 216, 218-227,236,237, 244, 247,270-273, 282, 292 Sowa Andrzej Leon 286 Sowa Stefan („Lelek”) 85 Sowiński Józef 286 Spinoza Baruch 33 Srokowski Konstanty 139 Stachiewicz Julian („Wicz”) 14, 37, 44, 53, 62, 65, 66, 68-70, 73, 85, 86, 89, 91, 92, 143,
338 Indeks osób 146, 148, 149, 188, 194, 200, 201, 205, 210, 289 Stachiewicz Wacław („Styk”) 199 Stachowski Antoni Henryk 27 Stadnicki Adam Zbigniew 213 Stanisławska-Adamczewska Teresa 287 Starhemberg Guidobald von 41 Staroń Mateusz 63 Starzeński Edmund 47 Starzyński Roman 18, 35-37, 39, 64, 66, 67, 78, 89, 92, 107, 125, 132, 135, 260, 267 Stawecki Piotr 18, 41, 61, 70, 75, 122, 215, 236, 258, 272 Stefański Ksawery („Ferdynand”) 90, 91 Stepan Kamil 95, 101, 161, 241, 270 Sternbach Leon 34 Sternschuss Adolf 47 Stevenson David 275 Stima Maria 27 Stopka Krzysztof 32, 108 Straszewski Maurycy 33 Strojek Ludwik 35, 36, 39, 290 Strug Andrzej 10, 250 Suchcitz Andrzej 228 Suleja Włodzimierz 14, 57, 124 Sulimierski Filip 21 Sulkiewicz Aleksander 106 Siitterlin Ludwig 54 Szajdzicki Euzebiusz 28 Szaposznikow Borys 113 Szczepanik Wojciech 288 Szczuciński Władysław 42 Szeligowski Bohdan Alfons („Ratajko”) 112 Szkinski Jaków 218 Szkundin Grigorij 252 Szlachetko Jakub H. 202 Szlachta Bogdan 79 Szpotański Tadeusz 36, 38 Sztandera Marcin 287 Szukiewicz Maciej 18, 25, 45, 50, 214, 290 Szumielewicz Robert 287 Szyszłowska Maria z d. Binda („Dana”) 278 Szyszłowski Mikołaj („Sarmat”) 50, 65, 68, 78, 83, 126, 230, 231, 242, 245, 246, 253, 262-265, 268, 269, 276-278, 280, 281 Ścibor-Rylski Witold 205, 216, 216 Śliwiński Hipolit 59 Śliwiński Jan 242 Ślósarz Eugeniusz 30 Świątkowski Ferdynand („Bronisław”) 68 Świderski Gustaw („Pietrek”) 223 Świętek Ryszard 14, 57, 93 Świętnicki Jan ks. 26 Tahy von Tahvár Martin 279 Tarnasiewicz Edmund Wacław („Heldut”) 116 Tarnawiecki Artur 85 Tartaglia Mirosław 272
Tessaro Stanisław („Zosik”) 68, 89, 107, 111, 112, 116, 127, 155 Tetmajer Włodzimierz 58, 63, 72 Teufel Johann 264, 266 Thoman Alfons Hieronim 29 Thon Ozjasz 28 Tokarz Wacław 10, 99, 150, 162 Tomaszewski Antoni Stanisław 70, 195, 199, 206, 236, 264 Tretiak Józef 34 Trębiński Jerzy („Czarny”) 154 Trojanowski Jerzy („Szaleniec”) 80, 93 Trojanowski Mieczysław („Ryszard”, „Ryś”) 61, 71, 77, 78, 81, 193-196, 199, 200, 206, 253, 254, 256 Trzaska Durski Karol zob. Durski-Trzaska Karol Turgieniew Iwan 31 Turowicz Andrzej 42 Turowicz Jerzy 105 Tusiński Piotr Adam 97, 103, 251 Ulrych Juliusz 38, 160 Urbankowski Bohdan 43, 108, 115, 124 Urbański Bronisław („Cavour”) 46, 52-54, 65 Uziembło Adam 36 Waingertner Przemysław 172 Walewski Władysław 21 Waltoś Stanisław 286 Wandycz Damian Stanisław 232 Wank Emil 176, 177 Wapiński Roman 39 Wasilewski Leon 38, 56, 106, 138, 139
Indeks osób Waśkowski Stanisław 30 Weissglass Juliusz 162 Wereszycki Henryk 18, 57 Wergiliusz 30 Wicherkiewicz Bolesław 197 Widliński Jan 69 Wieczorkiewicz Wacław („Scaevola”) 107, 111, 112,126, 127,155,158, 273, 276, 280 Wieliczka-Szarkowa Joanna 13, 49, 203, 229, 230, 268, 269 Wielopolska Maria Jehanne 187 Wilczyński Józef Konstanty („Olszyna”) 22, 70, 80, 93, 137, 162, 172, 210, 259, 276 Wisłocka Wanda 141 Wiśniewska Małgorzata 60, 72, 75 Wiśniewski Kazimierz Józef 231, 237 Witkowski Stanisław 281 Włoszek Tadeusz Szymon 130 Wojciechowska Beata 141 Wojciechowski Mieczysław 60 Wołkowski Antoni 80, 81 Wołos Mariusz 18, 54, 57, 60, 92, 102, 103, 110, 140, 162, 169, 194, 197, 211, 247, 250, 252, 254 Worosz Henryk Adolf („Dołek”) 154 Woźniakowski Jan Stefan („Czywar”) 112,114 Wójcicki Paweł 251 Wróbel Piotr Jan 40 Wrzosek Mieczysław 14, 95, 169, 173,194, 197, 198, 200, 206, 216, 220, 231, 259, 261, 264, 265, 280 Wyspiański Stanisław 48 Wysznacki Janusz 36 Zacharski Ryszard 169, 196, 205 Zachemski Jakób 28 Zahorska Stefania 11 Zahorski Andrzej 40 Zalesski Konstantin 18 Zamorski Jan 83-87, 129, 293 Zamorski Kordian Józef („Ignacy”) 18, 53, 55, 61, 63, 64, 67, 68, 72, 73, 76, 79, 80, 82, 83, 86, 88, 89 Zamoyski Adam 39 Zan Tomasz 36 Zaorski Jan 269 Zathey Wilhelm 28 339 Zawiszanka Zofia 105 Zawiślak Józef („Tunguz”) 259 Zdrada Jerzy 137 Zeynek Theodor von 180 Zgórniak Marian 18, 255, 275 Zieleniewski Tadeusz („Kalina”) 222 Zieliński Hugo 10, 14, 107, 231, 265, 277, 278 Zieliński Ryszard 286 Zieliński Zygmunt 41 Zientara Maria 14, 95, 124, 160, 167, 169, 172, 173, 186, 194, 197,
198, 200, 206, 216, 220, 227, 235, 247, 251, 258, 259, 261, 264, 277, 280, 281, 283 Zinth Edward („Rzecki”) 169, 213 Zubrzyski Julian 236 Zuziak Janusz 37, 57, 74, 91, 162 Zwierzyński Stanisław („Sław”, „Dietrich”) 176, 183, 254 Zygmuntowicz Zygmunt 74 Zyrański Piotr 242 Żaworonkow Iwan 175 Żbikowski Andrzej 28 Żeleński Władysław 214 Żeromski Stefan 187, 250 Żmigrodzki Stanisław 63, 93, 244, 246, 253, 255, 256, 260, 277, 278, 282 Żórawski Kazimierz 33 Żukowski Przemysław Marcin 20, 32, 108 Żymirski Michał 149, 181, 182 Żytkiewicz Stanisław ks. 169, 196, 199, 201, 213, 266 Айрапетов Олег Рудольфович zob. Ajrapietow Oleg Асташов Александр Борисович 151, 257 Волос Мариуш zob. Wołos Mariusz Ганин Андрей Владиславович 151 Гильчевский Константин Лукич 239 Залесский Константин Александрович 113, 151, 175, 219, 239, 257 Иминов Владислав Таирович 255
340 Indeks osób Казин В.Х. 113 Корольков Георгий Карпович 174 Сергеев Евгений Юрьевич 255 Соколов Борис Вадимович 151 Матвеев Геннадий Филиппович 57, 124 Тимошинов Александр Александрович 194 Наврот Дариуш zob. Nawrot Dariusz Ненароков Альберт Павлович 223 Новицкий Василий Федорович 113, 151 Чубарьян Александр Оганович 255 Орехов Александр Михайлович 252 Серапионова Елена Павловна 195 Шапошников Борис Михайлович zob. Szaposznikow Borys Шкундин Григорий Давидович zob. Szkundin Grigorij
|
any_adam_object | 1 |
author | Wołos, Mariusz 1968- |
author_GND | (DE-588)133563170 |
author_facet | Wołos, Mariusz 1968- |
author_role | aut |
author_sort | Wołos, Mariusz 1968- |
author_variant | m w mw |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV043791344 |
ctrlnum | (OCoLC)1096366057 (DE-599)BVBBV043791344 |
edition | Mariusz Wołos |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02608nam a2200457 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV043791344</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190830 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">160922s2016 xx |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788363352714</subfield><subfield code="9">978-83-63352-71-4</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1096366057</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV043791344</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Wołos, Mariusz</subfield><subfield code="d">1968-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)133563170</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Przerwana droga do Niepodległej</subfield><subfield code="b">Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915)</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Interrupted way to the independent Poland</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Mariusz Wołos</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Instytut Historii PAN</subfield><subfield code="c">2016</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Warszawa</subfield><subfield code="b">Wydawnictwo Neriton</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">340 Seiten, 21 ungezählte Seiten Bildtafeln</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="546" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Zusammenfassung in englischer Sprache</subfield></datafield><datafield tag="600" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Piątek, Kazimierz Jan</subfield><subfield code="d">1886-1915</subfield><subfield code="0">(DE-588)1119115035</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4006804-3</subfield><subfield code="a">Biografie</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Piątek, Kazimierz Jan</subfield><subfield code="d">1886-1915</subfield><subfield code="0">(DE-588)1119115035</subfield><subfield code="D">p</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Register // Personenregister</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSBWK1</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09034</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">438</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029202332</subfield></datafield></record></collection> |
genre | (DE-588)4006804-3 Biografie gnd-content |
genre_facet | Biografie |
id | DE-604.BV043791344 |
illustrated | Not Illustrated |
indexdate | 2024-12-20T17:45:21Z |
institution | BVB |
isbn | 9788363352714 |
language | Polish |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029202332 |
oclc_num | 1096366057 |
open_access_boolean | |
owner | DE-12 |
owner_facet | DE-12 |
physical | 340 Seiten, 21 ungezählte Seiten Bildtafeln |
psigel | BSBWK1 |
publishDate | 2016 |
publishDateSearch | 2016 |
publishDateSort | 2016 |
publisher | Instytut Historii PAN Wydawnictwo Neriton |
record_format | marc |
spellingShingle | Wołos, Mariusz 1968- Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) Piątek, Kazimierz Jan 1886-1915 (DE-588)1119115035 gnd |
subject_GND | (DE-588)1119115035 (DE-588)4006804-3 |
title | Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
title_alt | Interrupted way to the independent Poland |
title_auth | Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
title_exact_search | Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
title_full | Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
title_fullStr | Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
title_full_unstemmed | Przerwana droga do Niepodległej Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
title_short | Przerwana droga do Niepodległej |
title_sort | przerwana droga do niepodleglej kazimierz piatek herwin 1886 1915 interrupted way to the independent poland kazimierz piatek aka herwin 1886 1915 |
title_sub | Kazimierz Piątek "Herwin" (1886-1915) = Interrupted way to the independent Poland : Kazimierz Piątek aka Herwin (1886-1915) |
topic | Piątek, Kazimierz Jan 1886-1915 (DE-588)1119115035 gnd |
topic_facet | Piątek, Kazimierz Jan 1886-1915 Biografie |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000003&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000005&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029202332&sequence=000007&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT wołosmariusz przerwanadrogadoniepodległejkazimierzpiatekherwin18861915interruptedwaytotheindependentpolandkazimierzpiatekakaherwin18861915 AT wołosmariusz interruptedwaytotheindependentpoland |