Lesen und Schreiben 1700 bis 1900: Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz
Gespeichert in:
Beteilige Person: | |
---|---|
Format: | Buch |
Sprache: | Deutsch |
Veröffentlicht: |
Tübingen
Niemeyer
2002
|
Schriftenreihe: | Reihe germanistische Linguistik
229 |
Schlagwörter: | |
Links: | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=010026968&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
Umfang: | IX, 770 S. |
ISBN: | 3484312297 |
Internformat
MARC
LEADER | 00000nam a22000008cb4500 | ||
---|---|---|---|
001 | BV014818150 | ||
003 | DE-604 | ||
005 | 20130613 | ||
007 | t| | ||
008 | 021015s2002 gw |||| 00||| ger d | ||
016 | 7 | |a 965374904 |2 DE-101 | |
020 | |a 3484312297 |9 3-484-31229-7 | ||
035 | |a (gbd)0889348 | ||
035 | |a (OCoLC)50993728 | ||
035 | |a (DE-599)BVBBV014818150 | ||
040 | |a DE-604 |b ger |e rakddb | ||
041 | 0 | |a ger | |
044 | |a gw |c DE | ||
049 | |a DE-29 |a DE-473 |a DE-739 |a DE-12 |a DE-824 |a DE-20 |a DE-384 |a DE-19 |a DE-703 |a DE-521 |a DE-83 |a DE-11 |a DE-188 | ||
050 | 0 | |a LC156.S9 | |
084 | |a AN 39100 |0 (DE-625)6063: |2 rvk | ||
084 | |a AN 41210 |0 (DE-625)6077:1747 |2 rvk | ||
084 | |a ES 115 |0 (DE-625)27793: |2 rvk | ||
084 | |a GC 5900 |0 (DE-625)38506: |2 rvk | ||
084 | |a GK 1052 |0 (DE-625)40736: |2 rvk | ||
084 | |a GL 5900 |0 (DE-625)41556:11807 |2 rvk | ||
084 | |a 22 |2 sdnb | ||
084 | |a 53 |2 sdnb | ||
084 | |a 370 |2 sdnb | ||
100 | 1 | |a Messerli, Alfred |d 1953- |e Verfasser |0 (DE-588)112842739 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 |b Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz |c Alfred Messerli |
264 | 1 | |a Tübingen |b Niemeyer |c 2002 | |
300 | |a IX, 770 S. | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
490 | 1 | |a Reihe germanistische Linguistik |v 229 | |
648 | 7 | |a Geschichte 1700-1900 |2 gnd |9 rswk-swf | |
650 | 7 | |a Leesgewoonten |2 gtt | |
650 | 7 | |a Schrijven |2 gtt | |
650 | 4 | |a Geschichte | |
650 | 4 | |a Gesellschaft | |
650 | 4 | |a Literacy |x Social aspects |z Switzerland | |
650 | 4 | |a Literacy |z Switzerland |x History | |
650 | 0 | 7 | |a Alphabetisierung |0 (DE-588)4068576-7 |2 gnd |9 rswk-swf |
651 | 4 | |a Schweiz | |
651 | 7 | |a Schweiz |0 (DE-588)4053881-3 |2 gnd |9 rswk-swf | |
689 | 0 | 0 | |a Schweiz |0 (DE-588)4053881-3 |D g |
689 | 0 | 1 | |a Alphabetisierung |0 (DE-588)4068576-7 |D s |
689 | 0 | 2 | |a Geschichte 1700-1900 |A z |
689 | 0 | |5 DE-604 | |
776 | 0 | 8 | |i Erscheint auch als |w (DE-604)BV039556685 |
830 | 0 | |a Reihe germanistische Linguistik |v 229 |w (DE-604)BV000000461 |9 229 | |
856 | 4 | 2 | |m HBZ Datenaustausch |q application/pdf |u http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=010026968&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |3 Inhaltsverzeichnis |
940 | 1 | |n gbd | |
940 | 1 | |q gbd_4_0710 | |
942 | 1 | 1 | |c 417.7 |e 22/bsb |f 0903 |g 4 |
943 | 1 | |a oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-010026968 |
Datensatz im Suchindex
_version_ | 1819265692620292096 |
---|---|
adam_text | Inhaltsverzeichnis
1. Einleitung 1
1.1. Theoretische Grundlegung 4
1.2. Quellenlage 13
1.3. Stand der Forschung 17
1.4. Gliederung der Arbeit 21
2. Die Durchsetzung der literalen Norm 23
2.1. Voraussetzungen 25
2.2. Lesen und Schreibenkönnen als Minimalforderung 40
2.2.1. Analphabeten als bemitleidenswerte oder lächerliche Figuren 40
2.2.2. Mädchen und Frauen sollen schreiben können 52
2.2.3. Das Buch, das „spricht . Analogien, Metaphern und mentale Modelle
schriftlicher Kommunikation 61
2.2.4. Argumentative Übergänge 69
2.3. Neue Lesepraktiken und neuer Lektürekanon 85
2.3.1. Einübung in die Mehrdeutigkeit der Schrift 85
2.3.2. Exemplarische Lesesituationen und Lektürepraktiken 89
2.3.3. Instrumente, Begriffe, Medien der skriptographischen
und typographischen Kommunikation 100
2.3.4. Lesepropaganda 110
2.3.4.1. Propagierung nichtfiktionaler Literatur 110
2.3.4.2. Propagierung fiktionaler Literatur 115
2.3.5. (Neu )Konstituierung des Kanons und Reglementierung
der Lektürepraktiken 130
2.3.5.1. Die Gefährdung der sozialen Ordnung 140
2.3.5.2. Gegen die literarische Überbildung der Frauen 146
2.3.5.3. Asoziale Phantasien 151
2.3.5.4. Kulinarische Metaphern für den Leseakt 157
2.3.5.5. Zeitökonomie, Auswahl 161
2.3.5.6. Bibliotheken 168
2.3.5.7. Wie lesen? 171
2.4. Anleitung zur privaten Schriftlichkeit 176
2.4.1. „Als ob man mit einem Freund redete. Anleitungen
zum Briefeschreiben 178
2.4.2. Das Haus und Wirtschaftsbuch 190
2.4.3. „Zur Ordnung gehört u. A. und leitet selbst wieder dazu an
die Buchführung. Das Haushaltungsbuch 205
2.4.4. Der „papierene Freund Das Tagebuch 213
VIII
3. Lesepraktiken 231
3.1. Theoretische Überlegungen zu einer Archäologie der Lesepraktiken . . . 232
3.2. Lesen lernen 238
3.2.1. Das Abc 243
3.2.2. Laut lesen lernen 258
3.2.3. Memorieren 266
3.2.4. Der Kanon der Lesestoffe 270
3.2.5. Schulbuchmangel 275
3.2.6. Kalender als Schullektüre 284
3.2.7. Lesen von Handschriften 290
3.2.8. Die neue Schule 300
3.2.9. Die Methodik des Erstleseunterrichts 315
3.2.10. Schulische Leseerfolge 321
3.3. Hard facts Wer konnte lesen? 328
3.4. Rahmenbedingungen: Licht, Zeit, Arbeit 342
3.4.1. Licht 342
3.4.2. Zeit 346
3.4.3. Lesen und arbeiten 350
3.5. Lesestoffe: Verbreitung, Beschaffung, Besitz 355
3.5.1. Erben, teilen, schenken, ausleihen, zirkulieren lassen und kaufen
von Lesestoff 371
3.5.2. Zeitungen 398
3.6. Aufbewahrungsorte von Lesestoff 410
3.7. Semiliterarische Prozesse 419
3.7.1. Das Singen 424
3.7.2. Erzählen von Gelesenem 431
3.7.3. Hausandachten 438
3.7.4. Vorlese Akte 441
3.7.5. Offizielle Vorlese Akte 458
3.8. Lektürebiographien 464
3.8.1. Familiale Lektürepraktiken 465
3.8.2. Lesebuchstreitigkeiten 476
3.8.3. Leserbiographien 481
4. Schreibpraktiken 499
4.1. Voraussetzungen 500
4.2. Schreiben und schreiben lassen 511
4.3. Schreiben lernen 526
4.4. Wie schreiben? Körperhaltung, Schreibwerkzeuge, Orte, Zeit.
Aufbewahrungsort von Schriften 549
4.5. Wie schreiben? Orthographie, Schriftsprache, Stil 561
4.6. Formen einer alltäglichen Schriftlichkeit 575
4.6.1. Buchdruck und Handschrift 575
4.6.2. Kopieren 5g5
IX
4.6.3. Das Weiter und Umschreiben 591
4.6.4. Schreiben an Türen und Wände 598
4.6.5. Nichtalltägliche, traditionelle Formen der Schriftlichkeit 604
4.6.6. Chronikalische Aufzeichnungen 606
4.7. Schreibmotive und Schreibprogramme 617
5. Diskussion der Ergebnisse 631
6. Bibliographie 637
6.1. Ungedruckte Quellen 638
6.2. Gedruckte Quellen 643
6.3. Sekundärliteratur 680
7. Register 719
7.1. Personenregister 719
7.2. Register geographischer Namen 749
7.3. Sachregister 760
|
any_adam_object | 1 |
author | Messerli, Alfred 1953- |
author_GND | (DE-588)112842739 |
author_facet | Messerli, Alfred 1953- |
author_role | aut |
author_sort | Messerli, Alfred 1953- |
author_variant | a m am |
building | Verbundindex |
bvnumber | BV014818150 |
callnumber-first | L - Education |
callnumber-label | LC156 |
callnumber-raw | LC156.S9 |
callnumber-search | LC156.S9 |
callnumber-sort | LC 3156 S9 |
callnumber-subject | LC - Social Aspects of Education |
classification_rvk | AN 39100 AN 41210 ES 115 GC 5900 GK 1052 GL 5900 |
ctrlnum | (gbd)0889348 (OCoLC)50993728 (DE-599)BVBBV014818150 |
discipline | Allgemeines Germanistik / Niederlandistik / Skandinavistik Pädagogik Sprachwissenschaft Literaturwissenschaft |
era | Geschichte 1700-1900 gnd |
era_facet | Geschichte 1700-1900 |
format | Book |
fullrecord | <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>02438nam a22006618cb4500</leader><controlfield tag="001">BV014818150</controlfield><controlfield tag="003">DE-604</controlfield><controlfield tag="005">20130613 </controlfield><controlfield tag="007">t|</controlfield><controlfield tag="008">021015s2002 gw |||| 00||| ger d</controlfield><datafield tag="016" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">965374904</subfield><subfield code="2">DE-101</subfield></datafield><datafield tag="020" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">3484312297</subfield><subfield code="9">3-484-31229-7</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(gbd)0889348</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(OCoLC)50993728</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)BVBBV014818150</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-604</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="e">rakddb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">ger</subfield></datafield><datafield tag="044" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">gw</subfield><subfield code="c">DE</subfield></datafield><datafield tag="049" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-29</subfield><subfield code="a">DE-473</subfield><subfield code="a">DE-739</subfield><subfield code="a">DE-12</subfield><subfield code="a">DE-824</subfield><subfield code="a">DE-20</subfield><subfield code="a">DE-384</subfield><subfield code="a">DE-19</subfield><subfield code="a">DE-703</subfield><subfield code="a">DE-521</subfield><subfield code="a">DE-83</subfield><subfield code="a">DE-11</subfield><subfield code="a">DE-188</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">LC156.S9</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">AN 39100</subfield><subfield code="0">(DE-625)6063:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">AN 41210</subfield><subfield code="0">(DE-625)6077:1747</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">ES 115</subfield><subfield code="0">(DE-625)27793:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GC 5900</subfield><subfield code="0">(DE-625)38506:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GK 1052</subfield><subfield code="0">(DE-625)40736:</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GL 5900</subfield><subfield code="0">(DE-625)41556:11807</subfield><subfield code="2">rvk</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">22</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">53</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="084" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">370</subfield><subfield code="2">sdnb</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Messerli, Alfred</subfield><subfield code="d">1953-</subfield><subfield code="e">Verfasser</subfield><subfield code="0">(DE-588)112842739</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Lesen und Schreiben 1700 bis 1900</subfield><subfield code="b">Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz</subfield><subfield code="c">Alfred Messerli</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="a">Tübingen</subfield><subfield code="b">Niemeyer</subfield><subfield code="c">2002</subfield></datafield><datafield tag="300" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">IX, 770 S.</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">n</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="b">nc</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="490" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">Reihe germanistische Linguistik</subfield><subfield code="v">229</subfield></datafield><datafield tag="648" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Geschichte 1700-1900</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Leesgewoonten</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Schrijven</subfield><subfield code="2">gtt</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Geschichte</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Gesellschaft</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Literacy</subfield><subfield code="x">Social aspects</subfield><subfield code="z">Switzerland</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Literacy</subfield><subfield code="z">Switzerland</subfield><subfield code="x">History</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1="0" ind2="7"><subfield code="a">Alphabetisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4068576-7</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">Schweiz</subfield></datafield><datafield tag="651" ind1=" " ind2="7"><subfield code="a">Schweiz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4053881-3</subfield><subfield code="2">gnd</subfield><subfield code="9">rswk-swf</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="0"><subfield code="a">Schweiz</subfield><subfield code="0">(DE-588)4053881-3</subfield><subfield code="D">g</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="1"><subfield code="a">Alphabetisierung</subfield><subfield code="0">(DE-588)4068576-7</subfield><subfield code="D">s</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2="2"><subfield code="a">Geschichte 1700-1900</subfield><subfield code="A">z</subfield></datafield><datafield tag="689" ind1="0" ind2=" "><subfield code="5">DE-604</subfield></datafield><datafield tag="776" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">Erscheint auch als</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV039556685</subfield></datafield><datafield tag="830" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Reihe germanistische Linguistik</subfield><subfield code="v">229</subfield><subfield code="w">(DE-604)BV000000461</subfield><subfield code="9">229</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="m">HBZ Datenaustausch</subfield><subfield code="q">application/pdf</subfield><subfield code="u">http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=010026968&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA</subfield><subfield code="3">Inhaltsverzeichnis</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="n">gbd</subfield></datafield><datafield tag="940" ind1="1" ind2=" "><subfield code="q">gbd_4_0710</subfield></datafield><datafield tag="942" ind1="1" ind2="1"><subfield code="c">417.7</subfield><subfield code="e">22/bsb</subfield><subfield code="f">0903</subfield><subfield code="g">4</subfield></datafield><datafield tag="943" ind1="1" ind2=" "><subfield code="a">oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-010026968</subfield></datafield></record></collection> |
geographic | Schweiz Schweiz (DE-588)4053881-3 gnd |
geographic_facet | Schweiz |
id | DE-604.BV014818150 |
illustrated | Not Illustrated |
indexdate | 2024-12-20T11:08:24Z |
institution | BVB |
isbn | 3484312297 |
language | German |
oai_aleph_id | oai:aleph.bib-bvb.de:BVB01-010026968 |
oclc_num | 50993728 |
open_access_boolean | |
owner | DE-29 DE-473 DE-BY-UBG DE-739 DE-12 DE-824 DE-20 DE-384 DE-19 DE-BY-UBM DE-703 DE-521 DE-83 DE-11 DE-188 |
owner_facet | DE-29 DE-473 DE-BY-UBG DE-739 DE-12 DE-824 DE-20 DE-384 DE-19 DE-BY-UBM DE-703 DE-521 DE-83 DE-11 DE-188 |
physical | IX, 770 S. |
psigel | gbd_4_0710 |
publishDate | 2002 |
publishDateSearch | 2002 |
publishDateSort | 2002 |
publisher | Niemeyer |
record_format | marc |
series | Reihe germanistische Linguistik |
series2 | Reihe germanistische Linguistik |
spellingShingle | Messerli, Alfred 1953- Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz Reihe germanistische Linguistik Leesgewoonten gtt Schrijven gtt Geschichte Gesellschaft Literacy Social aspects Switzerland Literacy Switzerland History Alphabetisierung (DE-588)4068576-7 gnd |
subject_GND | (DE-588)4068576-7 (DE-588)4053881-3 |
title | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz |
title_auth | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz |
title_exact_search | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz |
title_full | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz Alfred Messerli |
title_fullStr | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz Alfred Messerli |
title_full_unstemmed | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz Alfred Messerli |
title_short | Lesen und Schreiben 1700 bis 1900 |
title_sort | lesen und schreiben 1700 bis 1900 untersuchung zur durchsetzung der literalitat in der schweiz |
title_sub | Untersuchung zur Durchsetzung der Literalität in der Schweiz |
topic | Leesgewoonten gtt Schrijven gtt Geschichte Gesellschaft Literacy Social aspects Switzerland Literacy Switzerland History Alphabetisierung (DE-588)4068576-7 gnd |
topic_facet | Leesgewoonten Schrijven Geschichte Gesellschaft Literacy Social aspects Switzerland Literacy Switzerland History Alphabetisierung Schweiz |
url | http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=010026968&sequence=000002&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA |
volume_link | (DE-604)BV000000461 |
work_keys_str_mv | AT messerlialfred lesenundschreiben1700bis1900untersuchungzurdurchsetzungderliteralitatinderschweiz |