Opatowice - Wzgórze Prokopiaka: Tom 4
Gespeichert in:
| Beteilige Person: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Polnisch |
| Veröffentlicht: |
Poznań
Wydawn. Poznańskie
2014
|
| Schriftenreihe: | Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej
Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej |
| Links: | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| Umfang: | 518 Seiten Illustrationen, Karten, Diagramme |
| ISBN: | 9788323227847 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 cc4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV043655589 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20161013 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 160705s2014 xx a||| |||| 00||| pol d | ||
| 020 | |a 9788323227847 |9 978-83-232-2784-7 | ||
| 035 | |a (OCoLC)966293978 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV043655589 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
| 041 | 0 | |a pol | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a 6,11 |2 ssgn | ||
| 084 | |a 7,41 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Kośko, Aleksander |d 1948- |e Verfasser |0 (DE-588)140104313 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Opatowice - Wzgórze Prokopiaka |n Tom 4 |c Aleksander Kośko, Marzena Szmyt |
| 264 | 1 | |a Poznań |b Wydawn. Poznańskie |c 2014 | |
| 300 | |a 518 Seiten |b Illustrationen, Karten, Diagramme | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 490 | 0 | |a Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej | |
| 490 | 0 | |a Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej | |
| 773 | 0 | 8 | |w (DE-604)BV023037018 |g 4 |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Literaturverzeichnis |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Abstract |
| 940 | 1 | |n oe | |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029069087 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1819327043564732416 |
|---|---|
| adam_text | Spis tresci
WPROWADZENIE (Aleksander Kosko, Marzena Szmyt) 11
Wykaz stosowanych skrotow 12
OSADNICTWO PRADZIE JO WE NA STANOWISKU OPATOWICE 3 13
Rozdzial 1. PRZEBIEG BAD AN (Aleksander Kosko, Marzena Szmyt) 15
Rozdzial 2. SPECYFIKA STRATYFIKACYJNA STANOWISKA, CHARAKTERYSTYKA JEDNOSTEK
STRATYGRAFICZNO-KULTUROWYCHIPODSTAWY KWALIFIKACJIKULTUROWEJ OBIEK-
TOW ANTROPOGENICZNYCH (Aleksander Kosko, Mateusz Strozyk, Marzena Szmyt) 25
Rozdzial 3. ZROZNICOWANIE LITOLOGICZNE I GEOCHEMICZNE WYPELNISK OBIEKTOW,
WARSTW KULTUROWYCH ORAZ MATERIALU ZRODLOWEGO (Iwona Hildebrandt-Radke) 77
Rozdzial 4. REJESTR ZRODEL RUCHOMYCH (KULTUROWYCH I PRZYRODNICZYCH) (Aleksan-
der Kosko, Marzena Szmyt) 89
Rozdzial 5. CERAMIKA NACZYNIOWA KULTURY PUCHAROW LEJKOWATYCH (Aleksander Kos-
ko, Agnieszka Przybyl, Danuta Zurkiewicz) 105
Rozdzial 6. CERAMIKA NIENACZYNIOWA KULTURY PUCHAROW LEJKOWATYCH (Aleksander
Kosko, Marzena Szmyt, Danuta Zurkiewicz) 243
Rozdzial 7. CERAMIKA KULTURY AMFOR KULISTYCH (Marzena Szmyt) 249
Rozdzial 8. CERAMIKA Z INTERSTADIUM EPOK NEOLITU I BRAZU ORAZ Z CZASOW POZNIEJ-
SZYCH (Janusz Czebreszuk, Marzena Szmyt) 327
Rozdzial 9. MINERALOGICZNO-PETROGRAFICZNA CHARAKTERYSTYKA CERAMIKI, POLEPYI
SUROWCOW (Anna Rauba-Borowska) 349
Rozdzial 10. ODCISKI TEKSTYLIOW NA CERAMICE KULTURY PUCHAROW LEJKOWATYCH
(Aleksander Kosko, Andrzej Sikorski, Marzena Szmyt) 371
Rozdzial 11. GLINA JAKO MATERIAL BUDOWLANY (Karolina Harat, Aleksander Kosko, Marzena
Szmyt) 381
Rozdzial 12. (WYTWORCZOSC Z KRZEMIENIA Lucyna Domanska) 393
Rozdzial 13. WYTWORY Z KAMIENIA (Marzena Szmyt) 417
Rozdzial 14. POZOSTALOSCI SUBSTANCJI ORGANICZNYCH NA CERAMICE (Jerzy J. Langer, Alek-
sander Kosko, Marzena Szmyt) 419
8
Spis tresci
Rozdzial 15. SLADY UZYTKOWANIA I PRZETWARZANIA METALI (Zdzislaw Hensel, Aleksander
Kosko, Marzena Szmyt) 423
Rozdzial 16. ZWIERZ^CE SZCZ^TKI KOSTNE ORAZ WYROBY Z KOSCI (Daniel Makowiecki, Ma-
rzena Makowiecka, Marzena Szmyt) 427
Rozdzial 17. ODCISKI ROSLIN NA CERAMICE I POLEPIE ORAZ MAKROFOSYLIA (Joanna
Koszalka) 449
Rozdzial 18. IDENTYFIKACJA TAKSONOMICZNA WEGLI DRZEWNYCH (Tomasz Stepnik, Aleksan-
der Kosko, Marzena Szmyt) 457
Rozdzial 19. A CHRONOLOGIA ABSOLUTN (Aleksander Kosko, Marzena Szmyt) 471
Rozdzial 20. OSADNICTWO PRADZIEJOWE NA STANOWISKU OPATOWICE 3 (Aleksander Kosko,
Marzena Szmyt) 491
ZAKOÑCZENIE (Aleksander Kosko, Marzena Szmyt) 503
LITERATURA 505
SUMMARY 513
ADRES YAUTORÓW 517
Literatura
Andersen S.H.
1995 Coastal adaption and marine exploitation in Late
Mesolithic Denmark - with special emphasis on the
Limfjord region, [w:] A. Fischer (Ed.), Man and Sea
in the Mesolithic. Coastal settlement above and be-
low present sea level. Proceeding of the International
Symposium, Kalundborg, Denmark 1993. Oxbow
Monograph 53, Oxford, 41 - 66.
Bogucki P.
1988 Forest Farmers and Stockherders, Early Agriculture
and its Consequences in North-Central Europe, Cam-
bridge.
Blott S. J., Pye K.
2001 Gradistat. A grain size distribution and statistics pac-
kage for the analysis of unconsolidated sediments,
“Earth Surface Processes and Landforms” 26, 1237
-1248.
Bronk Ramsey C.
2013 OxCal v. 4.2, Oxford (www. rlaha.ox.ac.uk).
Bukowska-Gedigowa J.
1980 Osady neolityczne w Pietrowicach Wielkich pod Ra-
ciborzem, Wroclaw - Warszawa - Krakow - Gdansk.
Chachlikowski P.
1994 Osiedla kultury pucharow lejkowatych w Podgaju,
woj. wloclawskie, stanowisko 6A, Poznan.
Chmielewski T. J.
2009 Po nitce do kl^bka... O prz^dzalnictwie i tkactwie
mlodszej epoki kamienia w Europie Srodkowej, War-
szawa.
Ciesla W.
1961 Wlasciwosci chemiczne czamych ziem kujawskich
na tie srodowiska geograficznego, Poznan.
Cofta-Broniewska A., Bednarczyk J.
1998 Miejsce obrz^dowe z doby neolitu i schylku starozyt-
nosci w Inowroclawiu, st. 58. Studia i materialy do
dziejow Kujaw 9, Poznan.
Cofta-Broniewska A., Kosko A.
1982 Historia pierwotna spoleczehstw Kujaw, Warszawa -
Poznan.
Czebreszuk J.
1996 Spolecznosci Kujaw w poczatkach epoki brazu, Po-
znan.
2006 Ceramika z interstadium epok neolitu i brazu oraz
z okresöw pözniejszych, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice. Wzgörze Prokopiaka. Tom I. Studia i ma-
terialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczyzny
Kujawskiej I, Poznan, 213 - 222.
2007a Ceramika z interstadium epok neolitu i brazu oraz
z okresöw pözniejszych, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice. Wzgörze Prokopiaka. Tom II. Studia
i materialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej II, Poznan, 153 - 172.
2007b Ceramika z interstadium epok neolitu i brazu oraz
z czasöw pözniejszych, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice - Wzgörze Prokopiaka. Tom III. Studia
i materialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej III, Poznan, 275 - 293,
Czebreszuk J., Kosko A., Makarowicz P, Szmyt M.
2000 Podsumowanie, [w:] A. Kosko (red.), Archeologiczne
badania ratownicze wzdluz trasy gazociagu tranzytowe-
go. Tom III. Kujawy. Cz^sc 4. Osadnictwo kultur pöz-
noneolitycznych oraz interstadium epok neolitu i brazu:
3900 - 1400/1300 przed Chr., Poznan, 569 - 571.
Czebreszuk J., Kosko A., Szmyt M.
2006 Zasady analizy zrödel ceramicznych z okresu pözne-
go neolitu oraz interstadium epok neolitu i brazu, [w:]
A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgörze Proko-
piaka.Tom I. Studia i materialy do badan nad pöznym
neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 39 - 64.
Czebreszuk J., Szmyt M.
1998 Der Epochenumbruch vom Neolithikum zur Bron-
zezeit im polnischen Tiefland am Beispiel Kuja-
wiens, „Praehistorische Zeitschrift“ 73 (2), 167 —
-232.
2001 The 3rd Millennium BC in Kujawy in the Light of
14C Dates, [w:] J. Czebreszuk, J. Müller (Hrsg.), Die
506 Osadnictwo pradziejowe na stanowisku Opatowice 3
absolute Chronologie in Mitteleuropa 3000-2000
v.Chr./ The Absolute Chronology of Central Europe
3000-2000 BC. Studien zur Archäologie in Ostmit-
teleuropa / Studia nad Pradziejami Europy Srodkowej
1, Poznan - Bamberg - Rahden/Westf., 177 - 208.
2007 Bell Beakers and their Role in a Settlement Evo-
lution during the Neolithic-Bronze Interstage on
the Polish Lowland, [w:] M. Baioni, V. Leonini,
D. Lo Vetro, F. Martini, R. Poggiani Keller, L. Sarti
(Eds.), Bell Beaker in Everyday Life. Proceedings of
the 10th Meeting “Archéologie et Gobelets” (Flor-
ence - Siena - Villanuova sul Clisi, May 12-15,
2006). Millenni. Studi di Archeologia Preistorica 6,
Firenze, 221 -233.
Czemiak L.
1980 Rozwöj spoteczenstw kultury pöznej ceramiki wstç-
gowej na Kujawach, Poznan.
1994 Wczesny i srodkowy okres neolitu na Kujawach
5400-3650 p.n.e., Poznan.
Czemiak L., Domariska L., Prinke D., Kosko A.
1991 The Funnel Beaker Culture in Kuiavia, [w:] D. Jan-
kowska (Red.), Die Trichterbecherkultur. Neue For-
schungen und Hypothesen. Teil II, Poznan, 69-75
Czemiak L., Grygiel R., Tetzlaff W.
1977 Néolithique. Civilisations de Lengyel, des Amphores
Sphériques et des Coupes en Entonnoir, “Inventaria
Archaeologica, Pologne” XXXIX, Warszawa.
Cemiak L., Kosko A.
1980 Zagadnienie efektywnosci poznawczej analizy chro-
nologicznej ceramiki na podstawie cech technolo-
gicznych. Z problematyki badan nad „datowaniem
technologicznym“ ceramiki kultur neolitycznych
w strefie Kujaw, Archeologia Polski 25,247 - 280.
Domanska L.
2006 Materialy krzemienne, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice - Wzgörze Prokopiaka. Tom I. Studia
i materialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej I, Poznan, 223 - 235.
2007a Wytworczosc z krzemienia, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice - Wzgörze Prokopiaka. Tom II. Studia
i materialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej II, Poznan, 181-199.
2007b Wytworczosc z krzemienia, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice - Wzgörze Prokopiaka. Tom III. Studia
i materialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej III, Poznan, 299 - 314.
2013 Krzemieniarstwo horyzontu klasycznowiöreckiego
kultury pucharöw lejkowatych na Kujawach, Lodz.
Farkas Z.
1984 Koleso a zaprah v praveku Slovenska, Bratislava.
Gabalöwna L.
1959 Szkice kujawskie. Z badan Muzeum Archeologiczne-
go i Etnograficznego w Lodzi, „Z otchlani wieköw”
XXV, 325-331.
1960 Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w osadach kul-
tury pucharöw lejkowatych w Radziejowie Kujawskim
i Opatowicach, pow. Radziejöw Kujawski, w roku 1958,
„SprawozdaniaArcheologiczne”XI, 21 - 35.
1962 Archaeological Investigations at Radziejöw Kujaw-
ski, „Archaeologia Polona” IV, 121 - 136.
Goslar T., Kozlowski J., Szmyt M., Czemik J.
2013 Effect of HF leaching on 14C dates of pottery, “Nuc-
lear Instruments and Methods in Physics Research.
Section B: Beam Interactions with Materials and
Atoms” 294, 252 - 256.
Guminski W.
1989 Grödek Nadbuzny. Osada kultury pucharöw lejko-
watych, Wroclaw - Warszawa - Krakow - Gdansk
- Lodz.
Hald A.
1950 Olddanske tekstiler. Komparative tekstil- og dragt
historiske studier paa grundlag af Mosefund og gra-
vfund fra Jemalderen, Kobenhavn.
Harat K., Kosko A., Szmyt M.
2015 Glina jako material budowlany, [w:] A. Kosko,
M. Szmyt, Opatowice - Wzgörze Prokopiaka. Tom
V. Studia i materialy do badan nad pöznym neolitem
Wysoczyzny Kujawskiej V, Poznan, w druku.
Hildebrandt-Radke I.
2007 Litologiczna charakterystyka obiektöw i nawarstwien
kulturowych, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice -
Wzgörze Prokopiaka. Tom II. Studia i materialy do
badan nad pöznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej
II, Poznan, 53 - 57.
Jözwiak B.
2003 Spolecznosci subneolitu wschodnioeuropejskiego na
Nizu Polskim w miqdzyrzeczu Odry i Wisly, Poznan.
Kabacinski J.
2008 Inwentarze krzemienne ze stanowisk neolitycznych
Kotliny Torunsko-Bydgoskiej, [w:] J. Bednarczyk,
J. Czebreszuk, P. Makarowicz, M. Szmyt (red.), Na po-
graniczu swiatöw. Studia z pradziejöw mi^dzymorza
bahycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksan-
drowi Kosko w 60. rocznicq urodzin, Poznan, 167 - 190.
Klichowska M.
1979 Pszenica z neolitycznego stanowiska w Opatowicach,
woj. wloclawskie, „Prace i Materialy Muzeum Arche-
ologicznego i Etnograficznego w Lodzi, Seria Arche-
ologiczna” 26, 59 - 65.
Kneisel J., Müller J.
2012 Bruszczewo. Momentaufnahmen einer bronzezeitli-
chen Siedlung, Kiel.
Koszalka J.
2006 Odciski roslin na ceramice kultury pucharöw lejko-
watych oraz kultury amfor kulistych, [w:] A. Kosko,
Literatura 507
M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom
I. Studia i materialy do badah nad poznym neolitem
Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 263 - 264.
2007a Odciski roslin na ceramice i polepie kultury pucha-
röw lejkowatych, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowi-
ce - Wzgorze Prokopiaka. Tom II. Studia i materialy
do badan nad poznym neolitem Wysoczyzny Kujaw-
skiej II, Poznan, 247 - 248.
2007b Odciski roslinne na ceramice i polepie kultury pucha-
r6w lejkowatych oraz kultury amfor kulistych, [w:]
A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopia-
ka. Tom ni. Studia i materialy do badan nad poznym neo-
litem Wysoczyzny Kujawskiej III. Poznan, 363 - 369.
Kosko A.
1979 Rozwöj kulturowy spoleczenstw Kujaw w okresach
schylkowego neolitu i wczesnej epoki br^zu. Poznan.
1981a Udzial pohidniowo-wschodnioeuropejskich wzorcöw
kulturowych w rozwoju nizowych spoleczenstw kul-
tury pucharöw lejkowatych, Poznan.
1981b Z badan nad grup^ radziejowsk^ kultury pucharöw
lejkowatych, [w:] T. Wislanski (red.), Kultura pucha-
röw lejkowatych w Polsce, Poznan, 191 - 205.
1983 Lojewo, gm. Inowroclaw, woj. Bydgoszcz, stan. 4,
osada z fazy pöznolubonskiej (V) kultury pucharöw
lejkowatych, „Sprawozdania Archeologiczne” 35,
23-50.
1987 Papros woj. Bydgoszcz gm. D^browa Biskupia, stan.
6A, 6B, 6G. Obozowiska z fazy lubohskiej (IV) kul-
tury pucharöw lejkowatych, „Folia Praehistorica Po-
snaniensia” 2, 35 - 67.
1988 Osady kultury pucharöw lejkowatych w Inowrocla-
wiu-Mqtwach, woj. Bydgoszcz, stanowisko 1, Ino-
wroclaw
1989 Formy eksploatacji powierzchni stanowiska w epo-
kach neolitu i br%zu, [w:] A. Cofta-Broniewska (red.),
Miejsce pradziejowych i sredniowiecznych praktyk
kultowych w Kruszy Zamkowej, Bydgoszcz - Po-
znan, 15-64.
1990 Kultura amfor kulistych a kultura pucharöw lejkowa-
tych, [w:] A. Cofta-Broniewska (red.), Kultura amfor
kulistych w rejonie Kujaw, Poznan, 87-113.
1991 Globular Amphora culture versus Funnel Beaker
culture, [w:] A. Cofta-Broniewska (Ed.), New Ten-
dencies in Studies of Globular Amphora Culture, Ar-
chaeologia Interregionalis 14, Warszawa - Krakow
- Poznan, 87- 112.
1996 Grupa radziejowska kultury pucharöw lejkowatych
jako prolog kujawskiej enklawy naddunajskiej cywili-
zacji wczesnobr^zowej, [w:] A. Kosko (red.), Z badah
nad genez^ regionalizmu kulturowego spoleczenstw
Kujaw, Poznan - Kruszwica - Inowroclaw, 91 — 106.
2000 Osadnictwo spolecznosci kultury pucharöw lejkowa-
tych (grupy: wschodnia i radziejowska), [w:] A. Kos-
ko (red.), Archeologiczne badania ratownicze wzdluz
trasy gazoci^gu tranzytowego. Tom III. Kujawy.
Cz§sc 4. Osadnictwo kultur pöznoneolitycznych oraz
interstadium epok neolitu i brgzu: 3900 - 1400/1300
przed Chr., Poznan, 19 - 133.
2006 Ceramika kultury pucharöw lejkowatych, [w:] A.
Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopiaka.
Tom I. Studia i materialy do badah nad poznym neo-
litem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 139 - 194.
Kosko A., Langer J.J., Pietrzak S., Szmyt M.
2006 Organic Pigments in Pottery Decoration of Early
Agrarian Cultures in the Vistula drainage 4th-3rd mil-
lennium BC, [w:J A. Gibson (Ed.) Prehistoric Pottery:
Some Recent Research, British Archaeological Rese-
arch. International Series 1509, Oxford, 51-61.
Kosko A., Langer J.J., Szmyt M.
2000 Painted Pottery as a Symptom of Tripolye “influen-
ce” in the circle of Neolithic Vistula Cultures, [w:] A.
Kosko (Ed.) The Western Border Area of the Tripo-
lye Culture, “Baltic-Pontic Studies” 9, 282 - 288.
Kosko A., Luksza A.
2007 Ceramika naczyniowa kultury pucharow lejkowatych,
[w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Proko-
piaka. Tom II. Studia i materialy do badah nad poznym
neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 69- 133.
Kosko A., Makowiecki D., Szmyt M.
2007 Miejsce obrz^dowe ludnosci kultury amfor kulistych,
[w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Pro-
kopiaka. Tom II. Studia i materialy do badah nad poz-
nym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej II, Poznan,
265 - 272.
Kosko A., Pazdur M.F., Szmyt M.
1996 Z badah nad kujawskq. skalq. chronologii radiow^glo-
wej. Perspektywa kompleksu osadniczego w Opa-
towicach, woj. wloclawskie, „Zeszyty Naukowe
Politechniki Slqskiej, Matematyka-Fizyka 79, Geo-
chronologia” 14,201 - 213.
Kosko A., Przybyl A.
2004 Kultura pucharow lejkowatych, [w:] J. Bednarczyk,
A. Kosko (red.), Od diugiego domu najstarszych rolni-
kow do dworu staropolskiego. Wyniki badah archeolo-
gicznych na trasach gazociqgow Mogilno - Wloclawek
i Mogilno - Wydartowo, Poznan, 235-314.
Kosko A., Przybyl A., Szmyt M.
2007 Ceramika naczyniowa kultury pucharow lejkowatych
[w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze
Prokopiaka. Tom III. Studia i materialy do badah nad
poznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan,
61 - 245.
Kosko A., Rqczkowski W., Szmyt M.
2006 Badania archeologiczne na Wzgorzu Prokopiaka na
tie etapow jego gospodarczego wykorzystywania
w XX wieku, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice
- Wzgorze Prokopiaka. Tom I. Studia i materialy do
badah nad poznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej
I, Poznan, 27-38.
Kosko A., Sikorski A., Szmyt M.
2010a ‘Corded ‘and ‘Cord-Like’ Ornamentation in the Vi-
stula and Dnieper Interfluvial Region in the 4th - 5th
508 Osadnictwo pradziejowe na stanowisku Opatowice 3
Mill. BC. Introduction to interdisciplinary research,
[w:] A. Kosko, M. Szmyt (Eds.), ‘Cord’ Ornaments
on Pottery in the Vistula and Dnieper Interfluvial Re-
gion: 5th-4th Mill. BC. Baltic-Pontic Studies 15, 13
-48.
2010b‘Cord’ and ‘Cord-Like’ Ornaments on the Pottery
of Funnel Beaker Culture Societies on the Polish
Lowlands in the 4th Millennium BC, [w:] A. Kosko,
M. Szmyt (Eds.), ‘Cord’ Ornaments on Pottery in the
Vistula and Dnieper Interfluvial Region: 5th - 4th
Mill. BC. Baltic-Pontic Studies 15,146- 152.
Kosko A., Szmyt M.
1993 Neolityczny kompleks osadniczy na obszarze Wzgo-
rza Prokopiaka w Opatowicach, gm. Radziejow Ku-
jawski, woj. wloclawskie. Stan i perspektywy badan,
„Ziemia Kujawska” IX, 159 - 182.
2006 Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom I. Studia i ma-
terialy do badan nad poznym neolitem Wysoczyzny
Kujawskiej I, Poznan.
2007a Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom II. Studia
i materialy do badan nad poznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej II, Poznan.
2007b Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom III. Studia
i materialy do badan nad poznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej, Poznan.
2015a Opatowice - Wzgorze Prokopiaka V. Studia i materialy
do badan nad poznym neolitem Wysoczyzny Kujaw-
skiej, Poznan, w druku.
2015b Dom na wzgorzu, 3200 przed Chr. Mala osada lud-
nosci kultury pucharow lejkowatych na stanowisku
Opatowice 42 (Kujawy) i jej pohidniowo-wschodnie
koneksje, [w:] O. Diachenko, F. Menotti, S. Ryzhov,
K. Bunjatjan, S. Kadrow (Eds.), Kultumyj kompleks
Kukuten’-Tripillia ta jugo susidi. Zbirka naukovikch
prac pam’jati Volodimira Krutsa, Lviv, 183 - 208.
Kosko A., Szmyt M. (Eds.)
2010 ‘Cord’ Ornaments on Pottery in the Vistula and
Dnieper Interfluvial Region: 5th - 4th Mill. BC, “Bal-
tic-Pontic Studies” 15, Poznan.
Kovaljuch M., Skripkin V.
2007 Specyfika radiow^glowego datowania ceramiki pra-
dziejowej, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice -
Wzgorze Prokopiaka. Tom II. Studia i materialy do
badan nad poznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej
II, Poznan, 19-21.
Koziorowska L.
1988 Analiza jakosciowa ewentualnych sladow produkcyj-
nych i ocena ftmkcji fragmentu ceramicznego (frag-
ment tygielka ?) z Opatowic, gm. Radziejow, woj.
wloclawskie, nr CL 6242, Warszawa, maszynopis
w archiwum Zakladu Prahistorii Polski Instytutu Pra-
historii UAM w Poznaniu.
Kr^piec M., Makowiecki D., Michczynski A., Nowaczyk B.,
Pazdur A., Pazdur M., Polcynowie I i M, St^pnik T.,
Suchorska-Rola M., Rola J.
1996 Drugi sezon interdyscyplinamych badan na stan. 1
w Zulawce Malej, gm. Wyrzysk, woj. pilskie, „Wiel-
kopolskie Sprawozdania Archeologiczne” 4, 23 - 57.
Kruk J.
2008 Transport kolowy, orka i udomowienie konia - wy-
nalazki neolitu srodkowego, [w:] J. Bednarczyk,
J. Czebreszuk, P. Makarowicz, M. Szmyt (red.), Na
pograniczu swiatöw. Studia z pradziejow mi^dzymo-
rza baitycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi
Aleksandrowi Kosko w 60. rocznic? urodzin, Poznan,
251 -263.
Krzysik F.
1978 Nauka o drewnie, Warszawa.
Langer I.J., Pietrzak S.
2006 Wytwarzanie i zastosowanie substancji smolistych.
Badania technoarcheologiczne pozostalosci orga-
nicznych identyfikowanych z dzialalnosciq. spolecz-
nosci kultury pucharow lejkowatych, [w:] A. Kosko,
M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom
I. Studia i materialy do badan nad poznym neolitem
Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 243 - 251.
Langer I.J., Pietrzak S., Tomaszewska A., Kaminska M.,
Kosko A., Szmyt M.
2007 Substancje smoliste na ceramice kultury pucharow
lejkowatych, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice -
Wzgorze Prokopiaka. Tom III. Studia i materialy do
badan nad poznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej
III, Poznan, 339 - 357.
Lasota-Moskalewska A.
1997 Podstawy archeozoologii. Szczigki ssakow, Warsza-
wa.
Litynska-Zajac M., Wasylikowa K.,
2005 Przewodnik do badan archeobotanicznych, Poznan.
Laszczewska T.
1966 Pradzieje wiökiennictwa, [w:] J. Kaminska, I. Tumau
(red.), Zarys historii wiökiennictwa na ziemiach pol-
skich do kohca XVIII wieku, Wroclaw - Warszawa
- Krakow, 21 - 53.
Maik J.
1988 Wyroby wlokiennicze na Pomorzu z okresu rzym-
skiego i ze sredniowiecza, Wroclaw - Warszawa -
Krakow - Gdansk - Lodz.
Makohonienko M.
2006 Szata roslinna Wzgörza Prokopiaka i jego okolic -
mozliwosci i ograniczenia Studium paleobotaniczne-
go, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze
Prokopiaka. Tom I. Studia i materialy do badan nad
poznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan,
81-86.
2008 Szata roslinna i etapy rozwoju krajobrazu kulturo-
wego Kujaw w otoczeniu stanowiska Opatowice na
Literatura 509
Wzgórzu Prokopiaka w okresie neolitii i epoce brazu -
podstawypalinologiczne, [w:] J. Bednarczyk, J. Czebre-
szuk, P. Makarowicz, M. Szmyt (red.), Na pograniczu
swiatów. Studia z pradziejów miedzymorza bahycko-
-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi
Kosko w 60. rocznic? urodzin, Poznan, 353 - 370.
Makohonienko M., Koszalka J., Noryskiewicz B., St^pnik
T., Szmyt M.
2006 Szata roslinna Wzgórza Prokopiaka i jego okolic -
mozliwosci i ograniczenia Studium paleobotanicznego,
[w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice. Wzgórze Proko-
piaka. Tom I. Studia i materialy do badañ nad póznym
neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 81-86.
Makowiecka M.
2006 Zwierzfce szczatki kostne, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice - Wzgórze Prokopiaka. Tom I. Studia
i materialy do badañ nad póznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej I, Poznan, 261.
2007 Zwierz^ce szczatki kostne, [w:] A. Kosko, M. Szmyt,
Opatowice - Wzgórze Prokopiaka. Tom III. Studia
i materialy do badañ nad póznym neolitem Wysoczy-
zny Kujawskiej III, Poznañ, 359 - 361.
Makowiecki D.
2003 Historia ryb i rybolówstwa w holocenie na Nizu
Polskim w swietle badañ archeoichtiologicznych,
Poznañ.
2004 Badania archeozoologiczne pozostalosci kostnych
z osad pradziejowych, odkrytych na trasie gazoci^gu
Mogilno-Wloclawek, [w:] J. Bednarczyk, A. Kosko
(red.), Od dlugiego domu najstarszych rolników do
dworu staropolskiego. Wyniki badañ archeologicznych
na trasach gazoci^gów Mogilno - Wloctawek i Mogil-
no - Wydartowo, Poznañ, 525 - 552.
2008a Badania archeozoologiczne w studiach nad pale-
osrodowiskiem czlowieka, [w:] W. Chudziak (red.),
Czlowiek i srodowisko przyrodnicze we wczesnym
sredniowieczu w swietle badañ interdyscyplinamych,
Toruñ, 123 - 137.
2008b Uzytkowanie zwierzqt i konsumpcja miQsa w sre-
dniowieczu w swietle badañ archeozoologicznych.
Wybrane zagadnienia, [w:j S. Suchodolski (red.),
Zródla historyczne wydobywane z ziemi, Wroclaw,
57-77.
2010 Wczesnosredniowieczna gospodarka zwicrz^tami
i socjotopografia in Culmine na Pomorzu Nadwislañ-
skim. Studium archeozoologiczne. Mons Sancti Lau-
rentii 6, Toruñ.
Makowiecki D., Makowiecka M.
2000 Gospodarka zwierz^tami spolecznosci kultury pucha-
rów lejkowatych (grupy: wschodnia i radziejowska)
oraz kultury amfor kulistych, [w:] A. Kosko (red.),
Archeologiczne badania ratownicze wzdtuz trasy
gazociagu tranzytowego. Tom III. Kujawy. Cz^sc 4.
Osadnictwo kultur póznoneolitycznych oraz intersta-
dium epok neolitu i brgzu: 3900 -1400/1300 przed
Chr., Poznañ, 347 - 378.
2007 Zwierz^ce szczatki kostne z obiektow osadowych i z
warstwy kulturowej, [w:] A. Kosko, M. Szmyt, Opa-
towice - Wzgörze Prokopiaka. Tom II. Studia i ma-
terialy do badan nad pöznym neolitem Wysoczyzny
Kujawskiej II, Poznan, 241 - 246.
2008 Depozyt szczgtkow zwierzfcych z grobu ludnosci
kultury amfor kulistych z Chodziezy, stan. 3. Nowe
informacje, [w:] J. Bednarczyk, J. Czebreszuk, P. Ma-
karowicz, M. Szmyt (red.), Na pograniczu swiatöw.
Studia z pradziejow mi^dzymorza baltycko-pontyj-
skiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kosko
w 60. rocznice urodzin, Poznan, 371 - 379.
Makowiecki D., Stach A.
2007 Ssaki wolno zyjace w holocenie Polski - aspekt sro-
dowiskowy i gospodarczy, [w:] M. Makohonienko,
D. Makowiecki, Z. Kumatowska (red.), Studia inter-
dyscypliname nad srodowiskiem i kultury w Polsce.
Srodowisko-Czlowiek-Cywilizacja 1,Poznan, 155
-170.
Marciniak A.
1996 Archeologia i jej zrddla. Materialy faunistyczne
w praktyce badawczej archeologii, Poznan.
Markevic V.I.
1981 Pozdnetripolskije plemena Sevemoj Moldavii,
Kisinev.
Michatowska M.
1995 Slownik terminologiczny wlokiennictwa, Warszawa.
Michalowski A., Sikorski A.
2005 Ornament sznurowy na ceramice ludnosci kultury
amfor kulistych z Poznania-Nowego Miasta (stan.
314), „Folia Paehistorica Posnaniensia” XIII/XIV,
175-214.
Michczynski A.
2011 Tworzenie chronologii bezwzgl^dnych na podstawie
datowania metodg radiowtjglowg, Gliwice.
Milewski A.
1965 Materialy i wyroby z drewna, Warszawa.
Mirek Z., Pi^kos-Mirkowa H., Zajgc A., Zajgc M.
2002 Flowering plants and pteridophytes of Poland.
A checklist, [w:] Biodiversity of Poland. Yol. 1, War-
szawa, 1 - 442.
Moszynski K.
1967 Kultura ludowa Slowian. Tom I. Kultura materialna,
Warszawa.
Munsell A.H.
1973 Munsell soil color charts. Baltimore.
Nemejcovä-Pavükovä V.
1979 Pociatky boleräzskiej skupiny na Slovensku, “Slov-
enskä Archeologia” 27, 17 - 44.
510 Osadnictwo pradziejowe na stanowisku Opatowice 3
Nowaczyk B.
2006 Eoliczne piaski pokrywowe na Wzgorzu Prokopiaka
w Opatowicach kolo Radziejowa Kujawskiego, [w:]
A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgörze Proko-
piaka. Tom I. Studia i materialy do badan nadpöznym
neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 67 - 80.
Olszewski P.
1990 Stan badan nad krzemieniarstwem kultury amfor kuli-
stych na Kujawach, [w] A. Cofta-Broniewska (red.), Kul-
tura amfor kulistych w rejonie Kujaw, Poznan, 189 - 203.
Papiemik R, Rybicka M.
2002 Annopol. Osada kultury pucharow lejkowatych na
Pojezierzu Gostyninskim, Lodz.
PavelcikJ.
1973 Befestigste Industriezentren der Träger Badener Kul-
tur und ihr Platz in der gesellschaflich-ökonomischen
Entwicklung des östlichen Teiles Mitteleuropas,
„Musaica“ XXIV, 41-49.
Pielowski Z.
1979 Zajqc, Warszawa, wyd. II.
Pleslowa-Stikova E.
1973 Einige Möglichkeiten der Interpretation der Innebebau-
ung äneolithischer Siedlugen, “Musaica” XXTV, 29 — 39.
Podkahska M.
2012 Odciski tekstylne na ceramice, [w:] P. Silska, Wcze-
snosredniowieczna osada obronna w Bruszczewie.
Badania 1964-1968. Bibliotheca Fontes Archaeologi-
ci Posnanienses 15, Poznan, 207 - 213.
Prinke D., Weber A.
1982 Konary, gm. Dqbrowa biskupia, woj. Bydgoszcz,
stan. 6A-B (przyczynek do studiöw nad „centralno-
kujawskim” nurtem technologicznego i stylistyczne-
go rozwoju ceramiki kultury pucharöw lejkowatych),
„Sprawozdania Archeologiczne” 34, 25 - 51.
Przybyl A.
2006 Zagadnienie znaczenia szlaku noteckiego w rozwoju
pözno neolitycznej kultury pucharöw lejkowatych,
[w:] H. Machajewski, J.Rola (red.), Pradolina Note-
ci na tie pradziejowych i wczesnosredniowiecznych
szlaköw handlowych, Pila-Plotki, 45 - 52.
2009 Spolecznosci pöznoneolitycznej kultury pucharöw
lejkowatych na Kujawach. Problem wplywöw z kr j-
gu kultury badehskiej. Materialy do syntezy pradzie-
jöw Kujaw 13, Poznan.
Przybyla M.M., Szczepanik R, Podsiadio M.
2014 Badania nieinwazyjne stanowiska 1 w Gniazdowi-
cach, pow. proszowicki, „Fontes Archaeologici Po-
snanienses” 50/2, 82 - 97.
Racinowski R., Szczypek T, Wach J.
2001 Prezentacja i interpretacja wyniköw badan uziamie-
nia osadow czwartorz^dowych, Katowice.
Raetzel-Fabian D.
2000 Calden. Erdwerk und Bestttungsplätze des Jungneolithi-
kums. Architektur - Ritual - Chronologie. Universitäts-
forschungen zur prähistorischen Archäologie 70, Bonn.
2001 Anmerkungen zur Interpretation von 14C-Daten,
[w:] J. Czebreszuk, J. Müller (Hrsg.), Die absolute
Chronologie in Mitteleuropa 3000-2000 v.Chr./ The
Absolute Chronology of Central Europe 3000-2000
BC. Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa /
Studia nad Pradziejami Europy Srodkowej 1, Poznan
- Bamberg - Rahden/Westf., 11-23.
Rauba-Bukowska A.
2014 Analiza mineralogiczno-petrograficzna szliföw cera-
miki zabytkowej, polepy oraz surowcöw ze stanowisk
archeologicznych na Wzgörza Prokopiaka, Krakow,
opracowanie w przygotowaniu do druku.
Reimer P. J., Bard E., Bayliss A., Beck J. W., Blackwell P.
G., Bronk Ramsey C., Grootes P. M., Guilderson T.
R, Haflidason H., Hajdas L, Hatte, C., Heaton T. J.,
Hoffmann D. L., Hogg A. G., Hughen K. A., Kaiser
K. F., Kromer B., Manning S. W., Niu M., Reimer R.
W., Richards D. A., Scott E. M., Southon J. R., Staff
R. A., Tumey C. S. M., van der Plicht J.
2013 IntCall3 and Marinel3 Radiocarbon Age Calibration
Curves 0-50,000 Years cal BP, “Radiocarbon” 55(4).
Reitz E. J., Wing E. S.
1999 Zooarchaeology, Cambridge.
Rolik H., Rembiszewski J.M.
1987 Ryby i kragtouste (Pisces et Cyclostomata), Warszawa.
Rybicka M.
1995 Przemiany kulturowe i osadnicze w III tys. przed Chr.
na Kujawach. Kultura pucharow lejkowatych i amfor
kulistych na Pagörach Radziejowskich, Lodz.
Rzepecki S.
2004 Spolecznosci srodkowoneolitycznej kultury pucha-
röw lejkowatych na Kujawach, Poznan.
2014 Wilkostowo 23/24. Neolityczny kompleks osadniczy,
Lodz.
Salque M., Bogucki P.I., Pyzel J., Sobkowiak-Tabaka L,
Grygiel R., Szmyt M., Evershed R.P.
2012 Earliest evidence for cheese making in the sixth mil-
lennium BC in northern Europe, “Nature” 493, 522 -
-525.
Schlabow K.
1960 Abdrücke von Textilien an Tongefassen der Jungste-
inzeit, „Jahresschrift fur mitteldeutsche Vorgeschich-
te“ 44, 51 - 56.
1976 Textilfunde der Eisenzeit in Norddeutschland. Neu-
münster.
Sikorski A.
1998 Wyniki analiz ffagmentöw tkanin odcisni^tych na
ceramice z osady wczesnosredniowiecznej w Nowej
Literatura 511
Wsi, st. 12 (43a), [w:] R. Mazurowski (red.), Arche -
ologiczne badania ratownicze wzdiuz trasy gazociqgu
tranzytowego. Tom I. Ziemia lubuska, Poznan, 191 —
195.
2000 Odciski tkanin na renesansowym kaflu z Lekna, ,,Ar-
chaeologia Historica Polona” 8, 143 - 152.
2003 Nie tylko o tekstyliach wykopaliskowych z Wielko-
polski, „Wielkopolski Biuletyn Konserwatorski” II,
123 - 142.
2010 More than just „cords” on Neolithic ceramic ware.
An outline of microscopic identification for “corded
ornamentation”. Some thoughts on research methods,
[w:] A. Kosko, M. Szmyt (Eds.), ‘Cord’ Ornaments
on Pottery in the Vistula and Dnieper Interfluvial Re-
gion: 5th - 4th Mill. BC., “Baltic-Pontic Studies” 15,
49 - 56.
Silska P.
2012 Wczesnosredniowieczna osada obronna w Bruszcze-
wie. Badania 1964-1968. Bibliotheca Fontes Archa-
eologici Posnanienses 15, Poznan.
Sobocinski M.
1985 Szcz%tki kostne z osad ludnosci kultury ceramiki wst§-
gowej na Kujawach (ze studiow
nad rozwojem kultur wst^gowych na Kujawach), „Roczniki
Akademii Rolniczej w Poznaniu 164, Archeozoolo-
gia” 10, 87 - 127.
Sobocinski M., Makowiecki D.
1990 Stan badan nad zrodlami archeozoologicznymi kultu-
ry amfor kulistych, [w:] A. Cofta-Broniewska (red.),
Kultura amfor kulistych w rejonie Kujaw. Studia
i materialy do dziejow Kujaw 4, Poznan, 177 - 187.
Sochacki Z.
1965 Slady poznoneolitycznej zagrody dla bydla (?)
w DIubni-Zeslawicach, pow. Krakow, „Wiadomosci
Archeologiczne” XXXI/2-3, 154- 158.
1980 Kultura ceramiki promienistej w Europie, Warszawa.
1988 Zespol osadniczy kultury ceramiki promienistej
w Krakowie-Zeslawicach, Warszawa.
St^pnik T.
1999 Las w kulturze sredniowiecznej Wielkopolski, Po-
znan, maszynopis pracy doktorskiej w archiwum In-
sty tutu Prahistorii UAM.
2006 Identyfikacja taksonomiczna w^gli drzewnych
z obiektow wziemnych. Podstawy oceny funkcjonal-
nej, [w:j A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze
Prokopiaka. Tom I. Studia i materialy do badan nad
poznym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan,
265 - 268.
2007a Identyfikacja taksonomiczna w^gli drzewnych, [w:]
A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Proko-
piaka. Tom II. Studia i materialy do badan nad poz-
nym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej II, Poznan,
249-255.
2007b Identyfikacja taksonomiczna w^gli drzewnych, [w:]
A. Kosko, M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Proko-
piaka. Tom III. Studia i materialy do badan nad poz-
nym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej III, Poznan,
371 -373.
2009 Groble z Zulawki Malej w swietle analizy dendrolo-
gicznej, [w:] J. Rola,
Poznoneolityczny w^zel komunikacyjny w strefie srodko-
wej Noteci (Zulawka Mala, gmina Wyrzysk), Poznan,
119-125.
Szmyt M.
1996 Spolecznosci kultury amfor kulistych na Kujawach,
Poznan.
2000 Osadnictwo ludnosci kultury amfor kulistych, [w:j
A. Kosko (red.), Archeologiczne badania ratowni-
cze wzdiuz trasy gazoci^gu tranzytowego. Tom III.
Kujawy. Czqsc 4. Osadnictwo kultur pöznoneolitycz-
nych oraz interstadium epok neolitu i brazu: 3900 -
1400/1300 przed Chr., Poznan, 135 - 329.
2001 The Absolute (Radiocarbon) Chronology of the Cen-
tral and Eastern Groups of the Globular Amphora
Culture, [w:] J. Czebreszuk, J. Müller (Hrsg.), Die
absolute Chronologie in Mitteleuropa 3000-2000
v.Chr./ The Absolute Chronology of Central Europe
3000-2000 BC. Studien zur Archäologie in Ostmitte-
leuropa / Studia nad Pradziejami Europy Srodkowej
1, Poznan - Bamberg - Rahden/Westf., 25 - 80.
2004 Kultura amfor kulistych, [w:] J. Bednarczyk, A. Kos-
ko (red.), Od dhrgiego domu najstarszych rolniköw do
dworu staropolskiego. Wyniki badan archeologicznych
na trasach gazociajzow Mogilno - Wloclawek i Mogil-
no - Wydartowo, Poznan, 317 - 353.
2006 Ceramika kultury amfor kulistych, [w:] A. Kosko,
M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom
I. Studia i materialy do badan nad poznym neolitem
Wysoczyzny Kujawskiej I, Poznan, 195 - 211.
2007a Ceramika kultury amfor kulistych, [w:] A. Kosko,
M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom
II. Studia i materialy do badan nad poznym neolitem
Wysoczyzny Kujawskiej II, Poznan, 139 - 152.
2007b Ceramika kultury amfor kulistych, [w:] A. Kosko,
M. Szmyt, Opatowice - Wzgorze Prokopiaka. Tom
III. Studia i materialy do badan nad poznym neolitem
Wysoczyzny Kujawskiej III, Poznan, 255- 273.
2008 Baden Patterns in the Milieu of Globular Amphorae:
Transformation, Incorporation and Long Continuity.
A case study from the Kujavia region, Polish Low-
land, [w:] M. Furholt, M. Szmyt, A. Zastawny (Eds.),
The Baden Complex and the Outside World. Studien
zur Archäologie in Ostmitteleuropa / Studia nad Pra-
dzieiami Europy Srodkowej 4, Kiel - Poznan - Kra-
kow, 217-231.
2013 Late Neolithic Landscapes on the Polish Lowland:
people, culture and economy in Kujawy - 4th and 3rd
millennia BC. Studien zur Archäologie in Ostmitte-
leuropa / Studia nad Pradziejami Europy Srodkowej
12, Poznan - Bonn.
TetzlafFW.
1981 Osada kultury puchardw lejkowatych w Mrowinie,
woj. poznanskie, [w:] T. Wislanski (red.), Kultura pu-
charow lejkowatych w Polsce, Poznan, 171 - 190.
512 Osadnictwo pradziejowe na stanowisku Opatowice 3
Tumau I.
1979 Historia dziewiarstwa europejskiego do pocz^tku XIX
wieku, Wroclaw - Warszawa - Krakow- Gdansk.
Videjko M.
2003 Tripilska civilizacija, Kyiv.
Wislanski T.
1966 Kultura amfor kulistych w Polsce polnocno-zachod-
niej, Wroclaw - Warszawa - Krakow.
1969 Podstawy gospodarcze plemion neolitycznych w Pol-
sce polnocno-zachodniej, Wroclaw - Warszawa —
Krakow.
1979 Ksztaltowanie si§ miejscowych kultur rolniczo-ho-
dowlanych. Plemiona kultury pucharow lejkowatych,
[w:] W. Hensel, T. Wislanski (red.), Prahistoria ziem
polskich. Tom II. Neolit, Wroclaw - Warszawa - Kra-
kow - Gdansk, 165 - 260.
Zajec I.
2001 Tripilskaja kultura na Podilli, Vinnicja.
Zawislak P.
2013a Obiekty neolityczne ze stanowiska 1C w Grödku,
pow. Hrubieszöw (Z badan Slawomira Jastrz^bskie-
go w latach 1983-1985), [w:] A. Pozikhovski, J. Ro-
gozinski, M. Rybicka (red.), Na pograniczu kultuiy
pucharow lejkowatych i kultury trypolskiej. Collec-
tio Archaeologica Ressoviensis XXVI, Rzeszöw,
109-214.
2013b Charakterystyka zbioru prz^sliköw ze stanowiska
52 w Pawlosiowie, pow. Jaroslaw, woj. podkarpac-
kie, [w:] A. Pozikhovski, J. Rogozinski, M. Rybicka
(red.), Na pograniczu kultury pucharow lejkowatych
i kultury trypolskiej. Collectio Archaeologica Resso-
viensis XXVI, Rzeszöw, 215 - 225.
2013c Ceramika i krzemienie z osady kultury pucharow lej-
kowatych z Szumowa, stan. 10, pow. Pulawy, [w:] A.
Pozikhovski, J. Rogozinski, M. Rybicka (red.), Na
pograniczu kultury pucharow lejkowatych i kultury
trypolskiej. Collectio Archaeologica Ressoviensis
XXVI, Rzeszöw, 227 - 249.
Zurkiewicz D.
2011 Spolecznosci kultury pöznej ceramiki wsüjgowej cen-
tralnej czgsci Wysoczyzny Kujawskiej, „Folia Praehi-
storica Posnaniensia” XVI, 47 - 111.
Studies in and research resources for investigation
of the Late Neolithic on the Kujawy Plateau
Opatowice - Prokopiak’s Mount,
Summary
The fourth volume of ‘Opatowice studies’ is devoted
to site Opatowice 3, one of the most complex sites that
has been recovered on Prokopiak’s Mount in Opatowi-
ce, Radziejow district, Kujawy-Pomerania province.
Chapter 1. History of site exploration
Site Opatowice3 is located on the southern slope of
Prokopiak’s Mount. Its excavations covered five se-
asons between 1984 and 1988 and an area of 445 sq.
m, i.e. over 50 per cent of the site. There were dug 22
trenches (signed as I-XXII) of different sizes. Within
the trenches, 113 ground features have been explored
and numerous movable finds, which testify to the pre-
sence chronologically of Late Danubian (post-Line-
ar) populations and respective culturesof the Funnel
Beaker (FBC), Globular Amphora (GAC), the Inter-
stage between the Neolithic and Bronze Age (INB),
Lusatian and Przeworsk cultures, and finally Early
and Late Middle Ages up to Modem Times.
Chapter 2. Description of stratigraphic-
cultural units and background for cultural
qualification of anthropogenic ground features
At the site, a profile of present-day podzol soils was
identified with traces of anthropogenic transforma-
tions and partially preserved older soil strata. All an-
thropogenic features found at the site (113 in num-
ber) are of a settlement character. These are: only in
a small part preserved relics of‘fortifications’ (frag-
ments of a ditch and part of an embankment), a post
construction, a dwelling feature, 13 household pits,
41 quarry pits, postholes, as well as two pits with
animal deposits (cattle and sheep/goat). As a rule,
most of the features can be traced to FBC and GAC
settlements, only two pits can be linked to the INB.
A spatial analysis leads to distinguishing three
functional complexes of features (designated as A-C),
volume IV
and one functional sequence. A functional complex
consists of some features that form together one lar-
ger unit. Functional Complex A comprises fortifi-
cation relics such as a ditch and rampart, a series of
accompanying 13 postholes and quarry pits located
underneath the rampart (they are linked to rampart re-
pairs). Functional Complex B consists of the elements
of a post structure (18 postholes), while Functional
Complex C comprises a pit and accompanying two
postholes - traces of a possible roofing. A functional
sequence, in turn, is made up of features of a similar
function (only quarry pits) but a different chronology
and cultural affiliation. On site Opatowice 3, such fe-
atures are located close to the site circumference.
At the site, five stratigraphic arrangements of fe-
atures (I-V) were observed, providing evidence that
the site had been settled in several phases. Four (I-IV)
document at least two phases of FBC settlement. The
most important is arrangement V which testifies to at
least three settlement phases, two of them belonging
to the GAC and FBC+GAC, and one (the oldest) co-
uld be connected to the Neolithic (probably the FBC).
Chapter 3. Lithological description of features
and cultural deposits
To assess the lithological and geochemical variation
of sediments on the site, 19 samples were collected
from 10 archaeological features, 2 cultural layers
and a modem sand pit, lying south of the site. The
samples contained mainly glacial drift (as a rule lo-
amy sand) in the case of features borrowed for the
most part from the immediate vicinity. However,
there are cases indicating the use of a more clayey
material to line features (features 47,48 and 59). The
highest content of organic matter was recorded in fe-
ature 19 (sample 276), which may have resulted from
the deposition of some organic material in this place.
514 Summary
Chapter 4. List of finds (cultural and natural)
Among finds recorded on the site, the most numerous
group is that of pottery (22,211 fragments) belonging
to several taxonomic units such as FBC (62%), GAC
(36%), and INB (0.5%). Only trace amounts of the pot-
tery (1.5%) belong to later times (from the Lusatian
culture till Modem Times). Among other find catego-
ries deserving mention are 9 clay spindle whorls, flint
artefacts (576 specimens) and stone ones (209 pieces),
lumps of daub (3,871 pieces) and animal bones (1,495
fragments). A number of samples were taken from fe-
ature fills, which supplied charcoals among others.
Laboratory examinations revealed a large number of
plant impressions on the pottery and daub, and traces
of organic substances on the pottery.
Chapter 5- Vessel ceramics of the Funnel
Beaker culture
The assemblage of the FBC pottery (in sum 13,900 po-
tsherds of the total weight of 109.896 kg) is not homo-
genous. The fragmentation of pottery is quite large (the
number-to-weight index is 0.12) but the most fragmen-
ted potsherds come from the upper part of soil strata.
There can be distinguished four subsets that reflect the
main FBC settlement phases at the site: Op3-Al and
Op-A2 displaying ‘classical’ traits (Wiorek-Pikutkowo
type) traits and Op3-Bl and Op3-B2 (both of Lubon-
-Radziejow type) showing ‘late’ ones. A corresponden-
ce of Opatowice 3 phases with Kujawy periodization
of the FBC can be shown in the following manner:
Op3-Al = phase IIIB-C in Kujawy; Op3-A2 = phase
IIIC; Op3-B 1 = phase VA; Op3-B2 = phase VB.
Chapter 6. Non-vessel ceramics of the Funnel
Beaker culture
Nine fragments of spindle-whorls and a part of
a weight come from the site. All were made from
clay mass of Funnel Beaker type (i.e. with chamot-
te). They were recorded in trenches I, III, IX, XII,
XIII, XIV and XXII. Six of the spindle whorls come
from features (nos. 1, ID, 2,2/34 and 44), other finds
were found in cultural layers. One find can also be
a miniature wagon wheel, similar to artefacts from
sites Opatowice 33 and 42.
Chapter 7. Vessel ceramics of the Globular
Amphora culture
Eight thousand GAC potsherds come from the site
(their total weight is 51.743 kg). Fragmentation of
pottery is bigger than in the FBC set (the number-to-
-weight index is 0.15). The remains of settlement by
GAC populations on the site are non-homogenous.
The combination of technological and stylistic obse-
rvations justifies associating the ceramics in general
with the classical horizon of the GAC in Kujawy.
Two settlement phases can be distinguished: Op3-
-C1 (= stylistic phase lib) and Op3-C2 (stylistic
phase Ilia).
Chapter 8. Pottery of the Neolithic-Bronze
Interstage and later times
A small portion of the ceramic materials linked to
the INB displays traits characteristic of the settle-
ment assemblages of the older phases of the CWC,
in Kujawy designated as phases CWC 1-3. In addi-
tion, a small amount of pottery (311 fragments in
total) dates to later periods of prehistory and history:
Lusatian culture, Przeworsk culture, Early and Late
Middle Ages and Modem Times.
Chapter 9. Mineralogical and petrographic
description of pottery and daub
Detailed analyses were performed on 40 samples of pot-
tery, daub and raw material. Among them, there were
potsherds of the FBC (18) and GAC (13), and lumps of
daub (5); four samples consisted of raw material from
Prokopiak’s Mount. It was found that the pottery sam-
ples had been made of a slightly different material than
that used for making daub and that the material was pri-
marily loam and dusty loam. Daub samples, in turn, re-
semble closely three raw material samples.
Chapter 10. Textile impressions on pottery of
the Funnel Beaker culture
Five FBC potsherds, bearing textile impressions,
were microscopically analyzed. The following im-
pressions were identified: turned cord, plaited cord,
plaiting, and a fabric (plain 1/1 weave).
Chapter 11. Clay as building material
There were 3,793 lumps of daub recorded, weighing
altogether 26.156 kg. They were subjected to macro-
and microscopic analyses, which revealed that the ma-
jor component of the body from which the daub was
made was probably Quaternary clay. Almost 90 per
cent of the lumps contained organic temper, which for
the most part were crop parts (mostly wheat varieties).
Chapter 12. Flint artefacts
Altogether there were 576 flint artefacts found, most
of which occurred in the cultural layers. A clear ma-
jority of flint artefacts are connected to FBC popu-
lation settlement, however, several GAC ones were
distinguished as well. In general, the flint materials
may be described in the following way. Erratic Bal-
Studies in and research resources for investigation of the Late Neolithic on the Kujawy Plateau 515
tic flint is dominant (about 86% of objects). Among
imported raw materials the first place is occupied by
so called chocolate flint (7,6%) and only 1 specimen
of Swieciechow-type flint. In the working of the
Baltic flint, the flaking and percussion flaking tech-
niques dominated while the core-flaking technique
was rare (there is, however, evidence of its use at the
site). Artefacts obtained by flaking and percussion
flaking are of small size (usually below 30 mm).
Chapter 13. Stone artefacts
In the course of excavations, 13 tools, tool fragments
or blanks were found, which were made from vario-
us types of rock. These were grinders, axes, querns
and a polishing stone.
Chapter 14. Tar substances on pottery
of the Funnel Beaker culture
There were identified two lumps of hypothetical tar
and 26 FBC potsherds with preserved organic rema-
ins. The results of physicochemical examinations
indicate that the remains are of a composite, orga-
nic-mineral character.
Chapter 15. Traces of use and processing of metal
Two objects were identified testifying to the use of
copper by communities settling Prokopiak’s Mount.
One of them - a lump of copper found in the layer
of trench VIII - cannot be linked to any site settle-
ment phase with any degree of accuracy. The second
find — a part of a badly burnt ‘crucible’ with traces of
lead, tin, silver and copper - comes from feature 44,
which came into being in phase Op3-B2+Cl.
Chapter 16. Animal bone remains
The site yielded 1,495 animal bone remains of
which 1,402 were positively identified as post-con-
sumption relics. Among them, there were bones of
cattle, pig, sheep/goat, goat, sheep, dog and some
belonging to wild fauna. In two animal depositions
(feature 64 and 65) parts of cattle body (64) and part
of sheep/goat (65) were identified.
Chapter 17. Plant impressions on the ceramics
and daub of the Funnel Beaker and Globular
Amphora cultures
Among paleobotanical data, preserved as impres-
sions on pottery, crop plant impressions dominate
(18 identifications). Some (15) are related to the
FBC and only 3 to the GAC. These are cereals (al-
most only wheat varieties) and vegetables (peas).
On the daub (67 identifications), the dominant spe-
cies are also cereals.
Chapter 18. Taxonomic identification
of charcoals
In total, 735 bits of charcoal were examined of
which 87 per cent (639 pieces) were remains of pine
Pinus sp. and only 8.3 per cent (61 pieces) belonged
to oak Quercus sp.
Chapter 19. Absolute chronology
For site Opatowice 3, fourteen radiocarbon dates
were determined by three laboratories: at the Silesian
University of Technology at Gliwice (Gd), Ukraine’s
National Academy of Sciences in Kiev (Kiev) and the
Adam Mickiewicz University in Poznan (Poz). For
three determinations charcoals were used, in nine ca-
ses animal bones were dated and finally, in two cases
the content of carbon in ceramic body was examined.
The samples were calibrated using OxCal v. 4.2.4.
After performing a number of calculations, three cali-
bration models of date series were selected for further
study, of which the greatest statistical reliability was
enjoyed by model III. It was this model that underpin-
ned the chronological arrangement of site settlement
or penetration phases presented below.
Chapter 20. Prehistoric settlement on site
Opatowice 3
The sequence of settling site Opatowice3 is commen-
ced by post-Linear communities. The effect of their
sojourn is the first of the distinguished phases of pe-
netration (Op3-a) dated to 3880-3795 BC. The oldest
of the settlement phases (Op3-Al, 3375-3265 BC) is
associated with the farming communities of the FBC
(phase IIIB-C). The second settlement phase (Op3-
-A2, 3345-3260 BC) coincides with the presence of
a group of FBC people of phase IIIC/IVA? in the area
under investigation. The main settlement phase (Op3-
-Bl) is linked to FBC communities of phase IVB/VB
and dated to 3065-3025 BC. It was then that the ‘de-
fensive structure’, encircling the settlement, was ra-
ised, consisting of a ditch, accompanied by a palisade
and rampart. The next settlement phase Op3-B2+Cl
(3005-2990 BC) indicates a cohabitation of the late
FBC and classical GAC communities, whereas phase
Op3-C2 can be linked only to the GAC (stylistic pha-
se Ilia, 2865-2830 BC)). The last settlement phase on
the site (Op3-D) is associated with early CWC com-
munities. Two penetration phases (Op3-b and Op3-c)
coincide with a late CWC group and the INB. The
last five anthropogenic episodes at the site fall on the
Bronze Age (Op3-d), Early Iron Age (Op3-e), Early
and Late Middle Ages (Op3-f and Op3-g), as well as
on Modem Times (Op3-h).
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Kośko, Aleksander 1948- |
| author_GND | (DE-588)140104313 |
| author_facet | Kośko, Aleksander 1948- |
| author_role | aut |
| author_sort | Kośko, Aleksander 1948- |
| author_variant | a k ak |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV043655589 |
| ctrlnum | (OCoLC)966293978 (DE-599)BVBBV043655589 |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01927nam a2200361 cc4500</leader><controlfield tag="001">BV043655589</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20161013 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">160705s2014 xx a||| |||| 00||| pol d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788323227847</subfield><subfield code="9">978-83-232-2784-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)966293978</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV043655589</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">pol</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">6,11</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">7,41</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Kośko, Aleksander</subfield><subfield code="d">1948-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)140104313</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Opatowice - Wzgórze Prokopiaka</subfield><subfield code="n">Tom 4</subfield><subfield code="c">Aleksander Kośko, Marzena Szmyt</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Poznań</subfield><subfield code="b">Wydawn. Poznańskie</subfield><subfield code="c">2014</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">518 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Karten, Diagramme</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="0" ind2="8"><subfield code="w">(DE-604)BV023037018</subfield><subfield code="g">4</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029069087</subfield></datafield></record></collection> |
| id | DE-604.BV043655589 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-12-20T17:41:43Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9788323227847 |
| language | Polish |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029069087 |
| oclc_num | 966293978 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | 518 Seiten Illustrationen, Karten, Diagramme |
| publishDate | 2014 |
| publishDateSearch | 2014 |
| publishDateSort | 2014 |
| publisher | Wydawn. Poznańskie |
| record_format | marc |
| series2 | Studia i Materiały do Badań nad Późnym Neolitem Wysoczyzny Kujawskiej |
| spellingShingle | Kośko, Aleksander 1948- Opatowice - Wzgórze Prokopiaka |
| title | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka |
| title_auth | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka |
| title_exact_search | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka |
| title_full | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka Tom 4 Aleksander Kośko, Marzena Szmyt |
| title_fullStr | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka Tom 4 Aleksander Kośko, Marzena Szmyt |
| title_full_unstemmed | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka Tom 4 Aleksander Kośko, Marzena Szmyt |
| title_short | Opatowice - Wzgórze Prokopiaka |
| title_sort | opatowice wzgorze prokopiaka |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000004&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000005&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029069087&sequence=000006&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| volume_link | (DE-604)BV023037018 |
| work_keys_str_mv | AT koskoaleksander opatowicewzgorzeprokopiakatom4 |