Weiter zum Inhalt
UB der TUM
OPAC
Universitätsbibliothek
Technische Universität München
  • Temporäre Merkliste: 0 temporär gemerkt (Voll)
  • Hilfe
    • Kontakt
    • Suchtipps
    • Informationen Fernleihe
  • Chat
  • Tools
    • Suchhistorie
    • Freie Fernleihe
    • Erwerbungsvorschlag
  • English
  • Konto

    Konto

    • Ausgeliehen
    • Bestellt
    • Sperren/Gebühren
    • Profil
    • Suchhistorie
  • Log out
  • Login
  • Bücher & Journals
  • Papers
Erweitert
  • Dokumenti o umiranju Srba zato...
  • Zitieren
  • Als E-Mail versenden
  • Drucken
  • Datensatz exportieren
    • Exportieren nach RefWorks
    • Exportieren nach EndNoteWeb
    • Exportieren nach EndNote
    • Exportieren nach BibTeX
    • Exportieren nach RIS
  • Zur Merkliste hinzufügen
  • Temporär merken Aus der temporären Merkliste entfernen
  • Permalink
Export abgeschlossen — 
Buchumschlag
Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine: 1
Gespeichert in:
Bibliographische Detailangaben
Beteiligte Personen: Bugarski, Stevan (VerfasserIn), Panić, Božidar (VerfasserIn)
Format: Buch
Veröffentlicht: Novi Sad Platoneum 2016
Schlagwörter:
Quelle
Links:http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
Beschreibung:Literaturverzeichnis Seite 221-222
Umfang:492 Seiten Illustrationen, Faksimiles, Pläne 24 cm
ISBN:9788685869792
Internformat

MARC

LEADER 00000nam a2200000 cc4500
001 BV044444936
003 DE-604
005 20190227
007 t|
008 170809s2016 xx a||| |||| 00||| srp d
020 |a 9788685869792  |9 978-86-85869-79-2 
035 |a (OCoLC)1015208183 
035 |a (DE-599)BVBBV044444936 
040 |a DE-604  |b ger  |e rda 
041 0 |a srp 
049 |a DE-12  |a DE-Re13 
084 |a OST  |q DE-12  |2 fid 
100 1 |a Bugarski, Stevan  |e Verfasser  |4 aut 
245 1 0 |a Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine  |n 1  |c priredili: Stevan Bugarski i Božidar Panić 
264 1 |a Novi Sad  |b Platoneum  |c 2016 
300 |a 492 Seiten  |b Illustrationen, Faksimiles, Pläne  |c 24 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
500 |a Literaturverzeichnis Seite 221-222 
655 7 |0 (DE-588)4135952-5  |a Quelle  |2 gnd-content 
700 1 |a Panić, Božidar  |e Verfasser  |4 aut 
773 0 8 |w (DE-604)BV044444934  |g 1 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Inhaltsverzeichnis 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Abstract 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Abstract 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Abstract 
856 4 2 |m Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment  |q application/pdf  |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA  |3 Literaturverzeichnis 
940 1 |f sla 
940 1 |n oe 
940 1 |q BSBWK1 
942 1 1 |c 907.2  |e 22/bsb  |f 09041  |g 439 
942 1 1 |c 907.2  |e 22/bsb  |f 09041  |g 4971 
942 1 1 |c 355.009  |e 22/bsb  |f 09041  |g 436 
942 1 1 |c 907.2  |e 22/bsb  |f 09041  |g 498 
942 1 1 |c 907.2  |e 22/bsb  |f 09041  |g 436 
942 1 1 |c 355.009  |e 22/bsb  |f 09041  |g 498 
942 1 1 |c 355.009  |e 22/bsb  |f 09041  |g 4971 
942 1 1 |c 355.009  |e 22/bsb  |f 09041  |g 439 
943 1 |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029846011 

Datensatz im Suchindex

_version_ 1819376015663693824
adam_text CAAP KAJ ripHCTyn ApaA; AycTpoyrapcKH KOHijeHTpaijHOHH jioropn tokom paTa 1914-1918; KoHuteHTpaiAHOHH jiorop y ApaAy tokom paTa 1914-1918; Jloropoca Öoji- HHi^ay ApaACKoj TBpí)aBH; CpÖH y ApaACKOM Jioropy 1914-1915(1916); Cpön yMpjiH y ApaACKOM jioropy 1914-1915(1916); nocMpTHM cnpoBO- AH Cp6a HHTCpHMpai^a; Tpoö^a Cp6a HHTepHHpaija; EKcxyMaijHje HHTep- HHpai^a Ha apaACKHM rpoöjbHMa; CTaB Apal)aHa npeMa HHTepHHpijHMa 5-37 JIoropcKH panopTH ApaACKoj nojmijHjH TOKOM 1914. H 1915. TOAHHe 39-158 CpÖH HHTCpHHpLJH H 3apoÖjI eHH BOJHHIJH yMpjiH y ApaAy nO MaTHHHOM npoTOKOJiy TeKejiHjHHe ijpKBe 159-164 CpÖH HHTepHHpijH caxpaH eHH Ha J ojubCM rpoöjLy, npeMa cnncKy npoTe Ypoma KoBHHHHha 165-180 Aöei^eAHH perncTap yMpjmx Cpöa HHTepHHpaija 181-220 BHÖj[HorpacJ Hja 221-222 t aKCHMHJiH JioropcKHX panopTa ApaACKoj nojiHi^njH 223-439 OaKCHMHJiH ynnca y MaTHHHOM npoTOKOJiy TexejiHjHHe ijpxBe 441-471 OoToanapaTOM apaACKHM TparoBHMa Cpöa HHTepHHpai^a 473-480 Pe3HMen 481-492 DOKUMENTE ÜBER DIE TODESFÄLLEN DER SERBISCHEN HÄFTLINGE AUS DEM ARADER LAGER IN DER ZEITSPANNE 1914-1915 (1916) Zusammenfassung Während des Weltkrieges 1914-1918. gab es in Österreich-Ungarn und in den Gebieten, die von dessen Armeen besetzt wurden, zahlreiche Lager. Eine dieser Einrichtungen befand sich in Arad („K. und K. Internierungs Lager in Arad(i)- Dieses wurde in den Kasematten des südlichen Teils der mittelalterlichen Stadfestung eingerichtet. Das Arader Lager ist in mehrere Hinsichten eine traurige Erinnerung. Es wurde nicht für Kriegsgefangene gebaut, sondern für normale Bürger, die aber als verdächtig und gefährlich eingestuft wurden. Unter den Menschen, die hier inhaftiert waren, befanden sich Frauen (sogar schwangere Frauen), alte Menschen (auch bis zu 101 Jahr alte), Kinder (einige von ihnen wurden im Lager geboren und starben daselbst, ohne die Außenwelt zu kennen). In diesem Lager wurden Menschen aus allen gesellschaftlichen Klassen und Altersgruppen interniert. Es ist unwahrscheinlich, daß all diese Menschen eine Gefahr für die Doppelmonarchie dargestellt haben. Am 31. Juli 1914, zwei Tage nachdem die österreichisch-ungarische Flotte Belgrad beschoss, wurden die ersten Menschen in dieses Gefängnis gebracht. Zu dieser Zeit hatten die Kämpfe am Festland noch nicht begonnen und die österreichisch-ungarische Armee war noch nicht in Serbien eingedrungen. Daraus kann man schlussfolgern, daß diese, als Kriegsgefangene („hadi fogolyok £) stigmatisierten Menschen, keine Kriegsbeute aus dem Gebiet des Feindes, sondern Bürger der Doppelmonarchie aus den Provinzen Bosnien und Herzegowina waren. Die schnelle Art, mit der sie inhaftiert wurden, deutet darauf, daß diese Verhaftungen in den kleinsten Details schon vor dem Attentat von Sarajevo geplant wurden. Später wurden Gefangene aus Serbien, aber auch aus anderen Gegenden von Österreich-Ungarn gebracht. Der Transport bis Arad geschah über den Schienennetz, mit Güterwaggons, in denen die Lebensbedingungen schwer zu ertragen waren, besonders für alte und kranke Menschen. Fünf Personen konnten sich, schon während des ersten Transports, nicht mehr fortbewegen und mussten mit einem Transportmittel ins Lager gebracht werden. Genauso 490 PE3YMATH unmenschlich waren auch die Lebensbedingungen im Lager. Tausende von Menschen wurden in den Katakomben der Festung, in nasse, schimmelige und teilweise lichtlose Fluren, untergebracht. Sie schliefen auf Stroh oder direkt auf dem Boden, ohne daß man ihnen die elementarsten hygienisch- sanitären Bedingungen sicher gestellt hätte. Außerdem wurden sie schlecht ernährt und mussten schwere Arbeiten verrichten. Unter diesen Bedingungen ist es nicht verwunderlich, daß es unter den Gefangenen mehrere Todesfälle (den ersten gab es schon am 22. August 1914; kaum ein Monat nachdem der erste Konvoi im Lager eingetroffen war) und Epidemien (Typhusfalle gab es schon im Januar 1915) gab. Der Arader Anwalt §tefan Cicio-Pop, der auch Abgeordneter im Ungarischen Landtag war, bezeichnete diesen Ort als Plölle und setzte auch die Staatsbehörden darüber in Kenntnis. Typisch für das Arader Lager ist auch, daß es, im Unterschied zu anderen ähnlichen Einrichtungen aus Österreich, Tschechien oder der Slowakei, fast spurlos verschwunden ist. Der Friedhof, in dem Tausende Opfer begraben worden waren, bestand noch während des Zweiten Weltkrieges (es wurde noch im Jahre 1943 erwähnt), wurde erst danach außer Betrieb gesetzt. Der einzige Hinweis hinsichtlich der Lage des früheren Friedhofs ist ein großes Denkmal für die Soldaten des 33. Regiments der österreichisch-ungarischen Armee. Dieses hatte seinen Sitz in der Festung und sicherte auch die Bewachung des Lagers. Bedauernswert ist auch, daß dem „K. und K. Internierungs Lager in Arad“ nicht ausreichende gründliche Studien gewidmet wurden. Es gibt Schätzungen, Teilbeschreibungen, aber es gibt bis jetzt keine Gewissheiten und keine umfassende Analyse dieser Einrichtung. Wünschenswert wäre, daß die Namen aller Menschen, die ins Arader Lager kamen, festgelegt werden, da es eine Evidenz der Gefangenen geben müsste. Nur auf dieser Weise könnten objektive Angaben diesbezüglich gemacht werden (gemäß den Schätzungen handelte es sich um 11.000 bis 15.000 Menschen). Die Todesfälle müssten auch registriert werden und in dieser Hinsicht sollte man nicht nur die genaue Anzahl der Toten fesdegen, sondern auch eine Namensliste der dort Verstorbenen erstellen. Zur Zeit ist die Verwirklichung all dieser Wünsche nicht möglich. Die vorliegende Studie ist eine objektive Teilstudie, die von den folgenden Primärquellen ausgeht: 491 PE3YMATH die telephonischen Berichte der Kommandantur des Arader Lagers, die an die Arader Polizei gerichtet waren. Diese enthielten die Namen der im Lager gestorbenen Menschen und die Ankunftsdaten der Konvois. die Einträge aus den Sterbematrikeln der Serbisch-Orthodoxen Pfarrei aus Arad; die Tabelle, die vom serbisch-orthodoxen Dekan Uro§ Covincici im Jahre 1921, erstellt worden war. Diese enthält die Namen und die persönlichen Daten der Menschen, die im Lager gestorben sind und damals im Unteren Friedhof (der heutige Pomenirea-Friedhof begraben wurden. Die Bearbeitung der Daten aus den oben genannten Quellen und nach der Beseitigung der Überlagerungen ergibt eine Anzahl von 1.334 Todesfällen, im Lager, in den Jahren 1914/1915. Gemäß einer Kirchenfahne aus der oben erwähnten Pfarrei soll es, während des grossen Weltkriegs, 4.317 serbische Märtyrer im Lager der Arader Festung gegeben haben. Die in dieser Studie angegebene Zahl von 1.334 Opfer stellt zwar nur ein Drittel dieser Summe dar, aber es ist eine gewisse, objektive und unbestreitbare Zahl. Diese Anzahl ergibt sich aus Primärquellen und größtenteils aus Quellen der österreichisch-ungarischen Polizei und der Staatsbehörden. Die vorliegende Studie soll ein Aufruf zu weiteren Forschungen zu diesem Thema und ein Anreiz zur Errichtung einer Gedenkstätte in der Arader Festung sein. Übersetzung: Ciprian Glävan 4 9f PE3YMATH AOKYMEHTbl O KOHHHHE CEPBCKHX 3AKAK)HEHHbIX B APAACKOMAArEPEc 1914 no 1915(1916) rr Pe3K)Me Bo BpeM^ MHpOBOH BOHHbl 1914-1918 rr Ha XeppHXOpHH Ab- cxpo-BeHrpnn, a TaiOKe Ha OKKynnpoBaHHbix eio xeppnxopn ix, cynjecxBO- BaAH MHoroHHCAeHHbie KOHi^Aarep^, cpeAH hhx h xox b ApaAe („K. und K. Internierungs Lager in Arad“), npHcnocodAeHHbin b Ka3eMaxax k»khoh na- cxM cpeAneBeKOBOH Kpenocxn. Aarepb b ApaAe — axo ocopÖHa# naMüxb, CBoeo6pa3Ha^ no mhoxhm npHHHHaM. Oh He 6biA npeAHa3HaneH ajl BoeHHonAeHHbix, a aa# rpax AaHCKHX ahij, CHHxaeMbix noA03pHxeAbHbiMH n onacHbiMH. He HaMepeßa^icb oöcy^c- Aaxb axox Bonpoc c npaBOBon xohkh 3peHHü, cAeAyex omixb-xaKH oxMexHXb, Hxo cpeAn HHxepHHpoBaHHbix 6biAH ^EceHii^HHbi (Aa)Ke öepeMeHHbie), cxapn- KH (Aa^ce 101 toa), Aexn (HeKoxopbie H3 hhx pOAHAHCb h yMepAH b Aarepe, He yBHAeß MHp no xy cxopoHy KpenocxHbix cxch). Bbiöop KepxB, npHHaAAe- Kamnx BceM o6nj;ecTBeHHbiM caokm, BceM B03pacTaM, b xom nncAe Aexen h 6epeMeHHbix ^ceHiu,HH, 3acxaBnx cepbë3HO coMHeßaxbc» b hx onacHOCTH aah npecAOByTOH 6nije | aAbHOH HMnepHH. nepBblH KOHBOH npHÓblA B KOHD¡Aarepb 31 HK)AJI 1914 TOAa, Hepe3 ABa ah)ï nocAe xoro, KaK aBCTpo-BeHrepCKHH } aox oöcxpeAaA H3 apraAAe- pHHCKHX opyAHH EeArpaA. CyxonyxHbie cpa^KeHH^ eir(ë He HanaAHCb, aß- cxpo-BeHrepcKaü apMHü enje He cxynHAa Ha xeppHTOpHio Cepönn, xaK hxo xex, Ha KOTopbix noAOXHAH KAeiiMO BoeHHonAeHHbix („hadi fogolyok“) h He nonaAH b nAeH bo BpeMJî 60^, h ne 6mah Ha Bpa^cecKoii xeppHTOpnn; axo öbiAH rpa^cAaHe Aßcxpo-BeHrpHH H3 npOBHHi^HH Bochhh h IepijeroBHHbi. CxpeMHXeAbHOCXb, C KOXOpOH OHH ÖbiAH 3aKAK)HeHbI B XIOpbMy, rOBOpHX o xom, Hxo onepaijHii öbiAa xnjaxeAbHO noAroxoBAeHa y KC ao CapaeBCKoro axeHxaxa. HecKOAbKO no3)Ke ciOAa npHBC3yx nAeHHbix H3 CepÓHH, a TaiOKe h3 ApyrHX pernoHOB Aßcxpo-BeHrpHH. Ao ApaAa hx npHB03HAH Ha noe3Ae b rpyßOBbix BaroHax, b xpyAHOBbi- HOCHMblX yCAOBHiïX AAH 3AOpOBbIX, He TOBOp^ y^Ce O nO^CHAblX H ÖOAbHblX; b nepBOM y KC KOHBoe njixepo ne MorAH caMOCxoiTeAbHO nepeABHraxbOi h 6mah yBe3eHbi c noMOirçbio TpaHcnopTHoro cpeACTBa. 487 PE3yMATH Ycaobh^ b Aarepe 6mah TO Ke 6ecneAOBeHHbiMH: tmchhh aioach Harpo- MO^KAeHfcI B KaTaKOMÖbi KpenocTH, b cbipbie h 3anAecHeßeAbie noMemeHH^ h KopHAopbi, b KOTopbie coAHijy b TeneHHe mhothx AeoiTHAeTHH He yAaßaAOCb npoHHKHyTb, Aë^ca Ha noAy, HHorAa Ha coAOMe, HHorAa Ha toaoh 3eMAe, 6e3 MHHHMaAbHblX THrHeHHHeCKO-CaHHTapHblX yAOÖcTB; ÖOAbHie TOTO, HX nAOXO KOpMHAH, npHnëM 3acTaBAJïAH HenocHAbHO paöoTaTb. KaKOH Mor 6biTb HTor BceMy 3TOMy, ec ah He cMepTb (nepßaü 3anncaHa 22 aßrycTa 1914-oro roAa, MeHee neM nepe3 Mecaij nocAe npnöbiTH^ nepBO- ro kohbo^) h anHACMHH (9K3aHTeMaTHHecKHH th | no^BHAOî y Ke B HHBape 1915-oro roAa). ApaACKHH aABOKaT IÜTe^aH Hnno-rion, hach ¿ neThi BeHrpHH, o |)H- LjHaAbHo ocBeAOMHA rocyAapcTBeHHbie opraHbi b 1915 roAy hto b ApaAC 6biA He Aarepb, a 6ma aA* Kax ocoöeHHOCTb ApaACKoro kohrjAärepH HaAO otmcthtb h Hcne3HO- BeHHe CAeAOB. B to BpeMü KaK noAoÖHbie Aarepü (Ha TeppHTopnüx AßerpHH, HexHH, CAOBaKHH) iipeBpaTHah b My3eH, OT Aarep# b ApaAC iiohth hhhcto He ocraAOCb; Aa Ke KAaAÖHiije, rAe 6mah noxopoHeHbi thoîhh ^cepTB, cyme- CTByiOH^ee H BO BpeMH BTOpOH MHpOBOH BOHHbl (aw H3BCCTHO H3 3anHCH 1943-oro roAa), ocTaAOCb ceroAHü 6e3 Kaxnx-AHÖo cacaob. MecTo, rAe oho H axo AH AO Cb B03M0XH0 TOAbKO npH6AH3HTCAbHO OnpeAeAHTb AHIIIb npH noMom¡H eAHHCTBeHHoro coxpaHHBHierocH opneHTHpa, orpoMHoro naMaT- HHKa coAAaTaM 33-ero aBCTpo-BeHrepcKoro nexoTHHCKoro noAKa, pacnopü- ^ceHHoro b KpenocTb, c AonoAHHTeAHOH 3aAaneH oxpamiTb KOHijAarepb. H, HaKOHei;, K MHOrOHHCAeHHbIM TparHHeCKHM BHAaM MONCHO A°6a- BHTb eiu;ë oahh: „K. und K. Internierungs Lager in Arad“ He H3ynaAH c coot- BeTCTByiom[eH aKKypaTHOCTbio. Ectb TaM oi^eHKH, nacTHHHbie onHcaHHü, ho OTcyTCTByeT noAHoe onncaHHe | aKTOB, AOCTOBepHMH aHaAH3. Mcxoa^e h3 Toro, hto HacnÖT nAeHHbix AOA^KHa cynjecTBOBaTb ocbcaom- AeHHOCTb, nycTb h HeBceoxBaTbiBaiomaü, u;eAecoo6pa3HO 6mao 6bi ycTaHo- BHTb HMeHa Bcex Tex, kto npoineA nepe3 Aarepb b ApaAe; toabko b TaxoM cAynae bo3mo^kho 6mao 6m roBOpHTb 06 oöbeKTHBHbix i^H(J)pax (b AHTepa- Type noxanpHHÄTo annpoKCHMHpoBaTb ot 11.000 ao 15.000). YiHTbiBa^ HTO CMepTH o6^3aTeAbHO 3aperHCTpnpoBaHbi, HaAO ycraHo- BHTb He TOAbKO HX TOHHOe HHCAO, HO TaiQKe nOMüHHHK. OÖCTOüTeAbCTBa AeAaiOT Heß03M0XHbIM MTHOBeHHOe AOCTH^CeHHe Bcex 3THX i^eAeii. HacTOim^a^ paöoTa To^ce nacTHHHaü, ho o6beKTHBHaü, ocHOBbiBa^cb Ha HeKOTopbix nepBHHHbix AOKyMeHTax. B Herí o6pa6aTbiBa- jotoi: 488 PE3YMATH • TeAe^OHHbie AOKAaAbi YnpaBAeHHü Aarepfl k Hoahijhh ropoAa Apa- Aa, coAepxanjHe HMeHa yMepiHHX b Aarepe, a TCOKe AaHHbie cB#3aHHbie c npn- ÖblTHeM KOHBOeB; • 3anncH H3 PerncTpa yMepnmx, cocTaBAeHHoro b IlapoxHH Cep6- CKOH npaBOCAaBHOH i^epKBH b ApaAe; • TaÔAHLfa cocTaBAeHHaü cepöcKHM npaBOCAaBHbiM npoTOHepeeM ypOIIieM KoBHHHHHeM B 1921-OM TOAy, C HMCHaMH H AHHHbIMH A^HHblMH yMepniHx b Aarepe h noxopOHeHHbix Ha Hh^hcm KAaAÖnme (Hbme KxaAÖH- me rioMeHHpea). ConocTaBAeHHeM sthx hctohhhkob, npn hsbathh MHO^aöme BCTpe- HaiomnxcH A^HHbix, noAyneHa TaÓAHija coAep Kama^ HMeHa 1334-x yMep- IHHX B 3aKAK)HeHHH AH LJ, B OCHOBHOM B 1914/15 TH CyA^i no TeKCTy bbiiiihtom Ha npanope ynoM^nyTOH ijepKBH, b na- M Tb cepöcKHx MyneHHKOB, yMepniHx b Aarepe apaACKOH Kpenocra c 1914 no 1918 roA bbixoaht hto hx 6biao 4317. Hhcao, ao KOToporo AoniAa Ha- CTOimjaH paôoTa npeACTaBAaeT co6oh nyTb MeHbine Tpera 3anHcaHHoro Ha npanope HHCAa xepTB, ho oho hccomhchho tohho, o6r eKTHBHO, öeccnop- HO, 3aCBHAeTeAbCTBOBaHO B nepBHHHblX HCTOHHHKaX, npHHÖM ÖOAbIHHHCTBO AaHHbix nonepnaHo H3 AOKyMeHTOB aBCTpo-BeHrepcKHX rocyAapcTBeHHbix h noAHbçeHCKHX opraHax. Hacmairjeii paöoTe xoneTOi 6biTb npH3biBOM k A^AbHenmeMy HCCAe- AOBaHHio paAH ycTaHOBAeHHü cymeö hcthhh, npH3biBOM k ycTaHOBAeHHio MeMopnaAbHoro LjeHTpa b Kpenocm ApaAa. riepeBOA: / p. CTeßa riepHHau; 489 PE3YMATH AZ 1914-1915 KÖZÖTTIIDÖSZAKBAN (1916-ban) AZ ARADI GYÜJTÖTÄBORBAN F O G VATART OTT SZERBEK HALÄLÄRA VONATKOZÖ DOKUMENTUMOK Tartalom Az 1914-1918-as vilaghaborü idejen az Osztrak-Magyar Monarchia területen, valamint a hadserege altal elfoglalt területeken, szamos gyüjtötabor letezett, többek között egy ilyen müködött Aradon is („K. und K. Internierungs Lager in Arad”), melyet ideiglenesen a közepkori Var deli kazamataiban hoztak leere. Az aradi tabor több szempontböl is szomorü es sajatsagos emlekezetü maradt. Ezt nem a hadifoglyoknak, hanem a gyanüsnak es veszelyesnek tartott polgari szemelyeknek szantak. Mellözven a dolog jogi vonatkozasait, meg keil emlitenünk, hogy az ide internaltak között voltak nök (terhesek is), öre- gek (101 eves is) es gyermekek, egyesek itt születtek es haltak meg, anelkül, hogy a falakon kivül zajlö eletböl valamit is lathattak volna. Az aldozatok összevalogatasa a tarsadalom minden retegeböl, kortöl es nemtöl függetle- nül, ideertve a gyermekeket es terhes nöket is, komolyan megkerdöjelezi azt a fenyegetest, amit ök a birodalom szamara jelentettek. Az elsö szallitmany 1914. jülius 31-en erkezett a taborba, esupan ket nappal az osztrak-magyar flotta Belgradra kilött granatlövedekeit követoen. A szarazföldi hadmüveletek meg nem kezdödtek meg, az osztrak-magyar haderö meg nem lepett be Szerbiaba, tehat a „hadi foglyok”-kent megbelyeg- zettek nemesak hogy nem alkottak hadi zsakmanyt, ök nem is szarmaztak ellenseges területröl; ök Ausztria-Magyarorszag allampolgarai voltak, annak Bosznia-Hercegovina tartomanyaböl. Az a gyorsasag, amivel öket börtönbe vetettek, arra utal, hogy ezt a müveletet, meg a szarajevoi merenyletet meg- elözöen, aprolekosan elökeszitettek. Kesöbb hoztak ide foglyokat Szerbia es Ausztria-Magyarorszag mas tartomanyaiböl is. A szallitas Aradig vasüton, tehervonatokban törtent, eleterös emberek szamara is nehezen elviselhetö körülmenyek között, az öregeket es a betege- ket ez meginkabb kimeritette, olyannyira, hogy mar az elsö szallitmanyböl öt szemelyt jaraskeptelensege miatt közlekedesi eszközzel kellett tovabb vinni. A fogvatartas is embertelen körülmenyek között törtent: a Var kata- kombaiban, a dohos, peneszes termekben es folyösökon, amelyek legtöbb- jebe sosem jutott be a napfeny, ezrek voltak összezsüfolva, neha szalman, 484 PE3YMATH máskor a csupasz földön feküdtek, egymás hegyén-hátán, a legkisebb orvo- si-egészségügyi ellátás nélkül; mindezt tetézte a rossz élelmezés és a nehéz munkák végzésének kôtelezettsége. Ilyen korülmények között várhatóak voltak a halálesetek (az elsöt 1914. augusztus 22-én jegyezték be, kevesebb mint egy hónappal az elsó fo- golymenet érkezése után) és a járványok (kiütéses tífuszt mar 1915 januárjá- ban jelentettek). §tefan Cicio-Pop aradi ügyvéd, a Magyar Parlament tagja, 1915-ben értesítette az állami szerveket arról, hogy Aradon nem tábor, hanem pokol van. Az Aradi Gyüjtótáborra jellemzó a nyomok eltünése is. Miközben ha- sonló táborokat (Ausztria, Csehország, Szlovákia területén) múzeummmá alakítottak át, az Aradi Táborból nem örzödött meg semmi; felszámolták azt az ezernyi áldozatot befogadó temetöt is, amely a Második Világháború idején még létezett (erre egy 1943-ból származó adat utal). Megkozelítóleg tudjuk csak bemérni a helyét egyetlen fennmaradt támpont felhasználásával: a 33. Osztrák-magyar Gyalog Ezred katonái emlékére állított masszív em- lékmü segítségével; ok állomásoztak a Várban és öket bízták meg a Tábor orzésével is. Végül, a számos tragikus aspektushoz járul még egy: elmaradt a „K. und K. Internierungs Lager in Arad” beható tanulmányozása. Tôrténtek utalá- sok, részleges leírások, ám hiányzik a teljes bizonyosság, a felbecsülö elemzés. Elfogadottnak tekintve, hogy a fogvatartott személyekrol nyilvántar- tás - még ha csupán részleges is - létezik, kívánatos lenne minden, az Aradi Gyujtótáborban megfordult személy nevének a megállapítása; csak így lehet- ne valós számokat nyerni róluk (a szakirodalom 11.000-tól 15.000-ig becsüli öket). A haláleseteket mindenképpen anyakönyvezni kellett, egy másik fel- adat volna tehát a pontos szám megállapítása mellett, egy, a holtakról való méltóan megemlékezo felirat is. Az adott korülmények között e pillanatban lehetetlen bármely óhaj tel- jesülése. A jelen munka is csak részleges, ám bizonyos elsodleges forrásokra támaszkodó, elfogulatlan dolgozat. Feldolgozásra kerültek: • a Tábor Helyorségi Parancsnokságának az Aradi Rendorséghez inté- zett jelentései, amelyek a táborban elhunytak neveit és a menetek érkezésére vonatkozó adatokat tartalmazzák; • a Halotti Anyakönyvbe bevezetett bejegyzések, amiket az Aradi Szerb Ortodox Templom parókiáján tettek; 485 PE3YMATH • az Uro§ Covincici ortodox szerb esperes által 1921-ben ósszeállított tábíázat, amely a táborban ellialt és az Also Temetoben (ma „Cimitirul Po- menirea”) eltemetettek neveit és személyes adatait tartalmazza. E három forrás osszevetéséból és az egymást fedó adatok kizárása nyo- mán állt óssze a fogságban, tobbnyire az 1914/15-os években, elhunyt 1334 személyt tarralmazó tábíázat. Viszont a fenti templom egy zászlójának hímzése azt említi fel, hogy ót azon 4317 szerb mártir emlékére készítették, akik az Aradi Vár Gyüjtótá- borában haltak meg az 1914-1918-as idókozben. A dolgozatban kikóvetkez- tetett szám ennek az adatnak nem egész egy harmadát képviseli, ám biztos, tárgyilagos, letagadhatatlan, elsódleges forrásokból származik, legnagyobb részt az osztrák-magyar rendórségi és állami szervek jelentéseiból. A dolgozat szeretne felhívás lenni a kutatás folytatására a teljes igazság megállapítása érdekében és ugyanakkor ósztonzés is egy, az Aradi Várban ki- alakítandó emlékkózpont létesítésére. Fordítás: liona Miklosik 486 PE3YMATH EHBAHOrPAOHJA Apxußoca ipatja Directiajudeteanä Arad a Arhivelor Nationale, Fond Chestura Politiei, 1914-1915. MaTHHHH npOTOKOJi yMpjiHX riapoxHje npH TeiceJiHjHHoj ijpKBH bo^ch 1913- 1926. h 1939-1987. roAHHe. Yporn KobhhhhIi, Cüucax üoMpAUX uumepHUpauux u 3apo6sbeuux Cp6a caxpameuux y apagcKOM „A,oAH eM ïpo6jby ApxHB Cpönje, cnmaTypa (1921) PF VIII/1. Krnüie Apagaca üißpfyaea - Aoîop 3a cpüace uumepnupt^ey PIpßOM ceetuacoMpatüy, TeMHiiiBap 2014. Dan Demjea, Cetatea Aradului §i regimentul ei teritorial, y: Arad. Monografia orasu- lui de la începuturipâna in 1989, Arad 1999. Cjio6oAaH Kocrah, Cp6u y pyMyuacoM Eauaiüy. Mcmopucxu, ópojuu, exouoMoco- üpuepeguu üpeixeg 1940. ïoguue, TeMHiiiBap 1941. Laurentiu Oanea, Dr. §tefan Cicio-Pop, un titan în luptele national-politice ale românilordin Transilvania // par tile româneçti din Ungaria 1865-1934, Arad 2008. Eo KHAap IlaHHh, Mhjioui KpHCTea, CnMa XCapKOB, AHApej Kanopa, Apagaca mepfyaea - aycmpoyïapacuAOïop 3a uciüpeójbeme Cp6a 1914-1918, TeMHiiiBap 1994 (Apyro H3AaH e: ITmapeBaij 2007). A y6oMHp CrenaHOB, BecHa CTenaHOB, CmamucmuHxu üogai^u o CpóuMay PyMy- uuju. OcaepeMetbeno U3gan e, TeMHiiiBap 2014. A y6oMHp CTenaHOB, Kamaaoï mAowóe „Apagaca mepPjaea - ayciüpoyiapcxu Aoîop 3d cpûace uumepHupîjey npßOM ceeiucxoMpamy TeMHiiiBap 2015. CjiaBOJbyö CTojaAHHOBHh-Perpyx, Apag. Apagaca iüepfjaea nexag u cag, Ilo Kape- bzu, 2013. BnaAHMHp TopOBHh, ippua xwuïa. Ilamtbe Cp6a Eocue u Xepi^eïoeuue 3a epeMe Ceeüicxoípama 1914-1918, BeorpaA 1989. IIpuAosuy ßdopuujjUMa u üepuoguijii Ani Birtolon, Neuitatul an 1918 în amintiri. Un asemenea moment trebuie trait, „Magazin Istoric“, BucurestiXII 1978, 6p. 8(137): 27-32. zzi EmBAHÖYpA^HJA K-. [yporn KoBHHHHh], 0 Aatepy Cpóa uumepHupauux 3a epeMe ceemcxoi pama y Apagy u o apagacoM cpüacou ípoójby, „DiacHHK. LfpKBeHH, hikojickh h ApyinTBeHH jiMct TeMHiiiBap II 1922, 6p 18: 148-149; 6p. 19: 156; 6p. 20: 163-164 MHOApar 06paAOB, 0;ira MnxajjiOBHh TojiMa^eB, CüoMeuux cpücxuu uumepuup- UfUMay Apagy, „ApaA Kpo3 BpeMe. 4“ TeMHuiBap 2003: 59-64. BoKHAap IlaHHh, Fpoójba cpücxux uumepHUpau,a y Apagy, ,„A,°6poBo^ aHKH niac- hhk‘, EeorpaA XIX 2009,6p. 34:151-159. Bo KHAaP naHHh, rpoó/ba cpücxux uuüiepHupaíjay Apagy 1914-1918, y: Eauamcxu aAManax 2014, TeMHiiiBap 2013: 33-55. EcmHAap IlaHHh, Cp6u y aycmpoytapcxuM xoni^eumpaí^uonuM AoiopUMa 1914- 1918, „KftH^ceBHH xhbot“, TeMHiiiBap LVIII2014,6p. 2(170): 165-172. Eoxcugap Tlanuk, Cpóuy ayciüpoyiapcicoM Aoiopy y Apagy 1914-1918, „ TeMutueapcxu 36op- huk. 82, Hoeu Cag 2015:39-58. Nicolae Rojut, fptefan Cicio Pop - militant pentru drepturile sociale p nationale, luptátorpentru uniré, „Ziridava“, AradX 1978: 599-630. A y6oMHp CTenaHOB, Apagcxa tuepfjaea - Aotop 3a UHtüepnupaHe Cpóe íüokom Ilpeoí ceemcxoipama, y: Eauamcxu aAuanax2015, TeMHiiiBap 2015: 75-100. BjiaAHMHp CTojaHHeBHh, Cpücxu u,u6uau unmepHupaHUy Ayciüpo-ytapcxoj 3a epeMe IJpeoiceemcxoipama, „McTopHjcKH Haconnc“ kh . XXII1975: 149-166. Gheorghe Ciul, íptefan Cicio Pop p colaborarea dintre romdni, sirbi p slovaci 1893- 1918, „Ziridava , Arad VI1976; 221 -230. 111 111 AoKYMEHTH O YMHPAH.Y CPEA 3ATOHEHHKA Y APAACKOM JIOrOPY 1914-1915 (1916) TOAHHE
any_adam_object 1
author Bugarski, Stevan
Panić, Božidar
author_facet Bugarski, Stevan
Panić, Božidar
author_role aut
aut
author_sort Bugarski, Stevan
author_variant s b sb
b p bp
building Verbundindex
bvnumber BV044444936
ctrlnum (OCoLC)1015208183
(DE-599)BVBBV044444936
format Book
fullrecord <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02858nam a2200505 cc4500</leader><controlfield tag="001">BV044444936</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20190227 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">170809s2016 xx a||| |||| 00||| srp d</controlfield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">9788685869792</subfield><subfield code="9">978-86-85869-79-2</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)1015208183</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV044444936</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rda</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">srp</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-Re13</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">OST</subfield><subfield code="q">DE-12</subfield><subfield code="2">fid</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Bugarski, Stevan</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine</subfield><subfield code="n">1</subfield><subfield code="c">priredili: Stevan Bugarski i Božidar Panić</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Novi Sad</subfield><subfield code="b">Platoneum</subfield><subfield code="c">2016</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">492 Seiten</subfield><subfield code="b">Illustrationen, Faksimiles, Pläne</subfield><subfield code="c">24 cm</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="500" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Literaturverzeichnis Seite 221-222</subfield></datafield><datafield tag="655" ind1=" " ind2="7"><subfield code="0">(DE-588)4135952-5</subfield><subfield code="a">Quelle</subfield><subfield code="2">gnd-content</subfield></datafield><datafield tag="700" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Panić, Božidar</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="0" ind2="8"><subfield code="w">(DE-604)BV044444934</subfield><subfield code="g">1</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029846011&amp;sequence=000006&amp;line_number=0001&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029846011&amp;sequence=000007&amp;line_number=0002&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029846011&amp;sequence=000008&amp;line_number=0003&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029846011&amp;sequence=000009&amp;line_number=0004&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Abstract</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">Digitalisierung BSB München 19 - ADAM Catalogue Enrichment</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&amp;doc_library=BVB01&amp;local_base=BVB01&amp;doc_number=029846011&amp;sequence=000010&amp;line_number=0005&amp;func_code=DB_RECORDS&amp;service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Literaturverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="f">sla</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">oe</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">BSBWK1</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">907.2</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">439</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">907.2</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">4971</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">436</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">907.2</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">498</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">907.2</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">436</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">498</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">4971</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">355.009</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">09041</subfield><subfield code="g">439</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029846011</subfield></datafield></record></collection>
genre (DE-588)4135952-5 Quelle gnd-content
genre_facet Quelle
id DE-604.BV044444936
illustrated Illustrated
indexdate 2024-12-20T18:03:18Z
institution BVB
isbn 9788685869792
oai_aleph_id oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-029846011
oclc_num 1015208183
open_access_boolean
owner DE-12
DE-Re13
DE-BY-UBR
owner_facet DE-12
DE-Re13
DE-BY-UBR
physical 492 Seiten Illustrationen, Faksimiles, Pläne 24 cm
psigel BSBWK1
publishDate 2016
publishDateSearch 2016
publishDateSort 2016
publisher Platoneum
record_format marc
spellingShingle Bugarski, Stevan
Panić, Božidar
Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine
subject_GND (DE-588)4135952-5
title Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine
title_auth Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine
title_exact_search Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine
title_full Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine 1 priredili: Stevan Bugarski i Božidar Panić
title_fullStr Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine 1 priredili: Stevan Bugarski i Božidar Panić
title_full_unstemmed Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine 1 priredili: Stevan Bugarski i Božidar Panić
title_short Dokumenti o umiranju Srba zatočenika u Aradskom logoru 1914-1915 (1916) godine
title_sort dokumenti o umiranju srba zatocenika u aradskom logoru 1914 1915 1916 godine
topic_facet Quelle
url http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000006&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000007&line_number=0002&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000008&line_number=0003&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000009&line_number=0004&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=029846011&sequence=000010&line_number=0005&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA
volume_link (DE-604)BV044444934
work_keys_str_mv AT bugarskistevan dokumentioumiranjusrbazatocenikauaradskomlogoru191419151916godine1
AT panicbozidar dokumentioumiranjusrbazatocenikauaradskomlogoru191419151916godine1
  • Verfügbarkeit

‌

Per Fernleihe bestellen Inhaltsverzeichnis
  • Impressum
  • Datenschutz
  • Barrierefreiheit
  • Kontakt