Unsere gemeinsame digitale Zukunft:
Gespeichert in:
Beteilige Person: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Deutsch |
Veröffentlicht: |
Berlin
Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen
[2019]
|
Ausgabe: | Redaktionsschluss: 12.04.2019 |
Schlagwörter: | |
Links: | https://www.wbgu.de/fileadmin/user_upload/wbgu/publikationen/hauptgutachten/hg2019/pdf/wbgu_hg2019.pdf https://www.wbgu.de/de/publikationen/publikation/unsere-gemeinsame-digitale-zukunft#sektion-downloads https://d-nb.info/1196651167/04 http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032137779&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
Beschreibung: | Titel auf dem Cover: Hauptgutachten |
Umfang: | XXVIII, 485 Seiten Illustrationen, Diagramme 28 cm |
ISBN: | 9783946830023 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV046727670 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20210427 | ||
007 | t| | ||
008 | 200520s2019 gw a||| |||| 00||| ger d | ||
015 | |a 19,N42 |2 dnb | ||
015 | |a 20,B08 |2 dnb | ||
016 | 7 | |a 1196651167 |2 DE-101 | |
020 | |a 9783946830023 |c Festeinband (kostenfrei) |9 978-3-946830-02-3 | ||
035 | |a (OCoLC)1124332876 | ||
035 | |a (DE-599)DNB1196651167 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rda | ||
041 | 0 | |a ger | |
044 | |a gw |c XA-DE-BE | ||
049 | |a DE-12 |a DE-11 |a DE-20 |a DE-523 |a DE-210 |a DE-1102 |a DE-188 |a DE-83 |a DE-29 | ||
084 | |a AR 14900 |0 (DE-625)8331: |2 rvk | ||
084 | |a 300 |2 sdnb | ||
084 | |a 360 |2 sdnb | ||
084 | |a 330 |2 sdnb | ||
245 | 1 | 0 | |a Unsere gemeinsame digitale Zukunft |c WBGU, Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen ; Leitautor*innen: Martina Fromhold-Eisebith [und 8 weitere] |
246 | 1 | 3 | |a Hauptgutachten |
250 | |a Redaktionsschluss: 12.04.2019 | ||
264 | 1 | |a Berlin |b Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen |c [2019] | |
264 | 4 | |c © 2019 | |
300 | |a XXVIII, 485 Seiten |b Illustrationen, Diagramme |c 28 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
500 | |a Titel auf dem Cover: Hauptgutachten | ||
610 | 2 | 7 | |a Vereinte Nationen |b Generalversammlung |t Resolution 70/1 (2015) |0 (DE-588)1079150706 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Digitalisierung |0 (DE-588)4123065-6 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Global Governance |0 (DE-588)4698151-2 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Nachhaltigkeit |0 (DE-588)4326464-5 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Klimaschutz |0 (DE-588)7547705-1 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Systemtransformation |0 (DE-588)4060633-8 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Digitale Revolution |0 (DE-588)7854804-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Informationsgesellschaft |0 (DE-588)4114011-4 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Umweltschutz |0 (DE-588)4061644-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
650 | 0 | 7 | |a Technologiepolitik |0 (DE-588)4184587-0 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 7 | |a Erde |0 (DE-588)1135962553 |2 gnd |9 rswk-swf | |
653 | |a Agenda 2030 | ||
653 | |a Digitales Zeitalter | ||
653 | |a Digitalisierung | ||
653 | |a Gesellschaft | ||
653 | |a Nachhaltigkeit | ||
653 | |a Transformation | ||
653 | |a WBGU | ||
689 | 0 | 0 | |a Digitale Revolution |0 (DE-588)7854804-4 |D s |
689 | 0 | 1 | |a Digitalisierung |0 (DE-588)4123065-6 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Nachhaltigkeit |0 (DE-588)4326464-5 |D s |
689 | 0 | 3 | |a Klimaschutz |0 (DE-588)7547705-1 |D s |
689 | 0 | 4 | |a Umweltschutz |0 (DE-588)4061644-7 |D s |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
689 | 1 | 0 | |a Erde |0 (DE-588)1135962553 |D g |
689 | 1 | 1 | |a Digitalisierung |0 (DE-588)4123065-6 |D s |
689 | 1 | 2 | |a Informationsgesellschaft |0 (DE-588)4114011-4 |D s |
689 | 1 | 3 | |a Nachhaltigkeit |0 (DE-588)4326464-5 |D s |
689 | 1 | 4 | |a Systemtransformation |0 (DE-588)4060633-8 |D s |
689 | 1 | 5 | |a Global Governance |0 (DE-588)4698151-2 |D s |
689 | 1 | 6 | |a Vereinte Nationen |b Generalversammlung |t Resolution 70/1 (2015) |0 (DE-588)1079150706 |D u |
689 | 1 | 7 | |a Technologiepolitik |0 (DE-588)4184587-0 |D s |
689 | 1 | |5 DE-604 | |
700 | 1 | |a Fromhold-Eisebith, Martina |d 1962- |0 (DE-588)132145782 |4 aut | |
710 | 2 | |a Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen |0 (DE-588)2131817-7 |4 isb | |
710 | 2 | |a Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen |0 (DE-588)2131817-7 |4 pbl | |
775 | 0 | 8 | |i Parallele Sprachausgabe |t Towards our common digital future |n englisch |z 978-3-946830-03-0 |
776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |n Online-Ausgabe |
856 | 4 | 1 | |u https://www.wbgu.de/fileadmin/user_upload/wbgu/publikationen/hauptgutachten/hg2019/pdf/wbgu_hg2019.pdf |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
856 | 4 | 1 | |u https://www.wbgu.de/de/publikationen/publikation/unsere-gemeinsame-digitale-zukunft#sektion-downloads |x Verlag |z kostenfrei |3 Volltext |
856 | 4 | 2 | |m B:DE-101 |q application/pdf |u https://d-nb.info/1196651167/04 |3 Inhaltsverzeichnis |
856 | 4 | 2 | |m DNB Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032137779&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
912 | |a ebook | ||
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032137779 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1819338350670118912 |
---|---|
adam_text | INHALTSVERZEICHNIS
MITARBEITERINNEN
DES
BEIRATS
.....................................................................................................................
V
DANKSAGUNG
..................................................................................................................................................
VI
KAESTEN
..........................................................................................................................................................
XIX
TABELLEN
......................................................................................................................................................
XXII
ABBILDUNGEN
.............................................................................................................................................
XXIII
AKRONYME
..................................................................................................................................................
XXV
ZUSAMMENFASSUNG
.........................................................................................................................................
1
1
EINLEITUNG
................................................................................................................................................
27
2
NACHHALTIGKEIT
IM
ZEITALTER
DER
DIGITALISIERUNG
.................................................................................
31
2.1
EIN
UMFASSENDES
TRANSFORMATIONSVERSTAENDNIS
MUSS
DEN
MEGATREND
DIGITALISIERUNG
IN
DEN
BLICK
NEHMEN
..................................................................................................................31
2.1.1
DIGITALISIERUNG
STELLT
DIE
GROSSE
TRANSFORMATION
ZUR
NACHHALTIGKEIT
VOR
GRUNDLEGENDE
HERAUSFORDERUNGEN
.................................................................................
33
2.1.2
EIN
ZUSAMMENDENKEN
VON
DIGITALISIERUNG
UND
GROSSER
TRANSFORMATION
LENKT
DEN
BLICK
AUF
DEN
MENSCHEN
SELBST
...............................................................................
33
2.2
DER
NORMATIVE
KOMPASS
DES
WBGU
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
...................................................
35
2.2.1
ERHALTUNG
DER
NATUERLICHEN
LEBENSGRUNDLAGEN.................................................................
35
2.2.1.1
PLANETARISCHE
LEITPLANKEN
FUER
GLOBALE
UMWELTVERAENDERUNGEN
........................
37
2.2.1.2
LOKALE
UMWELTPROBLEME
..................................................................................
38
2.2.2
TEILHABE
-
DIE
BASIS
FUER
GUTES
LEBEN
...............................................................................
39
2.2.2.1
SUBSTANZIELLE
TEILHABE
ALS
BASISKATEGORIE
.......................................................
39
2.2.2.2
OEKONOMISCHE
TEILHABE
FUER
IN-
STATT
EXKLUSION
............................................... 40
2.2.2.3
POLITISCHE
TEILHABE
ALS
DEMOKRATISCHE
GRUNDLAGE
.......................................... 40
2.2.3
EIGENART
ALS
FUNDAMENT
FUER
SELBSTWIRKSAME
INDIVIDUEN
UND
TRANSFORMATIONSFAEHIGE
GESELLSCHAFTEN
................................................................................................................
40
2.2.3.1
EIGENART
ALS
LEITBILD
ZUM
SCHUTZ
DER
INDIVIDUELLEN
ENTFALTUNGSFREIHEIT
..........41
2.2.3.2
EIGENART
ALS
GESELLSCHAFTSPOLITISCHES
LEITBILD
.................................................
41
2.3
WUERDE
ALS
AUSGANGSPUNKT
UND
ZIELBILD
DES
NORMATIVEN
KOMPASSES
...................................
42
2.3.1
BRISANZ
DER
WUERDE
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
......................................................................
43
2.3.2
ZWEI
ZENTRALE
ASPEKTE
DER
WUERDE:
SCHUTZ
VOR
OBJEKTIVIERUNG
UND
SUBSTANZIELLE
INDIVIDUELLE
RECHTE
.........................................................................................................44
2.4
FOLGERUNGEN
..............................................................................................................................
45
3
DAS
DIGITALE
ZEITALTER
VERSTEHEN
...........................................................................................................
49
3.1
ENTWICKLUNG
ZUM
DIGITALEN
ZEITALTER
.........................................................................................
49
3.1.1
DER
MENSCH
UND
SEINE
ENTWICKLUNG
ALS
AUSGANGSPUNKT
...............................................
49
3.1.2
DER
WEG
ZUR
DIGITAL
VERNETZTEN
GESELLSCHAFT
IM
ANTHROPOZAEN
.......................................
50
3.1.2.1
VON
DEN
ERSTEN
COMPUTERN
ZUR
DIGITALEN
VERNETZUNG
.....................................
51
3.1.2.2
ENTSTEHUNG
UND
EXPANSION
SOZIALER
PLATTFORMEN
.............................................
52
3.1.3
WIRTSCHAFTLICHE
ENTWICKLUNG
ZUM
DIGITALEN
ZEITALTER
.....................................................
53
3.1.4
FAZIT:
DAS
DIGITALE
ZEITALTER
ZEICHNET
SICH
AB
.................................................................
58
IX
INHALTSVERZEICHNIS
3.2
AUSGEWAEHLTE
GRUNDBEGRIFFE
UND
-FUNKTIONEN
DER
DIGITALISIERUNG
.......................................58
3.2.1
MERKMALE
UND
GRUNDFUNKTIONEN
DIGITALER
SOZIOTECHNISCHER
LOESUNGEN
.........................
59
3.2.2
DATEN,
METADATEN,
DATENKATALOGE
UND
DATENRAEUME
.....................................................
62
3.2.3
EIN
KURZER
EINSTIEG
IN
ALGORITHMUS,
BERECHENBARKEIT
UND
HEURISTIKEN
...........................
64
3.2.4
EINE
KURZE
GESCHICHTE
VON
AUTOMATISIERUNG
UND
KUENSTLICHER
INTELLIGENZ
.....................
64
3.2.5
ALGORITHMENBASIERTE
SYSTEME
IM
GESELLSCHAFTLICHEN
KONTEXT
.........................................
66
3.2.6
QUANTUM
COMPUTING
ALS
ZUKUENFTIGE
COMPUTERGENERATION
............................................
67
3.2.7
FAZIT:
DIGITALISIERUNG
IN
A
NUTSHELL
.................................................................................
67
3.3
SCHLUESSELTECHNOLOGIEN
DER
DIGITALISIERUNG
(AUCH)
IM
NACHHALTIGKEITSKONTEXT
...................
69
3.3.1
INTERNET
DER
DINGE
..........................................................................................................
70
3.3.2
BIG
DATA
............................................................................................................................
73
3.3.3
KUENSTLICHE
INTELLIGENZ
.......................................................................................................
75
3.3.4
CYBERSICHERHEIT
...............................................................................................................
80
3.3.5
WEITERE
RELEVANTE
TECHNOLOGIEN
.....................................................................................
83
3.3.5.1
MONITORING
UND
MODELLIERUNG
.........................................................................
83
33.5.2
AUGMENTEN!
UND
VIRTUAL
REALITIES
.....................................................................
84
33.5.3
ROBOTIK
..............................................................................................................
86
33.5.4
3D-DRUCK
UND
ADDITIVE
FERTIGUNG
...................................................................
87
33.5.5
BLOCKCHAIN
UND
DISTRIBUTED-LEDGER-TECHNOLOGIE
............................................
89
3.3.6
FOLGERUNGEN:
SCHLUESSELTECHNOLOGIEN
NACHHALTIGKEITSORIENTIERT
GESTALTEN
.....................
92
3.4
KERNCHARAKTERISTIKA
DES
DIGITALEN
ZEITALTERS
..........................................................................
92
3.4.1
VERNETZUNG
......................................................................................................................
93
3.4.2
KOGNITION
..........................................................................................................................
93
3.4.3
AUTONOMIE
......................................................................................................................
94
3.4.4
VIRTUALITAET
........................................................................................................................
95
3.4.5
WISSENSEXPLOSION
............................................................................................................
96
3.4.6
FOLGERUNGEN:
DIE
DIGITALISIERTE
TECHNOSPHAERE
ALS
ZENTRALER
GESELLSCHAFTLICHER
BAUSTEIN
............................................................................................................................
96
3.5
VERAENDERUNGEN
ZENTRALER
LEBENSBEREICHE
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
........................................
96
3.5.1
DIGITALISIERUNG
UND
DIE
ERDSYSTEMPERSPEKTIVE
................................................................
97
3.5.2
DIGITALISIERUNG
UND
DIE
REKONFIGURATION
VON
MARKT
UND
WIRTSCHAFT
..............................
98
3.5.3
DIGITALISIERUNG
UND
DER
WANDEL
GESELLSCHAFTLICHER
ORDNUNG
.......................................
100
3.5.4
DIGITALISIERUNG
AM
UND
IM
MENSCHEN
............................................................................
101
3.5.5
DIGITALISIERUNG
DER
TECHNIKSYSTEME
DES
MENSCHEN
.....................................................
102
3.5.6
FOLGERUNGEN:
GESTALTUNGSAUFGABEN
VERSTEHEN
UND
ANNEHMEN
...................................
103
3.6
DAS
DIGITALE
ZEITALTER
UND
NACHHALTIGKEIT
AUS
DER
SICHT
INTERNATIONALER
ORGANISATIONEN
........................................................................................................................
103
3.6.1
AUSGEWAEHLTE
BERICHTE
...................................................................................................
103
3.6.2
KERNAUSSAGEN
UND
EMPFEHLUNGEN
DER
BERICHTE
............................................................
104
3.6.3
AUSGEWAEHLTE
CHARTAS
....................................................................................................
109
3.6.4
FOLGERUNGEN:
KONTUREN
EINER
EMPFEHLUNGSLANDSCHAFT
.................................................
114
3.7
FOLGERUNGEN
.............................................................................................................................
115
4
AKTEURSKONSTELLATIONEN
IM
DIGITALEN
WANDEL
...................................................................................
119
4.1
TRANSFORMATIVER
WANDEL
ALS
GESTALTUNGSAUFGABE
.................................................................
119
4.2
AKTEURE
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
ZWISCHEN
MACHT
UND
OHNMACHT
........................................
123
4.2.1 HANDLUNGS-
UND
GESTALTUNGSFAEHIGKEIT
DER
INDIVIDUEN
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
..............
123
4.2.1.1
SOUVERAENITAETSVERLUST
UND
PRIVATSPHAERENVERLETZUNGEN
ALS
RISIKEN
FUER
NUTZER*INNEN
.................................................................................................
123
4.2.1.2
NUTZERINNEN
UND
PROSUMENT*INNEN
ALS
KREATIVE
GESTALTERINNEN
DES
X
WANDELS
........................................................................................................
125
INHALTSVERZEICHNIS
4.2.1.3
BUERGERINNEN
ALS
DIGITAL
UNTERSTUETZTE
AKTEURINNEN
DES
WANDELS
..............
125
4.2.1.4
DIE
GEFAHR
VON
DISKRIMINIERUNG
DURCH
AUSSCHLUSS
VON
BUERGERINNEN
VON
DIGITALER
TECHNIK
....................................................................................
125
4.2.1.5
ZWISCHENFAZIT
.................................................................................................
126
4.2.2
UNTERNEHMEN
ZWISCHEN
MARKTKONZENTRATION
UND
WETTBEWERB
...................................
126
4.2.2.1
UNTERNEHMEN
ALS
AKTEURE
DES
DIGITALEN
WANDELS:
MARKTDISRUPTIONEN
........
126
4.2.2.2
UNTERNEHMEN
ALS
DIGITALE
PIONIERE
NACHHALTIGEN
WANDELS?
........................
128
4.2.23
HERAUSFORDERUNGEN:
NEUE
PFADABHAENGIGKEITEN
UND
GESELLSCHAFTLICHE
GESTALTUNGSMACHT
VON
UNTERNEHMEN
..........................................................
129
4.2.2.4
ZWISCHENFAZIT
.................................................................................................
134
4.2.3
ZIVILGESELLSCHAFT
ZWISCHEN
EMANZIPATION
UND
LAEHMUNG
..............................................
134
4.2.3.1
ZIVILGESELLSCHAFTLICHES
ENGAGEMENT
FUER
NACHHALTIGKEIT
................................
135
4.23.2
DIGITALISIERUNG
UND
ZIVILGESELLSCHAFTLICHE
AKTION
UND
ORGANISATION
...........
135
4.2.33
ZIVILGESELLSCHAFT
ALS
TRANSFORMATIONSTREIBER
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
............
135
4.2.4
TECH-COMMUNITIES
-
NEUE
PIONIERE
DES
WANDELS?
......................................................
136
4.2.4.1
WERTEINSCHREIBUNG
IN
TECHNIK
......................................................................
136
4.2.4.2
ETHISCHE
DISKURSE
IN
TECH-COMMUNITIES
......................................................
137
4.2.43
ZWISCHENFAZIT
.................................................................................................
137
4.2.5
STAEDTE
UND
GEMEINDEN
ZWISCHEN
TECHNOLOGIESOUVERAENITAET
UND
-ABHAENGIGKEIT
.........
137
4.2.5.1
GLOBALE
TECHNOLOGIEANBIETER
ALS
NEUE
HERAUSFORDERUNG
FUER
STADTREGIERUNGEN
...........................................................................................
138
4.2.5.2
HANDLUNGSFAEHIGE
KOMMUNALE
REGIERUNGEN
.................................................
138
4.2.53
DIE
DIGITALE
KOMMUNE
UND
DIE
TRANSFORMATION
ZUR
NACHHALTIGKEIT
.............
138
4.2.6
STAATEN
ZWISCHEN
GESTALTUNGSMACHT
UND
SOUVERAENITAETSVERLUST
..................................
139
4.2.6.1
STAATLICHE
HANDLUNGSFAEHIGKEIT
UNTER
DEM
DRUCK
WIRTSCHAFTSGETRIEBENER
ENTRAEUMLICHUNG
.............................................................................................
139
4.2.6.2
WEGE
ZUR
STAERKUNG
NACHHALTIGER
STAATLICHER
HANDLUNGSFAEHIGKEIT
..............
141
4.2.63
UNGEHOBENES
GESTALTUNGSPOTENZIAL
VON
STAATEN
...........................................
143
4.2.7
TRANSNATIONALE
AKTEURE
ZWISCHEN
WELTGESELLSCHAFT
UND
FRAGMENTIERUNG?
................
143
4.2.7.1
TRANSNATIONALISIERUNG
DER
NACHHALTIGKEITSPOLITIK
UND
DIGITALISIERUNG
.......
143
4.2.7.2
TRANSNATIONALE
ORGANISATION
BEI
DER
VERWALTUNG
DIGITALER
INFRASTRUKTUREN
.............................................................................................
147
4.2.7.3
ZWISCHENFAZIT
................................................................................................
148
4.2.8
INTERNATIONALE
ORGANISATIONEN
ALS
AKTEURE
DER
NACHHALTIGKEITS-GOVERNANCE
............
148
4.2.8.1
INTERNATIONALE
ORGANISATIONEN
UND
NACHHALTIGE
DIGITALISIERUNG
.................
148
4.2.5.2
VERAENDERUNG
DER
ROLLE
UND
FUNKTION
INTERNATIONALER
ORGANISATIONEN
.......
149
4.3
GELEGENHEITSFENSTER
FUER
NACHHALTIGKEITSTRANSFORMATION
NUTZEN
.......................................
150
4.3.1
MOEGLICHKEITSRAEUME
UND
VERAENDERUNGSALLIANZEN
..........................................................
150
4.3.2
SCHATTEN
DER
VERGANGENHEIT:
PFADABHAENGIGKEITEN
VERLAENGERN
ZERSTOERERISCHE
WACHSTUMSPFADE
...........................................................................................................
151
4.3.3
DIGITALISIERUNG
SCHAFFT
SELBST
MACHTALLIANZEN
UND
BLOCKADEN
FUER
NACHHALTIGKEITSTRANSFORMATIONEN
.................................................................................
153
4.3.4
FOLGERUNGEN
..................................................................................................................
154
5
SCHAUPLAETZE
DES
DIGITALEN
WANDELS
....................................................................................................
157
5.1
EINFUEHRUNG
................................................................................................................................
157
5.2
NACHHALTIGES
WIRTSCHAFTEN
UND
UMWELT
..............................................................................
160
5.2.1
NACHHALTIGE
INDUSTRIE
4.0
UND
KREISLAUFWIRTSCHAFT:
WIE
DIGITALISIERUNG
DEN
INDUSTRIELLEN
METABOLISMUS
VERAENDERT
.............................................................
160
5.2.1.1
KONTEXT:
DIGITALISIERUNG
ALS
TREIBER
EINER
INDUSTRIEOEKOLOGISCHEN
WENDE?
.........................................................................................................
160
5.2.1.2
WANDEL
DER
MATERIALBEDARFE
DURCH
DIGITALE
GERAETE
UND
INFRASTRUKTUREN
...
160
XI
INHALTSVERZEICHNIS
5.2.13
EFFIZIENTERE
PRODUKTIONSPROZESSE
DURCH
INDUSTRIE
4.0
UND
DIGITAL
KOORDINIERTE
KREISLAUFWIRTSCHAFT
...................................................................
161
5.2.1.4
FOLGERUNGEN:
WAS
KANN
DIGITALISIERUNG
FUER
DIE
GLOBALE
TRANSFORMATION
DES
INDUSTRIELLEN
METABOLISMUS
LEISTEN?
.......................................................
163
5.2.2
NEUE
FORMEN
DIGITALER
OEKONOMIE:
ANSAETZE
DES
NACHHALTIGEN
WIRTSCHAFTENS
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
..........................................................................................................
165
5.2.2.1
WIEDEREINBETTUNG
ALS
HERAUSFORDERUNG
NACHHALTIGEN
WIRTSCHAFTENS
............
165
5.2.2.2
NACHHALTIGES
DIGITALES
UNTERNEHMERTUM
.....................................................
166
5.2.23
PLATTFORMKOOPERATIVEN
ALS
BESONDERER
AUSDRUCK
KOLLEKTIVEN
UNTERNEHMERTUMS
..........................................................................................
166
5.2.2.4
SHARING-OEKONOMIE
ZWISCHEN
KLASSISCHER
UND
KOLLEKTIVER
OEKONOMIE
...........
167
5.2.2.5
KOLLABORATIVE
PRODUKTIONSFORMEN:
PROSUMENTEN
UND
COMMONS-BASED
PEER
PRODUCTION
.............................................................................................
170
5.2.2.6
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
171
5.23
DIGITALISIERUNG
DES
KONSUMS
UND
NACHHALTIGES
KONSUMVERHALTEN:
FOERDERUNG
SOLIDARISCHER
LEBENSSTILE
.................................................................................
171
5.23.1
DIGITALISIERTER
KONSUM
ZUR
ERHALTUNG
NATUERLICHER
LEBENSGRUNDLAGEN
.........
171
5.23.2
VON
DER
ERHALTUNG
DER
NATUERLICHEN
LEBENSGRUNDLAGEN
ZUM
KONZEPT
DER
SOLIDARISCHEN
LEBENSQUALITAET
...................................................................
175
5.233
CHANCEN
UND
RISIKEN
DES
DIGITALISIERTEN
KONSUMS
FUER
TEILHABE
UND
EIGENART
...................................................................................
175
THEMENKASTEN
5.2-1
FINTECH
IM
KONTEXT
NACHHALTIGER
FINANZIERUNG
.........................................
176
5.2.4
NACHHALTIGKEIT
BEIM
ONLINEHANDEL:
STATUS
QUO
UND
PERSPEKTIVEN
..............................
178
5.2.4.1
ROLLE
UND
WACHSTUM
DES
ONLINEHANDELS
.......................................................
178
5.2.4.2
UMWELTAUSWIRKUNGEN
DES
ONLINEHANDELS
.....................................................
179
5.2.43
SOZIALE
EFFEKTE
................................................................................................
181
5.2.4.4
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
183
5.2.5
DIGITALISIERUNG:
VOM
ELEKTROSCHROTTPROBLEM
ZUR
LOESUNG
FUER
KREISLAUFWIRTSCHAFT?
....
184
5.2.5.1
ELEKTROSCHROTT
IM
KONTEXT
DER
KREISLAUFWIRTSCHAFT
.......................................
184
5.2.5.2
DIGITALE
TECHNOLOGIEN
ALS
URSACHE
DES
GLOBALEN
ELEKTROSCHROTTPROBLEMS
..
184
5.2.53
DIGITALE
TECHNOLOGIEN
ZUR
LOESUNG
DES
ELEKTROSCHROTTPROBLEMS
....................
185
5.2.5.4
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
189
5.2.6
DIGITALISIERUNG
FUER
KLIMASCHUTZ
UND
ENERGIEWENDE.......................................................
190
5.2.6.1
DIGITALE
TECHNOLOGIEN
FUER
DIE
ENERGIEWENDE
NUTZEN
.....................................
191
5.2.6.2
DIGITALE
TECHNOLOGIEN
ZUR
UEBERWINDUNG
VON
ENERGIEARMUT
IN
ENTWICKLUNGSLAENDERN
NUTZEN
..........................................................................
192
5.2.63
DURCH
DIGITALISIERUNG
ERZEUGTE
ENERGIENACHFRAGE
EINHEGEN
.........................
193
5.2.6.4
RISIKEN
EINES
DIGITALISIERTEN
ENERGIESYSTEMS:
RESILIENZ
UND
PRIVATSPHAERE
..
194
5.2.63
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
196
5.2.7
SMART
CITY:
NACHHALTIGE
STADTENTWICKLUNG
MIT
DIGITALISIERUNG?
.................................
197
5.2.7.1
NACHHALTIGE
STADTENTWICKLUNG
IM
DIGITALEN
ZEITALTER:
HERAUSFORDERUNGEN
197
5.2.7.2
SMART
CITY:
KONZEPT,
ANWENDUNGSBEISPIELE,
VERBREITUNG
UND
TREIBER
.......
197
5.2.73
AUSGEWAEHLTE
SPANNUNGSFELDER
DIGITAL
UNTERSTUETZTER STADTENTWICKLUNG
....
199
5.27.4
DIGITALE
SOUVERAENITAET
UND
DAS
*RECHT
AUF
STADT
*
..........................................
200
5.2.73
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
202
5.2.8
NACHHALTIGE
URBANE
MOBILITAET
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
...................................................204
5.2.8.1
LEITBILDER
EINER
NACHHALTIGEN
URBANEN
MOBILITAETSWENDE
............................... 204
5.2.8.2
ELEMENTE
DER
DIGITALEN
MOBILITAETSWENDE
.....................................................204
5.2.83
STATUS
QUO
UND
HERAUSFORDERUNGEN
DER
NACHHALTIGEN
DIGITALEN
MOBILITAET
IM
URBANEN
RAUM
..........................................................................
207
5.2.8.4
FOLGERUNGEN:
STELLSCHRAUBEN
FUER
EINE
NACHHALTIGE
DIGITALE
MOBILITAETSWENDE
IM
URBANEN
RAUM
.............................................................
208
5.2.9
PRAEZISIONSLANDWIRTSCHAFT:
DER
NAECHSTE
SCHRITT
IN
DIE
INDUSTRIALISIERTE
LANDWIRTSCHAFT?
.............................................................................................................
210
INHALTSVERZEICHNIS
5.2.9.1
DER
KONTEXT:
GLOBALE,
NACHHALTIGE
LANDNUTZUNG
..........................................
210
5.2.9.2
PRAEZISIONSLANDWIRTSCHAFT:
METHODEN,
VERBREITUNG
UND
POTENZIALE
..............
211
5.2.93
EFFIZIENZ
VERSUS
NACHHALTIGKEIT
....................................................................
213
5.2.9.4
FOLGERUNGEN
.................................................................................................
213
5.2.10
DIGITALISIERUNG
IN
DER
LANDWIRTSCHAFT
IN
ENTWICKLUNGSLAENDERN
.....................................
215
5.2.10.1
ZUGANG
ZU
INNOVATIVEN
DIGITALEN
TECHNOLOGIEN
............................................
216
5.2.10.2
ZUGANG
ZU
PRODUKTIONSBEZOGENEN
INFORMATIONEN
UND
LANDWIRTSCHAFTLICHEN
BERATUNGSDIENSTEN
....................................................
216
5.2.10.3
ZUGANG
ZU
WETTERINFORMATIONEN
UND
KATASTROPHENVORSORGE
.....................
217
5.2.10.4
ZUGANG
ZU
MARKT-
UND
PREISINFORMATIONEN
...................................................
217
5.2.10.5
ZUGANG
ZU
LAND
UND
KAPITAL
.........................................................................
217
5.2.10.6
FOLGERUNGEN
..................................................................................................
217
5.2.11
DIGITAL
UNTERSTUETZTES
MONITORING
VON
OEKOSYSTEMEN
UND
BIOLOGISCHER
VIELFALT
.........
219
5.2.11.1
DIE
KRISE
DER
BIOLOGISCHEN
VIELFALT
...............................................................
219
5.2.11.2
VERBESSERTES
WISSEN
DURCH
DIGITAL
UNTERSTUETZTES
MONITORING
.......................
219
5.2.11.3
TECHNIKEN
UND
BEISPIELE
...............................................................................
220
5.2.11.4
RISIKEN
...........................................................................................................
222
5.2.11.5
FOLGERUNGEN
..................................................................................................
223
5.3
MENSCHEN
UND
GESELLSCHAFT
...................................................................................................
224
5.3.1
DIGITALISIERUNG
ALS
CHANCE
ZUR
FOERDERUNG
EINES
KOLLEKTIVEN
WELTBEWUSSTSEINS
FUER
NACHHALTIGE
ENTWICKLUNG
......................................................................................
224
5.3.1.1
STAERKUNG
DES
PROBLEMBEWUSSTSEINS
DURCH
DIGITALISIERUNG
..........................
224
5.3.1.2
DAS
INDIVIDUUM
UND
DIE
WELTBUERGER*INNENGESELLSCHAFT:
LAESST
SICH
MIT
DIGITALISIERUNG
EMPATHIE
UND
SOLIDARITAET
FOERDERN?
...............................
226
5.3.1.3
DIGITALE
BETEILIGUNG
UND
VERNETZUNG
UM
VERAENDERUNG
VON
KONSUMSTILEN
IM
ALLTAG
ZU
ERMOEGLICHEN
...............................................................................
229
5.3.1.4
FOLGERUNGEN
..................................................................................................
229
5.3.2
DIGITALISIERUNG
UND
OEFFENTLICHER
DISKURS:
DAS
ENDE
RATIONALER
ARGUMENTATION
ODER
DIE
CHANCE
EINER
GLOBALEN
AGORA?
........................................................................
229
5.3.2.1
DIE
DIGITALISIERTE
AGORA
-
STRUKTURELLE
VERAENDERUNGEN
DES
OEFFENTLICHEN
DISKURSES
IM
DIGITALEN
RAUM
........................................................................
230
53.2.2
BEFAEHIGUNG
UND
GEFAEHRDUNG
INDIVIDUELLER
TEILHABE
AN
OEFFENTLICHER
KOMMUNIKATION
............................................................................
232
5.3.23
DIE
DIGITALE
AGORA
IM
WIDERSPRUCH
ZWISCHEN
MACHTKONZENTRATION
UND
GEMEINWOHLINTERESSE
...................................................................
233
53.2.4
FOLGERUNGEN:
DIE
AUSWIRKUNGEN
DES
DIGITALEN
STRUKTURWANDELS
DER
OEFFENTLICHKEIT
AUF
DEMOKRATISCHE
PROZESSE
...................................................
235
5.3.3
HERAUSFORDERUNGEN
DER
SCORING-GESELLSCHAFT
............................................................
236
5.33.1
GLOBALE
TRENDS
IN
DER
ANWENDUNG
VON
SCORING-VERFAHREN
..........................
237
5.33.2
NOTWENDIGE
DEBATTEN
..................................................................................
239
5.3.33
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
242
5.3.4
VON
DER
BILDUNG
FUER
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGE
ENTWICKLUNG
ZUR
ZUKUNFTSBILDUNG
............................................................................................................
242
53.4.1
BESTANDSAUFNAHME
-
HEUTIGE
BILDUNG
FUER
DIE
DIGITALISIERUNG
........................
242
THEMENKASTEN
5.3-1
DIGITALISIERUNG:
RISIKO
ODER
CHANCE
DER
UMWELTRECHTSDURCHSETZUNG
.......... 243
53.4.2
ZUKUNFTSBILDUNG
ALS
TREIBER
DER
GROSSEN
TRANSFORMATION
............................
244
5.3.43
BILDUNG
NUTZEN,
UM
NEGATIVE
EFFEKTE
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
ZU
KOMPENSIEREN
................................................................................................
246
53.4.4
DIGITALISIERUNG
NUTZEN,
UM
SOLIDARISCHE
LEBENSQUALITAET,
TEILHABE
UND
EIGENART
ZU
FOERDERN
...............................................................................
246
53.4.5
ZUKUNFTSBILDUNG:
MENSCHENWUERDE
SCHUETZEN
UND
GESELLSCHAFTLICHE
HERAUSFORDERUNGEN
KOLLEKTIV
MEISTERN
.......................................................
248
5.3.5
OEFFENTLICH-RECHTLICHE
IKT
ALS
TEIL
DER
DASEINSVORSORGE.................................................
249
XIII
INHALTSVERZEICHNIS
5.3.5.1
OEFFENTLICH-RECHTLICHE
IKT
ZUR
REDUZIERUNG
DER
DIGITALEN
KLUFT
.....................
250
5.3.5.2
REALISIERUNGSOPTIONEN
OEFFENTLICH-RECHTLICHER
IKT
........................................
251
5.3.53
ANSAETZE
ZUR
WEITERENTWICKLUNG
OEFFENTLICH-RECHTLICHER
IKT
..........................
253
5.3.6
DIGITALE
TECHNIK
ALS
GENDER-BENDER?
............................................................................
255
5.3.6.1
AUSSCHLUSS
VOM
DIGITALEN:
GESCHLECHTSSPEZIFISCHE
ZUGANGSBARRIEREN
........
255
53.6.2
WEITERHIN
MAENNERDOMAENE:
GENDERASPEKTE
IM
DESIGN
TECHNISCHER
SYSTEME
........................................................................................................
256
5.3.63
ANTI-DISKRIMINIERUNGSARBEIT
DURCH
ALGORITHMENBASIERTE
SYSTEME?
..............
259
53.6.4
DIGITALE
EXPERIMENTIERRAEUME
FUER
GLEICHSTELLUNG
UND
GESCHLECHTER-
VIELFALT
............................................................................................................
259
5.3.7
DIGITALE
SELBSTVERMESSUNG
DES
KOERPERS:
ZWISCHEN
EMPOWERMENT
UND
KONTROLLVERLUST
...............................................................................................................
259
53.7.1
DIGITALE
SELBSTVERMESSUNG
UND
DABEI
ENTSTEHENDE
DATEN
.........................
260
53.7.2
STAERKT
ODER
SCHWAECHT
DIGITALE
SELBSTVERMESSUNG
DER
GESUNDHEIT
DIE
SELBSTBESTIMMUNG
EINZELNER?
........................................................................
260
THEMENKASTEN
5.3-2
DIE
TECHNISIERUNG
DES
MENSCHEN
................................................................
264
5.3.8
INTERNATIONALE
ARBEITSTEILUNG
UND
DIGITALISIERUNG:
FOLGEN
FUER
ENTWICKLUNGS
UND
SCHWELLENLAENDER
........................................................................................
265
53.8.1
AUSGANGSLAGE:
ENTWICKLUNGSFORTSCHRITTE
WAEHREND
DER
ZWEITEN
WELLE
DER
GLOBALISIERUNG
..........................................................................................
265
53.8.2
VERAENDERUNG
VON
WERTSCHOEPFUNGSKETTEN
DURCH
DIGITALISIERUNG
.................
266
5.3.83
INTERNATIONALE
ARBEITSTEILUNG
IM
WANDEL:
VON
DER
ANALOGEN
ZUR
DIGITALEN
WERKBANK?
.......................................................................
268
53.8.4
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
270
5.3.9
NACHHALTIGE
ARBEITSWELTEN
DER
ZUKUNFT
........................................................................
272
53.9.1
AUTOMATISIERUNG
UND
BESCHAEFTIGUNG
............................................................
272
53.9.2
VERTEILUNGSIMPLIKATIONEN
..............................................................................
273
5.3.93
SOZIALE
SICHERUNGSSYSTEME
UND
MECHANISMEN
DER
EINKOMMENS
VERTEILUNG
.......................................................................................
275
53.9.4
LEITBILDER
FUER
NACHHALTIGE
ARBEIT
DER
ZUKUNFT
...............................................
276
53.9.5
FOLGERUNGEN
...................................................................................................
279
5.3.10
DIGITALE
GEMEINGUETER
...................................................................................................
279
5.3.10.1
DIGITALE
GEMEINGUETER
ALS
EIN
ZENTRALES
INSTRUMENT
DIGITALEN
GEMEINWOHLS
.................................................................................................
279
5.3.10.2
OFFENE
BILDUNG
...............................................................................................
280
5.3.10.3
FREIES
WISSEN
.................................................................................................
282
5.3.10.4
OFFENE
DATEN
.................................................................................................
282
5.3.10.5
DIGITALISIERTES
KULTUR-
UND
NATURERBE
..........................................................
283
5.4
FOLGERUNGEN
.............................................................................................................................
285
6
ZUKUNFTSENTWUERFE
UND
VISIONEN
ZU
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGKEIT
........................................
289
6.1
UTOPISCHE
VISION
EINER
DIGITALISIERTEN
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFT
...................................
290
6.2
DYSTOPISCHE
VISION
ZU
RISIKEN
DER
DIGITALISIERUNG
FUER
NACHHALTIGKEIT
...............................
294
6.3
SYNOPSE:
GEGENUEBERSTELLUNG
VISIONAERER
ZUKUNFTSHOFFNUNGEN
UND
-RISIKEN
......................
301
6.4
FOLGERUNGEN
.............................................................................................................................
301
7
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGKEIT
-
SYNTHESE
.................................................................................
307
7.1
DREI
DYNAMIKEN
DES
DIGITALEN
ZEITALTERS
...............................................................................
307
7.2
ERSTE
DYNAMIK:
DIGITALISIERUNG
FUER
NACHHALTIGKEIT
NUTZEN
.................................................
311
7.3
ZWEITE
DYNAMIK:
NACHHALTIGE
DIGITALISIERTE
GESELLSCHAFTEN
-
FUNDAMENTALE
XIV
VERAENDERUNGEN
ANTIZIPIEREN
UND
GESTALTEN
...........................................................................
315
INHALTSVERZEICHNIS
7.4
DRITTE
DYNAMIK:
DIE
ZUKUNFT
DES
HOMO
SAPIENS
-
DISKURSE
..............................................
322
7.5
FOLGERUNGEN:
DIGITALISIERUNG
IN
DEN
DIENST
DER
GLOBALEN
NACHHALTIGKEIT
STELLEN
.............
327
8
GLOBAL
GOVERNANCE
FUER
DIE
TRANSFORMATION
ZUR
NACHHALTIGKEIT
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
................
331
8.1
ANSAETZE
ZUR
GOVERNANCE
DER
DIGITALISIERUNG
AUF
GLOBALER
EBENE
........................................
332
8.1.1
PRIVATWIRTSCHAFTLICHE
ENTWICKLUNG
ALS
AUSGANGSPUNKT
DER
GLOBALEN
DIGITALPOLITIK
...
332
8.1.2
UN-KONFERENZEN
UND
-PROZESSE
....................................................................................
333
8.1.3
UN-ORGANISATIONEN,
UN-PROGRAMME,
UN-SONDERBERICHTERSTATTER
UND
HOCHRANGIGE
BERATERGRUPPEN
........................................................................................
334
8.1.4
INITIATIVEN
IN
WELTBANK,
G20,
WTO
UND
OECD.............................................................
335
8.1.5
INITIATIVEN
IN
OEFFENTLICH-PRIVATER
PARTNERSCHAFT
.............................................................
336
8.1.6
STRATEGIEN
DER
EU
FUER
NACHHALTIGKEIT
UND
DIGITALISIERUNG
............................................
337
8.1.7
FOLGERUNGEN
..................................................................................................................
338
8.2
POTENZIALE
UND
RISIKEN
DER
DIGITALISIERUNG
FUER
GLOBALE
NACHHALTIGKEITSZIELE
...................
339
8.2.1
DIGITALISIERUNG
UND
DIE
SUSTAINABLE
DEVELOPMENT
GOALS
.............................................
339
8.2.2
KLIMAPOLITIK
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
...............................................................................
346
8.2.3
GLOBALE
BIODIVERSITAETSPOLITIK
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
....................................................
348
8.3
NEUE
GLOBALE
KOOPERATIONSFELDER
JENSEITS
DER
AGENDA
2030
............................................
349
8.3.1
SCHUTZ
DER
INDIVIDUELLEN
PRIVATSPHAERE
.........................................................................
350
8.3.1.1
STATUS
QUO
DES
GLOBALEN
SCHUTZES
DER
INDIVIDUELLEN
PRIVATSPHAERE
.............
350
8.3.1.2
DIE
DURCHSETZUNG
DES
PRIVATSPHAERENSCHUTZES
GEWAEHRLEISTEN
.......................
351
8.3.1.3
ZUSAMMENARBEIT
ZUR
GEWAEHRLEISTUNG
VON
PRIVATHEIT:
EINE
UNITED
NATIONS
PRIVACY
CONVENTION
........................................................................
352
8.3.2
BEWAHRUNG
UND
AUSBAU
VON
TEILHABE
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
......................................
352
8.3.3
ERHALT
DER
ENTSCHEIDUNGSSOUVERAENITAET
DES
MENSCHEN
................................................
354
8.3.4
SCHUTZ
DER
ALLEINSTELLUNGSMERKMALE
DES
MENSCHEN
IM
MENSCH-MASCHINE-
VERHAELTNIS
.....................................................................................................................
355
8.4
ELEMENTE
NACHHALTIGER
GESTALTUNG
DES
DIGITALEN
ZEITALTERS
AUF
GLOBALER
EBENE
............
356
8.4.1
OEKONOMISCHES
PARADIGMA
ALS
STARKER
HEBEL
.................................................................
356
8.4.1.1
LEITBILDER
UND
LEISTUNGSINDIKATOREN
EINER
*LEEREN
*
UND
EINER
*VOLLEN
*
WELT
..............................................................................................................
358
8.4.1.2
AUF
DEM
WEG
ZU
EINEM
NEUEN
(OEKONOMISCHEN)
LEITBILD
DER
DIGITALISIERUNG
..............................................................................................
358
8.4.1.3
NEUE
HYBRIDFORMEN
DES
WIRTSCHAFTENS
........................................................
359
8.4.2
UMWELTRECHTSPRINZIPIEN
UND
-INSTRUMENTE
IM
KONTEXT
DER
DIGITALISIERUNG
.................
360
8.4.2.1
DAS
VORSORGEPRINZIP
.......................................................................................
360
8.4.2.2
DAS
VERURSACHERPRINZIP
................................................................................
361
8.4.23
DAS
KOOPERATIONSPRINZIP
................................................................................
361
5.4.2.4
DAS
INTEGRATIONSPRINZIP
................................................................................
362
8.4.3
NEUJUSTIERUNG
DER
NACHHALTIGKEITS-GOVERNANCE
30
JAHRE
NACH
DEM
ERDGIPFEL
VON
RIO
DE
JANEIRO
.........................................................................................................
362
8.4.4
GOVERNANCE-LUECKE:
ADAEQUATE
INSTITUTIONELLE
KAPAZITAETEN
FUER
NEUE
HERAUSFORDERUNGEN
.......................................................................................................
363
8.4.5
VOELKERRECHTSVERBINDLICHER
RAHMEN
ALS
OPTIMALE
LOESUNG
.............................................
363
8.4.6
ROLLE
DER
WISSENSCHAFT
..................................................................................................
364
8.5
DIE
EU
ALS
VORREITERIN
FUER
DIE
INTEGRATION
VON
NACHHALTIGKEIT
UND
DIGITALISIERUNG
...........
364
8.5.1
STRAHLKRAFTUND
POLITISCHE
UMSETZBARKEIT
EINES
EUROPAEISCHEN
MODELLS
.......................
364
8.5.2
WEICHENSTELLUNGEN
IN
DEN
POLITISCHEN
PRIORITAETEN,
STRATEGIEN
UND
PROGRAMMEN
DER
EU
..........................................................................................................................
365
8.6
ZUR
NOTWENDIGKEIT
EINER
CHARTA
FUER
EIN
NACHHALTIGES
DIGITALES
ZEITALTER
..........................
366
XV
INHALTSVERZEICHNIS
9
HANDLUNGSEMPFEHLUNGEN
.....................................................................................................................
369
9.1
DIGITALISIERUNG
FUER
DIE
AGENDA
2030
UND
DIE
TRANSFORMATION
ZUR
NACHHALTIGKEIT
NUTZEN
........................................................................................................................................
375
9.1.1
DIGITALISIERUNG
UND
DIE
ERHALTUNG
DER
NATUERLICHEN
LEBENSGRUNDLAGEN
.........................
377
9.1.1.1
DEKARBONISIERUNG
UND
KLIMASCHUTZ
IM
ENERGIESEKTOR
VORANTREIBEN,
REBOUND-EFFEKTE
VERMEIDEN
.........................................................................
377
9.1.1.2
KREISLAUFWIRTSCHAFT
FUER
MEHR
RESSOURCENEFFIZIENZ
UND
VERMEIDUNG
VON
ELEKTROSCHROTT
NUTZEN
...................................................................................
378
9.1.1.3
NACHHALTIGE
LANDNUTZUNG
UND
SCHUTZ
VON
OEKOSYSTEMEN
SICHERSTELLEN
....
379
9.1.1.4
WELTUMWELTBEWUSSTSEIN
UND
NACHHALTIGEN
KONSUM
DURCH
DIGITALISIERUNG
UNTERSTUETZEN
..........................................................................
379
9.1.1.5
UNTERNEHMEN
IN
GESTALTUNG
EINER
DIGITALISIERTEN
NACHHALTIGEN
ZUKUNFTSWIRTSCHAFT
EINBINDEN
......................................................................
380
9.1.2
ARMUTSBEKAEMPFUNG
UND
INKLUSIVE
ENTWICKLUNG
............................................................
381
9.1.2.1
ANALOGE
BASIS
STAERKEN
....................................................................................
382
9.1.2.2
ENTWICKLUNGSZUSAMMENARBEIT
UND
-PLANUNG
MIT
DIGITALEN
TECHNOLOGIEN
VERBESSERN
......................................................................................................
382
9.1.2.3
DIGITALISIERUNG
DER
STAEDTE
AN
NACHHALTIGKEITSKRITERIEN
AUSRICHTEN
UND
INKLUSIV
GESTALTEN
............................................................................................
382
9.1.2.4
NUTZUNG
DIGITALER
TECHNOLOGIEN
IN
STRATEGIEN
NACHHALTIGER
UND
INKLUSIVER
MOBILITAET
EINBETTEN
......................................................................
383
9.1.3
ARBEIT
DER
ZUKUNFT
UND
ABBAU
VON
UNGLEICHHEIT
..........................................................
384
9.1.3.1
ARBEIT
DER
ZUKUNFT
ALS
NACHHALTIGKEITSAUFGABE
THEMATISIEREN
.....................
384
9.1.3.2
SICHERUNG
UND
FOERDERUNG
SOZIALER
STANDARDS
IM
ARBEITSSCHUTZ
...................
385
9.1.3.3
MONITORING
UND
VERBESSERUNG
DER
FUNKTIONSFAEHIGKEIT
DER
ARBEITSMAERKTE
.
385
9.1.3.4
NEUE
MECHANISMEN
DER
VERTEILUNG
ENTWICKELN
UND
UMFASSEND
PRUEFEN
....
386
9.1.3.5
INTERNATIONALE
ARBEITSTEILUNG:
AUF
STRUKTURWANDEL
VORBEREITEN
...................
386
9.1.4
WISSEN,
BILDUNG
UND
DIGITALE
MUENDIGKEIT
.....................................................................
387
9.1.4.1
BILDUNG
FUER
DIE
DIGITALISIERTE
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFT
FRUEHZEITIG
KONZIPIEREN
....................................................................................................
387
9.1.4.2
PAKT
DER
ZUKUNFTSBILDUNG
VERHANDELN
............................................................
387
9.1.4.3
BILDUNG
ALS
ZUKUNFTSINVESTITION
ERNST
NEHMEN
............................................
388
9.1.4.4
WELTAKTIONSPROGRAMM
BILDUNG
FUER
NACHHALTIGE
ENTWICKLUNG
PROMINENT
UNTERSTUETZEN
...................................................................................................
388
9.1.4.5
WISSEN
ALS
INTEGRALEN
BESTANDTEIL
VON
ZUKUNFTSGESTALTUNG
BEGREIFEN
UND
ORGANISIEREN
............................................................................................
388
9.2
NEUE
NACHHALTIGKEITSHERAUSFORDERUNGEN
DURCH
DIE
DIGITALE
REVOLUTION
..........................
389
9.2.1
BIG
DATA
UND
PRIVATSPHAERE
..............................................................................................
389
9.2.1.1
STAATLICHE
UND
PRIVATWIRTSCHAFTLICHE
VERANTWORTLICHKEIT
FUER
PRIVATSPHAERENSCHUTZ
STAERKEN
..........................................................................
389
9.2.1.2
VOELKERRECHT
ZUM
INTERNATIONALEN
SCHUTZ
DER
PRIVATSPHAERE
AUF
UN-EBENE
SCHAFFEN
......................................................................................
390
9.2.1.3
DIGITALEN
STRUKTURWANDEL
DER
OEFFENTLICHKEIT
GEMEINWOHLORIENTIERT
UND
INNOVATIV
GESTALTEN
.................................................................................
390
9.2.2
FRAGILITAET
UND
AUTONOMIE
TECHNISCHER
SYSTEME
...........................................................
391
9.2.2.1
SICHERHEIT
DER
DIGITALISIERUNG
ALS
VORAUSSETZUNG
FUER
DIE
TRANSFORMATION
ZUR
NACHHALTIGKEIT
..........................................................................................
391
9.Z.2.2
EINSATZ
AUTOMATISIERTER
ENTSCHEIDUNGEN
.......................................................
392
9.2.3
OEKONOMISCHE
UND
POLITISCHE
MACHTVERSCHIEBUNGEN
...................................................
393
9.2.3.1
OEFFENTLICH-RECHTLICHE
IKT-INFRASTRUKTUREN
UND
DIGITALE
GEMEINGUETER
SCHAFFEN
..........................................................................................................
393
9.23.2
STEUER-
UND
ABGABENSYSTEME
REFORMIEREN
....................................................
394
XVI
INHALTSVERZEICHNIS
9.233
MONOPOLISIERUNGSTENDENZEN
VORBEUGEN
UND
WETTBEWERB
AUF
DIGITALISIERTEN
MAERKTEN
STAERKEN
...................................................
396
9.3
WELTORDNUNG
DES
DIGITALEN
ZEITALTERS
..................................................................................
397
9.3.1
GLOBAL
GOVERNANCE
FUER
DIE
NACHHALTIGE
GESTALTUNG
DES
DIGITALEN
ZEITALTERS
............
397
9.3.1.1
UN-GIPFEL
*NACHHALTIGKEIT
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
*
ANBERAUMEN
.................
399
9.3.1.2
VERANKERUNG
DES
THEMAS
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGKEIT
IM
UN-SYSTEM
SICHERSTELLEN
...............................................................................
399
9.3.1.3
VOELKERRECHTLICHER
RAHMEN
ALS
UNVERZICHTBARER
BESTANDTEIL
...........................
399
9.3.1.4
WISSENSCHAFTLICHES
GREMIUM
ZU
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGKEIT
BERUFEN
...........................................................................................................400
9.3.2
DIE
EU
ALS
VORREITERIN
FUER
EINE
DIGITALISIERTE
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFT
................... 401
9.3.2.1
WEICHENSTELLUNGEN
FUER
DIE
DIGITALISIERTE
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFT
....... 401
9.3.2.2
DATENSCHUTZ
UND
ETHIK
BEI
TECHNIKGESTALTUNG
ALS
WETTBEWERBS-
UND
STANDORTVORTEIL
AUSBAUEN
.............................................................................
401
9.3.3
AKTEURSKONSTELLATIONEN
FUER
DIGITALISIERTE
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFTEN
.....................
402
9.3.3.1
ZIVILGESELLSCHAFTLICHE
NETZWERKE
FUER
INDIVIDUELLE
UND
GEMEINWOHL
BEZOGENE
BELANGE
AUSBAUEN
........................................................
403
933.2
TECH-COMMUNITIES
ALS
VERBUENDETE
FUER
DIE
TRANSFORMATION
ZUR
NACHHALTIGKEIT
GEWINNEN
...............................................................................
403
9.33.3
MAINSTREAMING
TECHNISCHEN
WISSENS
UND
MODERNISIERUNG
STAATLICHER
INSTITUTIONEN
................................................................................................
403
9.33.4
RESSOURCEN
TRANSNATIONALER
UND
INTERNATIONALER
ORGANISATIONEN
FUER
NACHHALTIGKEIT
NUTZEN
..................................................................................
403
9.4
NEUE
NORMATIVE
FRAGEN
-
DIE
ZUKUNFT
DES
HOMO
SAPIENS...................................................
404
9.4.1
GEHIRN-COMPUTERSCHNITTSTELLEN:
DATENSCHUTZ
UND
ABSCHALTMOEGLICHKEIT
VERANKERN
..
404
9.4.2
ZULASSUNGSSTANDARDS
UND
*FRUEHWARNSYSTEME
*
IM
BEREICH
DER
MENSCH-MASCHINE-
INTERAKTION
...................................................................................................................
405
9.4.3
VERSTAENDNIS
DES
VERHAELTNIS
*MENSCH
-
MASCHINE
-
UMWELT*
KONTINUIERLICH
ANPASSEN
.......................................................................................................................
405
9.4.4
EFFEKTIVE
UND
INKLUSIVE
DISKURSARENEN
SCHAFFEN
...........................................................
405
10
FORSCHUNGSEMPFEHLUNGEN
................................................................................................................
407
10.1
UEBERGEORDNETE
FORSCHUNGSSCHWERPUNKTE
...........................................................................
408
10.2
FORSCHUNGSSTRUKTUREN
-
TRANSFORMATIONSFORSCHUNG
UND
TRANSFORMATIVE
FORSCHUNG
IM
DIGITALEN
ZEITALTER
..............................................................................................................
409
10.2.1
FORSCHUNGSPROGRAMME
UND
-STRATEGIEN
AN
DER
SCHNITTSTELLE
VON
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGKEIT
AUSBAUEN.......................................................................................
410
10.2.1.1
HORIZON
EUROPE:
DIGITALISIERTE
NACHHALTIGKEIT
IN
EUROPA
ZENTRAL
VERANKERN
.......................................................................................................
410
10.2.1.2
FUTURE
EARTH:
NACHHALTIGKEITSFORSCHUNG
IN
RICHTUNG
DIGITALISIERUNG
ERWEITERN
.......................................................................................................
411
10.2.1.3
HIGHTECH-STRATEGIE
2025:
DIGITALISIERUNG
UND
NACHHALTIGKEIT
STAERKER
ZUSAMMENDENKEN
.........................................................................................
412
10.2.1.4
FONA
4
:
VERKNUEPFUNG
MIT
DIGITALISIERUNG
HERSTELLEN
....................................
412
10.2.1.5
ENERGIEFORSCHUNGSPROGRAMM
DER
BUNDESREGIERUNG:
NACHHALTIGKEITS
WIRKUNGEN
SOWIE
DIE
INTERNATIONALE
PERSPEKTIVE
STAERKEN
..............
413
10.2.2
EMPFEHLUNGEN
AN
BESTEHENDE
AKTEURE
IM
WISSENSCHAFTSSYSTEM
...............................
413
10.2.2.1
DFG:
STAENDIGE
SENATSKOMMISSION
FUER
NACHHALTIGKEIT
IN
DER
DIGITALISIERUNGSFORSCHUNG
EINRICHTEN
...........................................................
413
10.2.2.2
UNIVERSITAETEN
UND
HOCHSCHULEN:
LEITLINIEN
FORMULIEREN
UND
WEITERENTWICKELN
...........................................................................................414
XVII
INHALTSVERZEICHNIS
10.2.23
AKADEMIEN
DER
WISSENSCHAFTEN:
BEZUEGE
ZUR
NACHHALTIGKEIT
STAERKER
ADRESSIEREN
.....................................................................................
414
10.2.2.4
WIRTSCHAFT:
ETHIK-
UND
NACHHALTIGKEITSASPEKTE
IN
UNTERNEHMENSINTERNE
F&E
INTEGRIEREN
.............................................................................
414
10.2.3
FORSCHUNGSINSTITUT(E)
ZU
DEN
GRUNDFRAGEN
DER
DIGITALISIERTEN
NACHHALTIGKEIT
GRUENDEN
.........................................................................................................................
415
10.2.3.1
NEUE
FORSCHUNGSINSTITUTE
BEI
AUSSERUNIVERSITAEREN
FORSCHUNGSEIN
RICHTUNGEN
....................................................................................................
415
10.2.3.2
INITIATIVE
FUER
EIN
NEUES
MAX-PLANCK-INSTITUT
ZUM
THEMA
*GEO-ANTHROPOLOGIE*
UMSETZEN
....................................................................
415
10.2.4
DAS
WISSENSCHAFTSSYSTEM
WEITERENTWICKELN
UND
NEUE
FORMEN
DER
KOOPERATION
VON
WISSENSCHAFT
UND
GESELLSCHAFT
ETABLIEREN
.............................................................
415
10.2.4.1
OFFENE
WISSENSCHAFTSSTRUKTUREN
ZUR
GEMEINSAMEN
WISSENSPRODUKTION.
..
416
10.2.4.2
DIGITAL
UNTERSTUETZTE
WISSENSCHAFT
IN
UND
MIT
DER
OEFFENTLICHKEIT
-
VON
LOKAL
BIS
GLOBAL
........................................................................................
416
10.2.4.3
DIGITAL
UNTERSTUETZTE
TRANS-
UND
INTERDISZIPLINARITAET
ZUR
LOESUNG
GESELLSCHAFTLICHER
HERAUSFORDERUNGEN
..........................................................
417
10.2.4.4
RELEVANTEN
ANTEIL
DER
FORSCHUNG
IN
TER-
UND
TRANSDISZIPLINAER
ORGANISIEREN
UND
ERKENNTNISTHEORIE
STAERKER
IN
DIE
WISSENSCHAFTLICHE
AUSBILDUNG
INTEGRIEREN
......................................................................................................
417
10.2.4.5
DRITTMITTEL
BEREITSTELLEN
UND
FREIRAEUME
SCHAFFEN,
UM
STAERKER
AUS
DER
FORSCHUNG
IN
OEFFENTLICHE
DISKURSE
HINEINZUWIRKEN
......................................
419
10.3
INHALTLICHE
FORSCHUNGSEMPFEHLUNGEN
.................................................................................
419
10.3.1
FORSCHUNG
ZUR
DIGITALISIERUNG
FUER
NACHHALTIGKEIT
........................................................
420
10.3.1.1
FORSCHUNG
ZUM
OEKOLOGISCHEN
FUSSABDRUCK
DIGITALER
LOESUNGEN
UND
ZUR
KREISLAUFFUEHRUNG
VON
PRODUKTEN,
KOMPONENTEN
UND
ROHSTOFFEN
.................
420
10.3.1.2
DIGITALISIERUNG
ALS
WEICHENSTELLERIN
DER
DEKARBONISIERUNG
........................
421
10.3.1.3
NACHHALTIGE
INDUSTRIE
4.0
UND
RESSOURCENSCHONENDER
INDUSTRIELLER
METABOLISMUS
.................................................................................................
421
10.3.1.4
FORSCHUNG
ZUR
DIGITALISIERUNG
FUER
GLOBALE
ERNAEHRUNGSSICHERUNG
UND
NATURSCHUTZ
..................................................................................................
422
10.3.1.5
NUTZUNG
DER
DIGITALISIERUNG
FUER
EINE
NACHHALTIGE
STADTENTWICKLUNG
.........
422
10.3.1.6
NEUE
ENTWICKLUNGSMODELLE
FUER
ENTWICKLUNG^
UND
SCHWELLENLAENDER
.........
423
10.3.2
FORSCHUNG
FUER
DIGITALISIERTE
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFTEN
........................................
423
10.3.2.1
ARBEIT
DER
ZUKUNFT:
NEUE
TEILHABEFORMEN
ENTWICKELN
.................................
423
10.3.2.2
FINANZIERUNGSKONZEPTE
FUER
STAAT
UND
SOZIALSYSTEME
ERARBEITEN
.................
423
10.3.2.3
FORSCHUNG
ZUR
GESTALTUNG
DER
MENSCH-MASCHINE-INTERAKTIONEN
................
424
10.3.2.4
TECHNIK-
UND
EXPERIMENTELLE
FOLGENABSCHAETZUNG
FUER
DEN
UMGANG
MIT
GROSSER
UNSICHERHEIT
.................................................................................
424
10.3.2.5
FORSCHUNG
FUER
EINEN
NACHHALTIGEN
UMGANG
MIT
DATEN
.................................
424
10.3.2.6
FORSCHUNG
ZU
SOZIALEN
PLATTFORMEN
...............................................................
424
10.3.2.7
BILDUNGSFORSCHUNG
ZUR
BEFAEHIGUNG
DES
INDIVIDUUMS
IN
EINER
DIGITALISIERTEN
NACHHALTIGKEITSGESELLSCHAFT
...................................................
425
10.3.3
FORSCHUNG
ZUR
ZUKUNFT
DES
HOMO
SAPIENS
.................................................................... 426
10.3.3.1
DIGITALE
ANTHROPOLOGIE:
WIE
VERAENDERT
SICH
DAS
MENSCHENBILD?
..................
426
10.3.3.2
WIRKUNGEN
DER
DIGITALISIERUNG
AUF
KOGNITION,
EMOTION
UND
SOZIALES
LEBEN
ERFORSCHEN
...........................................................................................
426
10.3.3.3
ERFORSCHUNG
DER
ZUKUNFT
DER
MENSCHLICHEN
ZIVILISATION
............................... 426
11
LITERATUR
..............................................................................................................................................
427
12
GLOSSAR
..................................................................................................................................................
479
XVIII
|
any_adam_object | 1 |
author | Fromhold-Eisebith, Martina 1962- |
author_GND | (DE-588)132145782 |
author_facet | Fromhold-Eisebith, Martina 1962- |
author_role | aut |
author_sort | Fromhold-Eisebith, Martina 1962- |
author_variant | m f e mfe |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV046727670 |
classification_rvk | AR 14900 |
collection | ebook |
ctrlnum | (OCoLC)1124332876 (DE-599)DNB1196651167 |
discipline | Allgemeines Soziologie Wirtschaftswissenschaften |
edition | Redaktionsschluss: 12.04.2019 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>04265nam a2200901 c 4500</leader><controlfield tag="001">BV046727670</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20210427 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">200520s2019 gw a||| |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="015" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">19,N42</subfield><subfield code="2">dnb</subfield></datafield><datafield tag="015" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">20,B08</subfield><subfield code="2">dnb</subfield></datafield><datafield tag="016" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">1196651167</subfield><subfield code="2">DE-101</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9783946830023</subfield><subfield code="c">Festeinband (kostenfrei)</subfield><subfield code="9">978-3-946830-02-3</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1124332876</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DNB1196651167</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">gw</subfield><subfield code="c">XA-DE-BE</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-11</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield><subfield code="a">DE-523</subfield><subfield code="a">DE-210</subfield><subfield code="a">DE-1102</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield><subfield code="a">DE-83</subfield><subfield code="a">DE-29</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">AR 14900</subfield><subfield code="0">(DE-625)8331:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">300</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">360</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">330</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Unsere gemeinsame digitale Zukunft</subfield><subfield code="c">WBGU, Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen ; Leitautor*innen: Martina Fromhold-Eisebith [und 8 weitere]</subfield></datafield><datafield tag="246" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Hauptgutachten</subfield></datafield><datafield tag="250" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Redaktionsschluss: 12.04.2019</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Berlin</subfield><subfield code="b">Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen</subfield><subfield code="c">[2019]</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="4"><subfield code="c">© 2019</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">XXVIII, 485 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Diagramme</subfield><subfield code="c">28 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Titel auf dem Cover: Hauptgutachten</subfield></datafield><datafield tag="610" ind1="2" ind2="7"><subfield code="a">Vereinte Nationen</subfield><subfield code="b">Generalversammlung</subfield><subfield code="t">Resolution 70/1 (2015)</subfield><subfield code="0">(DE-588)1079150706</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Digitalisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4123065-6</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Global Governance</subfield><subfield code="0">(DE-588)4698151-2</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Nachhaltigkeit</subfield><subfield code="0">(DE-588)4326464-5</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Klimaschutz</subfield><subfield code="0">(DE-588)7547705-1</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Systemtransformation</subfield><subfield code="0">(DE-588)4060633-8</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Digitale Revolution</subfield><subfield code="0">(DE-588)7854804-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Informationsgesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4114011-4</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Umweltschutz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4061644-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Technologiepolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4184587-0</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Erde</subfield><subfield code="0">(DE-588)1135962553</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Agenda 2030</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Digitales Zeitalter</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Digitalisierung</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Gesellschaft</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Nachhaltigkeit</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Transformation</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">WBGU</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Digitale Revolution</subfield><subfield code="0">(DE-588)7854804-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Digitalisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4123065-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Nachhaltigkeit</subfield><subfield code="0">(DE-588)4326464-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="3"><subfield code="a">Klimaschutz</subfield><subfield code="0">(DE-588)7547705-1</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="4"><subfield code="a">Umweltschutz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4061644-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Erde</subfield><subfield code="0">(DE-588)1135962553</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="1"><subfield code="a">Digitalisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4123065-6</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="2"><subfield code="a">Informationsgesellschaft</subfield><subfield code="0">(DE-588)4114011-4</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="3"><subfield code="a">Nachhaltigkeit</subfield><subfield code="0">(DE-588)4326464-5</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="4"><subfield code="a">Systemtransformation</subfield><subfield code="0">(DE-588)4060633-8</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="5"><subfield code="a">Global Governance</subfield><subfield code="0">(DE-588)4698151-2</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="6"><subfield code="a">Vereinte Nationen</subfield><subfield code="b">Generalversammlung</subfield><subfield code="t">Resolution 70/1 (2015)</subfield><subfield code="0">(DE-588)1079150706</subfield><subfield code="D">u</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2="7"><subfield code="a">Technologiepolitik</subfield><subfield code="0">(DE-588)4184587-0</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="1" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Fromhold-Eisebith, Martina</subfield><subfield code="d">1962-</subfield><subfield code="0">(DE-588)132145782</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen</subfield><subfield code="0">(DE-588)2131817-7</subfield><subfield code="4">isb</subfield></datafield><datafield tag="710" ind1="2" ind2=" "><subfield code="a">Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen</subfield><subfield code="0">(DE-588)2131817-7</subfield><subfield code="4">pbl</subfield></datafield><datafield tag="775" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Parallele Sprachausgabe</subfield><subfield code="t">Towards our common digital future</subfield><subfield code="n">englisch</subfield><subfield code="z">978-3-946830-03-0</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="n">Online-Ausgabe</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="1"><subfield code="u">https://www.wbgu.de/fileadmin/user_upload/wbgu/publikationen/hauptgutachten/hg2019/pdf/wbgu_hg2019.pdf</subfield><subfield code="x">Verlag</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield><subfield code="3">Volltext</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="1"><subfield code="u">https://www.wbgu.de/de/publikationen/publikation/unsere-gemeinsame-digitale-zukunft#sektion-downloads</subfield><subfield code="x">Verlag</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield><subfield code="3">Volltext</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">B:DE-101</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">https://d-nb.info/1196651167/04</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">DNB Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032137779&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ebook</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032137779</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Erde (DE-588)1135962553 gnd |
geographic_facet | Erde |
id | DE-604.BV046727670 |
illustrated | Illustrated |
indexdate | 2024-12-20T18:59:16Z |
institution | BVB |
institution_GND | (DE-588)2131817-7 |
isbn | 9783946830023 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-032137779 |
oclc_num | 1124332876 |
open_access_boolean | 1 |
owner | DE-12 DE-11 DE-20 DE-523 DE-210 DE-1102 DE-188 DE-83 DE-29 |
owner_facet | DE-12 DE-11 DE-20 DE-523 DE-210 DE-1102 DE-188 DE-83 DE-29 |
physical | XXVIII, 485 Seiten Illustrationen, Diagramme 28 cm |
psigel | ebook |
publishDate | 2019 |
publishDateSearch | 2019 |
publishDateSort | 2019 |
publisher | Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen |
record_format | marc |
spellingShingle | Fromhold-Eisebith, Martina 1962- Unsere gemeinsame digitale Zukunft Vereinte Nationen Generalversammlung Resolution 70/1 (2015) (DE-588)1079150706 gnd Digitalisierung (DE-588)4123065-6 gnd Global Governance (DE-588)4698151-2 gnd Nachhaltigkeit (DE-588)4326464-5 gnd Klimaschutz (DE-588)7547705-1 gnd Systemtransformation (DE-588)4060633-8 gnd Digitale Revolution (DE-588)7854804-4 gnd Informationsgesellschaft (DE-588)4114011-4 gnd Umweltschutz (DE-588)4061644-7 gnd Technologiepolitik (DE-588)4184587-0 gnd |
subject_GND | (DE-588)1079150706 (DE-588)4123065-6 (DE-588)4698151-2 (DE-588)4326464-5 (DE-588)7547705-1 (DE-588)4060633-8 (DE-588)7854804-4 (DE-588)4114011-4 (DE-588)4061644-7 (DE-588)4184587-0 (DE-588)1135962553 |
title | Unsere gemeinsame digitale Zukunft |
title_alt | Hauptgutachten |
title_auth | Unsere gemeinsame digitale Zukunft |
title_exact_search | Unsere gemeinsame digitale Zukunft |
title_full | Unsere gemeinsame digitale Zukunft WBGU, Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen ; Leitautor*innen: Martina Fromhold-Eisebith [und 8 weitere] |
title_fullStr | Unsere gemeinsame digitale Zukunft WBGU, Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen ; Leitautor*innen: Martina Fromhold-Eisebith [und 8 weitere] |
title_full_unstemmed | Unsere gemeinsame digitale Zukunft WBGU, Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung, Globale Umweltveränderungen ; Leitautor*innen: Martina Fromhold-Eisebith [und 8 weitere] |
title_short | Unsere gemeinsame digitale Zukunft |
title_sort | unsere gemeinsame digitale zukunft |
topic | Vereinte Nationen Generalversammlung Resolution 70/1 (2015) (DE-588)1079150706 gnd Digitalisierung (DE-588)4123065-6 gnd Global Governance (DE-588)4698151-2 gnd Nachhaltigkeit (DE-588)4326464-5 gnd Klimaschutz (DE-588)7547705-1 gnd Systemtransformation (DE-588)4060633-8 gnd Digitale Revolution (DE-588)7854804-4 gnd Informationsgesellschaft (DE-588)4114011-4 gnd Umweltschutz (DE-588)4061644-7 gnd Technologiepolitik (DE-588)4184587-0 gnd |
topic_facet | Vereinte Nationen Generalversammlung Resolution 70/1 (2015) Digitalisierung Global Governance Nachhaltigkeit Klimaschutz Systemtransformation Digitale Revolution Informationsgesellschaft Umweltschutz Technologiepolitik Erde |
url | https://www.wbgu.de/fileadmin/user_upload/wbgu/publikationen/hauptgutachten/hg2019/pdf/wbgu_hg2019.pdf https://www.wbgu.de/de/publikationen/publikation/unsere-gemeinsame-digitale-zukunft#sektion-downloads https://d-nb.info/1196651167/04 http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=032137779&sequence=000001&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
work_keys_str_mv | AT fromholdeisebithmartina unseregemeinsamedigitalezukunft AT wissenschaftlicherbeiratderbundesregierungglobaleumweltveranderungen unseregemeinsamedigitalezukunft AT fromholdeisebithmartina hauptgutachten AT wissenschaftlicherbeiratderbundesregierungglobaleumweltveranderungen hauptgutachten |