Historici en hun métier: een inleiding tot de historische kritiek
Gespeichert in:
| Beteilige Person: | |
|---|---|
| Format: | Buch |
| Sprache: | Niederländisch |
| Veröffentlicht: |
Gent
Acad. Press
2011
|
| Ausgabe: | 3., gerev. dr. |
| Schlagwörter: | |
| Links: | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024992954&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| Umfang: | XXII, 377 S. Ill. 25 cm |
| ISBN: | 9789038217635 |
Internformat
MARC
| LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | BV040135892 | ||
| 003 | DE-604 | ||
| 005 | 20120801 | ||
| 007 | t| | ||
| 008 | 120515s2011 xx a||| |||| 00||| dut d | ||
| 020 | |a 9789038217635 |9 978-90-382-1763-5 | ||
| 035 | |a (OCoLC)796225127 | ||
| 035 | |a (DE-599)BVBBV040135892 | ||
| 040 | |a DE-604 |b ger |e rakwb | ||
| 041 | 0 | |a dut | |
| 049 | |a DE-12 | ||
| 084 | |a 8 |2 ssgn | ||
| 100 | 1 | |a Boone, Marc |d 1955- |e Verfasser |0 (DE-588)131791265 |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Historici en hun métier |b een inleiding tot de historische kritiek |c Marc Boone |
| 250 | |a 3., gerev. dr. | ||
| 264 | 1 | |a Gent |b Acad. Press |c 2011 | |
| 300 | |a XXII, 377 S. |b Ill. |c 25 cm | ||
| 336 | |b txt |2 rdacontent | ||
| 337 | |b n |2 rdamedia | ||
| 338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
| 650 | 7 | |a Bronnenkritiek |2 gtt | |
| 650 | 7 | |a Historische kritiek |2 gtt | |
| 650 | 7 | |a Geschiedbronnen |2 gtt | |
| 650 | 7 | |a Geschiedschrijving |2 gtt | |
| 650 | 4 | |a Geschichtsschreibung | |
| 650 | 0 | 7 | |a Geschichtswissenschaft |0 (DE-588)4020535-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
| 689 | 0 | 0 | |a Geschichtswissenschaft |0 (DE-588)4020535-6 |D s |
| 689 | 0 | |5 DE-604 | |
| 856 | 4 | 2 | |m Digitalisierung BSB Muenchen 3 |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024992954&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
| 942 | 1 | 1 | |c 901 |e 22/bsb |
| 943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-024992954 | |
Datensatz im Suchindex
| _version_ | 1819369601823145984 |
|---|---|
| adam_text | Inhoudstafel
Woord vooraf
XIII
Deel
I
De bron, bouwstof voor de kennis van het verleden
1
1.
De notie bron
1
1.1
Bronnen: bewuste creaties?
2
1.2
De vormeigenschappen: geschreven en ongeschreven bronnen
4
1.2.1
Geschreven bronnen
4
1.2.1.1
Verhalende of literaire teksten, tussen
Dichtung und Wahrheit (J.W. von Goethe) -
egodocumenten
4
1.2.1.2 Diplomatische
teksten
8
1.2.1.3 Bronnen van de
sociale boekhouding
9
1.2.2
Ongeschreven bronnen
9
1.2.2.1
Materiële voorwerpen
9
1.2.2.2
Orale tradities
10
2.
Onderscheid tussen bron en historisch werk
11
3.
Van gesproken naar geschreven woord en terug? Evolutie van de
bronnentypes en hun complementariteit
14
3.1
Schrift en alfabet
14
3.2
De drukpers: schaalvergroting en uitdieping
16
3.3
Woord en beeld
19
3.4
Mondelinge bronnen: orale overlevering, orale geschiedenis
22
4.
Impact van communicatie- en informatie-technologie op de productie
van bronnen
26
4.1
Snelheid en kwaliteit van de overdracht
26
4.1.1
Eerste fase: te voet, vóór het gebruik van het paard
26
4.1.2
Tweede fase: gebruik van het paard
27
4.1.3
Derde fase: mechanische media
27
4.2
Functies van de communicatiemedia
28
INHOUDSTAFEL
4.3
Impact van de communicatie in de huidige samenleving
34
4.3.1
De wereld van de communicatie:
a global village?
34
4.3.2
De impact van de
communicatiemedia: naar een collectief
geheugen en de verleiding van de manipulatie
35
4.4
Kortsluitingen in de informatiestroom
39
5.
Stockeren en produceren van informatie
41
5.1
Waarom bronnen bewaren?
41
5.2
Waarom gingen zovele bronnen verloren?
43
5.3
Toename van het
bronnenbestand 46
5.4
Consulteerbaarheid van de bronnen
47
5.5
Waar worden bronnen bewaard? Het archief als zingevende
instelling
49
5.6
De bewaarplaats van de archivalia is niet onschuldig
53
5.7
Het drukken van historische bronnen
55
Bibliografie
59
Deel
II
Technische analyse van de bron
65
1.
De vele vormen van vervalsing
67
1.1
Totaal onbetwiste bronnen
67
1.2
Intellectueel falsum
67
1.3
Materieel falsum
67
1.4
Pastiche
69
1.5
Kopie
71
2.
Het ontmaskeren van de falsaris
74
3.
Clio s
laboratorium
79
3.1
Paleografie
79
3.2
Diplomatiek
81
3.3
Archeologie: ontrouwe minnares
van Clio?
82
3.3.1
Geschiedenis van de archeologie: van antiquarische interesse
tot wetenschap
82
3.3.2
De archeoloog aan het werk
(I):
prospectie
86
3.3.3
De archeoloog aan het werk
(II):
opgraving van de sites en
interpretatie van vondsten en bevindingen
89
3.3.4
Datering van de gegevens
90
3.4
Statistiek
93
VI
3.4.1
Doel
93
3.4.2
Methode
94
3.4.3
Enkele resultaten en problemen
99
3.4.4
Cliometrie van de
New-Economic History
101
3.5
Andere hulpwetenschappen en technieken
102
4.
Kritische diagnose van de individuele bron
104
4.1
Herstellingskritiek of tekstkritiek
106
4.1.1
Diverse vormen van de teksttraditie
106
4.1.2
Techniek van de herstellingskritiek
107
4.1.3
Kritiek op de methode-Lachmann
111
4.1.4
Correctie en haar grenzen en toekomst
114
4.1.5
Kritisch apparaat
115
4.2
Oorsprongskritiek
115
4.3
Ontleningskritiek of oorspronkelijkheidskritiek
117
4.4
Interpretatiekritiek
118
4.5
Gezagskritiek
121
4.6
Bevoegdheidskritiek
123
4.6.1
Nauwkeurigheid van de waarneming
123
4.6.2
Begrijpen van de feiten
124
4.6.3
Glaubensunwilligkeit
125
4.6.4
Bewustzijnsgraad
127
4.7
Rechtzinnigheidskritiek
127
4.7.1
Feiten verdraaien of verzwijgen
127
4.7.2
Opzettelijke en onopzettelijke getuigenissen
128
4.7.3
Ontmaskering van de verdraaiing
129
Bibliografie
130
Deel
III
De historische bewijsvoering: van klassiek
historisme
naar
interdisciplinariteit
135
1.
Kritische juxtapositie van de bronnen
137
1.1
Confrontatie van de getuigenissen: relativiteit van de formele
regels, de casus
Watergate
137
1.1.1
Mythe van de unanimiteit
141
1.1.2
De meerderheid krijgt ongelijk; woord tegen woord:
een onoplosbare patstelling?
142
VII
INHOUDSTAFEL
1.1.3
Hard bewijs
143
1.2
Redeneringen in het positieve
144
1.2.1
Analogische inductie
144
1.2.2
Redenering met hypothesen
145
1.2.3
Falsificatietechniek
146
1.2.4
Waarschijnlijkheidsredenering
148
1.2.5
Tegenfeitelijke redering
[counter/actual reasoning)
148
1.3
Redeneringen in het negatieve: het zwijgen van de bron
149
2.
De feiten: bouwstoffen voor de historicus
151
2.1
Zijn feiten eenmalig
of recurrent?
151
2.2
Grote en banale feiten en hun kenbaarheid
152
2.3
Harde feiten en opinies
158
2.3.1
Van mentaliteitsgeschiedenis naar geschiedenis van de
representatie
158
2.3.2
Opinies, geruchten en legenden
162
2.3.3
De afstand in de tijd tussen historicus en feiten:
het spagaat van de eigentijdse geschiedenis
166
3.
Het decoderen van de motivaties van de historische acteurs
172
3.1
Ideologie, godsdienst, klerikalisme, antiklerikalisme
172
3.2
Sociaal-economische situatie
177
3.3
Rassen en racisme
178
3.4
Ecologie en biologie
180
3.5
Wetenschap en techniek
185
3.6
Macht
187
4.
Van verhaal naar structuur en terug naar het verhaal:
de geschiedenis op de golven van de interdisciplinariteit
190
4.1
De sociale wetenschappen: de invloed van de grote theorieën
192
4.1.1
De grote theorieën:
Marx, Weber
en Durkheim
193
4.1.2
Methodologische vernieuwing
200
4.2
De interdisciplinariteit aan het werk:
een historiografische wandeling
I
214
4.2.1
De Annales en
de nieuwe sociale geschiedenis
215
4.2.2
Nieuw links en
new history
223
4.2.3
Micro-storia,
nieuwe cultuurgeschiedenis en narrativisme
226
4.3
De
linguistic
turn: taal, tekst en tekens of de geschiedenis en
de verlokkingen van het postmoderne denken
231
4.3.1
Belang van linguïstiek, semantiek en semiotiek
232
vul
4.3.2
Traditie en vernieuwing in de filologische methodes
232
4.3.3
Belang van de semantiek
234
4.3.4
Belang van de semiotiek
236
4.3.5
Belang van de hermeneutiek:
beschrijven of speuren naar wetmatigheden?
240
4.3.6
Structuralisme, poststructuralisme en postmodernisme:
aandacht voor het discours
243
4.3.7
Het kritisch realisme als uitweg?
248
Bibliografie
252
Deel
IV
De historische synthese of het specifieke van historische kennis
265
1.
De factor tijd: verandering en continuïteit.
Een historiografische wandeling
II
267
1.1
Teleologie of theologie: rechte-lijn-theorieën Geschiedenis en
Filosofie als tweelingen
267
1.2
De nationale geschiedschrijving: verwetenschappelijkt geloof in de
rechte lijn? Van de natiestaat naar
de lieux de mémoire
269
1.3
Lineair denken en indelingen van de geschiedenis:
de omstreden evidentie van de historische periode
277
1.4
Cyclus-theorieën
279
1.5
L histoire
immobile :
geschiedenis zonder verandering
284
2.
Oorzakelijkheid
287
2.1
De ondraaglijke onzekerheid van de ongrijpbare oorzaak
287
2.2
De zoektocht naar oorzaken van verandering
290
2.2.1
De oorzaak van de interne dynamiek, het individueel gedrag
en publiek optreden
290
2.2.2
De uitleg van het conflictmodel
293
2.2.3
Evolutie of revolutie, het volk of de elite?
295
2.2.4
Generatie als uitleg
297
2.2.5
Individu en de anonieme massa als verklaring:
de massa of de sterke man ?
299
3.
De geschiedenis: nuttig en nodig?
304
3.1
Manipulatie van het verleden
304
3.1.1
De geschiedenis gemanipuleerd:
Clio
als prostituee
304
3.1.2
Geschiedenis en engagement:
Clio
als bevrijdster
309
IX
INHOUDSTAFEL
3.2
De wortels van de West-Europese geschiedschrijving,
een historiografische wandeling
III
315
3.2.1
Religie en staat: in den beginne waren de grote verhalen
315
3.2.2
De mens centraal in Renaissance en Verlichting
320
3.2.3
De 9dt en 20ste eeuw: vaktechniek, professionalisering
en atomisering
324
3.3
Objectiviteit:
a noble dream?
332
3.3.1
Subjectiviteit, bewust of onbewust
333
3.3.2
De historicus als rechter
336
3.3.3
Is objectiviteit dan toch bereikbaar?
338
Bibliografie
340
Registers
347
|
| any_adam_object | 1 |
| author | Boone, Marc 1955- |
| author_GND | (DE-588)131791265 |
| author_facet | Boone, Marc 1955- |
| author_role | aut |
| author_sort | Boone, Marc 1955- |
| author_variant | m b mb |
| building | Verbundindex |
| bvnumber | BV040135892 |
| ctrlnum | (OCoLC)796225127 (DE-599)BVBBV040135892 |
| edition | 3., gerev. dr. |
| format | Book |
| fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01443nam a2200397 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV040135892</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20120801 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">120515s2011 xx a||| |||| 00||| dut d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9789038217635</subfield><subfield code="9">978-90-382-1763-5</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)796225127</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV040135892</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">dut</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">8</subfield><subfield code="2">ssgn</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Boone, Marc</subfield><subfield code="d">1955-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)131791265</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Historici en hun métier</subfield><subfield code="b">een inleiding tot de historische kritiek</subfield><subfield code="c">Marc Boone</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">3., gerev. dr.</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Gent</subfield><subfield code="b">Acad. Press</subfield><subfield code="c">2011</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">XXII, 377 S.</subfield><subfield code="b">Ill.</subfield><subfield code="c">25 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Bronnenkritiek</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Historische kritiek</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschiedbronnen</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschiedschrijving</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Geschichtsschreibung</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Geschichtswissenschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020535-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Geschichtswissenschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4020535-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB Muenchen 3</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024992954&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">901</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-024992954</subfield></datafield></record></collection> |
| id | DE-604.BV040135892 |
| illustrated | Illustrated |
| indexdate | 2024-12-20T16:08:56Z |
| institution | BVB |
| isbn | 9789038217635 |
| language | Dutch |
| oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-024992954 |
| oclc_num | 796225127 |
| open_access_boolean | |
| owner | DE-12 |
| owner_facet | DE-12 |
| physical | XXII, 377 S. Ill. 25 cm |
| publishDate | 2011 |
| publishDateSearch | 2011 |
| publishDateSort | 2011 |
| publisher | Acad. Press |
| record_format | marc |
| spellingShingle | Boone, Marc 1955- Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek Bronnenkritiek gtt Historische kritiek gtt Geschiedbronnen gtt Geschiedschrijving gtt Geschichtsschreibung Geschichtswissenschaft (DE-588)4020535-6 gnd |
| subject_GND | (DE-588)4020535-6 |
| title | Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek |
| title_auth | Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek |
| title_exact_search | Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek |
| title_full | Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek Marc Boone |
| title_fullStr | Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek Marc Boone |
| title_full_unstemmed | Historici en hun métier een inleiding tot de historische kritiek Marc Boone |
| title_short | Historici en hun métier |
| title_sort | historici en hun metier een inleiding tot de historische kritiek |
| title_sub | een inleiding tot de historische kritiek |
| topic | Bronnenkritiek gtt Historische kritiek gtt Geschiedbronnen gtt Geschiedschrijving gtt Geschichtsschreibung Geschichtswissenschaft (DE-588)4020535-6 gnd |
| topic_facet | Bronnenkritiek Historische kritiek Geschiedbronnen Geschiedschrijving Geschichtsschreibung Geschichtswissenschaft |
| url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=024992954&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
| work_keys_str_mv | AT boonemarc historicienhunmetiereeninleidingtotdehistorischekritiek |